Wamyeni Amapepo Yenu Ukupitila Mu Kuisambilisha Baibolo
Wamyeni Amapepo Yenu Ukupitila Mu Kuisambilisha Baibolo
“Iye, mwe Yehova, kutikeni kwi pepo lya mubomfi wenu.”—NEHE. 1:11.
1, 2. Mulandu nshi calatwafwila sana ukulanda pa mapepo yamo ayalembwa mu Baibolo?
IPEPO no kusambilila Baibolo lubali lwa kupepa kwa cine. (1 Tes. 5:17; 2 Tim. 3:16, 17) Kwena, Baibolo te citabo ca mapepo. Lelo mwaliba amapepo ayengi, ukubikako na yalya yasangwa mwi buuku lya Amalumbo.
2 Ilyo mulebelenga no kusambilila Baibolo, nalimo muli no kusanga amapepo ayalelanda pa filemucitikila. Na kuba, ilyo mwalanda amashiwi yamo ayaba mu mapepo ya muli Baibolo ilyo mulepepa, amapepo kuti yalawama. Finshi mwingasambilila ku bantu abo Lesa ayaswike amapepo yabo e lyo na ku fyo balandile mu mapepo yabo?
Lombeni Lesa Ukuti Amutungulule Kabili Konkeni Ubutungulushi Bwakwe
3, 4. Mulimo nshi umubomfi wa kwa Abrahamu aendeele, kabili cinshi twingasambilila ku fyo Yehova amwafwile?
3 Ilyo muleisambilisha Baibolo, musambilila ukuti mufwile lyonse ukupepa kuli Lesa ukuti alemutungulula. Tontonkanyeni pa cacitike ilyo Abrahamu atumine umukalamba pa babomfi bakwe, nalimo Eliesere, ukuya ku Mesopotamia mu kufwaila Isaki umwanakashi waletiina Lesa. Ilyo abanakashi baletapa amenshi pa cishima, ulya mubomfi apepele ati: “Mwe Yehova . . . , lekeni umukashana uo nalasosako nati, ‘Tuula umutondo obe, pa kuti nwemo amenshi,’ kabili na o nga atila, ‘Nwenimo, nalamunwensesha ne ngamila,’ uyu e o mupeele umubomfi wenu, Isaki; kabili kuli ici e ko nalaishibila ukuti namulanga icikuuku kuli shikulu.”—Ukute. 24:12-14.
4 Lesa alyaswike ipepo lya mubomfi wa kwa Abrahamu ilyo Rebeka anwenseshe ingamila shakwe. Tapapitile ne nshita, Rebeka aile na ulya mubomfi ku Kanaani no kuyaba umukashi watemwikwa uwa kwa Isaki. Kwena, Lesa takamupeele icishibilo caibela. Lelo akamutungulula mu bumi bwenu ilyo mwapepa no kufwaya ukuti umupashi wakwe ulemutungulula.—Gal. 5:18.
Ipepo Lilacefyako Umwenso
5, 6. Finshi twamona mwi pepo Yakobo apepele ilyo ali mupepi no kukumana na Esau?
5 Ipepo kuti lyacefyako umwenso. Ilyo Yakobo aletiina mpundu munankwe Esau, apepele kuli Lesa ati: “Mwe Yehova, . . . Nshalingile ukukwata icikuuku cenu ne fya cishinka fyonse ifyo mwancitile ne mubomfi wenu . . . Ndepepa kuli imwe, nati, mpokololeni mu kuboko kwa kwa munyinane, mu kuboko kwa kwa Esau, pantu ndemutiina ukuti napamo kuti aisansanshila kumo na bana na banyinabo. Kabili imwe, mwatile, ‘Nkakucita icisuma kabili nkalenga abana bobe ukufula ngo mucanga wa pali bemba, uushingapendwa ku bwingi.’”—Ukute. 32:9-12.
6 Nangu ca kuti Yakobo alicitilepo fimo ifya kuicingilila nga ca kuti Esau amusansa, Lesa alyaswike ipepo lyakwe ilyo awikishenye na Esau. (Ukute. 33:1-4) Belengeni bwino sana ifyo Yakobo apepele, mwalasanga ukuti talepapaata fye ukuti bamwafwe. Alangile no kuti alitetekele ukuti kwali no kuba Umwana uo Lesa alaile kabili atashishe na Lesa pa cikuuku cakwe. Bushe na imwe mwalikwata “umwenso mu kati”? (2 Kor. 7:5) Nga ni fyo, ifyo Yakobo apapeete mwi pepo kuti fyamucinkulako ukuti ipepo kuti lyacefyako umwenso. Nomba mu mapepo yesu tamufwile ukuba fye ukulomba, lelo mufwile mwaba na mashiwi ayalangilila ukuti twaliba ne citetekelo.
