Mesiya! Munhu La Tirhisiweke Hi Xikwembu Ku Ponisa Vanhu
Mesiya! Munhu La Tirhisiweke Hi Xikwembu Ku Ponisa Vanhu
“Hikuva tanihi leswi hinkwavo va faka eka Adamu, kutani hinkwavo va ta hanyisiwa eka Kreste.”—1 KOR. 15:22.
1, 2. (a) Andriya na Filipi va te yini loko va hlangana na Yesu? (b) Ha yini hi vula leswaku hi ni vumbhoni byo tala bya leswaku Yesu i Mesiya ku tlula lebyi Vakreste va lembe-xidzana ro sungula a va ri na byona?
ANDRIYA u byele makwavo wa yena Petro, a khorwiseka leswaku Yesu wa le Nazareta a a ri Mutotiwa wa Xikwembu, a ku: “Hi kume Mesiya.” Filipi u khorwile ivi hiloko a lava munghana wa yena Nataniyele, a n’wi byela a ku: “Hi n’wi kumile loyi Muxe a tsaleke ha yena eNawini, ni Vaprofeta va tsaleke ha yena, ku nga Yesu, n’wana wa Yosefa, loyi a humaka eNazareta.”—Yoh. 1:40, 41, 45.
2 Xana wa khorwiseka hi ku helela leswaku Yesu i Mesiya la tshembisiweke, “Murhangeri Lonkulu wa ku ponisiwa” wa Yehovha? (Hev. 2:10) Namuntlha, hi ni vumbhoni byo tala swinene bya leswaku a a ri Mesiya ku tlula lebyi valandzeri va yena va lembe-xidzana ro sungula a va ri na byona. Rito ra Xikwembu ri nyikela vumbhoni lebyi khorwisaka bya leswaku Yesu a a ri Kreste, ku sukela loko a velekiwile ku fikela loko a pfuxiwile. (Hlaya Yohane 20:30, 31.) Bibele yi tlhela yi kombisa leswaku Yesu a a ta ya emahlweni a endla ntirho wa yena wa ku va Mesiya a ri etilweni. (Yoh. 6:40; hlaya 1 Vakorinto 15:22.) Hi ku ya hi leswi u swi dyondzeke eBibeleni, na wena u nga vula namuntlha u ku u “kume Mesiya.” Kambe a hi rhange hi kambisisa ndlela leyi vadyondzisiwa vo sungula va fikeleleke xiboho lexi faneleke ha yona xa leswaku va kume Mesiya.
“Xihundla Xo Kwetsima” Lexi Vulavulaka Hi Mesiya Xi Paluxiwa Hakatsongo-tsongo
3, 4. (a) Vadyondzisiwa va lembe-xidzana ro sungula a va ta n’wi ‘kuma njhani Mesiya’? (b) Ha yini u nga vulaka leswaku i Yesu ntsena loyi a a ta hetisisa vuprofeta hinkwabyo lebyi vulavulaka hi Mesiya?
3 Valandzeri va Yesu va lembe-xidzana ro sungula a va ta vula njhani hi ku tiyiseka leswaku a a ri Mesiya? Yehovha hi ku tirhisa vaprofeta, u yi paluxe hakatsongo-tsongo ndlela leyi Mesiya a a ta vonaka ha yona. Mukambisisi un’wana wa Bibele u fanise mhaka leyi ni ku hlanganisa swiphemu-phemu swa xifaniso lexi vumbiweke hi mavulu. Anakanya hi vavanuna vo tala lava nga si tshamaka va vulavurisana, ivi un’wana ni un’wana a tisa xiphemu xa mavulu ekamareni ro karhi. Loko swiphemu swoleswo swo fika swi hlangana kahle ivi swi vumba xifaniso lexi heleleke, swi ta twala loko u gimeta hileswaku ku fanele ku ri ni munhu wo karhi loyi a tsemeke swiphemu-phemu sweswo ivi a swi rhumela eka un’wana ni un’wana wa vavanuna volavo. Ku fana ni xiphemu xin’wana ni xin’wana xa xifaniso xexo, vuprofeta hinkwabyo lebyi vulavulaka hi Mesiya a byi ta nyikela rungula ra nkoka malunghana na Mesiya.
