A chhûng thu-ah lût rawh

A chhûnga thuawmte-ah lût rawh

Bible Zirin I Ṭawngṭaina Tihausa Rawh

Bible Zirin I Ṭawngṭaina Tihausa Rawh

Bible Zirin I Ṭawngṭaina Tihausa Rawh

“Aw LALPA, khawngaih takin i chhiahhlawh . . .ṭawngṭainaah hian i beng lo chhi ang che.”—NEH. 1:11.

1, 2. Engvângin nge Bible-a chuang ṭawngṭaina ṭhenkhat ngaihtuah chu thiltih manhla tak a nih theih?

ṬAWNGṬAINA leh Bible zirna chu biakna dik pêng pawimawh tak a ni a. (1 Thes. 5:17; 2 Tim. 3:16, 17) Bible chu ṭawngṭaina bu zawng a ni lo ngei mai. Mahse, Sâm bua chuangte pawh tiamin, Bible-ah chuan ṭawngṭaina thu tam tak a chuang a ni.

2 Bible i han chhiar a, i han zir chuan, i dinhmun nêna inang tak tawngtute ṭawngṭaina pawh i hmuh ngei a rinawm a. I ṭawngṭainaah Bible-a chuang ṭawngṭaina leh Pathian fakna thu ṭha tak tak dangte i telh hian, i ṭawngṭaina chu a hausa a ni. Ṭanpui dîla an ṭawngṭaina chhânsaka awmte leh chûng mite ṭawngṭaina thu aṭang chuan eng nge i zir theih?

Pathian Kaihhruaina Zawngin, Zâwm Rawh

3, 4. Abrahama chhiahhlawh zin chhuah chhan chu eng nge ni a, Pathian Jehova’n kaihhruaina a pêk dân aṭangin eng nge kan zir theih?

3 Bible zirna chuan Pathian kaihhruaina dîla i ṭawngṭai reng a ngaihzia a târ lang chiang hle a. Thlahtu Abrahama’n a chhiahhlawh zînga upa ber—Eliazara a nih ngei rinawm tak—chu Mesopotamia rama Isaaka tân Pathian ṭih mi nupui zawnsak tûra a tirh laia thil thleng kha han ngaihtuah teh. Hmeichhiate’n tuichhunchhuaha tui an rawn chawi chuan, chhiahhlawhpa chu heti hian a ṭawngṭai a: “Aw LALPA, . . . heti hian ni rawh se, nula tu hnênah pawh, ‘Khawngaih takin ka in tûrin i tui bêl kha tihniam teh khai,’ ka tiha, tin, aniina, ‘In rawh, i sanghâwngseite pawh hi in tûr ka pe ang e,’ titu apiang; chu mi ngei chu i chhiahhlawh Isaaka tâna i mi ruat chu ni rawh se; tin, chu miah chuan ka pu chungah khawngaihna i lantîr tih ka hre dâwn nia,” tiin.—Gen. 24:12-14.

4 Abrahama chhiahhlawh ṭawngṭaina chu Rebeki’n sanghâwngseite tui in tûr a pêk khân chhân a ni ta a. A hnu lawkah Rebeki chuan Abrahama chhiahhlawh chu Kanaan ram thlengin a zui a, Isaaka nupui duh tak a lo ni ta a ni. Tûn laiah chuan, Pathianin chhinchhiahna engemaw bîk tak a pêk che chu i beisei thei lo ngei mai. Mahse, a thlarau kaihhruaina i dîl a, inkaihhruaitîr i tum tlat chuan i nun kawng a kaihruai ngei ang che.—Gal. 5:18.

Ṭawngṭainain Manganna A Tikiam Thei

5, 6. Jakoba’n Esauva a tawh dâwna a ṭawngṭainaah khân eng nge a chhinchhiah tlâk?

