Songa Zola ke Kusuka Nkutu ko
Songa Zola ke Kusuka Nkutu ko
‘O zola kuzindalela mawonso. O zola ke kusuka nkutu ko.’—1 KOR. 13:7, 8.
1. (a) O zola aweyi kutoma sanisinwanga? (b) O wantu nani ye nkia lekwa betoma zolanga?
ZOLA i mvovo utoma yikwanga. E fu kiaki kitoma sanisinwanga muna nkunga. Zola i fu kilutidi o mfunu kwa wantu. E nkanda ye filmes ziyikang’o zola, zilutidi tekwa muna mazandu. Kansi, o zola kwakieleka muna Nzambi ye akw’eto ke kuna diaka ko. Tumonanga dina divovanga Nkand’a Nzambi mu kuma kia lumbu yayi ya mbaninu. Wantu bekala “akwa kuzola, minzola-nzimbu, . . . azodi ekembo ke mu Nzambi ko.”—2 Tim. 3:1-5.
2. O Nkand’a Nzambi nkia lulukisu kevananga mu kuma kia nzola kivunina?
2 Wantu bewutukanga y’etima dia songa o zola, kansi Nkand’a Nzambi ukutulukisanga mu kuma kia zola kwa kivunina. Nkand’a Nzambi usonganga dina dibwanga kele vo zola kwa mpila yayi kukotele muna ntim’a muntu. (1 Tim. 6:9, 10) Nga osungamene dina diasoneka Paulu mu kuma kia Dema? Kanele vo ntwadi kasalanga yo Paulu, Dema wakituka nzodi a mavwa ma nza yayi. (2 Tim. 4:10) O Yoane wa ntumwa walukisa Akristu mu kuma kia vonza kiaki. (Tanga 1 Yoane 2:15, 16.) O zola e nza ye mawete mandi ma kolo kiandwelo, ke dina ngwizani ko ye zola Nzambi ye ina itukanga kwa yandi.
3. Nkia diambu diampasi tunwananga diau? Nkia yuvu divaikisanga?
3 Kanele vo oyeto ke twa nza ko, twakinu zinga mu nza yayi. Muna kuma kiaki, diampasi mu venga emvimba ngindu za nza yayi zabendomoka mu kuma kia zola. Diamfunu twayikenga, twalembi bwa muna ntambu a songa zola kwabendomoka. Nkia mpila zola tufwete songa ye kwa nani tufwete songa o zola kwakieleka? Nki kilenda kutusadisa mu songa zola kuzindalelanga mawonso yo lembi suka? O song’e fu kiaki nkia nluta dilenda kututwasila tuka wau ye kuna sentu? Muna baka e mvutu zasikila za yuvu yayi, tufwete zay’e ngindu za Nzambi yo yambula vo zatufila.
Songa Zola Muna Yave
4. Aweyi tulenda wokesela zola kweto muna Nzambi?
4 Mayingi mevavwanga muna yima konso fu. Yindula o mvati a nsengo ona ovanganga wawonso mu vata ntoto yo kun’e mbongo. Ovingilanga yavana mbongo ikola. (Ayib. 6:7) Diau adimosi mpe, o zola kweto muna Nzambi kufwete nungunuka. Adieyi divavwanga? Tufwete kubika ntim’eto una vo i ntoto ukunwanga yo yima e mbongo a ludi kia Kintinu. Tulenda wo vanga muna toma longokanga e Diambu dia Nzambi kimana twawokesa zayi weto muna yandi. (Kol. 1:10) O kwenda muna lukutakanu ntangwa zawonso yo vanang’e mvutu dilenda mpe kutusadisa mu wokesa zayi weto. Nga tusiang’e ngolo mu wokesa zayi weto?—Nga. 2:1-7.
5. (a) Aweyi tulenda zayila e fu ya Yave? (b) Adieyi olenda vova mu kuma kia unsongi, ngangu, ye nkum’a Nzambi?
