Mesiya, Ngwabelesya Leza Kutufwutula
Mesiya, Ngwabelesya Leza Kutufwutula
“Nkaambo mbuli mbubafwa boonse muli-Adamu, mbubonya obo mbubayooponezegwa boonse muli-Kristo.”—1 KOR. 15:22.
1, 2. (a) Ino Andreya a Filipo bakacita buti nobakamubona Jesu? (b) Ino nkaambo nzi ncotwaambila kuti tulijisi bumboni bunji ikwiinda mbobakajisi Banakristo bamumwaanda wamyaka wakusaanguna ibwakuti Jesu ngo Mesiya iwakasalwa a Leza?
NAAKABONA kuti Jesu waku Nazaleta ngowakali Munanike wa Leza, Andreya wakaambila munyina Petro kuti: “Twamujana Mesiya.” Awalo Filipo wakasyoma, kumane wakalangaula mweenzinyina Natanayeli akumwaambila kuti: “Twakamujana oyo ngwaakalemba Musa mumulao, abasinsimi, nguwenya Jesu waku-Nazareta, mwana a-Josefa.”—Joh.1:40, 41, 45.
2 Sena mulasyoma kuti Jesu ngo Mesiya wakasyomezyegwa, Imusololi Mupati ‘walufwutuko’ ngwasalide Jehova? (Heb. 2:10) Aano mazuba, tulijisi bumboni bunji ikwiinda mbobakajisi basikwiiya bamumwaanda wamyaka wakusaanguna, ibutupa kusinizya kuti Jesu wakasalwa a Leza. Kuzwa naakazyalwa kusikila naakabusyigwa, Ijwi lya Leza lilatupa bumboni bwakuti Jesu ngo Kristo. (Amubale Johane 20:30, 31.) Alimwi Bbaibbele lilatondezya kuti Jesu ulazumanana kubeleka mulimo wakwe wabu Mesiya kali kujulu. (Joh. 6:40; amubale 1 Ba-Korinto 15:22) Kwiinda muzyintu nzyomwaiya mu Bbaibbele, mazuba aano andinywe mulakonzya kwaamba kuti “twamujana Mesiya.” Pele kusaanguna amubone basikwiiya bakwe bakusaanguna icakabapa kwaamba kuti bakamujana Mesiya.
“Makani Aayubide” Aamba Mesiya Ayubununwa Asyoonto-syoonto
3, 4. (a) Ino ncinzi cakali kubagwasya basikwiiya bamumwaanda wamyaka wakusaanguna kuti ‘bamujane Mesiya’? (b) Ino nkaambo nzi ncomukonzya kwaamba kuti Jesu alikke ngowakali kukonzya kuzuzikizya businsimi boonse ibwaamba Mesiya?
3 Ino basikumutobela bamumwaanda wamyaka wakusaanguna bakazyiba buti kuti Jesu ngowakali Mesiya? Kwiinda mubasinsimi, Jehova wakalaambide kale zyintu izyakali kukonzya kubagwasya kumuzyiba Mesiya. Sikwiiya zyamu Bbaibbele umwi wakakozyanisya kaambo aaka kukupanga cintu cimwi cijisi zibeela-beela. Amuciyeeyele buyo, ikuti bantu banji, ibatapangana, banjila muŋanda aumwi kajisi kabeela komwe. Ikuti tubeela-beela ootu twabikkwa antoomwe kutegwa tupange cintu eeci, cakutadooneka inga mwayeeya kuti kuli muntu umwi iwakatupanga tubeela-tubeela ootu akubapa bantu aaba kabeela akamwi. Mbomunya mbuli kabeela akamwi, businsimi abumwi ibwaamba Mesiya bulijisi kaambo kamupandulula ikayandika kapati.
4 Aboobo, sena cilakonzyeka kuti muntu omwe buyo inga wabuzuzikizya businsimi boonse ibwa Mesiya katayeeyeli? Sikuvwuntauzya zyamu Bbaibbele umwi wakaamba kuti “tacikonzyeki kuti muntu inga wabuzuzikizya businsimi boonse ibwaamba Mesiya cakutayeeyela. Jesu alikke nguwakali kukonzya kucita oobo.”