5 Ṭawngṭaina chuan manganna a tikiam thei a. Jakoba chuan a phirpui Esauva thah a hlauh êm avângin heti hian a ṭawngṭai a ni: “Aw LALPA, . . . i chhiahhlawh chunga khawngaihna zawng zawng i lantîr leh thutak zawng zawng i lantîr zîngahte hian, a tênau ber pawh hmu tlâk ka ni lo ve . . . Khawngaih takin, ka u kut ata, Esauva kut ata ngei chu, min chhanhim ang che: nunau chawpa mi rawn thah ka hlau si a. Nangin, ‘Ka ti ṭha ngei ngei ang chia, i thlahte chu tuifinriat ṭiau vaivut chhiar sên loh khawp hiala a tam angin ka siam ang e,’ i ti a,” tiin.—Gen. 32:9-12.

6 Jakoba chuan invên nân hma la mah se, Esauva nêna an han inrem tâkah chuan a ṭawngṭaina chu chhânin a awm a ni. (Gen. 33:1-4) Jokoba dîlna hi ngun takin han chhiar teh, ani chuan ṭanpui a dîl ringawt lo. A thutiam Thlah a rinzia leh Pathian khawngaihna avânga a lâwmzia pawh a sawi chhuak bawk a ni. Nang pawhin ‘chhûng lama hlauhna’ engemaw i nei em? (2 Kor. 7:5) I neih chuan, Jakoba ngenna chuan ṭawngṭainain manganna a tikiam theihzia a hriatnawntîr che mai thei. Amaherawhchu, chutah chuan dîlna mai bâkah rinna lantîrna pawh a tel tûr a ni.

Finna Dîlin Ṭawngṭai Rawh

7. Engvângin nge Mosia chu Pathian Jehova kawngte hriatna nei tûra a ṭawngṭai?

7 Pathian Jehova tihlâwm duhna chuan finna dîla ṭawngṭai tûrin a chêttîr tûr che a ni. Mosia chu Pathian kawngte hriatna dîlin a ṭawngṭai a. Heti hian Pathian Jehova hnênah a ngên a ni: “Ngai teh, nangin ka hnênah, ‘He mite hi [Aigupta aṭangin] han hruai chho rawh,’ i ti a ni a . . . Chuvângin i mit ka tlun si chuan, . . . i mittlunga ka awm theih nân tûnah hian i kawngte hi khawngaih takin min hriattîr ang che,” tiin. (Ex. 33:12, 13) Pathian chuan Mosia dîlna chu chhângin, Jehova mite kaihhruai nâna thil ṭûl, A kawngte hriatna nasa zâwk chu a pe a ni.

8. Lalte pakhatna 3:7-14 thu ngaihtuahna chu engtin nge i hlâwkpui theih?

8 Davida pawh: “Aw LALPA, i kawngte chu mi hriattîr la,” tiin a ṭawngṭai a. (Sâm 25:4) A fapa Solomona pawh Israel lal a nih anga a mawhphurhnate hlen chhuak tûra a mamawh finna dîlin Pathian hnênah a ṭawngṭai bawk a ni. Solomona ṭawngṭaina chuan Pathian Jehova a tilâwm hle a, a thil dîl mai bâkah, hausakna leh ropuina pawh a pe tel hial a ni. (1 Lalte 3:7-14 chhiar rawh.) Kohhranah i theih tâwk aia tam rawngbâwlna chanvo i chang a nih chuan, finna dîlin ṭawngṭai la, inngaihtlâwmna lantîr ang che. Tichuan, Pathian chuan hriatna nei tûr leh i mawhphurhnate ṭha tak leh hmangaihna nei taka i hlen chhuah theih nâna i mamawh finna nei tûrin a ṭanpui ang che.

Thinlunga Tih Tak Zetin Ṭawngṭai Rawh

9, 10. Biak in hawnnaa Solomona ṭawngṭainaah thinlung chungchânga thil pawimawh eng nge i hmuh?