Pepeleni Amano
7. Mulandu nshi Mose alombeele ukuti eshibe imibele ya kwa Yehova?
7 Nga mulafwaya ukusekesha Yehova, mufwile ukupepela amano. Mose apepele ukuti eshibe imibele ya kwa Lesa. Apapeete kuli Lesa ati: “Mwamona, muleti kuli ine, ‘Tungulula aba bantu [ukufuma mu Egupti]’ . . . Nomba, nga mwalintemwa, shi nengeni njishibe imibele yenu, . . . pa kuti ntemwikwe kuli imwe.” (Ukufu. 33:12, 13) Lesa alyaswike ipepo lya kwa Mose kabili amulengele ukwishiba sana imibele Yakwe. Ici calefwaikwa pa kuti atungulule abantu ba kwa Yehova.
8. Kuti mwanonkelamo shani nga mwatontonkanya sana pe lembo lya 1 Ishamfumu 3:7-14?
8 Davidi na o apepele ati: “Nengeni ukwishiba inshila shenu, mwe Yehova.” (Amalu. 25:4) Solomone, umwana wa kwa Davidi apapeete Lesa ukuti amupeele amano pa kuti aleteka bwino abena Israele. Yehova alitemenwe ipepo lya kwa Solomone, kabili amupeele ifyo alombele e lyo amupeelelepo ne fyuma no bukata. (Belengeni 1 Ishamfumu 3:7-14.) Nga bamupeela imilimo mu cilonganino iyo mwamona kwati yamukulila, pepeleni amano no kuba abaicefya. Lyena Lesa akamupeela amano no kumulanga ifya kubomba bwino imilimo yenu mu nshila isuma.
Amapepo Yalefuma pa Nshi ya Mutima
9, 10. Finshi mwamona mwi pepo Solomone apepele pa kupeela itempele kuli Lesa ifikumine umutima?
9 Pa kuti Lesa omfwe ipepo lyenu, lifwile ukufuma pa nshi ya mutima. Solomone apepele ipepo lya kufuma pa nshi ya mutima ilyalembwa pali 1 Ishamfumu icipandwa 8. Apepele ili pepo pa ntanshi ye bumba lyalongene mu Yerusalemu ilyo alepeela itempele kuli Yehova mu 1026 B.C.E. Solomone alumbenye Lesa ilyo icipao ca cipangano bacibikile mu muputule wa Mushilo Nga Nshi na lintu ikumbi lya kwa Yehova lyaiswile mwi tempele.
10 Belengeni bwino ipepo lya kwa Solomone no kumona imiku alanda pa mutima. Solomone alisumine ukuti Yehova eka fye e waishiba umutima wa muntu. (1 Isha. 8:38, 39) Ipepo limo line lilanga no kuti umubembu nga ‘abwelela kuli Lesa no mutima wakwe onse’ kuti bamwelela. Nga ca kuti abalwani basenda abantu ba kwa Lesa bunkole, kuti aumfwa ukupapaata kwabo nga ca kuti imitima yabo ili iya cishinka kuli Yehova. (1 Isha. 8:48, 58, 61) Kanshi, amapepo yenu yafwile ukufuma pa nshi ya mutima.
Ifyo Ibuuku lya Amalumbo Lingamwafwa Ukuwamyako Amapepo Yenu
11, 12. Finshi mwasambilila kwi pepo lya mwina Lebi uushali na maka ya kuya ku bwikalo bwa kwa Yehova pa nshita imo?
11 Ukubelenga ifyebo fyaba mwi buuku lya Amalumbo kuti kwamwafwa ukuwamyako amapepo yenu no kumwafwa ukulolela ukuti Lesa asuke. Tontonkanyeni pa kutekanya kwa mwina Lebi umo uo basendele bunkole. Nangu ca kuti pa nshita imo tali na maka ya kuya ku bwikalo bwa kwa Yehova, aimbile ati: “Cinshi wasakamikilwa, we mutima wandi, cinshi wakulunkuntila muli ine? Lolela Lesa, pantu nkamutootela pa kuba umupusushi wandi.”—Amalu. 42:5, 11; 43:5.
