Nzambi udi utupandisha ku diambuluisha dia Masiya
Nzambi udi utupandisha ku diambuluisha dia Masiya
‘Bua bu mudi bonso bafua mu Adama, nunku mu Kristo kabidi bonso nebavuijibue muoyo.’—1 KOL. 15:22.
1, 2. (a) Pavua Andele ne Filipo bamonangane ne Yezu bakenza tshinyi? (b) Bua tshinyi tudi tuamba ne: tuetu tudi ne bijadiki bia mudi Yezu musungula kudi Nzambi kupita bena Kristo ba mu bidimu bia lukama?
BU MUVUA Andele mutuishibue ne: Yezu wa mu Nazaleta uvua muela manyi wa Nzambi, wakambila muanabu Petelo ne: ‘Tuakumona Masiya.’ Filipo uvua pende ne dishindika edi, wakaya kukeba mulunda wende Natanaele ne kumuambilaye ne: ‘Tuakumona wakafunda Mose mu mikenji ne baprofete, Yezu wa ku Nazaleta, muana wa Yozefe.’—Yone 1:40, 41, 45.
2 Udi pebe mutuishibue ne: Yezu ke Masiya mulaya ‘kapitene ka lupandu’ kadi Yehowa musungule anyi? (Eb. 2:10) Lelu, tudi ne bijadiki bia bungi bidi bileja mudi Yezu musungula kudi Nzambi kupita bayidi bende ba mu bidimu lukama. Kutuadijila anu ku diledibua dia Yezu too ne ku dibishibua diende ku lufu, Dîyi dia Nzambi didi difila bijadiki bidi bileja ne: uvua Kristo. (Bala Yone 20:30, 31.) Bible udi kabidi uleja ne: Yezu uvua ne bua kutungunuka ne kuenza mudimu wende wa Bumasiya mu diulu. (Yone 6:40; bala 1 Kolinto 15:22.) Malu audi mulonge mu Bible adi mua kukusaka bua kuamba pebe ne: lelu ‘udi mumone Masiya.’ Kadi tuanji kukonkonona tshivua tshifikishe bayidi bende ba kumpala ku dimanya ne: bavua bapete Masiya.
Bavua ne bua kusokolola “bualu busokoka” bua Masiya ku kakese ku kakese
3, 4. (a) Mmunyi muvua bayidi ba Yezu ba kumpala bafike ‘ku dimona Masiya’? (b) Bua tshinyi udi mua kuamba ne: milayi yonso ivua yakula bua Masiya mmikumbanyine Yezu?
3 Mmunyi muvua bayidi bakumpala ba Yezu mua kuamba ne dishindika dionso ne: Yezu uvua Masiya? Ku diambuluisha dia baprofete, Yehowa wakasokolola ku kakese ku kakese bimanyinu bia dilua dia Masiya. Mumanyi mukuabu wa malu a mu Bible wakafuanyikija bualu ebu ne dilamakaja dia lupingu luenza ne bipesa bia dibue dia marbre. Elabi meji ne: bantu ba bungi badi balua, eu ufumina eku mukuabu ufumina kuaka ne tshiende tshitupa tshia lupingu kabayi bayukile bua bualu ebu to. Bobu balamakaje bitupa ebi ne biobi bikumbanangane bimpe bienze lupingu anu muvualu, newambe ne: kuvua muntu kampanda uvua mutumine muntu yonso tshiende tshitupa. Anu mudibi bua tshitupa tshionso tshia lupingu, mulayi wonso uvua wakula bua Masiya uvua ne tshitupa kampanda tshia mushinga tshia mukenji uvua utangila Masiya.
4 Kadi tudiku mua kuamba ne: milayi idi yakula bua Masiya ivua mua kuikala mikumbanyine muntu kampanda mu mpukampuka anyi? Mukebuludi mukuabu wa malu wakamba ne: milayi yonso ivua yakula bua Masiya kayivua mua kukumbanyine muntu kampanda mu mpukampuka to! Nanku udi ujikija wamba ne: “Anu Yezu yeye nkayende ke udi milayi yonso mikumbanyine kakuena muntu mukuabu to.”
5, 6. (a) Mmunyi muvua dilumbuluisha dia Satana ne bua kuenzeka? (b) Mmunyi muvua Nzambi musokolole ku kakese ku kakese diledibua dia ‘muana’ mulaya eu?