9 Kan ṭawngṭaina chhân ni tûr chuan thinlunga tih tak zeta kan ṭawngṭai a ngai a. Solomona chuan 1 Lalte bung 8-naa chhinchhiah tih tak zeta ṭawngṭaina chu B.C.E. 1026-a Pathian Jehova biak in hawn a nih khân Jerusalema mipui pung khâwmho hmaah a hlân a. Hmun Thinghlim Bera thuthlung bâwm dah a nih hnu chuan Pathian Jehova chhûm chuan biak in chu a tikhat a, Solomona chuan Pathian a fak a ni.

10 Solomona ṭawngṭaina chu zir chiang la, thinlung chungchâng a sawi lante chu chhinchhiah ang che. Solomona chuan Pathian Jehova chauh chu thinlung hretu a nihzia a pawm a. (1 Lal. 8:38, 39) Chu ṭawngṭaina bawk chuan ‘thinlung taka a lam hawi’ thil sual titu tân pawh beiseina a awm tih a târ lang a ni. Hmêlmate’n Pathian mite chu man mah se, Jehova lama an thinlung a ṭhat famkim phawt chuan an dîlnate ngaihthlâk a ni dâwn a ni. (1 Lal. 8:48, 58, 61) Chuvângin, i ṭawngṭaiin thinlunga tih tak zetin i ṭawngṭai tûr a ni tih a chiang hle.

Fakna Hlate’n I Ṭawngṭaina A Tihhausak Theih Dan

11, 12. Hun engemawti chhûng Pathian biak ina kal thei lo Levia mi fakna hla aṭangin eng nge i zir theih?

11 Fakna hlate zir chianna chuan i ṭawngṭaina a tihausa theiin, Pathianin a chhân hun nghâk tûrin a ṭanpui thei che a. Levia mi pakhat sal tâng dawhtheihzia hi han ngaihtuah teh. Ani chu hun engemawti chhûng Pathian Jehova biak inah kal thei lo mah se, heti hian a zai tho a ni: “Aw ka nunna, engah nge i kun reng? Engah nge ka chhûngah hian i buai ni? Pathian beisei rawh: amah chu ka la fak dâwn si a, ka hmêl tidamtu leh ka Pathian chu,” tiin.—Sâm 42:5, 11; 43:5.

12 Chu Levia mi hnên aṭang chuan eng nge i zir theih? Felna avânga lung in tânna chuan hun engemawti chhûng chu i rinpuite rualin inkhâwmtîr thei lo che mah se, Pathianin i thlavâng hauhva chêt a lâk hun tûr chu dawhthei takin nghâk rawh. (Sâm 37:5) A rawngbâwlnaa hlimna i lo neih tawh ṭhin te kha ngaihtuah lêt la, a mite zînga phûr taka awmtîr leh tûra “Pathian beisei” chungin, chhelna dîlin ṭawngṭai ang che.

Rinna Nên Ṭawngṭai Rawh

13. Jakoba 1:5-8 nêna inremin, engvângin nge rinna nêna i ṭawngṭai ang?

13 Eng dinhmun hnuaiah pawh ding la, rinna nên ṭawngṭai ṭhîn ang che. Rinawmna chungchânga fiahna i tawh chuan, zirtîr Jakoba fuihna thu hi zâwm ang che. Ṭawngṭaiin Pathian Jehova lam pan la, ani’n fiahna i tawhte hmachhawn thei tûra i mamawh finna a pe thei che tih ringhlel ngai suh. (Jakoba 1:5-8 chhiar rawh.) Pathian chuan fiahna i tawn engpawh chu a hria a, a thlarau hmangin a kaihruai thei chein, a thlamuan thei bawk che a ni. “Ringhlel hauh lovin” a hnênah i thinlung phawrh la, a thlarau kaihhruaina pawmin, a Thu hmanga a pêk chhuah fuihnate chu zâwm ang che.

14, 15. Hani chuan rinnain a ṭawngṭai a, thil a ti bawk tih engvângin nge a sawi theih?

