Skip to content

Skip to table of contents

Amube Aluyando Lutamani

Amube Aluyando Lutamani

Amube Aluyando Lutamani

‘Luyando lulijisi camba mumapenzi oonse. Luyando talweeli.’—1 KOR. 13:7, 8.

1. (a) Ino luyando kanji-kanji lutondezyegwa buti? (b) Ino mpaanzi alimwi nzyintu nzi bantu nzyobayandisya?

KWAMWAIGWA mabbuku manji aamba zyaluyando. Bube oobu bulakankaizyigwa kapati nobaambaula bantu amunyimbo zyaluyando. Ikuyandwa kulayandika kapati mubuumi bwamuntu. Pele mabbuku amavidiyo aali boobu alasambalwa kapati nokuba kuti itwaambo tulembedwe naa zisobano zicitwa zyakuyandana tazili zyamasimpe. Alimwi bantu bacita boobo tabamuyandi Leza alimwi abasimukobonyina. Izyintu zyakaambwa mu Bbaibbele kuti ziyakucitika kumazuba aakumamanino, lino tulazibona zilacitika. Bantu baba “basikuliyanda, basimuyanda mali, . . . bayandisya misalo yaansi kwiinda Leza.”—2 Tim. 3:1-5.

2. Ino Bbaibbele litucenjezya nzi kujatikizya baabo ibajisi luyando lwakuupaupa ameso?

2 Bantu balakonzya kubayanda bamwi, pele Ijwi lya Leza lilatucenjezya kujatikizya baabo bajisi luyando lwakuupaupa ameso. Alimwi Ibbaibbele lilaamba cikonzya kucitika ikuti muntu kalilemeka boobu (1 Tim. 6:9, 10) Sena mulayeeya mwaapostolo Paulo ncaakalemba kujatikizya Dema? Nokuba kuti wakali kumvwana a Paulo, Dema wakatalika kuyanda zyintu zyanyika. (2 Tim. 4:10) Imwaapostolo Johane wakacenjezya Banakristo makani ngamunya aaya. (Amubale 1 Johane 2:15, 16.) Tacikozyeki kujata maanka-maanka kuyanda zyintu zyanyika zyakaindi buyo kasyoonto alimwi akumuyanda Leza azyintu nzyapa.

3. Ino mbuyumuyumu nzi mbotujana, alimwi ino mibuzyo nzi iikonzya kubuzyigwa?

3 Nokuba kuti tatuli banyika eeyi, tucikkala munyika mweena. Aboobo, tweelede kubeleka canguzu kutegwa tutoongelezyegwi aluyando lwakuupaupa ameso iluli munyika. Mpoonya, ino nguni ngotweelede kuyanda kapati? Ino nzyintu nzi zikonzya kutugwasya kuzumanana kubayanda bantu nomuba mumapenzi? Ino eeci inga catugwasya buti lino alimwi akumbele? Kutegwa tusololelwe tuyandika kujana bwiinguzi bwambuli mbwazibona zyintu Leza kutegwa tujane busolozi bubotu.

Kamumuyanda Jehova

4. Ino mbuti mbotukonzya kuyungizya luyando lwesu kuli Leza?

4 Amuyeeye mulimi uubeleka canguzu kulima akusyanga mbuto. Ulalangila kuti mbuto ikomene. (Heb. 6:7) Mbubwenya buyo andiswe tweelede kuzumanana kumuyanda Leza. Ino ncinzi ciyandika kutegwa eeci cicitike? Tweelede kuubamba kabotu moyo wesu, mpoyakasyangwa mbuto yakasimpe. Tulakonzya kucita oobo kwiinda mukubala Jwi lya Leza cabusungu kutegwa tumuzyibe kabotu. (Kol. 1:10) Ikujanika lyoonse kumiswaangano yambungano akutola lubazu kuyakutugwasya kuyungizya luzyibo. Sena umwi aumwi wesu ulasolekesya kuyungizya luzyibo lwamu Bbaibbele?—Tus. 2:1-7.

5. (a) Ino mbuti mbotukonzya kwiiya bube bwa Jehova ibuyandika kapati? (b) Ino ncinzi cikonzya kwaambwa kujatikizya bululami, busongo alimwi anguzu zya Leza?