12 Cinshi mwingasambilila kuli uyu mwina Lebi? Nga ca kuti pa nshita imo bamupoosele mu cifungo ica kuti mwalafilwa no kuba na ba bwananyina ku cifulo ca mapepo, mufwile ukutekanya no kulolela Lesa ukuti amwafwe. (Amalu. 37:5) Tontonkanyeni pa fyo mwaleipakisha ukubombela Lesa. Ilyo ‘mulelolela Lesa’ ukuti akamulenge ukuba pamo na bantu bakwe na kabili, lombeni ukuti amwafwe ukushipikisha.
Mwilatwishika pa Kupepa
13. Ukulingana na Yakobo 1:5-8, mulandu nshi tamufwile ukutwishikila pa kupepa?
13 Te mulandu ne fyo ifintu fili, mwilatwishika pa kupepa. Nga ca kuti mule-eshiwa, citeni ifyo umusambi Yakobo asosele. Pepeni kuli Yehova, kabili te kwesha ukutwishika amuti nalimo takamupeele amano yafwaikwa pa kuti mushipikishe ubo bwesho. (Belengeni Yakobo 1:5-8.) Lesa aleshiba amesho yonse ayamuponena, kabili kuti amutungulula no kumusansamusha ukupitila mu mupashi wakwe. Mwebeni ifili mu mutima wenu no kumutetekela, ‘mwilatwishika iyo,’ kabili konkeni ubutungulushi bwa mupashi wakwe no kufunda kwa mu Cebo cakwe.
14, 15. Mulandu nshi twingasosela ukuti Hana taletwishika pa kupepa kabili acitile ifyalelanga ukuti ali ne citetekelo?
14 Hana, muka Elkana umwina Lebi, taletwishika pa kupepa kabili acitile ifyalelanga ukuti ali ne citetekelo. Apo ali ni ng’umba, balemuseka ku mukashi munankwe Penina pantu ena alifyele abana abengi. Ilyo ali ku cikuulwa ca mushilo, Hana alilapile ukuti nga afyala umwana umwaume, ali no kumupeela kuli Yehova. Apo imilomo yakwe yaletenta ilyo alepepa mu mutalalila, Shimapepo Mukalamba Eli atontonkenye ukuti Hana alikolelwe. Ilyo aishileishiba ukuti te fyo cali, amwebele ati: “Lesa wa kwa Israele akupeele ico wamulomba.” Nangu cingati Hana taishibe bwino bwino ifyali no kucitika, ali ne citetekelo ca kuti Lesa ali no kwasuka ipepo lyakwe. E ico, “icinso cakwe tacamoneke ica bulanda na kabili.” Tali uwabombomana na kabili.—1 Sam. 1:9-18.
15 Pa numa, Hana afyele Samwele kabili ilyo amusumwine, amupeele kuli Yehova ukuti alebomba umulimo wa kwa Lesa pa cikuulwa ca mushilo. (1 Sam. 1:19-28) Nga mwatontonkanya sana pe pepo Hana apepele pali ilya nshita, kuti camwafwa ukuwamyako amapepo yenu no kumwafwa ukumona ukuti nangu fye mwaba no bulanda pa bwafya bumo ubwabipisha, kuti mwacimfya nga ca kuti mwapepa ne citetekelo ukwabula ukutwishika amuti nalimo Yehova takamwasuke.—1 Sam. 2:1-10.
16, 17. Cinshi cacitike pa mulandu wa kuti Nehemia taletwishika pa kupepa kabili acitile ifyalelanga ukuti ali ne citetekelo?
16 Nehemia, uwali umuntu umulungami na o taletwishika pa kupepa kabili acitile ifyalelanga ukuti ali ne citetekelo. Apapeete kuli Lesa ati: “Iye, mwe Yehova, kutikeni kwi pepo lya mubomfi wenu na kwi pepo lya babomfi benu ababekelwa mu kutiina ishina lyenu; kabili, shi lekeni umubomfi wenu atunguluke buno bushiku kabili lekeni uyu muntu amumfwileko uluse.” Bushe “uyu muntu” Nehemia alelandapo ali nani? Ali ni Artakishashete Imfumu ya Persia, iyo Nehemia alepeela ifya kunwa.—Nehe. 1:11.