14 Levia mi Elkana nupui pakhat zâwk Hani chuan rinna nêna ṭawngṭaiin thil a ti a. Fa nei thei lo Hani chu fa engemaw zât hrinsaktu Elkana nupui dang Penini chuan a hmusit hle a. Biak bûkah chuan, fapa a neih chuan Pathian Jehova hnênah a pe ang tiin chhia a chham a ni. A ṭawngṭai lai chuan a hmui a phun avângin a lo hmutu Puithiam Lal Elia chuan zu a rui emaw a ti a. A ruih lohzia a han hriat chuan: “Israelte Pathian chuan i thil dîl chu pe che rawh se,” tiin a hrilh a ni. Hani chuan eng nge thleng dâwn tih hre chiah lo mah se, a ṭawngṭaina chu chhân a ni ang tih a ring tlat a. Chuvângin, “lungngai hmêl a pu ta lo va.” A lungngai tawh lo va, a beidawng tawh hek lo.—1 Sam. 1:9-18.

15 Samuela chu a lo pian a, hnute a nghei hnu chuan, Hani chuan puan ina rawng bâwl tûrin Pathian Jehova hnênah a pe ta a. (1 Sam. 1:19-28) Chu mi ṭuma Hani ṭawngṭaina ngun taka ngaihtuahna chuan i ṭawngṭaina a tihhausak bâkah, harsatna emaw, buaina lungchhiatthlâk tak emaw pawh Pathian Jehova’n a chhâng ngei dâwn che tih rin tlatna nêna i ṭawngṭai chuan hneh theih a nihzia hre thiam tûrin a ṭanpui thei ang che.—1 Sam. 2:1-10.

16, 17. Nehemia’n rinna nêna ṭawngṭai a, thil a tih bawk avângin eng nge lo thleng?

16 B.C.E. kum zabi nga-naa mi, mi fel Nehemia pawhin rinna nêna ṭawngṭaiin thil a ti a. Heti hian Pathian Jehova a ngên a ni: “Aw LALPA, khawngaih takin i chhiahhlawh ṭawngṭaina leh i hming ṭih lâwmzâwnga neih, i chhiahhlawhte ṭawngṭainaah hian i beng lo chhi ang che; tin, vawiinah hian i chhiahhlawh hi min hlawhtlintîr la, he mi mithmuhah hian khawngaih takin zahngaihna dawntîr ang che,” tiin. “He mi” a tih hi tunge ni? Nehemia’n no a hlan ṭhin, Persia Lal Artazerzia hi a ni.—Neh. 1:11.

17 Nehemia’n Babulon sal tânna aṭanga lo chhuak Judate chu “chan chhe tak leh sawichhiatin an awm a: tin, Jerusalem kulh chu a chim rem rum” tih a hriat chuan rinna nên ni eng emaw zât a ṭawngṭai a. (Neh. 1:3, 4) Nehemia ṭawngṭaina chu rin phâk bâka chhân a ni a, Lal Artazerzia chuan Jerusalema kala a kulh bangte sak ṭhat chu a phal sak a ni. (Neh. 2:1-8) A hnu lawkah Jerusalem kulh bang chu tundin leh a ni. Nehemia ṭawngṭaina chu biakna dik atân leh rinna nêna hlan a nih avângin chhânin a awm a ni. I ṭawngṭaina chu chutiang a ni ve em?

Fakna leh Lâwm Thu Sawi Theihnghilh Suh

18, 19. Pathian Jehova chhiahhlawhte chuan engvângin nge amah fak a, a hnêna lâwm thu an sawi ang?