5 Kwiinda mu Jwi lyakwe, Jehova ulatwaambila bube bwakwe. Ikuti twazumanana kubala Magwalo akumuzyiba kabotu Jehova, tulakonzya kubukkomanina kapati bube bwakwe—bululami, nguzu, busongo alimwi kwiinda zyoonse eezyi, iluyando. Jehova ulatondezya bululami mumilimo amumilawo yakwe. (Dt. 32:4; Int. 19:7) Ikuti twabikkila maano kulangilila zyintu Jehova nzyaakalenga, tulakonzya kubona kuti nguuyinda busongo. (Int. 104:24) Alyalo julu lilatondezya kuti Jehova Ngusinguzu akuti nguzu zyakwe tazimani.—Is. 40:26.

6. Ino mbuti Leza mbwaatondezya kuti ulatuyanda, alimwi ino ncinzi ncotweelede kucita?

6 Ino ncinzi cikonzya kwaambwa kujatikizya luyando, ibube bwa Leza ibwiinda? Tulakonzya kwaamba kuti lulatujatikizya toonse. Wakatondezya kuti ulatuyanda kwiinda mukutupa cinunuzyo kutegwa tufwutuke. (Amubale Ba-Roma 5:8.) Nokuba kuti bantu boonse munyika balipedwe coolwe cakufwutuka kwiinda mucinunuzyo eeci, balikke aabo ibamulumba Leza akaambo kacipego eeci akusyoma Mwanaakwe mbabagwasyigwa ancico. (Joh. 3:16, 36) Akaambo kakuti Leza wakaaba Jesu kuba cipaizyo cakumanya milandu yesu, andiswe tweelede kumuyanda.

7, 8. (a) Ino ncinzi ncotuyandika kucita kutegwa tutondezye kuti tulamuyanda Leza? (b) Ino muubukkale buli buti bantu mobaitobela milawo ya Leza?

7 Ino mbuti mbotukonzya kutondezya kuti tulamuyanda Leza akaambo kazyintu zyoonse nzyaatucitila? Ibwiinguzi bwakasololelwa amuuya mbwakuti: “Oku nkokuyanda Leza, kuti twabamba milazyo yakwe, alimwi milazyo yakwe tiili miyumu.” (1 Joh. 5:3) Inzya, ikumuyanda Leza kutupa kutobela milawo yakwe. Aaka nkekaambo kamwi katupa kuti tugwasye bamwi kwiinda mukukambauka kujatikizya zyina a Bwami bwakwe. Ikwaamba zili mumoyo wesu munzila eeyi ncitondezyo cakuti tulaitobela milawo ya Leza amizeezo iili kabotu.—Mt. 12:34.

8 Bakwesu munyika yoonse balaliyumya kutobela milawo ya Leza nokuba kuti balakazyigwa alimwi bantu balaukaka mulumbe wa Bwami. Tabacileki kukambauka kutegwa bazuzikizye mulimo ngobapedwe. (2 Tim. 4:5) Mbubwenya buyo, andiswe tweelede kwaambila bamwi makani aa Leza alimwi akutobela milawo yakwe yoonse.

Ncotumuyandila Mwami Wesu Jesu Kristo

9. Ino mapenzi nzi Jesu ngaakaliyumya, alimwi ino ncinzi cakamukulwaizya?

9 Kunze lyakuyanda Leza, kuli twaambo tunji ncotweelede kuyanda Mwanaakwe. Nokuba kuti kunyina notwakamubona Jesu, mbotuyaabumwiiya, tulakonzya kumuyanda kapati. (1 Pet. 1:8) Ino mapenzi nzi Jesu ngaakaliyumya? Naakali kucita kuyanda kwa Bausyi, bantu bakamusula kakunyina akaambo, bakamupenzya, bakamutamikizya twaambo akumusampaula. Alimwi bakamucitila zyintu zimwi zibi. (Amubale Johane 15:25.) Akaambo kakuti wakali kubayanda bausyi, Jesu wakaliyumya mumapenzi aaya oonse. Alimwi akaambo kaluyando, wakalyaaba kuti afwe kutegwa anunune bantu.—Mt. 20:28.

10, 11. Kweelana azyintu Kristo nzyaakatucitila, ino makanze nzi ngotujisi?