5 Yave osengomonanga kiwuntu kiandi muna Diambu diandi. Vava tulongokanga Nkand’a Nzambi yo nungunuka muna zayi wa Yave, tulenda wokesa luyangalalu lweto muna fu yandi nze unsongi, nkuma, ngangu, yo zola kwandi kuna vo i fu kisundidi. Yave nkwa unsongi muna nzila zandi zawonso ye nsiku miandi mialunga. (Nsi. 32:4; Nku. 19:7) Avo tutadidi mavangu mawonso ma nsem’a Yave, tulenda kumvumina mu kuma kia ngangu zandi zisundidi. (Nku. 104:24) O nsema mpe usonganga e ziku vo Yave i Nto a nkuma ulembi suka.—Yes. 40:26.
6. Nzambi aweyi kasongela zola kwandi muna yeto? Adieyi kukufilanga mu vanga?
6 Adieyi tulenda vova mu kuma kia zola kuna vo i fu kia Nzambi kisundidi? O zola kwandi ke kusukanga ko yo twasa nluta kwa yeto awonso. Wasonga zola muna kubika lukûlu mu kuma kia wantu awonso. (Tanga Roma 5:8.) E lukûlu lwalu lwakubikwa mu kuma kia wantu awonso ova nza, kansi awana kaka bezolanga Nzambi yo kwikila muna Mwan’andi i bevwa nluta mia lukulu lwalu. (Yoa. 3:16, 36) Wau vo Nzambi watambika Yesu se kimenga mu kuma kia masumu meto, ediadi diafwana kutufila mu kunzola.
7, 8. (a) Adieyi divavwanga kwa yeto muna songa zola kweto muna Nzambi? (b) Nkangu a Nzambi yamu nkia tezo belemvokelanga e nkanikinu miandi?
7 Aweyi tulenda songela zola kweto muna Nzambi mu kuma kia mawonso kevanganga muna wete dieto? Nkand’a Nzambi uvanang’e mvutu vo: “I yau yiyi e nzol’a Nzambi, tulunda nkanikinu miandi: e nkanikinu miandi ke miampasi ko.” (1 Yoa. 5:3) Elo, o zola kwa Yave kukutufilanga mu lemvokela nkanikinu miandi. Ekiaki i kuma tusilanga umbangi kw’akaka mu kuma kia nkumbu ye Kintinu kiandi. Vava tusalang’e salu kiaki ye nsi a ntima wawonso, tusonganga vo tulemvokelanga nkanikinu mia Nzambi y’ekani diasikila.—Mat. 12:34.
8 Mpangi zeto mu nza yawonso bezindalalanga yo lemvokela nkanikinu mia Nzambi, kana una vo ndonga ke bezolanga tambulwila nsangu za Kintinu ko. Ke beyoyanga ko mu sala salu kiau una ufwene. (2 Tim. 4:5) Yeto mpe, tulemvokelanga e nkanikinu miawonso mia Nzambi, yo vanga wawonso tulenda mu zayisa kw’akaka o zayi wa Nzambi.
Kuma Tuzolelanga Yesu Kristu wa Mfumu Eto
9. Kristu nkia mpasi kazizidila? Nki kiamfila mu vanga wo?
9 Vana ntandu a zola Nzambi, vena ye kuma yayingi tufwete songela zola muna Mwan’andi. Kanele vo ka tusidi mona Yesu ko, muna longokanga mayingi mu kuma kiandi, o zola kweto muna yandi kuwokela. (1 Pet. 1:8) Nkia mambu kazizidila o Yesu? Ekolo kavanganga luzolo lwa S’andi, Yesu wamengwa kondwa kuma, wabangikwa, wavuninwa mambu, walevolwa yo vangwa bi wakaka. (Tanga Yoane 15:25.) O zola kwa Yesu muna Se diandi di’ezulu kwamfila mu zizidila e mpasi zazi. Muna kuma kia zola kwandi, wafwa se kimenga yo twasa lukulu lwa wantu ayingi.—Mat. 20:28.
