Etal ñan katak ko ilo bok in

Etal ñan laajrak in katak ko

Baibel eo Ej Tõbar Ailiñ in Madagascar

Baibel eo Ej Tõbar Ailiñ in Madagascar

Baibel eo Ej Tõbar Ailiñ in Madagascar

MADAGASCAR ej ber turõkin Africa im ej 250 mail etolok jene. Ej ken kemen ian ene ko relaptata ilo lõl in. Eto an dri Malagasy ak armij in Madagascar jela kin ãt in Jeova, kinke ãt eo etan Anij ear ber ilo ukok in Baibel eo air ilo kajin Malagasy iomin elõñlok jen 170 yiõ ko. Wãwen rar ukot Baibel eo ñõn kajin Malagasy ej juõn bwebwenato me ear kitibuj kijenmij im tiljek.

Jibarbar ko ñõn ukot Baibel eo ñõn kajin Malagasy ear mokta jino ilo Mauritius, juõn ene ebake Madagascar. Ilo 1813, Robert Farquhar, komja eo an Britain ilo ailiñ in Mauritius ear jino kõmõn karõk ñõn ukot buk in Gospel ko einwõt Matu, Mark, Luk im Jon ilo kajin Malagasy. Tokelik, ear rejañ Radama I, iroij eo an Madagascar bwe en kir dri kaki ro jen London Missionary Society (LMS) ñõn itok ñõn ailiñ in Madagascar.

Ilo Okõj 18, 1818, ruo mejinede rej jen Wales ilo ailiñ in Britain, etair Devid Jones im Tomas Bevan, rar etal jen Mauritius im itaklok ilo oab eo ilo Toamasina ilo Madagascar. Rar lo bwe armij ro ijo reniknik ilo kabuñ im ian men ko rej kaurõki ilo mour ko air jen ran ñõn ran ej kabuñ ñõn ro jimair rar mij im mõnit ko mokta. Kajin eo an armij in Malagasy elukkun alikar im ekaitoktoklimo im ear itok jen Malayo-Polynesia.

Ejjabto, elikin air kebellok juõn jikuul edrik, Devid Jones im Tomas Bevan rar bõktok limaro beleir im ajiri ro nejiir jen Mauritius ñõn Toamasina. Bõtab, ekaburomõjmõj bwe aolepen kumi eo ear bõk nañinmij in malaria, im ear mij lio belen Devid Jones im ajiri eo nejin ilo Tijemba 1818. Ruo aliñ tokelik, Tomas Bevan im baamle eo an rar mij kin nañinmij in. Devid Jones wõt ear mour ian aolepen kumi eo.

Devid Jones ear jab kõtlok bwe men eo ekaburomõjmõj ear walok en kabwer e. Ear beek ilo buruen bwe enaj kar kõmõn bwe en or Nan in Anij ilo kajin eo an armij in Malagasy. Elikin an kar etal ñõn Mauritius ñõn bar kakajur ejmour eo an, Devid Jones ear jino jerbal eo ebin ilo an katak kajin Malagasy. Ejjabto tokelik, ear jino jerbal eo an ñõn ukot buk in Jon.

Ilo Oktoba 1820, Devid Jones ear bar jeblak ñõn Madagascar. Ear tõkãklok ilo Antananarivo, capital eo, im tokelik ear kajutõk juõn jikuul. Ear jab lukkun emõn kinke ear ejelok buk, blackboard ñõn jeje, ak tebel im jikin jijõt. Bõtab ear kanuij emõn katak ko im ajiri ro rar mõnõnõ in katak.

Elikin jiljilimjuõn aliñ in an Devid Jones jerbal iben mõke, ear itok juõn mõtõn im bõk jikin Tomas Bevan, etan mejinede in ej Devid Griffiths. Lõmarein ruo rar wujleplok aolepen air kajur ñõn ukot Baibel eo ñõn kajin Malagasy.

Rar Jino Ukot Baibel Eo

Ilo jinoin yiõ ko ilo 1820 jima ko, kilen jeje eo wõt armij in Malagasy rar kajerbale ej Arabic me rar naetan sorabe. Jejjo wõt armij rar maroñ riiti kilen jeje in. Inem elikin an kar mejinede ro konono iben Iroij Radama I, iroij eo ear kamelim ir bwe ren kajerbal alphabet jen air kajerbal sorabe.

Ilo Jeptõmba 10, 1823, rar jino ukok. Devid Jones ear ukot buk in Jenesis im Matu, im Devid Griffiths ear ukot buk in Exodus im Luk. Lõmarein jimor rar lukkun kijejeto ilo air jerbal. Kobalok iben air kar ukok, rar wõnmanlok wõt im katakin dri jikuul ro ilo jiboñ im ilo raelip. Rar bareinwõt kwalok katak ko ilo imõn jar eo ilo jilu kajin ko reoktõk jen dron. Meñe eindrein, jerbal in ukok ear men eo eaurõktata ian men otemjej.