10 Eeci ncaakacita Jesu cilatukulwaizya kapati. Notuyeeya nzyaakatucitila Kristo, tulakonzya kumuyanda kapati. Mbotuli basikumutobela, tweelede kuti andiswe katutondezya luyando mbuli mbwaakacita kutegwa tuzumanane kuliyumya notutobela mulawo wakwe ngwaakatupa iwakukambauka mulumbe wa Bwami akugwasya bantu kuba basikwiiya.—Mt. 28:19, 20.

11 Iluyando ndwaakatondezya Kristo kubantu boonse lutukulwaizya kuti tumanizye mulimo ngotwakapegwa, imamanino kaatanasika. (Amubale 2 Ba-Korinto 5:14, 15.) Iluyando Kristo ndwaakatondezya lwakali kuyandika kutegwa azuzikizye makanze aa Leza kujatikizya bantu. Alimwi eeci cikozyanyo Kristo ncaakatusiila kuti tutobele, cipa kuti umwi aumwi wesu abe alubazu mumakanze aa Leza. Kutegwa tuzuzikizye lubazu oolu, tweelede kumuyanda kapati Leza. (Mt. 22:37) Kwiinda mukucita zyintu Jesu nzyaakatuyiisya alimwi akutobela milawo yakwe, tulatondezya kuti tulamuyanda alimwi akuti tuyanda kusumpula bulelo bwa Leza ciindi coonse mbuli mbwaakacita walo.—Joh. 14:23, 24; 15:10.

Ikutobela Nzila Mbotu Kwiinda Zyoonse Iyaluyando

12. Ino ncinzi Paulo ncaakali kupandulula amajwi aakuti “inzila imbotu kwiinda zyoonse”?

12 Mwaapostolo Paulo wakali kwiiya Kristo. Akaambo kakuti Paulo wakali kutobela kapati cikozyanyo ca Kristo, wakali kukulwaizya Banakristonyina kuti bamwiiye. (1 Kor. 11:1) Nokuba kuti wakakulwaizya Banakristo baku Korinto kuti bazumanane kuba azipego zyamuuya izyakali kutondezyegwa mumwaanda wamyaka wakusaanguna, mbuli kuponya akwaambaula milaka iimbi, Paulo wakabatondezya kuti kwakali cintu cimbi icakali kuyandika kapati. Kulugwalo lwa 1 Ba-Korinto 12:31, wakaamba kuti: “Pele ndayanda kumutondezya inzila imbotu kwiinda zyoonse.” Itwaambo tuli mutupango tutobela tutondezya kuti eeyi yakali nzila mbotu kwiinda zyoonse, iyaluyando. Ino mbuti mboyakali inzila mbotu kwiinda zyoonse? Paulo wakapa cikozyanyo kupandulula ncaakali kwaamba. (Amubale 1 Ba-Korinto 13:1-3.) Ikuti naakali musongo mukucita zyintu zimwi alimwi naakacita zyintu zipati pele kanyina luyando, ino naakajana mpindu nzi? Kunyina! Kwiinda mukusololelwa amuuya wa Leza, wakakapandulula kaambo aaka kayandika kapati. Eelyo kaka kalatukulwaizya kaambo aaka!

13. (a) Ino ndugwalo nzi lwamwaka wa 2010? (b) Ino munzila nzi luyando mbolutamani?

13 Kumane Paulo wakapandulula mbolubede luyando alimwi ambolutali. (Amubale 1 Ba-Korinto 13:4-8.) Lino amulilingule kabotu-kabotu, akubona naa mulacita zyintu zitondezya luyando. Amubikkile kapati maano kumajwi aakumananino aakapango 7 alimwi amajwi aakumatalikilo aakapango 8 aakuti: ‘Luyando lulijisi camba mumapenzi oonse. Luyando talweeli.’ Oolu ndoluya kuba lugwalo lwamwaka wa 2010. Amubone kuti mukapango 8, Paulo wakaamba kuti izipego zyamuuya kubikkilizya akusinsima alimwi akwaamba myaambo iimbi—izyakali kubelesyegwa kumatalikilo aambungano ya Banakristo—zyakali kuya kumana. Pele luyando talumani. Jehova ndoluyando, alimwi unakuliko lyoonse mane kukabe kutamani. Aboobo, iluyando talukamani pe. Mbokunga luyando mbube bwa Leza uupona lyoonse, talukamani.—1 Joh. 4:8.

