Sulat Halin sa Estados Unidos

Pagbalik sa Nagligad

HANDURAWA kon daw ano kanami nga balikan ang pagkabuhi sang imo mga katigulangan. Amo gid sini ang amon ginhimo. Halin sa Switzerland, nagkadto kami sa Estados Unidos sang Amerika. Para sa kalabanan, ang Amerika isa ka moderno nga siudad, pero dinumaan katama ang pagsinalayo sang mga tawo sa lugar nga amon ginkadtuan. Sugiran namon kamo parte sa ila.

Bangod makahambal kami sing Swiss German, gin-agda kami nga magtener sing tatlo ka bulan sa estado sang Indiana. Nagkadto kami didto para magwali sing maayong balita sang Ginharian sang Dios sa Amish nga mga pamilya. Ang mga tawo didto nagahambal pa sang lenguahe sang ila mga katigulangan. Ginatos sa ila ang nagaistar sa Indiana.

Ang mga Amish kaliwat sang mga Anabaptist sang ika-17 nga siglo. Ang ila ngalan naghalin sa ila lider nga si Jacob Amman, nga nagaistar sang una sa Switzerland. Natun-an sa Biblia sining mahinadlukon sa Dios nga mga tawo nga sala ang pagbunyag sa lapsag kag ang pag-entra sa soldado. Bangod sa sini, ginhingabot sila sang gobierno. Ang iban gani ginpatay pa bangod sa ila pagtuo. Sang naggrabe na gid ang paghingabot, ang pila sa ila nalagyo sa iban nga bahin sang Switzerland kag Pransia. Sang tungatunga sang ika-19 nga siglo, linibo sa ila ang nagpalagyo sa Estados Unidos. Pero dala nila ang ila kultura kag lenguahe nga Swiss German.

Sang ginbisitahan namon ining mabuot nga mga tawo, nakibot gid sila nga nagahambal kami sang ila lenguahe! Handurawa ini nga eksena.

“Ngaa kabalo kamo maghambal sang amon lenguahe?” pamangkot nila sa amon sa Swiss German.

“Ti, kay taga-Switzerland man kami,” sabat namon.

“Pero indi man kamo Amish!” Natingala gid sila.

Madamo sa ila ang nagpasulod sa amon kag nakita namon nga dinumaan na ang ila pagsinalayo. Nagagamit sila sing kingki imbes nga bombilya, kalesa imbes nga salakyan, bubon kag windmill imbes nga gripo, kag nagakanta sila imbes nga mamati sa radyo.

Ang nanamian gid namon sa mga tawo didto kay simple lang sila kag mapainubuson. Madamo sa ila ang nagabasa sang Biblia kada adlaw kag nanamian gid sila nga istoryahan ini. Gani, ginsugiran namon sila kon ano ang katuyuan sang Dios sa duta kag sa katawhan.

Sang ulihi, naglapta ang balita nga may nag-abot nga mga bisita halin sa Switzerland. Madamo ang nag-agda sa amon nga bisitahon ang  ila mga paryente, kag nagpasugot man kami. Nalipay gid kami sang gin-imbitar kami nga magkadto sa isa ka Amish nga eskwelahan.

Nanuktok kami sa puertahan sang eskwelahan kag ginbuksan ini dayon sang maestro. Pagsulod namon nga apat, gintulok kami sang 38 ka kabataan nga daw natingala sa amon. Walo ka klase ang ginahiwat sa isa lang ka classroom kag ang mga estudyante nagaedad sing 7 asta 15. Ang mga babayi nagasuksok sing blue nga uniporme kag puti nga kalo; ang mga lalaki naman nagasuksok sing itom nga delargo kag dark-blue nga T-shirt. Mataas ang kisame sang ila eskwelahan. Napintahan sing marine blue ang ila dingding, kag may blackboard sa atubangan. May nakita man kami nga globo kag pila ka nalukot nga mapa sang kalibutan. Kag sa kilid nayon may daku nga salsalon nga kalan.

Sang nagpungko kami sa atubangan, ginahimutaran gid kami sang mga estudyante. Ginpamangkot sang maestro ang kada klase sang ila mga asaynment. Nakibot gid kami sang naghatag ang maestro sing quiz parte sa Swiss Alps. Daan na ang ila mga libro amo nga namangkot sa amon ang maestro kon bala pareho man gihapon ang Switzerland sa ginasiling sini nga libro. Nagataklad pa bala gihapon ang mga baka sa mga bakulod kon tig-ilinit kag may snow pa bala sa mga bukid? Sang ginpakita namon sa iya ang colored nga mga piktyur sang mga putukputukan sang bukid nga natabunan sang snow kag gintupad ini sa iya libro, nagyuhum sia.

Ginpamangkot kami sang asawa sang maestro, nga amo man ang iya asistant, “Kabalo kamo mag-yodel?” Indi kami kabalo, pero bangod nabal-an namon nga sagad sila magkanta kag mag-yodel, ginpangabay namon sila nga kantahan kami. Sang nagkanta na sila, nagdayaw gid kami kay tuman katahom pamatian sang 40 ka tingog nga nagakoro. Dayon, ginpa-recess sang maestro ang iya mga estudyante.

Ginpangabay kami sang asawa sang maestro nga kantahan man namon sila. Nagkanta kami kay saulado man namon ang pila ka tumandok nga ambahanon sa Swiss German. Sang nabal-an ini sang mga estudyante, nagdinalagan sila pabalik. Ginpanaminami gid namon ang pagkanta.

Pagkadugaydugay, gin-agda kami nga manyaga sang isa ka Amish nga pamilya nga may 12 ka miembro. Ang ila malaba nga lamesa nga human sa kahoy puno sing manamit nga pagkaon—patatas, hamon, mais, tinapay, keso, utan, kag panyam-is. Antes magkaon, masigpangamuyo ang kada isa sa amon. Samtang ginapasa ang pagkaon, gin-istoryahan namon sila parte sa Switzerland, ang gin-istaran anay sang ila mga katigulangan, kag ginsugiran man nila kami sa ila kabuhi sa uma. Ang mga bata naman nagahinutikay kag nagahinarikhik. Pagkatapos namon kaon, nangamuyo naman liwat. Nagtindog dayon ang mga bata kay ang kada isa sa ila may asaynment. Dapat nila himuson ang lamesa kag hugasan ang mga pinggan, buot silingon makuha sila anay sing tubig kag pabukalan ini.

Samtang nagapanghugas ang mga bata, gin-agda kami sang mag-asawa sa ila sala. Wala sila sing pulungkuan, pero may mga humbahumba sila kag diri kami nagpungko. Ginpagua nila sa kabinet ang ila daan nga German nga Biblia. Madamo kami sing gin-istoryahan parte sa Biblia subong sang kinaandan nga ginahimo sang mga pamilya didto. Ano ang katuyuan ni Jehova nga Dios sa duta kag sa mga tawo? Ano ang buot silingon ni Jesus sang magsiling sia nga ang mga mapainubuson magaistar sa duta? Ginapaantos bala sang Dios ang malain nga mga tawo sa impierno sing walay katapusan? Sin-o ang nagatuman sa sugo ni Jesus nga iwali ang maayong balita sa bug-os nga duta? Nalipay gid kami nga napakita namon sa ila Biblia ang mga sabat sa ila mga pamangkot.

Nasadyahan gid kami kon madumduman namon ang amon eksperiensia upod sa ila. Ginapangamuyo gid namon nga ang amon pagbisita, makabulig sa ila nga batunon ang kamatuoran sang Pulong sang Dios, ang Biblia.