5 Milayi ivua yakula bua Masiya mmimanyine pa “bualu busokoka” budi ne malu a bungi a mushinga bua bifukibua bionso. (Kolos. 1:26, 27; Gen. 3:15) Tshimue tshitupa tshia bualu busokoka ebu tshidi tshitangila dilumbuluisha dia Satana Diabolo ‘nyoka wa kale’ wakakebela bantu bubi ne lufu. (Buak. 12:9) Mmunyi muvuabu mua kumulumbuluisha? Yehowa uvua muambe ne: ‘mukaji’ uvua ne bua kulela ‘muana’ anyi diminu divua ne bua kuboza Satana ku mutu. ‘Muana’ uvuabu balaye eu uvua ne bua kuboza nyoka ku mutu, kubutula mukebeshi wa buntomboji eu ne kujikija masama ne lufu. Kadi, Nzambi uvua ne bua kulekela Satana bua anji kusuma mu mushindu kampanda ‘muana’ wa mukaji ku tshikankanyi.
6 Yehowa wakasokolola ku kakese ku kakese eu uvua ne bua kuikala ‘muana’ uvuabu balaye. Nzambi wakalaya Abalahama ne: ‘bisamba bionso bia pa buloba nebisanke bualu bua kankanunuina kebe.’ (Gen. 22:18) Mose wakadianjila kuamba bua muana eu ne: uvua ne bua kuikala “muprofete” munene kumupita yeye. (Dut. 18:18, 19) Davidi uvua mumanye ne: Masiya uvua ne bua kupatukila mu ndelanganyi yende ne uvua ne bua kupiana nkuasa wa bumfumu wa Davidi bua kashidi ne baprofete bakuabu bakalua kujadika pabu bualu ebu.—2 Sam. 7:12, 16; Yel. 23:5, 6.
Yezu udi umanyika bu Masiya
7. Mmu mushindu kayi muvua Yezu mufumine kudi mukaji wa Nzambi?
7 Nzambi wakatuma Muanende, tshifukibua tshiende tshia kumpala tshifume mu bulongolodi buende bua mu diulu budi buenza ne banjelu budi bu mukajende bua alue ‘muana’ anyi kankanunuina kalaya. Bivua bikengela bua ne: Muana mulela umuepele wa Nzambi eu ‘umbushe bimanyinu bia butumbi’ bivuaye nabi mu diulu bua kuledibuaye muntu uvua kayi ne bubi. (Filip. 2:5-7; Yone 1:14) Nyuma muimpe ‘wakabuikila’ Mariya bua kujadika ne: muana uvuaye ne bua kulela uvua ne bua kubikidibua ne: ‘muana wa tshijila, Muana wa Nzambi.’—Luka 1:35.
8. Mmunyi muvua Yezu mukumbaje mulayi uvua utangila Masiya pavuaye muye bua bamutambuishe mu mâyi?
8 Milayi ivua itangila Masiya ivua ileja muaba ne tshikondo tshivua Yezu ne bua kuledibua. Bakalela Yezu mu Beteleheme anu mukavuabu bamanyishe. (Mika 5:2) Bena Yuda ba mu bidimu bia lukama bavua bamuindile ne mioyo kulu kulu. Bu muvua bantu bakeba bua Masiya alue lukasa, bamue bakavua badikonka bua Yone Mubatiji bamba ne: ‘Yeye udi Kristo anyi?’ Kadi Yone wakabandamuna ne: “Udi muntambe meme ulualua.” (Luka 3:15, 16) Pavua Yezu muye kudi Yone ku ndekelu kua tshidimu tshia 29 bua kutambula, uvua ne bidimu 30 ne wakadimanyisha musangu umue ne: uvua Masiya. (Dan. 9:25) Pashishe wakatuadija kuyisha wambila bantu ne: ‘Matuku akukumbana, bukalenge bua Nzambi budi pabuipi.’—Mâko 1:14, 15.
9. Nansha muvua bayidi ba Yezu kabayi ne bijadiki bionso, bavua ne dishindika kayi?
9 Kadi bantu bavua ne bua kushintulula meji abu bua malu avuabu batekemene. Nansha muvuabu bangata Yezu bu Mukalenge, kadi kabavua bujingulule ne: uvua ne bua kukokesha mu diulu mu matuku atshilualua to. (Yone 12:12-16; 16:12, 13; Bien. 2:32-36) Nansha nanku, pavua Yezu mubakonke ne: “Meme ndi nganyi?” Petelo wakandamuna kayi welakana ne: ‘Wewe udi Kristo, Muana wa Nzambi udi ne muoyo.’ (Mat. 16:13-16) Petelo wakafila kabidi diandamuna dia muomumue pavua bantu ba bungi balenduke bua dilongesha dia Yezu.—Bala Yone 6:68, 69.