10, 11. O zaya dina diavanga Kristu mu kuma kieto, adieyi dikutufilanga mu vanga?
10 E zingu kia Yesu kikutufilanga mu kunzola. Vava tubadikanga dina kavang’o Kristu mu kuma kieto, o zola kweto muna yandi kuwokelanga. Wau vo tu alandi andi, tufwete yima yo songa o zola nze Kristu kimana twalenda zindalela lemvokela nkanikinu andi wa samun’e nsangu za Kintinu yo kitula wantu se alongoki.—Mat. 28:19, 20.
11 O zola kasonga Kristu mu kuma kia wantu awonso, kukutufilanga mu lungisa e salu kieto ekolo e mbaninu ke yalweke ko. (Tanga 2 Korinto 5:14, 15.) Zola kasonga Kristu i kwamfila mu lungisa dina kakana o Nzambi mu kuma kia wantu. E mbandu katusisila o Kristu ikutusadisanga mu van’e moko muna ndungana ekani dia Nzambi. Ediadi divavanga vo twazola Nzambi ye nsi a ntima yawonso. (Mat. 22:37) Kana nkutu nkia diambu dilenda kutubwila, muna lemvokela malongi ye nkanikinu mia Yesu, tusonga vo tukunzolanga yo yikama kimfumu kia Nzambi nze una kavanga Yesu.—Yoa. 14:23, 24; 15:10.
Songa o Zola Kusundidi Mawonso
12. Adieyi kazola vova Paulu vava kayika e mvovo “fu kisundidi”?
12 Paulu wa ntumwa watangininanga Kristu. Wau vo walandanga e ntambi za Kristu una ufwene, Paulu wakala ye unkabu wa wondelela mpangi zandi kimana bantanginina. (1 Kor. 11:1) Kanele vo wawondelela Akristu a esi Korinto mu vava tukau twa mwanda twasadilwanga muna tandu kiantete, nze wuka yo vov’e ndinga, Paulu wabasonga vo vakala ye dina disundidi o wete bafwete vava. Muna 1 Korinto 12:31, Paulu wavova vo: ‘Ikunusonga e fu kisundidi kikilu.’ E tini ilende isonganga vo, zola i fu kisundidi. Mu nkia mpila? Paulu wasonga e nsas’a diambu diadi. (Tanga 1 Korinto 13:1-3.) Avo wakala ye fu yakaka yambote yo vanga mambu manene, kansi kakala ye zola ko, nkia mfunu diadi kala? Ke diadi kala mfunu ko. Mwand’a Nzambi wafila Paulu mu kiesesa diambu diadi diamfunu. Tal’e mpila yambote kasasila dio!
13. (a) Akieyi i sono kia mvu wa 2010? (b) Ekuma o zola ke kusukila nkutu ko?
13 Paulu watuzayisa una wina o zola ye una ke wina ko. (Tanga 1 Korinto 13:4-8.) Owau, vaula e ntangwa mu fimpa dina divavwanga muna songa o zola. Si’e sungididi muna mvovo miansuka mia tini kia 7 ye mvovo miantete mia tini kia 8: ‘O zola kuzindalela mawonso. O zola ke kusuka nkutu ko.’ E mvovo miami i sono kieto kia mvu wa 2010. Muna tini kia 8, Paulu wavova vo tukau twa mwanda, kumosi yo sakula yo vova e ndinga, i sia vo, tukau twasadilwanga kuna lubantiku lwa nkutakani y’Akristu, suka tusuka. O tukau twatu twasuka. Kansi, o zola ke kusuka ko. Yave i tuku dia zola, ozinganga yakwele mvu. Muna kuma kiaki, o zola ke kusuka nkutu ko. Wau vo i fu kia Nzambi eto a mvu ya mvu, o zola kukal’aka yakwele mvu.—1 Yoa. 4:8.