5, 6. (a) Ino mbuti mbouya kubetekwa mulandu wa Saatani? (b) Ino mbuti Leza mbwaakali kuyaabuyubununa asyoonto-syoonto zyalani imwakali kuya kuzwa “lunyungu” lwakasyomezyegwa?
5 Businsimi bwa Mesiya bwaamba “makani aayubide,” aamba twaambo tutujatikizya toonse ituyandika kapati. (Kol. 1:26, 27; Matl. 3:15) Makani aaya alabikkilizya amulandu ngwaakapegwa Saatani Diabolosi, “muzoka waciindi” iwakapa kuti bantu kabacita cibi akufwa. (Ciy. 12:9) Ino mbuti mbouya kubetekwa mulandu ooyu? Jehova wakasinsima kuti “lunyungu” lwa “mwanakazi” luya kuuma Saatani kumutwe. “Lunyungu” ilwakasyomezyegwa luya kupwaya mutwe wanzoka, kumunyonyoona iwakapa kuti bantu kabazanga, kabaciswa akufwa. Nokuba boobo, kwiinda mukuzumizyigwa a Leza, Saatani wakali kuya kusaanguna kuluma kasindi kacikozyanyo ‘kalunyungu’ lwamwanakazi.
6 Jehova wakali kuyaabuyubununa asyoonto-syoonto iwakali kuyakuba “lunyungu” lwakasyomezyegwa. Leza wakakonka kuli Abrahamu kuti: “Mulunyungu lwako zisi zyoonse zyaansi moziyoojana coolwe.” (Matl. 22:18) Musa wakaamba kuti ooyu wakali kuyakuba “musinsimi” mupati kwiinda nguwe. (Dt. 18:18, 19) Davida wakaambilwa, abalo basinsimi bakakasinizya kaambo aaka, kuti Mesiya wakali kuya kuba waluzubo lwa Davida akuti wakali kuya kukona cuuno cabwami bwakwe kukabe kutamani.—2 Sam. 7:12, 16; Jer. 23:5, 6.
Bumboni Butondezya Kuti Jesu ngo Mesiya
7. Ino mbuti Jesu mbwaakazwa ‘kumwanakazi’ wa Leza?
7 Leza wakatuma Mwanaakwe ngwaakataanguna kulenga, kuzwa akati kazilenge zyakwe zyakujulu zyamuuya izili mbuli mukaintu Wakwe, kuti azyikube “lunyungu” lwakasyomezyegwa. Aboobo Mwana aa Leza simuzyalwa alikke, wakeelede ‘kulilonzya’ naa kusiya buumi bwakujulu akuzikuzyalwa anyika kalondokede. (Flp. 2:5-7; Joh. 1:14) ‘Ikuvwunikilwa’ kwa Mariya amuuya uusalala cakali kwaamba kuti ooyo iwakali kuya kuzyalwa wakali “[k]uzooambwa kuti Mwana a-Leza” ulasalala.”—Lk.1:35
8. Ino mbuti Jesu mbwaakabuzuzikizya businsimi bwa Mesiya naakali kubbapatizigwa?
8 Businsimi bwaamba Mesiya bwakaamba naakali kuya kuzyalwa Jesu alimwi ankwaakali kuya kuzyalilwa. Kweelana ambokwakasinsimwa, Jesu wakazyalilwa mu Betelehemu. (Mik. 5:2) Mumwaanda wamyaka wakusaanguna, bama Juda bakali kumulangila Mesiya. Nibakali kumulangila, ibamwi bakali kubuzya Johane Mubbapatizi kuti naa ngo Mesiya. Bakati: “Ngu-Kristo, na pe.” Pele Johane wakaingula kuti: “Kuleza umwi uundiinda nguzu.” (Lk. 3:15, 16) Kwiinda mukuboola kuti abbapatizyigwe a Johane, kali amyaka iili 30 kumamanino aamwaka wa 29 C.E., Jesu wakalitondezya kuti nguwakali Mesiya. (Dan. 9:25) Kumane wakatalika mulimo wakwe wakukambauka, kaamba kuti: “Casika ciindi, Bwami bwa-Leza buliswenede afwaafwi.”—Mk. 1:14, 15.