Kin jibõñ eo an dri jikuul ro 12 air, mejinede rein ruo rar maroñ ukot aolepen Jeje ko ilo kajin Grik (Kalimur Ekãl) im elõñ ian buk ko ilo Jeje ko ilo kajin Hibru (Kalimur Mokta) iomin 18 wõt aliñ. Ilo yiõ eo tok juõn, jerbal in ukok eo air jen jinoin ñõn ukot aolepen Baibel eo ear rerelok. Ilo mol, ear or wõt kajime ko im men ko rar aikwij kakõmõnmõnlok. Inem kar jilkinlok ruo dri meletlet me rar katak kin kajin ko an armij, Devid Johns im Josep Freeman jen England bwe ren jibõñ.

Kijenmij Iomin Abañ Ko

Ke ukok in Baibel eo ilo kajin Malagasy ear rerelok, rolul eo an LMS ear jilkinlok Charles Hovenden ñõn kajutõk mijjin in kõmõn buk eo moktata an ailiñ in Madagascar. Charles Hovenden ear jikrõklok ilo eneo ilo Nobõmba 12, 1826. Bõtab, ear bõk nañinmij in malaria im mij wõt iloan wõt aliñ eo ear tõbarlok ijo, inem ejelok juõn ear maroñ jela kajerbal mijjin in kõmõn buk eo. Juõn yiõ tokelik, juõn dri wiakake mweiuk me ekabel im ear itok jen Scotland etan Jemes Cameron, ear maroñ kõlaaki mõtõn ko ilo mijjin eo ikijen an kar kajerbal buk in kemelele eo ear ber ibulen mijjin eo. Elikin elõñ aliñ ko in an kar kõmõn bwir im kate ñõn kõlaak mijjin eo, Jemes Cameron ear maroñ printi jet eon ko ilo japter 1 in buk in Jenesis ilo Tijemba 4, 1827. *

Bar juõn abañ ear walok, ej ilo Julae 27, 1828 ke Radama 1 ear mij. Iroij Radama ear lukkun rejetake jerbal eo ñõn ukot Baibel eo. Devid Jones ear ba ilo ien eo: “Iroij Radama ekanuij in lap an joij im biruru kebake. Elap an rejetake jelalokjen im kaurõk men ko rej katakin armij ro an bwe ren wõnmanlok ilo mour elaplok jen Gold im Silver.” Bõtab, lio belen iroij eo, Ranavalona I, ear bõk jikin, im tokelik kar lo bwe liin ejamin rejetak jerbal in ukok eo einwõt kar leo belen.

Ejjabto, elikin kar lelok tron eo ñõn Leroij eo, juõn dri lotok jen England ear kajitõk elañe emaroñ konono iben leroij eo kin jerbal in ukok eo, bõtab kar kejekrone. Bar juõn ien, ke mejinede ro rar ba ñõn leroij eo bwe ear lõñ wõt men ko ñõn katakin armij ro, ekoba kajin Grik im Hibru, leroij eo ear ba: “Ijjab lukkun kea kin kajin Grik im Hibru, ak ikõnan jela elañe kom maroñ katakin armij ro aõ men ko me eor tokjeir, einwõt kilen kõmõn joob.” Ke rar kile bwe remaroñ jilkinlok ir jen ailiñ eo mokta jen air karerelok Baibel eo ilo kajin Malagasy, Jemes Cameron ear kajitõk iben leroij eo bwe en lelok juõn wik ñõn an lemnok kin nan ko an.

Ilo wik eo tok juõn, Jemes Cameron ear lelok ruo joob jidrik ñõn ro dri jilikan leroij eo me rar kõmõni jen men ko wõt ilo Madagascar. Men in im jerbal ko jet me armij ro rar maroñ bõk tokjen jeni me mejinede ro rar lelok ñõn dri jerbal ro air rekabel bwe ren kõmõni, rar kamõnõnõik buruen leroij eo im ear lelok ebwe ien ñõn karerelok air printi enañin aolep Jeje ko ilo kajin Hibru.

Rar Ilbõk, Inem Buromõj

Meñe ilo jinoin leroij eo ear kejekron mejinede ro, ilo Mei 1831 ear kõmõn juõn kakien me armij ro rar lukkun ilbõk kake. Enaj kar kõtlok bwe armij ro an ren baptais im erom dri Kristian ro! Bõtab men in ear bebe kake ear ñõn jidrik wõt ien. Ekkar ñõn buk eo etan Bwebwenato in Etto kin Ailiñ in Madagascar, * “oran ro rar baptais ear kalelñoñ dri utiej ro me rar jab kõnan lo an or oktõk, im rar kokononoik leroij eo bwe air erom juõn dri Kristian ej einwõt ñe rej kõtãik ir iomin tel eo an dri Britain ro.” Inem, ilo jemlokõn 1831, kar kamo an armij ro baptais einwõt juõn Kristian, jiljino wõt aliñ elikin kar kamelim ir.