17 Pa numa ya kwishiba ukuti abaYuda abo balubwile mu busha mu Babiloni “bali mu bucushi ubukalamba na mu museebanya; ne linga lya Yerusalemu [lyaliwile],” Nehemia alipepele pa nshiku ishingi ukwabula ukutwishika. (Nehe. 1:3, 4) Lesa alyaswike amapepo mu nshila Nehemia ashale-enekela ilyo Imfumu Artakishashete yamusuminishe ukuya ku Yerusalemu ku kukuula cipya cipya ilinga. (Nehe. 2:1-8) Mu nshita fye inono, balikuulile ilinga. Lesa alyaswike amapepo ya kwa Nehemia pantu yakumine ukupepa kwa cine kabili taletwishika pa kupepa. Bushe na imwe e fyaba amapepo yenu?
Muleibukisha Ukulumbanya Lesa no Kumutasha
18, 19. Ni pa milandu nshi umubomfi wa kwa Yehova afwile ukumulumbanishisha no kumutasha?
18 Ilyo mulepepa, muleibukisha ukulumbanya Yehova no kumutasha. Fingi twingamulumbanishishapo no kumutashishapo! Ku ca kumwenako, Davidi alefwaya sana ukulumbanya bumfumu bwa kwa Yehova. (Belengeni Amalumbo 145:10-13.) Bushe amapepo yenu yalanga ukuti mulatasha pe shuko mwakwata ilya kusabankanya Ubufumu bwa kwa Yehova? Amashiwi ya kwa kemba wa malumbo kuti yamwafwa no kweba Lesa mwi pepo lya kufuma pa nshi ya mutima ukuti mulatasha sana pa kulongana kwa Bwina Kristu, ukulongana kukalamba, na pa kulongana kwa citungu.—Amalu. 27:4; 122:1.
19 Nga mulatasha pali bucibusa bwawamisha mwakwata na Lesa, kuti mwapepa ukufuma pa nshi ya mutima kabili mwi pepo kuti mwaba amashiwi pamo nga ya: “Mwe Yehova, nkamulumbanya mu bantu na bantu; nkamulumbanishisha pa cilimba mu nko. Pantu icikuuku cenu icikalamba cafika na mu muulu, ne cishinka cenu cafika na mu makumbi. Mwe Lesa, sansabikweni pa muulu wa myulu; lekeni ubukata bwenu bube pa muulu we sonde lyonse.” (Amalu. 57:9-11) We mashiwi nobe ulawama! Bushe tamulesuminishako ukuti amashiwi ya musango yo aya mwi buuku lya Amalumbo kuti yalenga mwawamyako amapepo yenu?
Beni na Katiina pa Kulomba Kuli Lesa
20. Bushe Maria alangile shani ukuti ali-ipeeleshe kuli Lesa?
20 Ilyo mulepepa mufwile ukumfwika ukuti muli na katiina. Amashiwi Maria alandile ayalelanga ukuti ali na katiina, ilyo fye aishibe ukuti ali no kufyala Mesia, yalipalana na yo Hana alandile ilyo atwele Samwele ukuti alebombela pa cikuulwa ca mushilo. Ifilanga ukuti Maria ali na katiina kuli Lesa mashiwi asosele aya kuti: “Ndelumbanya Yehova, no mutima wandi teti ufilwe ukusansamukila nga nshi Lesa Umupusushi wandi.” (Luka 1:46, 47) Bushe na imwe kuti mwawamyako amapepo ukupitila mu kulanda amashiwi yapala aya? E mulandu wine Maria uwatemenwe ukupepa bamusaliile ukuba nyina wa kwa Yesu Mesia!
21. Bushe amapepo ya kwa Yesu yalanga shani ukuti ali na katiina kabili taletwishika?
21 Yesu pa kupepa aleba na katiina kabili taletwishika. Ku ca kumwenako, ilyo ashilabuusha Lasaro, “Yesu ainwine amenso mu muulu, no kutila: ‘Tata, ndemutootela ukuti mwang’umfwa. Ca cine, nalishiba ukuti lyonse mulang’umfwa.’” (Yoh. 11:41, 42) Bushe na imwe amapepo yenu yalalanga ukuti mwaliba na katiina kabili tamutwishika? Nga mwabelenga sana ipepo lya kutulanga ifya kupepa ilyo Yesu apepele na katiina, mwalasanga ukuti ifintu fyacindama sana ifyo alandilepo kufwaya ishina lya kwa Yehova ukuti libe ilya mushilo, ukufwaya Ubufumu bwakwe ukwisa, no kuti ukufwaya kwakwe kucitwe. (Mat. 6:9, 10) Tala tontonkanyeni pa mapepo yenu. Bushe yalanga ukuti mwalitemwa sana Ubufumu bwa kwa Yehova, ukucita ukufwaya kwakwe, no kufwaya ukuti ishina lyakwe likabe ilya mushilo? Yafwile ukulanga ifyo.