4 Kutani, xana a swi ta tiendlekela leswaku vuprofeta hinkwabyo lebyi vulavulaka hi Mesiya byi hetiseka eka munhu un’we? Mukambisisi un’wana u vule leswaku a swi nga ta tiendlekela leswaku munhu a hetisisa vuprofeta hinkwabyo lebyi vulavulaka hi Mesiya, “sweswo a swi nga ta koteka”! Hikwalaho, a swi fanerile loko mukambisisi loyi a gimeta hileswaku “Yesu—naswona Yesu ntsena ematin’wini hinkwawo—u swi kotile ku byi hetisisa.”
5, 6. (a) Xana Sathana a ta avanyisiwa njhani? (b) Xikwembu xi paluxe rixaka leri “mbewu” leyi tshembisiweke a yi ta huma eka rona hakatsongo-tsongo hi ndlela yihi?
5 Vuprofeta lebyi vulavulaka hi Mesiya byi dzike eka “xihundla xo kwetsima” lexi nga ni swiyenge swo tala swa nkoka swinene. (Kol. 1:26, 27; Gen. 3:15) Mhaka yin’wana leyi katsekaka eka xihundla xolexo a ku ri ku avanyisiwa ka Sathana Diyavulosi, “nyoka ya khale,” loyi a vangeleke vanhu leswaku va wela exidyohweni naswona va tlhela va fa. (Nhlav. 12:9) Xana a a ta avanyisiwa njhani? Yehovha u profete leswaku “mbewu” leyi a yi ta huma eka “wansati” a yi ta pfotlosa nhloko ya Sathana. “Mbewu” leyi ku profetiweke ha yona a yi ta pfotlosa nhloko ya nyoka, yi lovisa muvangi wa ku xandzuka, vuvabyi ni rifu. Hambiswiritano, Xikwembu a xi ta pfumelela Sathana leswaku a rhanga a luma xirhendze xo fanekisela xa “mbewu” ya wansati.
6 Yehovha u swi paluxe hakatsongo-tsongo leswaku “mbewu” leyi tshembisiweke a ku ta va mani. Xikwembu xi tiyisekise Abrahama xi ku: “Tinxaka hinkwato ta misava ti ta tikatekisa hi mbewu ya wena.” (Gen. 22:18) Muxe u profete leswaku Munhu loyi a a ta va “muprofeta” lonkulu ku tlula yena. (Det. 18:18, 19) Davhida u tiyisekisiwile leswaku Mesiya a a ta va ntukulu wa yena naswona a a ta tshama exiluvelweni xa Davhida hilaha ku nga heriki naswona endzhaku ka nkarhi vaprofeta van’wana na vona va swi tiyisekisile.—2 Sam. 7:12, 16; Yer. 23:5, 6.
Vumbhoni Lebyi Kombisaka Leswaku Yesu A A Ri Mesiya
7. Xana Yesu u hume eka “wansati” wa Xikwembu hi ndlela yihi?
7 Xikwembu xi rhumele N’wana wa xona, ku nga xivumbiwa xa xona xo sungula eka nhlengeletano ya xona ya swivumbiwa swa moya swa le tilweni leyi fanaka ni wansati leswaku a ta va “mbewu” leyi tshembisiweke. Sweswo a swi ta lava leswaku N’wana wa Xikwembu la nga swakwe a ‘tichulula,’ a sukela vutomi bya le tilweni kutani a ta velekiwa a ri munhu la hetisekeke. (Filp. 2:5-7; Yoh. 1:14) Ku ‘funengetiwa’ ka Mariya hi moya lowo kwetsima a swi tiyisekisa leswaku munhu loyi a a ta velekiwa a a ta “vuriwa [lowo] kwetsima, N’wana wa Xikwembu.”—Luka 1:35.