Kin an kar leroij eo ukot lemnok eo an im bareinwõt kin an lap kilan dri utiej ro ilo kien eo me rejjab kõnan oktõk jen mõnit ko air, men in ear kamakõt mejinede ro bwe ren karerelok air kõmõne Baibel eo. Ear rerelok air printi Jeje ko ilo kajin Grik im elõñ tausan Baibel ko rar ajeji. Bõtab, bar juõn abañ ear walok ilo Maaj 1, 1835 ke Leroij Ranavalona I ear kamoik kabuñ in Kristian im ear kakien bwe armij ro ren bũklok aolep buk ko an kabuñ in Kristian ñõn kien.

Nan in kakien eo an leroij eo ear bareinwõt kamo an dri jerbal in Madagascar jerbal ilo jikin eo rej kõmõne Baibel eo. Inem jet wõt mejinede ro rar karerelok jerbal eo, rar jerbal ran im boñ mae in eo aolepen Baibel eo ear rerelok ilo Juun 1835. Aet, ear rerelok air kõmõne Baibel eo ilo kajin Malagasy!

Kin air kar kamo kabuñ in Kristian, men in ear kõmõn bwe en mõkõj air leto-letak Baibel ko, im kar kalibwini 70 Baibel ñõn kejbãroki bwe ren jab kokkuri. Emõn bwe rar mõkõj air kõmõne men in, kinke iloan wõt yiõ eo, enañin aolepen mejinede ro rar emakõt jen ene eo ijellokin wõt ruo iair. Ak nan in Anij ear rerelok wõt ilo ailiñ in Madagascar.

Yokwe eo an Armij in Malagasy kin Baibel Eo

Elap an armij in Malagasy lõñliñ bwe remaroñ riit Nan in Anij ilo kajin eo air mõke! Ear or bwir ilo ukok eo, im rar kajerbal nan in etto ko me ejjab lukkun ekkar ñõn ran kein. Bõtab, enañin aolep moko eor Baibel ie, im elõñ armij in Malagasy ekkeini air riiti. Juõn men emõn kin ukok in Baibel in ej kin an kar lap air kajerbal ãt eo etan Anij, Jeova, ilo aolep Jeje ko ilo kajin Hibru. Bareinwõt ilo Baibel eo rar ukote ilo jinointata, rar kajerbal etan Anij ilo Jeje ko ilo kajin Grik. Kin men in, enañin aolep armij in Malagasy rejela kin etan Anij.

Emol, ke rar printi Baibel ko moktata ilo Jeje ko ilo kajin Grik, Mr. Baker, eo ear printi buk ko, ear lo an armij in Malagasy lõñliñ im ear ba: “Ejjab bwe in kanan, bõtab ijjab tõmak bwe remaroñ jolok Nan in Anij jen ailiñ in!” Ear mol nan kein an. Nañinmij in malaria ak abañ eo ñõn katak juõn kajin me ebin ak jumae ko relap jen leroij eo rar jab maroñ bõprae nan in Anij jen an ajededlok ñõn armij in Malagasy.

Kiõ elaplok an emõn. Ewi wãwen? Ilo 2008, ear rerelok air ukot Baibel eo etan Ukok in Lõl eo Ekãl kin Jeje ko Rekwojarjar ñõn kajin Malagasy. * Emõnlok ukok in kinke rej kajerbal nan ko ilo ran kein im ebiruru air melele kake. Inem kiõ Nan in Anij elaplok an kajur ilo ailiñ in Madagascar.​—Ais. 40:⁠8.

[Kamelele eo itulal]

^ Kien ko Joñoul im Jar eo an Iroij, me kar kõmõni ilo Mauritius emaroñ ilo Eprõl ak Mei ilo 1826, rar mõtõn ko moktata ilo Baibel me kar printi ilo kajin Malagasy. Bõtab, rar kõmõni im ajeji wõt ñõn baamle eo an Iroij Radama im jet ian dri utiej ro ilo kien.

^ A History of Madagascar (Ejelok ilo kajin Majol)

^ New World Translation of the Holy Scriptures. (Ejelok ilo kajin Majõl)

[Pija eo ilo peij 31]

Ukok in Baibel eo etan “Ukok in Lõl eo Ekãl” ilo kajin Malagasy ej kaibujuij ãt eo etan Anij, Jeova