18 Ṭawngṭainaah chuan Pathian Jehova fakna leh a hnêna lâwm thu sawina telh theihnghilh suh. Telh theihnghilh loh chhan tûr tam tak a awm si a! Entîr nân, Davida chuan Pathian Jehova lalna chawimawi chu a châk hle a. (Sâm 145:10-13 chhiar rawh.) I ṭawngṭaina chuan Pathian Jehova Lalram puan chhuah theihna chanvo i ngaihhlutzia a târ lang em? Fakna hla phuahtu thute chuan Kristian inkhâwmna te, assembly te, leh inkhâwmpui te avânga kan lâwmna chu Pathian hnênah ṭawngṭaia hriattîr tûrin a ṭanpui bawk ang che.—Sâm 27:4; 122:1.

19 Pathian nêna in inlaichînna hlu tak avânga i lâwmna chuan: “Aw Lalpa, mi tin zîngahte lâwm thu ka hrilh ang che; Hnam tin zîngah nangmah fakin ka zai ang. I ngilneihna chu vân tawng khawpin a nasa si a, i thutak chu vân dum tawng khawpin a nasa bawk a. Aw Pathian, nang chu vân khûm daih khian chawimawiin lo awm ang che; i ropuina chu leilung zawng zawng chungah hian lo awm rawh se,” tia thinlunga tih tak zeta ṭawngṭai tûrin a chêttîr ve thei che a ni. (Sâm 57:9-11) Thu thlamuanthlâk a va ni êm! Chûng Sâm thu rilru khawih tak takte chuan i ṭawngṭaina a nghawng theiin, a tihausa thei tih i pawm a ni lâwm ni?

Ṭih Dêk Chungin Ṭawngṭai Rawh

20. Engtin nge Mari chuan Pathian a ngaihsakzia a sawi chhuah?

20 Pathian kan ṭihzia chu kan ṭawngṭainaah a lang tûr a ni a. Mari’n Messia nu a ni dâwn tih a hriat hnu lawka a thu sawi chu Hani’n naupang Samuela biak bûka rawngbâwl tûra a dah laia a ṭawngkam nên a inang a ni. Mari’n Pathian a ṭihzia chu a ṭawngkamah hian a lang a ni. Ani chuan: “Ka nun hian Lalpa a chawimawi e, ka thlarau pawh mi chhandamtu Pathian chungah a lâwm ta êm êm a,” tiin a sawi. (Lk. 1:46, 47) Hetiang thute telhin, i ṭawngṭai dân chu tihhausak theih a ni em? Pathian ngaihsak mi Mari chu a hnua Messia lo ni ta Isua nu atâna thlan a ni pawh hi a mak lo ve!

21. Engtin nge Isua ṭawngṭaina chuan Pathian ṭihna leh rinna a neihzia a târ lan?

21 Isua chu rinna pumhlûm nên Pathian ṭih dêk chungin a ṭawngṭai a. Entîr nân, Lazara a kaihthawh hma pawh khân: “Isua a vanvadâk a, ‘Ka Pa, ka thu i ngaihthlâk avângin i chungah ka lâwm e. Kumkhuain ka thu i ngaithla ṭhîn tih ka hre reng a ni,’” tiin a ṭawngṭai a ni. (Joh. 11:41, 42) I ṭawngṭaina chuan chutianga Pathian ṭihna leh rinna a târ lang ve em? Isua zirtîr Lal ṭawngṭaina i zir chian chuan, chuta a ngaih pawimawh deuh deuhte chu Pathian Jehova hming tihthianghlimna te, Lalram lo thleng tûr te, leh a duhzâwng tihpuitlina te a ni tih i hmu thei ang. (Mt. 6:9, 10) Nangma ṭawngṭaina ngei kha han ngaihtuah teh. I ṭawngṭaina chuan Pathian Jehova Lalram te, a duhzâwng tih te, leh a hming tihthianghlimna te i ngaih pawimawhzia a târ lang em? A târ lang ngei tûr a ni.