Luyando Lulijisi Camba Mumapenzi Oonse

14, 15. (a) Ino mbuti luyando mbolukonzya kutugwasya kuliyumya mumapenzi? (b) Ino nkaambo nzi umwi mukwesu mukubusi ncaakazumanana kusyomeka?

14 Ino ncinzi cipa kuti Banakristo kabaliyumya nobali mumasunko, muziindi zikatazya alimwi amumapenzi aali oonse aabacitikila? Icipati nduyando luyeeme anjiisyo. Iluyando oolu taluli buyo lwakusweekelwa zyintu zyakumubili. Lutupa kuti tuzumanane kusyomeka nokuba kufwa akaambo ka Kristo. (Lk. 9:24, 25) Amuyeeye mbobakazumanana kusyomeka Bakamboni ibakapenzyegwa muzilabba zyakupenzyezya amuntolongo muciindi ca Nkondo Yanyika Yabili alimwi anoyakamana.

15 Kamboni mukubusi, iwaku German wazyina lyakuti Wilhelm ncikozyanyo cibotu mumakani aaya. Kunyina naakadooneka pe, wakazumanana kusyomeka nociba ciindi naakali kulindila kujaigwa abasikalumamba ba Nazi. Mulugwalo lwakulaya ndwaakalembela mukwasyi wakwe, wakalemba kuti: “Tweelede kumuyanda Leza kwiinda zyintu zyoonse, mbubwenya mbwaakatulailila musololi wesu Jesu Kristo. Ikuti twakakatila kulinguwe, uyakutupa bulumbu.” Kumbele, mucibalo ca Ngazi Yamulindizi, umwi wamumukwasyi wakwe wakalemba kuti: “Nomuba muziindi zikatazya, tobanamukwasyi tulazumanana kumuyanda Leza kwiinda zyintu zyoonse.” Oobu mbobalimvwa bakwesu banji ibazumanana kuliyumya muntolongo ku Armenia, Eritrea, South Korea alimwi amumasi aambi. Bakwesu aaba tabazungaani pe, bazumanana kumuyanda Jehova.

16. Ino mapenzi nzi Bakwesu baku Malawi ngobakaliyumya?

16 Mumasena manji, bakwesu balasikilwa masunko aaindene-indene aasunka lusyomo akuliyumya kwabo. Ku Malawi, Bakamboni ba Jehova bakaliyumya kwamyaka iili 26 imfulumende noyakaulesyede mulimo wakukambauka, alimwi bakali kupenzyegwa kapati. Bakalongezyegwa akaambo kakuliyumya kwabo. Nobakatalika kupenzyegwa kwakali Bakamboni basika ku 18,000 mucisi oomu. Nokwakainda myaka iili 30, mweelwe ooyu wakayungizyigwa ziindi zyobilo, bakasika ku 38,393. Oobu mbozibede zyintu amumasi aambi.

17. Ino mbuyumuyumu nzi mbobajana bamwi ibali mumaanda mobaindene zikombelo, alimwi ino nkaambo nzi ncobaliyumya?

17 Ibantu ba Leza cilabakatazya kuliyumya basikukazya nobabalwana antoomwe mbuli mbungano. Pele cilainda kukatazya ciindi Munakristo nakazyigwa kuzwa kuli banamukwasyi. Bantu mbakkala ambabo naa basazinyina bambi balakonzya kumutyompya. Sena Jesu tanaakaamba kuti eezyi ziyakucitika? Inzya, alimwi bantu babona kuti nzyaakaamba nzyamasimpe. (Mt. 10:35, 36) Bakubusi balakazyigwa abazyali batali Bakamboni. Ibamwi balatandwa aŋanda, pele Bakamboni basiluzyalo balabatambula akukkala ambabo mumaanda aabo. Ibamwi bakatakatwa abazyali babo. Ino ncinzi cakabagwasya bakubusi bali boobo kuti baliyumye mumapenzi aaya? Taluli luyando lwabunyina bwanyika yoonse, pele nduyando ndobajisi kuli Jehova a Mwanaakwe.—1 Pet. 1:22; 1 Joh. 4:21.

