Mesia E Pusukilo Lesa Atupeela!
Mesia E Pusukilo Lesa Atupeela!
“Pantu filya fine fye bonse bafwila muli Adamu, e fyo na bonse bakalengelwa aba mweo muli Kristu.”—1 KOR. 15:22.
1, 2. (a) Bushe Andrea na Filipi bacitile shani ilyo bamwene Yesu? (b) Mulandu nshi twingasosela ukuti ifwe twalikwata ifingi ukucila Abena Kristu ba kubalilapo, ifitulanga ukuti Yesu e Mesia?
“NATUSANGA Mesia,” e fyo Andrea aebele Petro munyina ninshi nacetekela ukuti Yesu uwa ku Nasarete e Wasubwa uwa kwa Lesa. Filipi na o alisumine kabili ailefwaya Natanaele, umunankwe no kumweba ati: “Natusanga uo Mose alembelepo mu Mafunde, uo na Bakasesema balembelepo, ni Yesu, uwa ku Nasarete, umwana wa kwa Yosefe.”—Yoh. 1:40, 41, 45.
2 Bushe mwalishininwa ukutila Yesu e Mesia uo Lesa alaile ukututumina, no kuti e o Yehova ‘asala ukuba ipusukilo’? (Heb. 2:10) Ifilanga ukuti Yesu e Mesia, fingi pali lelo ukucila ifyaliko mu nshita ya batumwa. Ukutula apo Yesu afyalilwe ukufika na ku kubuushiwa kwakwe, Icebo ca kwa Lesa calitulanga ubushininkisho bonse ubwa kuti e Kristu. (Belengeni Yohane 20:30, 31.) Baibolo yalitulanga no kuti Yesu alitwalilila ukubomba umulimo wakwe uwa buMesia na ku muulu. (Yoh. 6:40; Belengeni 1 Abena Korinti 15:22.) Ukulingana ne fyo mwasambilila mu Baibolo, na imwe kuti mwalanda ukuti ‘mwalisanga Mesia’ muno nshiku. Lelo intanshi moneni ifyalengele ukuti abasambi ba kwa Yesu aba kubalilapo basumine ukutila balisangile Mesia.
“Inkama ya kwa Lesa” Iyakuma Mesia Yaya Ilesokoloka
3, 4. (a) Cinshi cayafwile abasambi ba kubalilapo ‘ukusanga Mesia’? (b) Mulandu nshi mwingalandila ukuti ni Yesu fye e Mesia amasesemo yalandilepo?
3 Cinshi calengele abasambi ba kwa Yesu aba kubalilapo ukushininkisha ukuti Yesu e Mesia? Ukupitila muli bakasesema, Yehova alesokolola panono panono ifya kwishibilako Mesia uwali no kwisa. Umwaume umo uwasoma Baibolo alandile ukuti cali nga filya cingaba abantu nga balundanya utuputusha twa cimumbwa ico baputula tupimfya tupimfya. Elenganyeni ukuti abantu abengi abashipangene, baleta cila muntu akaputusha ka cimumbwa mu muputule. Nga ca kutila uto tuputusha batulundanya no kupanga ico cimumbwa nga filya fine cali, kuti mwasumina ukuti kufwile ukuba uwalengele ici cimumbwa no kupeela abantu balekanalekana utupimfya twa ciko. Nga filya fine cingaba ku ciputusha cimo na cimo ica cimumbwa, no busesemo bumo na bumo nga twabubebeta, bulanda fye pa muntu umo uufwile ukuba Mesia.
4 Lelo bushe amasesemo yonse ayalanda pali Mesia kuti yafikilishiwa fye ayene yeka mu muntu umo uo yashikumine? Uwasoma umo atile te kuti fyonse ifyasobelwe pali Mesia ficitike fye ifine fyeka no kufikilishiwa muli Yesu abula kuba Mesia. “Pa bantu bonse ababako pano calo, ni Yesu fye e o ubusesemo bonse bwalanga ukuti ni Mesia.”
5, 6. (a) Bushe ubupingushi Satana apingulwa, bukacitwa shani? (b) Bushe Lesa aile alesokolola shani ulupwa ulo “umwana” ali no kufyalilwamo?