8. Yesu u byi hetisise njhani vuprofeta lebyi vulavulaka hi Mesiya loko a khuvuriwa?
8 Vuprofeta lebyi vulavulaka hi Mesiya byi kombise leswaku Yesu a a ta humelela kwihi naswona rini. Yesu u velekeriwe eBetlehema hilaha swi profetiweke hakona. (Mik. 5:2) Hi lembe-xidzana ro sungula, Vayuda a va n’wi langutele hi mahlo-ngati. Leswi a va langutele ku ta ka Mesiya, van’wana va vutisile malunghana na Yohane lowo Khuvula va ku: “Xana a nga va a ri Kreste?” Kambe Yohane u hlamule a ku: “Loyi a nga ni matimba ku tlula mina wa ta.” (Luka 3:15, 16) Loko Yesu a ya eka Yohane hi xixikana xa 29 C.E. leswaku a ya khuvuriwa loko a ri ni malembe ya 30, u tikombise a ri Mesiya hi nkarhi lowu faneleke. (Dan. 9:25) Kutani u sungule ntirho lowu a wu ta n’wi endla leswaku a tshama a khomekile, ivi a ku: “Nkarhi lowu vekiweke wu hetisekile, naswona mfumo wa Xikwembu wu tshinele.”—Mar. 1:14, 15.
9. Hambileswi a va nga ri na vuxokoxoko hinkwabyo, i yini lexi vadyondzisiwa va Yesu a va khorwiseka swinene ha xona?
9 Hambileswi vanhu va dzuniseke Yesu tanihi Hosi hi xivangelo lexinene, a va nga swi twisisi hi ku helela hi nkarhi wolowo leswaku a a ta sungula ku fuma enkarhini lowu taka naswona a a ta fuma a ri etilweni. (Yoh. 12:12-16; 16:12, 13; Mint. 2:32-36) Nilokoswiritano, loko Yesu a vutisile a ku, “N’wina mi ri ndzi mani?” Petro u hlamule handle ko kanakana a ku: “U Kreste, N’wana wa Xikwembu lexi hanyaka.” (Mat. 16:13-16) Petro u hlamule hi ndlela leyi fanaka loko vanhu vo tala va fularhele Yesu hileswi va khunguvanyisiweke hi dyondzo yo karhi.—Hlaya Yohane 6:68, 69.
Ku Yingisa Mesiya
10. Ha yini Yehovha a kandziyise xilaveko xo yingisa N’wana wa yena?
10 N’wana wa Xikwembu la nga swakwe loko a ri etilweni a a ri munhu wa moya la nga ni matimba. Loko a ri emisaveni Yesu a a ri “muyimeri wa Tatana.” (Yoh. 16:27, 28) U te: “Leswi ndzi swi dyondzisaka a hi swa mina, kambe i swa loyi a ndzi rhumeke.” (Yoh. 7:16) Loko Yehovha a tiyisekisa leswaku Yesu a a ri Mesiya hi nkarhi wa ku hundzuriwa ka yena, u te: “N’wi yingiseni.” (Luka 9:35) Ina, yingisa Muhlawuriwa loyi. Sweswo a swi lava ripfumelo ni mintirho leyinene, ku nga swilo swimbirhi leswi nga swa nkoka leswaku hi tsakisa Xikwembu naswona hi kuma vutomi lebyi nga heriki.—Yoh. 3:16, 35, 36.
11, 12. (a) Ha yini Vayuda va lembe-xidzana ro sungula va fularhele Yesu tanihi Mesiya? (b) I vamani lava pfumeleke eka Yesu?
11 Hambileswi a ku ri ni vumbhoni lebyi hlamarisaka lebyi kombisaka leswaku Yesu a a ri Mesiya, Vayuda vo tala va lembe-xidzana ro sungula va n’wi fularherile. Ha yini? Hikuva a va ri ni mavonelo ya vona malunghana na Mesiya, ku katsa ni leswaku a a ta va murhangeri loyi a a ta va ntshunxa eku tshikileriweni hi Varhoma. (Hlaya Yohane 12:34.) Hikwalaho, a va n’wi amukelanga Mesiya loyi a hetisiseke vuprofeta lebyi vuleke leswaku a a ta languteriwa ehansi, a papalatiwa hi vanhu, a va munhu wa switlhavi ni la tshamelaka ku vabya ivi a hetelela a dlayiwile. (Esa. 53:3, 5) Hambi ku ri vadyondzisiwa van’wana vo tshembeka va Yesu va hele matimba hileswi a nga va kutsulangiki hi tlhelo ra tipolitiki. Kambe va tshame va tshembekile, naswona hi ku famba ka nkarhi va nyikiwe ku twisisa loku kongomeke.—Luka 24:21.