9. Nokuba kuti tiibakali kutumvwa twaambo toonse, ino basikwiiya ba Jesu bakali kusyoma nzi?
9 Nokuba kuti bantu bakali kumutembaula Jesu kuti mwami, tiibakazyi kuti bweendelezi bwakwe bwakali bwakumbele akuti wakali kuya kweendelezya kali kujulu. (Joh. 12:12-16; 16:12, 13; Inc. 2:32-36) Nokuba boobo, Jesu naakabuzya kuti: “Inywe mulaamba kuti ndimeni?” Kakunyina kuwayawaya, Petro wakaingula kuti: “Nduwe Kristo, Mwana a-Leza muumi.” (Mt. 16:13-16) Alimwi wakaamba oobo ciindi basikwiiya banji nobakatyompwa akaambo kakutazyimvwa zyakali kuyiisya.—Amubale Johane 6:68, 69.
Amumuswiilile Mesiya
10. Ino nkaambo nzi Jehova ncaakaambila kuti cakali kuyandika kapati kumuswiilila Mwanaakwe?
10 Naakali kujulu, Mwana aa Leza simuzyalwa alikke wakali anguzu kapati. Kali anyika, Jesu wakali kwiimina bausyi. (Joh. 16:27, 28, ) Wakaamba kuti: “Kwiisya kwangu takuli kwangu ndemwini, nkukwakwe uwakandituma.” (Joh. 7:16) Kazuminizya kuti Jesu ngo Mesiya, Jehova wakaamba kuti: “Amukaswiilile nguwe.” (Lk. 9:35) Inzya, ikumuswiilila ooyo Wakasalwa. Eeci cakali kwaamba kuba alusyomo alimwi akubeleka kabotu—zyintu eezyi zyobilo zilayandika kapati kutegwa mumukkomanisye Leza akuba abuumi butamani.—Joh. 3:16, 35, 36.
11, 12. (a) Ino bama Juda bamumwaanda wamyaka wakusaanguna bakamukakila nzi Jesu kuti ngo Mesiya? (b) Ino mbaani bakamusyoma Jesu?
11 Nokuba kuti kwakali bumboni bunji ibwakuti Jesu ngowakali Mesiya, bunji bwabama Juda bamumwaanda wamyaka wakusaanguna bakamukaka. Nkaambo nzi? Nkaambo kakuti bakali kumuyeeyela bumbi Mesiya, bakali kuyeeya kuti aakuba mwami uyakubavwuna kuba Roma bakali kubapenzya. (Amubale Johane 12:34.) Aboobo, bakamukaka Mesiya iwakazuzikizya businsimi bwakuti uyakusampaulwa, kukakwa abantu, kupenzegwa alimwi akujaigwa. (Is. 53:3, 5) Nobaba basikwiiya ba Jesu basyomeka, ibamwi bakatyompwa akaambo kakuti wakakaka kuba mwami. Pele bakazumanana kusyomeka, eelyo kumbele bakagwasyigwa kuti bakamvwe kaambo.—Lk. 24:21.
12 Icimbi cakapa kuti bantu bamukake Jesu kuti ngo Mesiya wakasyomezyegwa ncakuti banji cakali kubaalila kutobela nzyaakali kubayiisya. Kunjila mu Bwami bwa Leza kuyandika kuliimya, ‘kulya’ mubili wa Jesu ‘akunywa’ bulowa bakwe, ‘kuzyalululwa’ alimwi ‘akutaba wanyika.’ (Mk. 8:34; Joh. 3:3; 6:53; 17:14, 16) Ibantu bali kulisumpula, bavwubi alimwi abasikuupaupa ameso bakaalilwa kuzitobela zyintu eezyi. Pele, bama Juda bakali kulibombya bakamuzumina Jesu kuti ngo Mesiya, mbubwenya mbuli ba Samariya ibakaamba kuti: “Ncobeni oyu ngo-Mununuzi waansi.”—Joh. 4:25, 26, 41, 42; 7:31.