5 Amasesemo yalanda pali Mesia yakuma sana “inkama ya kwa Lesa” umwaba ifintu ifingi ifikanonsha abantu isonde lyonse. (Kol. 1:26, 27; Ukute. 3:15) Muli iyi nkama ya kwa Lesa mwaba no bupingushi apingula Satana Kaseebanya, “icisoka ca pa kutendeka,” icalenga abantu ukuba ababembu no kulafwa. (Ukus. 12:9) Bushe ubu bupingushi bukacitwa shani? Yehova asobele ukuti “umwanakashi” akafyala “umwana” uukafwanta Satana ku mutwe. Uyu wine “mwana” e ukashonaula umutwe wa cisoka, no kufumyapo uwaleta bucipondoka, ukulwala ne mfwa. Lelo Lesa alisuminishe Satana ukubala asuma “umwana” wa mwanakashi ku citende mu mampalanya.
6 Yehova aile alesokolola uwali no kuba uyu “mwana.” Lesa alapile kuli Abrahamu ukuti: “Mu mwana obe e mo inko shonse isha pe sonde shikaimwena amapaalo.” (Ukute. 22:18) Mose asobele ukuti uyu Mwana, akaba “kasesema” umukalamba pali ena. (Amala. 18:18, 19) Davidi alicetekele, kabili na bakasesema bambi pa numa balisosele ukuti Mesia ali no kufuma mu bufyashi bwakwe no kuti ali no kupyana icipuna ca bufumu ica kwa Davidi ku ciyayaya.—2 Sam. 7:12, 16; Yer. 23:5, 6.
Ifilanga Ukuti Yesu e Mesia
7. Cinshi twingasosela ukuti Yesu afumine mu “mwanakashi” wa kwa Lesa?
7 Lesa atumine Umwana wakwe uo abalilepo ukubumba. Uyu mwana afumine mu kuteyanya kwa kwa Lesa ukwa ku muulu ukwapangwa na bamalaika, ukwaba ngo mukashi Wakwe. E waishileba “umwana” uwasobelwe. Pa kuti Umwana wa kwa Lesa uwafyalwa eka afume ku muulu no kwisafyalwa ngo muntunse uwapwililika, ‘ali-isangwile uwa fye.’ (Fil. 2:5-7; Yoh. 1:14) Filya umupashi wa mushilo ‘wafimbile’ Maria, cali bushininkisho bwa kuti umwana wali no kufyalwa ali no ‘kwitwa uwa mushilo, Umwana wa kwa Lesa.’—Luka 1: 35.
8. Bushe Yesu afikilishe shani amasesemo yalanda pali Mesia ilyo aile mu kubatishiwa mu menshi?
8 Amasesemo yalanda pali Mesia yalilandile uko Yesu ali no kufyalilwa, na lintu ali no kumoneka nga Mesia. Yesu afyalilwe mu Betelehemu nga fintu casobelwe. (Mika 5:2) Mu nshita ya batumwa, abaYuda balelolela sana Mesia. Pa mulandu wa ici, bamo baleipusha pali Yohane Kabatisha abati: “Bushe uyu nalimo e Kristu?” Lelo Yohane ayaswike ati: “Uwancila amaka aleisa.” (Luka 3:15, 16) Ilyo Yesu aile kuli Yohane mu kubatishiwa mu 29 C.E. ninshi ali ne myaka 30, amonekele kuli ena nga Mesia pa nshita ilya ine casobelwe. (Dan. 9:25) Lyena atendeke umulimo wakwe uwa lulumbi kabili atile: “Inshita naifika, no bufumu bwa kwa Lesa nabupalama.”—Marko 1:14, 15.
9. Nangu ca kutila abasambi ba kwa Yesu tabaishibe fyonse pali ena, cinshi bacetekele?
9 Lelo abantu bale-enekela ne fishali no kucitika pali ilya nshita, kanshi balekabila ukwaluka. Ca cine Yesu ali ni Mfumu, lelo pali no kupita inshita pa kuti abantu beluke ukuti ali no kutendeka ukuteka ku ntanshi, no kuti ali no kutekela ku muulu. (Yoh. 12:12-16; 16:12, 13; Imil. 2:32-36) Na lyo line ilyo Yesu aipwishe ukuti: “Mutila nine ani?” Ukwabula no kupoosa inshita, Petro ayaswike ati: “Ni mwe Kristu, Umwana wa kwa Lesa wa mweo.” (Mat. 16:13-16) Na lintu abantu abengi baipunwine pa cisambilisho ca kwa Yesu no kumusha, Petro ayaswike cimo cine.—Belengeni Yohane 6:68, 69.