12 Xivangelo xin’wana lexi endleke leswaku vanhu va fularhela Yesu tanihi Mesiya la tshembisiweke a ku ri leswi a a swi dyondzisa, hikuva vanhu vo tala a swi va tikela ku swi amukela. Leswaku munhu a nghena eMfun’weni a swi ta lava a ‘titshika,’ a ‘dya’ nyama ni ngati ya Yesu, a ‘velekiwa ra vumbirhi,’ naswona a ‘nga vi xiphemu xa misava.’ (Mar. 8:34; Yoh. 3:3; 6:53; 17:14, 16) Vanhu lava tikukumuxaka, vafuwi ni vakanganyisi a a va teka swilaveko leswi swi tika ku hanya ha swona. Hambiswiritano, Vayuda lava titsongahataka va amukele Yesu tanihi Mesiya, ku fana ni Vasamariya van’wana lava nga te: “Wanuna loyi hakunene i muponisi wa misava.”—Yoh. 4:25, 26, 41, 42; 7:31.
13. Xana Yesu u lumiwe njhani xirhendze hi ndlela yo fanekisela?
13 Yesu u profete leswaku a a ta gweviwa rifu hi vaprista lavakulu naswona a beleriwa hi Vamatiko, kambe hi siku ra vunharhu a a ta pfuka. (Mat. 20:17-19) Xitiyisekiso lexi a xi vuleke emahlweni ka Sanedri xa leswaku yena a a ri “Kreste N’wana wa Xikwembu” xi tekiwe tanihi xisandzu. (Mat. 26:63-66) Pilato a a nga kumanga “nchumu lexi lulameriwaka hi rifu” eka yena, kambe leswi Vayuda a va n’wi vone nandzu wa ku pfukela ni mfumo, Pilato u “nyiket[e] Yesu hi ku ya hi ku rhandza ka vona.” (Luka 23:13-15, 25) Xisweswo va ‘landzule’ va tlhela va kunguhata ku dlaya “Murhangeri Lonkulu wa vutomi,” hambileswi a ku ri ni vumbhoni byo tala lebyi kombisaka leswaku a a rhumiwe hi Xikwembu. (Mint. 3:13-15) Mesiya u ‘dlayiwile’ hilaha ku profetiweke hakona, a beleriwa emhandzini hi Siku ra Paseka hi 33 C.E. (Dan. 9:26, 27; Mint. 2:22, 23) Loko a dlayiwa hi ndlela leyi ya tihanyi, a a lumiwa “xirhendze” hilaha swi profetiweke hakona eka Genesa 3:15.
Ha Yini Mesiya A A Fanele A Fa?
14, 15. (a) Yehovha u pfumelele Yesu leswaku a fa hikwalaho ka swivangelo swihi swimbirhi? (b) Yesu u endle yini endzhaku ka loko a pfuxiwile?
14 Yehovha u pfumelele Yesu leswaku a fa hikwalaho ka swivangelo swimbirhi swa nkoka. Xo sungula, ku tshembeka ka Yesu ku fikela loko a fa ku tlhantlhe mhaka yin’wana ya nkoka eka “xihundla xo kwetsima.” U swi kombise hi ndlela leyi heleleke leswaku munhu la hetisekeke a nga swi kota ku tshama a ‘tinyiketele eka Xikwembu’ a tlhela a seketela vuhosi bya xona hambiloko a langutane ni miringo leyikulu ya Sathana. (1 Tim. 3:16) Xa vumbirhi, Yesu u te, ‘N’wana wa munhu u tele ku nyikela moya-xiviri wakwe wu va nkutsulo wa lavo tala.’ (Mat. 20:28) “Nkutsulo lowu [lowu] yelanaka” wu hakele nxupulo wa xidyoho lexi vana va Adamu va tswariweke na xona naswona wu endle leswaku swi koteka ku va nyika vutomi lebyi nga heriki vanhu hinkwavo lava amukelaka Yesu tanihi munhu loyi Xikwembu xi n’wi tirhiseke ku ponisa vanhu.—1 Tim. 2:5, 6.