O Zola Kuzizidila Mawonso
14, 15. (a) O zola aweyi kulenda kutusadisila mu zizidila e mpasi? (b) Ekuma mpangi mosi w’etoko kalembi kululwila kwikizi kiandi?
14 Nki kisadisanga Akristu mu zizidila konso mpila ntota, lubangamu, mpasi za zingu ye mambu makaka balenda bwila? Zola kutukanga muna nsiku mia Nkand’a Nzambi. O zola kwaku kusundidi oku kwa kayila akaka e lekwa yeto. Tusonganga o zola kwaku vava tutatidilanga e kwikizi kieto, kana nkutu vava divavanga vo twafwa mu kuma kia Kristu. (Luka 9:24, 25) Badika e kwikizi kiasonga Mbangi za Yave ana banatwa mu fulu ya salu yangolo ye ana basiwa mu pelezo muna kolo kia Vit’Anzole ya Nz’Amvimba.
15 E nona kia Wilhelm, Mbangi a Yave wakala vo etoko kuna Alemanha, kisonganga e diambu diadi. Vana fulu kia kulula kwikizi kiandi, wazindalala yavana kavondwa kwa makesa ma Nazi. Muna nkanda kasonekena yitu yandi una kafwidi ko, wavova vo: “Nze una kakanikina Yesu Kristu wa Mfumu eto, tufwete zolanga Nzambi muna mambu mawonso. Avo tusikila kuna sambu diandi, osinga kutusenda.” I bosi, mun’elongi dimosi di’Eyingidilu, mosi muna yitu yandi wasoneka vo: “Muna ntangw’ampasi, yeto awonso tusiang’o zola kweto muna Nzambi va fulu kiantete.” I wau mpe bevanganga mpangi zayingi bena mu pelezo kuna nsi ya Armênia, Eritréia, Coréia do Sul ye muna nsi zakaka. E mpangi zazi bezindalalanga mu kuma kia zola kwau muna Yave.
16. Ampangi kuna Malaui nkia mpasi bazizidila?
16 Muna fulu yayingi, e kwikizi yo luzindalalu lwa mpangi zeto lutontwanga mu mpasi za mpila mu mpila. Mbangi za Yave kuna Malaui, mu mvu 26 bazizidila lubangamu lwa luyalu, kitantu ye mambu makaka ma nsoki. Luzindalalu lwau lwatwasa nluta. Vava lubangamu lwayantika, tezo kia 18.000 ma Mbangi za Yave bakala kuna nsi yayina. Vioka mvu makumatatu, o lutangu lwalwaka tezo kia 38.393 ma Mbangi za Yave. Diau adimosi mpe divangamanga muna nsi zakaka.
17. Akaka nkia mpasi bemweswanga kwa yitu yau bena vo mindembi kwikila? Nki kikubasadisanga mu zizidila mpasi zazi?
17 O lubangamu lwa nkangu a Nzambi lutukanga kw’atantu lulenda kala lwampasi, kansi lusundidi mpasi kele vo Nkristu kwa yitu kebangikwanga. O lubangamu lwalu lulenda tuka kwa esi nzo yovo kwa yitu yakaka. Nga ke diau ko kayika o Yesu disinga vangama? Elo, ndonga bemonanga e ziku kia mvovo miandi. (Mat. 10:35, 36) Aleke bezizidilanga kitantu kia mase mau mena vo mindembi kwikila. Akaka nkutu beyingwanga muna nzo, kansi betambulwanga kuna zola kwawonso kwa Mbangi za Yave. Akaka bebembolwanga kwa yitu yau. Nki kikubasadisanga mu zizidila mpasi zazi? Ke zola kwau kaka muna mpangi ko, kansi zola kwau muna Yave ye muna Mwan’andi.—1 Pet. 1:22; 1 Yoa. 4:21.