Teleja Masiya
10. Bua tshinyi Yehowa muambe bua kuteleja Muanende?
10 Pavua muana mulela umuepele wa Nzambi mu diulu, uvua muanjelu wa bukole. Pavua Yezu pa buloba, ‘wakafuma kudi Tatu’ bu muleji mpala wende. (Yone 16:27, 28) Yezu wakamba ne: ‘Diyisha dianyi ki ndianyi, ndia udi muntume.’ (Yone 7:16) Bua kuleja ne: Yezu uvua Masiya pavuaye mukudimuke mpala, Yehowa wakamba ne: ‘Mumvuilayi.’ (Luka 9:35) Eyowa, tudi ne bua kuteleja anyi kutumikila Muntu udi Nzambi musungule. Bua kumutumikila bidi bikengela kuikala ne ditabuja ne kuenza malu mimpe ne malu abidi aa ke adi ne mushinga bua kusankisha Nzambi ne kupeta muoyo wa kashidi.—Yone 3:16, 35, 36.
11, 12. (a) Bua malu kayi buvua bena Yuda ba mu bidimu lukama babenga kuitaba ne: Yezu uvua Masiya? (b) Mbanganyi bakitabuja Yezu?
11 Nansha muvuaku bijadiki bia bungi bivua bileja muvua Yezu Masiya, bena Yuda ba bungi ba mu bidimu lukama bia kumpala bakamubenga. Bua tshinyi? Bualu bavua ne wabu mushindu uvuabu bela meji bua Masiya. Tshilejilu, bavua bela meji ne: Masiya uvua mua kuangata bukalenge bua tshididi bua kubapikula ku tshikisu tshia bena Lomo. (Bala Yone 12:34.) Nunku, kabavua mua kuitaba Masiya uvua milayi eyi ikumbanyina ivua yamba ne: bavua ne bua kumulengulula, kumulekela kudi bantu, muena kanyinganyinga ne uvua ne bua kukenga ne ndekelu wa bionso kufua. (Yesh. 53:3, 5) Nansha bamue bayidi ba Yezu bakumvua bibi bua muvua Yezu kayi mulue bua kubapikula ku bukokeshi bua bena Lomo. Kadi bakashala anu ne lulamatu ne mu kupita kua matuku bakapeta lumvu luimpe.—Luka 24:21.
12 Bantu bavua kabidi babenga kuitaba Yezu ne: uvua Masiya bua malongesha ende, bantu ba bungi ba kudibu bavua baamone makole bua kuyitaba. Malongesha bu mudi: bua kubuela mu Bukalenge bua mu diulu bivua bikengela ‘kudipidia,’ ‘kudia’ mubidi wa Yezu ne kunua mashi ende, ‘kuledibua tshiakabidi’ ne ‘kubenga kuikala wa pa buloba.’ (Mâko 8:34; Yone 3:3; 6:53; 17:14, 16) Bivua bikolele bantu bena lutambishi, babanji ne bena lubombo bua kukumbaja malu au. Kadi, bena Yuda bena budipuekeshi bakitaba Yezu bu Masiya, bakenza anu bu mua kenza bamue bena Samalea bakamba ne: ‘Bulelela, eu udi Musungidi wa ba pa buloba.’—Yone 4:25, 26, 41, 42; 7:31.