22. Mulandu nshi mwingacetekela ukuti Yehova akamupeela ubukose bwa kubila imbila nsuma?
22 Pa mulandu wa fya kwesha ne fyo batucusha, ilingi line mu mapepo yesu mulaba ukupapaata Yehova ukuti atwafwe no kutukosha. Ilyo aba mu cilye ca Sanhedrini baebele Petro na Yohane ukuti baleke “ukusambilishisha mwi shina lya kwa Yesu,” balya batumwa balishipile kabili tabalekele ukushimikila. (Imil. 4:18-20) Ilyo babakakwile, bashimikileko Abena Kristu banabo ifyacitike. E lyo bonse abalipo balombele Lesa ukuti abafwilishe ukulanda icebo cakwe no kushipa. Bafwile balitemenwe nga nshi ilyo Lesa ayaswike ilyo ipepo, pantu “baiswilemo umupashi wa mushilo kabili balelanda icebo ca kwa Lesa no kushipa”! (Belengeni Imilimo 4:24-31.) Ne cafuminemo ca kuti abantu abengi sana baishileba bakapepa ba kwa Yehova. Na imwe bene ipepo kuti lyamukosha pa kuti muleshimikila imbila nsuma no kushipa.
Twalilileni Ukuwamyako Amapepo Yenu
23, 24. (a) Landeni ifya kumwenako na fimbi ifya mu Baibolo ifingalenga mwawamyako amapepo yenu. (b) Cinshi mukacita pa kuti mukawamyeko amapepo yenu?
23 Kwaliba ifya kumwenako na fimbi ifilanga ukuti ukubelenga Baibolo no kuisambilisha mwe bene kuti kwalenga mwawamyako amapepo yenu. Ku ca kumwenako, kuti mwapepa nga Yona no kusumina ukuti ‘Yehova e wa kumupususha.’ (Yona 2:1-10) Nga ca kuti mulecula ku mutima pa mulandu wa lubembu lwabipisha mwacitile e lyo baeluda na bo balimwafwa, ifyo Davidi alandile kuti fyamwafwa ilyo mulepepa kuli Lesa pa lwenu no kumweba ifyo mwalapila. (Amalu. 51:1-12) Mu mapepo yamo, kuti mwalumbanya Yehova nga filya Yeremia acitile. (Yer. 32:16-19) Nga mulefwaya uwa kuupana nankwe, ukubelenga ipepo lyaba mwi buuku lya kwa Esra icipandwa 9, pamo no kupapaata kwa pa lwenu, kuti fyamwafwa ukupampamina pa kumfwila Lesa no ‘kuupilwa muli Shikulu epela.’—1 Kor. 7:39; Esra 9:6, 10-15.
24 Twalilileni ukubelenga Baibolo, ukuisambilisha mwe bene, no kufwailishamo. Sangenimo ifyo mwingasansha mu mapepo yenu. Kuti mwabomfya amashiwi yamo aya mu Baibolo mu kupapaata kwenu na mu mapepo yenu aya kutasha Lesa no kumulumbanya. Kabili mukapalama sana kuli Yehova Lesa ilyo mukalawamyako amapepo yenu ukupitila mu kuisambilisha mwe bene Baibolo.
Kuti Mwa-asuka Shani?
• Mulandu nshi tufwile ukulombela Lesa ukuti atutungulule no kukonka ubo butungulushi?
• Cinshi cifwile ukulenga twapepela amano?
• Bushe ibuuku lya Amalumbo kuti lyatwafwa shani ukuwamyako amapepo yesu?
• Mulandu nshi tufwile ukubela na katiina no kukanatwishika pa kupepa?
[Amepusho]
[Icikope pe bula 8]
Umubomfi wa kwa Abrahamu alipepele kuli Lesa ukuti amutungulule. Bushe na imwe e fyo mucita?
[Icikope pe bula 10]
Amapepo ya Lupwa kuti yawamyako amapepo yenu