Muleumfwila Mesia
10. Mulandu nshi Yehova alandile sana pa kumfwila Umwana wakwe?
10 Ilyo Umwana wa kwa Lesa uwafyalwa eka ali mu muulu, ali cibumbwa ca mupashi ica maka. Ilyo Yesu aishile pano isonde, ‘ali intumi ya kwa Wishi.’ (Yoh. 16:27, 28) Atile: “Ifyo nsambilisha te fyandi iyo, lelo fya wantumine.” (Yoh. 7:16.) Ilyo Yesu a-alwike ninshi ali na basambi bakwe, Yehova aebele abasambi ukuti: “Muumfweni.” Abebele ifi pa kuti bashininkishe ukuti e Mesia. (Luka 9:35) Ca cine balingile ukumfwila uyu Mwana Uwasalwa. Pa kumumfwila, icitetekelo ne milimo isuma fyalekabilwa. Ifi fibili filakabilwa sana pa kucita ifitemuna Lesa na pa kukwata umweo wa muyayaya.—Yoh. 3:16, 35, 36.
11, 12. (a) Cinshi calengele abaYuda ba mu nshita ya batumwa ukukaana ukuti Yesu tali Mesia? (b) Ni bani bacetekele Yesu?
11 Nangu kwali ifingi ifyalelanga ukuti Yesu e Mesia, abaYuda abengi mu nshita ya batumwa balimukeene. Mulandu nshi? Pantu na bo balikwete ifyo basumine pali Mesia. Baishibe ukuti ali no kuba kateka pano calo uwa kubalubula ku bena Roma abalebacusha. (Belengeni Yohane 12:34.) E ico balifililwe ukupokelela Mesia uwali uwasuulwa, uo abantu baletaluka, uwaishibe ukukalipwa na malwele, na mu kulekelesha uwaishileipaiwa nga fintu casobelwe. (Esa. 53:3, 5) Na basambi ba kwa Yesu bamo aba cishinka balyumfwile ububi pantu tabalubwile ku mitekele ya bena Roma iya lucu. Lelo bena balitwalilile ukuba aba cishinka kabili mu kupita kwa nshita, balyumfwikishe bwino bwino ifyakumine Mesia.—Luka 4:21.
12 Cimbi icalengele abantu ukukaana ukuti Yesu te Mesia walailwe, fintu alesambilisha ifyo abengi balefilwa ukusumina. Atile, pa kwingila mu Bufumu, umuntu alingile ‘ukuikaana umwine,’ alingile ‘ukulya’ umubili wa kwa Yesu no “kunwa” umulopa wakwe, e lyo no ‘kufyalwa libili,’ kabili talingile ‘ukuba uwa muli ici calo.’ (Marko 8:34; Yoh. 3:3; 6:53; 17:14, 16) Aba cilumba, abakankaala na ba bumbimunda balemona ifi twatantawila ifyo Yesu alesambilisha ukuti fyalyafya icine cine. Lelo abaYuda bamo abaicefya balisumine ukuti Yesu ali ni Mesia, nga fintu na bena Samaria bamo basumine abatile: “Uyu e mupusushi wa calo.”—Yoh. 4:25, 26, 41, 42; 7:31.