13. Ino mbuti Jesu mbwaakalumwa kukasindi?
13 Jesu wakaambila limwi kuti bapaizi bayakumupa mulandu alimwi bamasi bayakumujaya, pele ibuzuba bwatatu uyakubuka. (Mt. 20:17-19) Naakambila Nkuta Mpati kuti wakali “Kristo Mwana a-Leza,” bakamwaambila kuti watukila Leza. (Mt. 26:63-66) Pilato wakajana kuti Jesu “taakwe naakacita iceelede lufu,” pele akaambo kakuti bama Juda bakamutamikizya kuti ukulwaizya bantu kubukila mfwulumende, Pilato “wakamwaaba kukuyanda kwabo.” (Lk. 23:13-15, 25) Aboobo ‘bakamukaka’ akumujaya “Mwami wabuumi” nokuba kuti bakazyiba kuti wakatumwa a Leza. (Inc. 3:13-15) Mesiya ‘wakajaigwa’ kweelana ambokwakasinsimwa, wakagagailwa acisamu mubuzuba bwa Pobwe Lyakwiindilila mu 33 C.E. (Dan. 9:26, 27; Inc. 2:22, 23) Kwiinda mulufwu lwalunya oolu, Jesu wakalumwa ‘kukasindi’ kweelena ambokwakasinsimwa kulugwalo lwa Matalikilo 3:15.
Ncaakafwida Mesiya
14, 15. (a) Ino ntwaambo nzi tupati tobilo Jehova ncaakazumizya kuti Jesu afwe? (b) Ino ncinzi Jesu ncaakacita naakabusyigwa?
14 Kuli twaambo tupati tobilo Jehova ncaakazumizya kuti Jesu ajaigwe. Kaambo kakusaanguna nkakuti, ikusyomeka kwa Jesu kusikila naakafwa cakapa kuti kaambo kapati ‘kamakani aasisidwe’ kayubununwe. Wakatondezya kuti muntu uulondokede ulakonzya kuzumanana kusyomeka mumakani “aabukombi” akuzumanana kucita kuyanda kwa Leza nokuba kuti wasunkwa a Saatani. (1 Tim. 3:16) Ikaambo kabili nkakuti, kweelena ambwaakaamba Jesu, ‘Mwana a-Muntu wakeza kuti aabe buumi bwakwe, bube cinunuzyo cabanji.’ (Mt. 20:28) Eeci ‘cinunuzyo’ cakabafwutula bantu kucibi ncobakakona kuli Adamu alimwi cakapa kuti boonse aabo bazumina kuti Jesu ngwabelesya Leza kutufwutula balakonzya kuba abuumi butamani.—1 Tim. 2:5, 6.
15 Nokwakainda mazuba otatwe kali mucuumbwe, Kristo wakabusyigwa alimwi wakalibonya kuli basikwiiya bakwe mazuba aali 40, kusinizya kuti wakali kupona alimwi wakacili kubapa malailile aambi. (Inc. 1:3-5) Kumane wakaunka kujulu kuya kwaaba buumi bwakwe kuli Jehova akulindila ciindi cakutalika kulela kali Mwami wabu Mesiya. Naakacili kulindila, wakali kucita milimo iimwi.
Kumanizya Mulimo Wakwe Wabu Mesiya
16, 17. Amwaambe mulimo ngwacita Jesu kali Mesiya kuzwa naakaunka kujulu.
16 Mumyaanda yamyaka yoonse eeyi kuzwa Jesu naakabusyigwa, uleendelezya milimo yambungano ya Banakristo kali Mwami. (Kol. 1:13) Caakusika ciindi, uyakutalika kubelesya nguzu zyakwe kali Mwami wa Bwami bwa Leza. Businsimi bwamu Bbaibbele azyintu zicitika munyika zitondezya kuti ikubako kwakwe kali Mwami alimwi “amamanino aaciindi” zyakatalika mu 1914. (Mt. 24:3; Ciy. 11:15) Nokwakainda buyo ciindi cisyoonto, Jesu wakasololela bangelo ikumutanda Saatani abangelo bakwe kuzwa kujulu.—Ciy. 12:7-10.
17 Imulimo wakukambauka akuyiisya Jesu ngwaakatalisya mu 29 C.E. uya kumamanino. Ino-ino uyakubabeteka baumi boonse. Mpoonya uyakwaambila baabo bali mbuli mbelele ibamusyoma kuti ngonguyo Jehova ngwabelesya kufwutula bantu, kuti ‘bakone bwami mbubakabambilidwe kuzwa kumalengelo aanyika.’ (Mt. 25:31-34, 41) Aabo bamukaka Jesu kuti Mwami uyakubanyonyoona aakusololela makamu aabasikalumamba bakujulu nobana kugusya zibi zyoonse. Amane Jesu uyakumwaanga Saatani akumuwaala antoomwe amadaimona aakwe “mumulindi uutagoli.”—Ciy. 19:11-14; 20:1-3.