13. Mmunyi muvua Yezu mutapike mu ngumvuilu kampanda mputa ku tshikankanyi tshiende?
13 Yezu wakamanyisha ne: bakuidi banene bavua ne bua kumufundila tshibawu tshia lufu ne bantu ba bisamba bia benda bavua ne bua kumushipa, kadi uvua ne bua kubishibua panyima pa matuku asatu. (Mat. 20:17-19) Pakajadikilaye bena ku kabadi ka Sanedren ne: uvua ‘Kristo Muana wa Nzambi,’ bakamba muvuaye upenda Nzambi. (Mat. 26:63-66) Bua Pilato, Yezu kavua ‘muenze bualu bua kufuila’ to, kadi bu muvua bena Yuda bamubanda muvuaye utombuesha bantu, Pilate ‘wakafila Yezu mu bianza biabu bua kuenzabu bu muakadibu basue.’ (Luka 23:13-15, 25) Nansha muvuabu ne bijadiki bungi tshianana bivua bileja muvua Yezu mutumibue wa Nzambi, bena Yuda ‘bakamupidia’ ne kuelabu tshifufu bua kushipa ‘Mukalenge wa muoyo’ eu. (Bien. 3:13-15) Anu mukavuabu bamanyishe, ‘bakashipa’ Masiya mupopela ku mutshi mu dituku dia Pasaka wa mu tshidimu tshia 33. (Dan. 9:26, 27; Bien. 2:22, 23) Lufu lua tshikisu elu ke mputa uvuaye ne bua kutapika ku “tshikankanyi” tshiende uvuabu baleje mu Genese 3:15.
Bua tshinyi Masiya uvua ne bua kufua?
14, 15. (a) Mbua malu kayi manene abidi buvua Yehowa muitabe bua Yezu afue? (b) Ntshinyi tshiakenza Yezu kunyima kua dibishibua diende ku lufu?
14 Yehowa wakalekela Yezu ufua bua malu manene abidi. Bua kumpala, pavua Yezu ushala ne lulamatu too ne ku lufu, uvua ujikija tshilumbu tshikuabu tshia mushinga tshia “bualu busokoka.” Uvua mufile tshijadiki tshinene tshia se: muntu udi kayi ne bubi udi mua kushala ‘muimpe kudi Nzambi’ anyi kulamata ku bumfumu bua Nzambi nansha Satana mumuele mateta a mushindu kayi. (1 Tim. 3:16) Bualu buibidi, Yezu wakamba ne: ‘Muana wa muntu mmulue bua kufila muoyo wende bua kupikula nawu bantu ba bungi.’ (Mat. 20:28) Mulambu eu anyi ‘tshintu etshi tshia kupikula natshi bantu’ tshiakapikula bana ba Adama ku tshibawu tshia bubi bua muntu yonso udi witaba mudi Yezu njila udi Nzambi ufidila muoyo bua apete muoyo wa kashidi.—1 Tim. 2:5, 6.
15 Kristo wakenza matuku asatu mu lukita ne pashishe kumubishabu ku lufu ne yeye kumuenekela bayidi bende munkatshi mua matuku 40 bua kubajadikila ne: uvua ne muoyo ne bua kubashila malu makuabu a kuenza. (Bien. 1:3-5) Pashishe kubandaye mu diulu bua kuleja Yehowa mushinga wa mulambu wende wa mushinga mukole ne kuindilaye too ne pavua tshikondo tshia dikalaku diende mu bukalenge bu Mukalenge muela manyi ne bua kutuadija. Mu dindila amu, uvua ne malu a bungi a kuenza.
Dikumbaja dia mudimu wende wa bu Masiya
16, 17. Leja mudimu udi Yezu mukumbaje bu Masiya padiye mubande mu diulu.
16 Kukadi bidimu bia bungi katshia Yezu wabishibua ku lufu, udi ulombola ne lulamatu luonso midimu ya mu tshisumbu tshia bena Kristo bualu udi Mfumu watshi. (Kolos. 1:13) Pavua tshikondo ne bua kukumbana, uvua ne bua kutuadija kukokesha ne bukole bu Mukalenge wa Bukalenge bua Nzambi. Milayi ya mu Bible ne malu adi menzeke pa buloba bidi bijadika ne: dikalaku diende bu Mukalenge diakatuadija pamue ne ‘nshikidilu wa tshikondo etshi’ mu tshidimu tshia 1914. (Mat. 24:3; Buak. 11:15) Matuku makese pashishe, wakalombola banjelu ba tshijila bua kuipata Satana ne bademon bende mu diulu.—Buak. 12:7-10.
17 Mudimu wa kuyisha ne kulongesha bantu uvua Yezu mutuadije mu tshidimu tshia 29 ukadi pa kutua ku tshibungubungu. Ukadi pa kulumbuluisha bantu bonso badi ne muoyo. Pashishe, neambile bantu badi bu mikoko badi bamuitabuje mudiye njila udi Yehowa ufidila lupandu bua ‘bapiane bukalenge buvuabu babalongoluele ku tshibangidilu tshia buloba.’ (Mat. 25:31-34, 41) Yezu nealombole basalayi ba mu diulu bua kushipa bantu babi bonso bavua babenge kuitaba mudiye Mukalenge. Pashishe, Yezu neasuike Satana ne bademon bende ne neabele mu ‘tshina tshidi katshiyi ne nshikidilu.’—Buak. 19:11-14; 20:1-3.