13. Bushe Yesu bamusumine shani ku citende?
13 Yesu asobele ukuti ali no kupeelwa imilandu kuli bashimapepo no kwipaiwa pa cimuti ku bena fyalo, lelo pa bushiku bwalenga shitatu ali no kubuuka. (Mat. 20:17-19) Ilyo asumine pa ntanshi ya cilye ca Sanhedrini ukuti e “Kristu Umwana wa kwa Lesa,” batile ali ne miponto. (Mat. 26:63-66) Pilato asangile ukuti Yesu “tacitile nangu cimo ica kufwilapo,” lelo apo abaYuda na bo balimupeele umulandu wa kwimina ubuteko bwabo, Pilato “abapeele Yesu ukulingana ne fyo abene balefwaya.” (Luka 23:13-15, 25) E ico ‘balimukeene’ kabili bapangene ukwipaya “uo Lesa asala ukupeela ubumi bwa muyayaya,” te mulandu ne fintu ubwingi ifyalelanga ukuti atuminwe na Lesa. (Imil. 3:13-15) Nga fintu casobelwe, Mesia ‘alipaiwe’ pa cimuti pa Bushiku bwa Ca Kucilila mu 33 C.E. (Dan. 9:26, 27; Imil. 2:22, 23) Ilyo afwile iyi mfwa ya buluku, cali kwati bamusuma “ku citende” nga fintu casobelwe pa Ukutendeka 3:15.
Ico Mesia Afwilile
14, 15. (a) Finshi fibili ifyalengele Yehova asuminishe Yesu ukufwa? (b) Finshi Yesu acitile ilyo abuushiwe?
14 Kwaba ifintu fibili ifyo Yehova alekeele Yesu ukufwa. Intanshi, bucishinka bwa kwa Yesu ukufika fye na ku mfwa, bwasokolwele icintu cimo icacindama icakuma “inkama ya kwa Lesa.” Alilangile ukuti umuntu uwapwililika kuti aba ‘kapepa’ no kutungilila ukuteka kwa kwa Lesa nangu engapita mu mesho yabipisha ayafuma kuli Satana ayengamufisha fye na ku mfwa. (1 Tim. 3:16) Ica bubili, nga fintu Yesu asosele, ‘Umwana wa muntu aishile mu kupeela umweo wakwe icilubula pa kuti alubule abengi.’ (Mat. 20:28) Ici “icilubula icalinganako,” e calipilwe pa kuti Lesa akafumyepo ulubembu ulo abana ba kwa Adamu bapyana na pa kuti akapeele ubumi bwa muyayaya kuli bonse abasumina ukuti muli Yesu e mo Lesa atupusushisha.—1 Tim. 2:5, 6.
15 Pa numa ya kwikala inshiku shitatu mu nshinshi, Kristu alibuushiwe, kabili pa nshiku 40 alemonana na basambi bakwe, pa kuti beshibe ukutila ali uwa mweo na pa kuti abebe na fimbi ifyo balingile ukulacita. (Imil. 1:3-5) Lyena aile ku muulu ku kupeela Yehova ubumi bwakwe ubwali icilubula no kulolela inshita yasontelwe ilyo ali no kutendeka ukuteka nga Mesia. Lelo na lintu alelolela, alikwete ifingi ifya kucita.
Ifyo Akapwisha Umulimo Wakwe uwa BuMesia
16, 17. Lumbuleni imilimo ya buMesia iyo Yesu akwata ukutula apo aila ku muulu.
16 Ukutula fye pa kubuuka kwakwe, Yesu alitwalilila ukwangalila imilimo yonse iicitwa mu cilonganino ca Bwina Kristu ico atungulula nge Mfumu. (Kol. 1:13) Pa nshita yasontwa, alitendeke ukubomfya amaka yakwe ayo apeelwa nge Mfumu ya Bufumu bwa kwa Lesa. Ifyo Baibolo yasobela ne filecitika pano isonde ilelo, filangilila fye ukuti atendeke ukuteka nge Mfumu mu 1914, inshita ilya ine ifintu fyatampile ukulanga ukuti “icalo cili ku mpela.” (Mat. 24:3; Ukus. 11:15) Ilyo papitile fye inshita inono, atungulwile bamalaika ba mushilo ku kufumya Satana ne fibanda fyakwe mu muulu.—Ukus. 12:7-10.
17 Umulimo wa kushimikila no kusambilisha uo Yesu atendeke mu 29 C.E. uli mupepi no kupwa. Nomba line fye ali no kupingula bonse aba mweo. Lyena ababa nge mpaanga kabili abasumina ukuti Yesu e pusukilo Yehova atupeela, e bo akeba ati, “ingileni mu bufumu ubo bamuteyanishishe ukufuma pa kutendeka kwa calo.” (Mat. 25:31-34, 41) Abakaana ukutekwa na Yesu, bakonaulwa ilyo akatungulula bamalaika bakwe ku kufumya ububifi pe sonde. E lyo Yesu akakaka Satana no kumupoosa mu “cilindi icabula impela.”—Ukus. 19:11-14; 20:1-3.