18. Ino mbuti luyando iluli acamba mumapenzi oonse mbolubagwasya banabukwetene Banakristo?

18 Kuli bukkale bumbi busiyene-siyene oomo motuyandika kuba aluyando iluli acamba mumapenzi oonse. Kuli banabukwetene, iluyando ndolubapa kutobela majwi aa Jesu aakuti: “Abo mbaakakakatizya Leza muntu atabapambukanyi.” (Mt. 19:6) Ciindi nobajana “mapenzi aakunyama,” banabukwetene Banakristo beelede kuyeeya kuti Jehova nguukonzya kubagwasya mucikwati cabo. (1 Kor. 7:28) Ijwi lyakwe lyaamba kuti ‘luyando lulijisi camba mumapenzi oonse,’ alimwi banabukwetene ibali aluyando luli boobu balayandana kapati akukkala kabotu mucikwati cabo.—Kol. 3:14.

19. Ino ncinzi cicitika kubantu ba Leza nokwacitika ntenda zilicitikila?

19 Iluyando lulatugwasya kuliyumya ciindi nokwacitika ntenda zilicitikila. Oobu mbocakacitika kumusanza aacisi ca Peru ciindi nokwakali muzuzumo wanyika alimwi aku United States ciindi guwo mpati liitwa kuti Hurricane Katrina nolyakanyonyoona busena bumwi bwamucisi oomu. Ibakwesu bakasinyikilwa maanda alubono lunji. Luyando lwakapa kuti bakwesu munyika yoonse batume zyintu zyakugwasya baabo bakali mumapenzi alimwi bamwi bakalyaaba kuti bakagwasye mumulimo wakuyakulula maanda akubambulula Maanda aa Bwami. Ikucita oobo kutondezya kuti bakwesu tulabayanda lyoonse, nobali mumapenzi aleelo zyintu nozili kabotu.—Joh. 13:34, 35; 1 Pet. 2:17.

Luyando Talumani

20, 21. (a) Ino nkaambo nzi luyando ncolwiinda zyoonse? (b) Ino nkaambo ncomukanzide kutobela nzila yaluyando?

20 Akati kabantu ba Jehova bamazuba aano, tulabona mbocigwasya kutobela nzila mbotu kwiinda zyoonse iyaluyando. Masimpe, lulagwasya mubukkale buli boonse. Amubone mwaapostolo Paulo mbwaakaamba kaambo aaka. Kusaanguna, wakaamba kuti zipego zyamuuya ziya kumana alimwi akuti mbungano ya Banakristo iyakukomena. Mpoonya wakamanizya kuti: “Lino sunu alabedelela aya otatwe, lusyomo abulangilizi aluyandisyo, pele akati kayaaya cipati nduyandisyo.”—1 Kor. 13:13.

21 Mukuya kwaciindi izyintu nzyotusyoma ziyakucitika, mpoonya taaku cimbi ncotunakulangila. Ilusyomo lwazyintu nzyotulangila kuti zikazuzikizigwe luyakumana akaambo kakuti zyoonse ziya kucinca akuba zipya. Pele ino ncinzi ciyakucitika kuluyando? Lwalo talukeeli naa kumana. Luya kuzumanana. Akaambo kabuumi butamani mbotulangila kumbele, tuya kubona akuzyiba zinji kujatikizya mbwatuyanda Leza. Kwiinda mukucita kuyanda kwa Leza notutobela nzila mbotu kwiinda zyoonse iyaluyando lutamani, tulakonzya kuzumanana kupona.—1 Joh. 2:17.

Ino Inga Mwaingula Buti?

• Ino nkaambo nzi ncotweelede kulucenjelela luyando lwakuupaupa ameso?

• Ino luyando inga lwatupa kuti tuliyumye kunzi?

• Ino munzila nzi luyando mbolutamani?

[Mibuzyo yaciiyo]

Majwi aakwelelezya sikubala aali apeeji 27]

Ilugwalo lwamwaka wa 2010 lunakuli lwakuti: ‘Luyando lulijisi camba mumapenzi oonse. Luyando talweeli.’—1 Kor. 13:7, 8.

[Cifwanikiso icili apeeji 25]

Luyando ndotujisi kuli Leza lupa kuti katukambauka

[Cifwanikiso icili apeeji 26]

Akaambo kaluyando lutamani, ibakwesu abacizyi ku Malawi bakaliyumya mumasunko