18, 19. (a) Mmalu kayi adi Yezu wenza mu mudimu wende wa bu Masiya? (b) Mmalu mimpe kayi apeta bantu bena butumike?
18 Mu bukokeshi bua Yezu bua bidimu tshinunu, mianzu yende yonso bu mudi: ‘Mubakemeshi, Muena meji, Nzambi mukole, Tatu wa tshiendelele, Mukalenge wa ditalala’ neyimuakanyine bimpe menemene. (Yesh. 9:6, 7) Mu Bukalenge buende, bantu nebalue bapuangane ne bafue babishaye ku lufu. (Yone 5:26-29) Masiya nealombole bantu badi basue ku ‘mishimi ya mâyi a muoyo’ ambuluisha bena butumike bua kuikala mu malanda a ditalala ne Yehowa. (Bala Buakabuluibua 7:16, 17.) Padi diteta dia ndekelu dijika, bantomboji bonso pamue ne Satana ne bademon bende ‘nebedibue mu dijiba dia kapia,’ mbuena kuamba ne: badi bazaza mutu wa “nyoka.”—Buak. 20:10.
19 Yezu mmukumbaje mudimu wende wa bu Masiya mu mushindu wa dikema. Bantu basungidibua nebikale mu mparadizu pa buloba, nebashale ne muoyo bua kashidi kabayi basama bikale ne disanka. Dîna dinsantu dia Yehowa kadiakupendibua ne neabingishe bumfumu buende buakane kumutu kua bionso. Bantu bonso badi batumikila muela manyi wa Nzambi badi ne bumpianyi bunene kumpala eku.
Ukadi mumone Masiya anyi?
20, 21. Mmalu kayi adi akusaka bua kuambila bakuabu malu a Masiya?
20 Tudi mu tshikondo tshia dikalaku dia Kristo anyi parousia katshia mu tshidimu tshia 1914. Nansha mudi dikalaku diende bu Mukalenge wa Bukalenge bua Nzambi kadiyi dimueneka, didi dimuenekela ku dikumbana dia milayi. (Buak. 6:2-8) Bantu ba bungi lelu kabena bitaba dikalaku dia Masiya, anu muvua bena Yuda ba mu bidimu lukama bia kumpala kabayi bitaba. Badi bakeba pabu masiya kampanda mu malu a tshididi anyi muntu udi mua kuenzeja bamfumu ba tshididi malu mimpe. Kadi udi mufike ku dimanya ne: Yezu udi ukokesha mpindieu bu Mukalenge wa Bukalenge bua Nzambi. Dimanya edi kadienaku dikusankisha anyi? Anu bu bayidi ba kumpala ba Yezu, udi musakibue bua kuamba ne: ‘Tuakumona Masiya.’
21 Lelu pautu uyisha bantu bulelela, utuku wakula bikole bua mudimu wa Yezu bu Masiya anyi? Wewe wenza nanku, neuvudije dianyisha diebe bua malu adiye mukuenzele ne adiye ukuenzela mpindieu ne bua ikalaye mua kulua kukuenza. Anu bu Andele ne Filipo, kakuyi mpata ukadi muambile balela ne balunda bebe bua Masiya. Kuenaku mua kubayisha kabidi ne tshisumi ne kubaleja ne: Yezu Kristo ke Masiya uvuabu balaye ne njila wa lupandu udi Nzambi muenze anyi?
Udi mua kumvuija anyi?
• Mmunyi muvua bayidi ba mu bidimu lukama bia kumpala bamone Masiya?
• Tela malu manene abidi avua Yezu ne bua kufuila.
• Ntshinyi tshienza Yezu bua kukumbaja mudimu wende wa bu Masiya?
[Nkonko ya dilonga]
[Bimfuanyi mu dibeji 21]
Mmunyi muvua bantu ba mu bidimu lukama bia kumpala bamanye ne: Yezu uvua Masiya?
[Tshimfuanyi mu dibeji 23]
Pautu uyisha bantu, utuku utamba kuakula bua mudimu wa Yezu wa bu Masiya anyi?