15 Endzhaku ka loko Kreste a hete masiku manharhu esirheni, u pfuxiwile, naswona u humelele eka vadyondzisiwa va yena ku ringana masiku ya 40, a va komba leswaku wa hanya a tlhela a va nyika swiletelo leswi engetelekeke. (Mint. 1:3-5) Kutani u tlhandlukele etilweni leswaku a ya nyikela eka Yehovha ntikelo wa gandzelo ra yena ra risima ivi a rindza nkarhi lowu vekiweke lowu vukona bya yena tanihi Hosi leyi nga Mesiya a byi ta sungula ha wona. Loko a ha rindzele nkarhi wolowo, a a ri ni swo tala swo swi endla.
Ku Hetisisa Ntirho Wa Yena Tanihi Mesiya
16, 17. Hlamusela leswaku Yesu u endle yini tanihi Mesiya endzhaku ka loko a tlhandlukele etilweni.
16 Ku sukela loko a pfuxiwile, Yesu u yi kongomise hi ku tshembeka mintirho leyi endliwaka evandlheni ra Vukreste leri a a ri fuma tanihi Hosi ya rona. (Kol. 1:13) Hi nkarhi lowu vekiweke, a a ta sungula ku fuma tanihi Hosi ya Mfumo wa Xikwembu. Vuprofeta bya le Bibeleni ni swiendlakalo swa misava swa tiyisekisa leswaku vukona bya yena tanihi Hosi byi sungule hi 1914, ku nga nkarhi lowu “makumu ya mafambiselo ya swilo” ma sunguleke ha wona. (Mat. 24:3; Nhlav. 11:15) Endzhakunyana ka kwalaho, u rhangele tintsumi to kwetsima eku hlongoleni ka Sathana ni madimona ya yena etilweni.—Nhlav. 12:7-10.
17 Ntirho wo chumayela ni wo dyondzisa lowu Yesu a wu sunguleke hi 29 C.E. wu le kusuhi ni ku hela. Ku nga ri khale u ta avanyisa vanhu hinkwavo lava hanyaka. Kutani hi nkarhi wolowo u ta byela vanhu lava fanaka ni tinyimpfu lava n’wi amukelaka tanihi munhu loyi Yehovha a ponisaka vanhu ha yena leswaku va “[dya] ndzhaka ya mfumo lowu [va] lunghiseriweke wona hi mpfhuka misava yi va kona.” (Mat. 25:31-34, 41) Lava fularhelaka Yesu tanihi Hosi va ta lovisiwa loko a rhangela mavuthu ya le tilweni leswaku va herisa vuhomboloki. Kutani Yesu u ta boha Sathana a n’wi lahlela “ekheleni ro enta” swin’we ni madimona yakwe.—Nhlav. 19:11-14; 20:1-3.
18, 19. I yini leswi Yesu a swi hetisisaka loko a endla ntirho wa yena wa ku va Mesiya, naswona vanhu lava yingisaka va ta vuyeriwa njhani?