18. O zola kuzizidilanga mawonso aweyi kulenda sadisila Akristu ana basompa?
18 Vena ye mambu mayingi ma zingu mevavanga twasonga zola oku kuzizidilanga mawonso. Muna longo, o zola kusadisanga akazi mu lemvokela mvovo mia Yesu vo: “Kina kiayikakeswa kwa Nzambi, o muntu kavambanisa ko.” (Mat. 19:6) Vava bemonanga e ‘mpasi muna nitu,’ akazi Akristu bafwete sungamena vo Yave i nsabi muna longo lwau. (1 Kor. 7:28) Nkand’a Nzambi uvovanga vo ‘o zola kuzizidila mawonso,’ o yakala yo nkento besonganga e fu kiaki, bekumikanga muntu yo nkw’andi yo kala ye longo lwasikila.—Kol. 3:14.
19. Adieyi divangamanga vana vena nkangu a Nzambi vava vebwanga e sumbula?
19 O zola kukutusadisanga mu zizidila mawonso vava tubwilwanga sumbula. I diau diavangama vava nzakama ya ntoto yafwasa e zunga kia sude ya Peru ye vava e tembwa kiangolo kiayikilwa vo Katrina kiafwasa e zunga yakaka ya Golfo kuna Estados Unidos. Ndonga muna mpangi zeto bavidisa nzo yovo mavwa mau muna sumbula yayi. O zola kwafila ampangi mu nza yawonso mu vana lusadisu, akwa luzolo lwambote bayivana mu tungulula nzo ye Maseka ma Kintinu. Evangu diadi disonganga zola kwa mpangi zeto ye luzolo lwau lwa sadisa muntu yo nkw’andi muna ntangw’ampasi.—Yoa. 13:34, 35; 1 Pet. 2:17.
Zola ke Kusuka Nkutu Ko
20, 21. (a) O zola i fu kisundidi, ekuma? (b) Ekuma winina y’ekani dia songa o zola?
20 O unu, dimonekanga vana vena nkangu a Yave vo diamfunu dia songa zola kuna vo i fu kisundidi. Kieleka, fu kiaki kisundanga mambu mawonso. Tala una Paulu wa ntumwa kasongela e ziku kia diambu diadi. Entete, wasonga vo tukau twa mwanda suka tusuka, kansi e nkutakani y’Akristu yinungunuka yakuna nzikuka. I bosi, wafokola mu mvovo emi: “Owau masidi, lukwikilu, vuvu, zola, mau amatatu; edi disundidi o nene vana mena i zola.”—1 Kor. 13:13.
21 Ke kolo ko, nsilu miawonso tukwikilanga milungana. O lukwikilu muna nsilu miami lusuka. Vava e lekwa yawonso ikituka se yampa, e vuvu tuna kiau muna nsilu tuvingilanga vo mialungana ke kikala diaka mfunu ko. Kansi adieyi tuvova mu kuma kia zola? Ke kusuka nkutu ko. Kukala kaka. Ekolo tuzinga yakwele mvu, tumona yo bakula mpila zayingi zina Nzambi kesongelanga o zola. Muna kuma kiaki, avo tuzolele zinga yakwele mvu, tufwete vanga luzolo lwa Nzambi yo songa zola kuna vo i fu kisundidi, kuna ke kusuka nkutu ko.—1 Yoa. 2:17.
[Yuvu ya Longoka]
[Mvovo mia Fwaniswa mina muna lukaya lwa 27]
Sono kia mvu wa 2010: ‘O zola kuzindalela mawonso. O zola ke kusuka nkutu ko.’—1 Kor. 13:7, 8.
[Mvovo mia Fwaniswa mina muna lukaya lwa 25]
O zola muna Nzambi kukutufilanga mu sila umbangi
[Mvovo mia Fwaniswa mina muna lukaya lwa 26]
O zola kulembi suka kwasadisa mpangi zeto kuna Malaui mu zizidila e mpasi
Nkia Mvutu Ovana?
• Ekuma tufwete vengela zola kwa kivunina?
• O zola kulenda kutusadisa mu zizidila nkia mambu?
• O zola aweyi ke kusukila nkutu ko?