18, 19. Finshi Yesu akacita pa kupwishishisha umulimo wakwe uwa buMesia, kabili busuma nshi akaletela abantunse aba cumfwila?
18 Mu myaka 1,000 iya kuteka kwakwe, Yesu akacita ifyalingana na malumbo yakwe pamo nga “Kabilo wa cipesha amano, Lesa wa maka, Wishi wa pe, Cilolo wa mutende.” (Esa. 9:6, 7) Mu Bufumu bwakwe, abantunse bonse kumo na bo akabuusha ku bafwa bakaba abapwililika. (Yoh. 5:26-29) Mesia akatungulula abantu ku “tumfukumfuku twa menshi ya mweo” kabili akalenga aba cumfwila ukuba ifibusa fya kwa Yehova. (Belengeni Ukusokolola 7:16, 17.) Pa numa ya kweshiwa kwa kupelako, bacipondoka bonse, kumo na Satana ne fibanda fyakwe, “bakapooswa muli bemba wa mulilo.” Kanshi iyi e nshita “icisoka” cikafwantwa ku mutwe no kufwa.—Ukus. 20:10.
19 Cine cine Yesu akabomba bwino sana umulimo wakwe uwa buMesia ukufika na ku mpela! Mwi sonde ilikaba paradaise mukaba abantu abakakwata ubumi ubusuma kabili abakekala umuyayaya mu nsansa. Umuseebanya abantu batuulika pe shina lya kwa Yehova ilya mushilo, ukapwa, kabili abantu bonse bakeshiba ukuti e walinga fye ukuteka. We fintu ubusuma ifyo abomfwila Uwasubwa uwa kwa Lesa bakaipakisha!
Bushe Mwalisanga Mesia?
20, 21. Milandu nshi mwamona iyo mulingile ukwebelako abantu bambi pali Mesia?
20 Ukutula 1914, twikala mu nshita sha kubapo kwa kwa Kristu. Nangu ca kutila ukubapo kwakwe nge Mfumu ya Bufumu bwa kwa Lesa takumoneka, amasesemo yafikilishiwa yalalanga ukuti alitendeka ukuteka. (Ukus. 6:2-8) Lelo nga filya fine cali ku baYuda ba mu nshita sha batumwa, abantu abengi pali lelo tababikako amano ku filanga ukuti Mesia alitendeka ukuteka. Na bo bafwaya mesia umbi uwaibimba mu fikansa fya calo, nelyo uwingatekela pamo na bakateka ba pano calo. Lelo imwe mwalishiba ukutila Yesu ni Mfumu ya Bufumu bwa kwa Lesa iileteka pali nomba. Bushe tamwatemenwe ilyo mwaishibe ici cishinka? Nga filya fine cali ku basambi ba kubalilapo, na imwe mwalisosele amuti: “Natusanga Mesia.”
21 Ilelo nga mulelanda na bantu bambi pa cine ca mu Baibolo, bushe mulalandapo sana pa milimo iyo Yesu akwata nga Mesia? Ukucite fyo kukalenga muletasha sana pa fyo amucitila, pa fyo alecita pali ino nshita, na pa fyo akacita ku ntanshi. Tatuletwishika ukuti na imwe mulebako abanenu na balupwa lwenu pali Mesia nga filya Andrea na Filipi bacitile. Kuti cawama mwabikako sana umutima nomba no kubalanga ukuti Yesu Kristu e Mesia Lesa alaile ukututumina, kabili e pusukilo Lesa atupeela.
Bushe Kuti Mwalondolola?
• Cinshi calengele abasambi ba kubalilapo ukusanga Mesia?
• Milandu nshi ibili iyacindama iyo Yesu afwilile?
• Finshi fimbi Yesu akacita pa kupwishishisha umulimo wakwe uwa buMesia?
[Amepusho]
[Ifikope pe bula 21]
Finshi fyalengele abantu mu nshiku sha batumwa ukwishiba ukuti Yesu e Mesia Lesa alaile ukututumina?
[Icikope pe bula 23]
Nga mulelanda na bantu bambi, bushe mulalandapo sana pa fyo Yesu acita nga Mesia?