18 Hi nkarhi wa Ku Fuma ka yena ka Gidi ra Malembe, Yesu u ta hanya hi ku pfumelelana ni swithopo swa yena, swo tanihi leswi nge “Mutsundzuxi wo Hlamarisa, Xikwembu xa Matimba, Tatana La Nga Riki Na Makumu, Hosana ya Ku Rhula.” (Esa. 9:6, 7) Vanhu va ta va lava hetisekeke ehansi ka Mfumo wa yena ku katsa ni lava pfuxiweke eku feni. (Yoh. 5:26-29) Mesiya u ta kongomisa vanhu va timbilu letinene “eminseledyaneni ya mati ya vutomi,” a endla leswaku vanhu lava yingisaka va va ni vuxaka byo rhula na Yehovha. (Hlaya Nhlavutelo 7:16, 17.) Endzhaku ka ndzingo wo hetelela, vaxandzuki hinkwavo, ku katsa na Sathana ni madimona ya yena va ta “lahleriwa etiveni ra ndzilo,” ku nga ku pfotlosiwa ka nhloko ya “nyoka” yi lovisiwa.—Nhlav. 20:10.
19 Hakunene Yesu u wu hetisisa hi ndlela leyi hlamarisaka ni leyi hetisekeke, ntirho wa yena wa ku va Mesiya! Misava leyi nga paradeyisi yi ta va yi tele hi vanhu lava kutsuriweke, lava nga ta hanya hilaha ku nga heriki va ri vanhu lava hetisekeke naswona va tsakile. Vito ra Yehovha ro kwetsima ri ta va ri susiwe ndzhukano hinkwawo, naswona mfanelo ya yena yo fuma vuako hinkwabyo yi ta va yi lweriwe hi ku helela. Vanhu hinkwavo lava yingisaka Mutotiwa wa Xikwembu va yimeriwe hi ndzhaka leyikulu!
Xana Se U N’wi Kumile Mesiya?
20, 21. Ha yini u fanele u byela van’wana malunghana na Mesiya?
20 Ku sukela hi 1914 hi hanya enkarhini wa vukona bya Kreste kumbe pa·rou·siʹa. Hambileswi vukona bya yena tanihi Hosi ya Mfumo wa Xikwembu byi nga vonakiki, ku hetiseka ka vuprofeta ku kombisa leswaku se u le matimbeni ya mfumo. (Nhlav. 6:2-8) Nilokoswiritano, vanhu vo tala namuntlha va honisa vumbhoni bya ku va kona ka Mesiya ku fana ni Vayuda va lembe-xidzana ro sungula. Na vona va lava murhangeri loyi a nga ta tirhisana ni vafumi va tipolitiki. Kambe, wena wa swi tiva leswaku Yesu se wa fuma sweswi tanihi Hosi ya Mfumo wa Xikwembu. Xana a swi ku tsakisanga loko u twa mhaka yoleyo? U susumeteleke ku vula leswi vuriweke hi vadyondzisiwa va lembe-xidzana ro sungula lava nga te: “Hi kume Mesiya.”
21 Namuntlha, loko u vulavula hi ntiyiso, xana u kandziyisa ntirho wa Yesu tanihi Mesiya? Loko u endla tano u ta ya u tlangela leswi a ku endleleke swona, leswi a swi endlaka sweswi ni leswi a nga ta swi endla enkarhini lowu taka. A swi kanakanisi leswaku se u byele maxaka ni vanghana va wena malunghana na Mesiya, ku fana na Andriya na Filipi. Ha yini u nga tlheli u va byela hi ku hiseka u tlhela u va kombisa leswaku Yesu Kreste hakunene i Mesiya la tshembisiweke, munhu loyi Xikwembu xi n’wi tirhisaka ku ponisa vanhu?
Xana U Nga Hlamusela?
• Vadyondzisiwa va lembe-xidzana ro sungula a va ta n’wi kuma njhani Mesiya?
• Yesu u fe hikwalaho ka swivangelo swihi swimbirhi swa nkoka?
• I yini leswi Yesu a nga ta swi endla leswaku a hetisisa ntirho wa yena tanihi Mesiya?
[Swivutiso Swa Dyondzo]
[Swifaniso leswi nga eka tluka 21]
Vanhu a va ta swi tivisa ku yini leswaku Yesu a a ri Mesiya la tshembisiweke hi lembe-xidzana ro sungula?
[Swifaniso leswi nga eka tluka 23]
Loko u bula ni van’wana, xana u kandziyisa ntirho wa Yesu tanihi Mesiya?