18, 19. Ino Jesu uzuzikizya nzi mumulimo wakwe wabu Mesiya, alimwi ino ciyakubagwasya buti bantu basyomeka?
18 Mu Bulelo bwakwe bwa Myaka iili Cuulu, Jesu uyakuzuzikizya ncaamba mazyina aakwe aabulemu, mbuli aakuti: “Sinkuta uugambya, Leza Singuzu, Tateesu Uuteeli, Mwami waluumuno.” (Is. 9:6, 7) Bwami bwakwe buya kupa bantu kulondoka, kubikkilizya abaabo ibayakubusyigwa kuzwa kulufwu. (Joh. 5:26-29) Mesiya uyakubasololela bantu basyomeka “kutusensa twamaanzi aabuumi,” akupa kuti kabamvwana a Jehova. (Amubale Ciyubunuzyo 7:16, 17.) Baakusunkwa camamanino, bazangi boonse kubikkilizya a Saatani amadaimona aakwe, “[bayaku]sowegwa muziba lyamulilo uuyaka,” ooku kuya kuba kuuma “nzoka” kumutwe.—Ciy. 20:10.
19 Eelyo kaka Jesu ulaubeleka kabotu mulimo wakwe wabu Mesiya! Munyika muyakuzula bantu balondokede, ibanakupona kabotu alimwi kabakkomene kukabe kutamani muparadaiso. Izyina lya Jehova linakusalazidwe alimwi bweendelezi bwakwe bwakoonse-koonse buyakuzyibwa kuti mbobweelede kulela. Eelyo kaka tabuliboteli bulumbu mbobaya kutambula aabo boonse ibatobela Munanike wa Leza!
Sena Mwamujana Mesiya?
20, 21. Ino ntwaambo nzi ntomujisi itukonzya kumupa kwaambila bantu kujatikizya Mesiya?
20 Kutalikila mu 1914, tupona muciindi cakubako kwa Kristo naa pa·rou·siʹa. Nokuba kuti ikubako kwakwe kali Mwami wa Bwami bwa Leza takulibonyi ameso, ikuzuzikizigwa kwabusinsimi kulatondezya oobo. (Ciy. 6:2-8) Nokuba boobo, mbubwenya mbuli bama Juda bamumwaanda wamyaka wakusaanguna, bunji bwabantu mazuba aano tabazibikkili maano zyintu zyitondezya kuti Mesiya ulalela. Abalo balangila mweendelezi uukozya kubagwasya mutwaambo twacisi. Pele nywebo mulizyi kuti lino Jesu ulalela kali Mwami wa Bwami bwa Leza. Sena tiimwakakkomana nomwakakazyiba kaambo aaka? Mbubwenya mbuli basikwiiya bamumwaanda wamyaka wakusaanguna, cakamupa kwaamba kuti: “Twamujana Mesiya.”
21 Sena mazuba aano nomuyiisya kasimpe, mulaakuwaamba mulimo Jesu ngwacita wabu Mesiya? Ikucita boobo, kumupa kumulumba kapati akaambo kancaakacita, ncacita lino, alimwi ancayakucita kumbele. Cakutadooneka, mbuli Andreya a Filipo, andinywe mulabaambila basazinyoko abeenzinyoko kujatikizya Mesiya. Lino amubaambile akubatondezya kuti Jesu Kristo ngonguwe Mesiya wakasyomezyegwa, Leza ngwabelesya kutufwutula.
Sena Inga Mwapandulula?
• Ino mbuti basikwiiya bamumwaanda wamyaka wakusaanguna mbubakali kukonzya kumujana Mesiya?
• Ino ntwaambo nzi tobilo twakapa kuti Jesu afwe?
• Ino ncinzi Jesu ncayakucita kuzuzikizya mulimo wakwe wabu Mesiya?
[Mibuzyo yaciiyo]
[Zifwanikiso izili apeeji 21]
Ino ncinzi cakali kukonzya kubagwasya bantu bamumwaanda wamyaka wakusaanguna kuzyiba kuti Jesu ngo Mesiya wakasyomezyegwa?
[Cifwanikiso icili apeeji 23]
Sena nomubandika abantu, mulawaamba mulimo wa Jesu wabu Mesiya?