22. Engvângin nge Pathian Jehova’n chanchin ṭha hril tûrin huaisenna a pe ang che tih i rin tlat theih?

22 Tihduhdahna leh fiahna dangte avângin, ṭawngṭainaah chuan huaisen taka Pathian Jehova rawng bâwl tûra ṭanpui dîlna pawh a tel fo ṭhîn. Judate rorêl khâwl, Sanhedrin in Petera leh Johana chu ‘Isua hminga zirtîr tawp lo tûra’ thu an pêk khân, chûng tirhkohte chuan huaisen takin an hnial a ni. (Tirh. 4:18-20) Chhuah an nih hnu chuan an rinpuite hnênah thil awm dân chu an hrilh ta a. Tichuan, chuta awm zawng zawngte chuan huaisen taka thu an sawi theih nân Pathian hnênah ṭanpuina an dîl a ni. Chu an ṭawngṭaina chhân a han nih chuan an va phûr dâwn êm! “Thlarau thianghlimin an lo khat a, huai takin Pathian thu an hril” ta si a! (Tirhkohte 4:24-31 chhiar rawh.) Chutianga huai taka thu an hrilh avângin, mi tam takin Pathian Jehova chibai an lo bûk phah ta a ni. Chutiang chuan, ṭawngṭaina chuan chanchin ṭha huaisen taka hril tûrin a tichak thei che a ni.

I Ṭawngṭaina Tihausa Zêl Rawh

23, 24. (a) Bible zirnain i ṭawngṭaina a tihausak theih dân târ langtu entîrna dang pe rawh. (b) I ṭawngṭaina tihausa tûrin eng nge i tih ang?

23 Bible chhiar leh zirnain i ṭawngṭaina a tihhausak theih dân târ langtu entîrna dang tam tak pawh a la awm a. Entîr nân, Jona angin i ṭawngṭainaah “chhandamna chu LALPA ta a ni” tih i târ lang ve thei a ni. (Jona 2:1-10) I thil sual tih nasa tak avânga i rilru a buai viau va, upate ṭanpuina i zawng a nih chuan, Davida rilru put hmang phawrh chhuaktu a ṭawngkamte hian i inchhîrzia ṭawngṭainaa chham chhuak tûrin a ṭanpui thei ang che. (Sâm 51:1-12) A châng chuan, i ṭawngṭainaah Jeremia angin Pathian Jehova i fak thei bawk. (Jer. 32:16-19) Nupui pasal zawng lai i nih chuan, Ezra bung 9-a chhinchhiah ṭawngṭaina thu ngun taka zirna leh ṭawngṭaia dîlna chuan ‘Lalpaa awm mi’ chauh nei tûra Pathian thupêk zâwm tûrin a tichak thei bawk che a ni.—1 Kor. 7:39; Ezra 9:6, 10-15.

24 Bible chhiarna, zirna, leh chhût ngunna i neih te chu chhunzawm zêl rawh. Ṭawngṭainaa i telh theih tûr thute zawng bawk rawh. Dîlna, lâwm thu sawina, leh fakna ṭawngṭaina i neih hunah Bible-a thu awm sate chu i zep tel thei ang. Bible zirna hmanga i ṭawngṭaina i tihhausak chuan Pathian Jehova i hnaih sawt ngei dâwn a ni. (w09 11/15)

Engtin Nge Kan Chhân Ang?

• Engvângin nge Pathian kaihhruaina zawngin kan zawm bawk ang?

• Engin nge finna dîl tûrin min chêttîr ang?

• Engtin nge Sâm lehkhabua fakna hlate chuan kan ṭawngṭaina a tihhausak theih?

• Engvângin nge rinna leh Pathian ṭihna nei chunga kan ṭawngṭai ang?

[Zirlai Atâna Zawhnate]

[Phêk 15-naa milem]

Abrahama chhiahhlawh chu Pathian kaihhruaina dîlin a ṭawngṭai. Chutiang chuan i ṭawngṭai ve em?

[Phêk 17-naa milem]

Chhûngkuaa Pathian Biakna chuan i ṭawngṭaina a tihausa thei