A chhûng thu-ah lût rawh

A chhûnga thuawmte-ah lût rawh

Zu Chungchânga Thlîr Dân Dik Nei Rawh

Zu Chungchânga Thlîr Dân Dik Nei Rawh

Zu Chungchânga Thlîr Dân Dik Nei Rawh

RUI chunga motor khalh avânga chesuala thi ta Tony-a chuan zu in lamah harsatna a nei tih pawm sela chuan nuam sa takin a nung ve mai tûr. Mahse, rui miah lo va in ṭeuh thei anga a lan avângin, inthunun theiah a inhria a ni. Engvângin nge a inhriat dân chu a dik loh êm êm?

A zu in hnem lutukin a ngaihtuahna a tihfîm loh vâng a ni. Tony-a chuan a hria emaw, hre lo emaw pawh ni se; a taksa, rilru, leh ngaihtuahna zawng zawng thununtu—a thluak—chuan zu a in hnem hian hna a thawk ṭha thei lo va. A in hnem poh leh a thluak chu a fîm lo tawlh tawlh a, a dinhmun pawh a chhût thiam loh phah tawlh tawlh a ni.

Tony-a inhriat dân a dik loh chhan dang leh chu zu in zêl a duhnain a hneh êm vâng a ni. Thuziak hmasaa kan sawi tâk Allen-a chuan atîrah chuan zu in lamah harsatna a nei tih a pawm duh tlat lo va. “Ka zu in chu ka thup tlat a, chhuanlam te siamin, ka inthiam chawp ṭhîn. Zu in zêl theih chu ka thiltum ber a ni,” tiin a sawi. Tony-a leh Allen-a te chu zuin a thunun tawh tih mi dangte tân lang chiang hle mah se, anni chu chutiangin an inhre tlat lo. An pahnih chuan an zu in dân thunun tûra hma an lâk a ngai. Mahse, eng hma nge an lâk ang?

Hma La Rawh!

An zu ruih chîn bânsan tawh mi tam tak chuan Isua thu: “I mit ding lamin a tihtlûk che chuan, kher chhuak la, paih daih rawh; i taksa apuma Gehenna-a paih ai chuan, i taksa pêng pakhat boral chu i tân a ṭha zâwk a ni,” tih nêna inmil hian hma an la a ni.—Matthaia 5:29.

Isua chuan mahni taksa pêng paih chhuah tak tak tûr a tihna a ni hauh lo. Thlarau lama min tina thei apiang chu kan nun ata paih bo kan inhuam tûr a tihna zâwk a ni. Chutianga paih bo tûra hma lâk chu thiltih hrehawm tak pawh a ni thei. Mahse, chu chuan zu ruihna min thlen thei dinhmun leh ngaihtuahna ang chite lakah min vênghim dâwn a ni. Chuvângin, mi dangin zu in hnem sâwt anga an sawi che chuan, a tâwk chauhva in dân thiam tûrin hma la ang che. * A tâwk chauhva i in thei hlawl lo a nih chuan, in loh tawp mai chu inhuam ang che. Chu chu thil harsa tak a ni thei; mahse, nun pum pui a chhiat ṭhak ai chuan a la ṭha zâwk tho tho a ni.

Zu ngawlvei ni lo mah la, in hnem i duh ṭhîn em? I duh ṭhîn a nih chuan, zu chungchâng thlîr dân dik nei tûrin hma eng nge i lâk theih?

Ṭanpuina Hmuhna Tûr

1. Tih tak zeta ṭawngṭai ziahnain thil a tithei tih ring rawh. Bible chuan Pathian Jehova tihlâwm duhtu apiangte hnênah: “Engkimah ṭawngṭai leh dîlin, lâwmthu thil tel zêlin, in duhnate chu Pathian hnênah hriattîrin awm zâwk rawh se. Tichuan Pathian thlamuanna, rilru rêng rênga hriat sên loh khân, in thinlung leh in ngaihtuahnate chu Krista Isuaah chuan a vênsak ang che u,” tiin thurâwn a pe a ni. (Philippi 4:6, 7) Chu thlamuanna chu nei tûrin engtin nge i dîl ang?

Zu lamah harsatna i nei a, chu chu nangma thiam loh liau liau a ni tih pawm ang che. Pathian hnênah i harsatna hmachhawn i tum dân hrilh rawh; ani chuan chu mi laka zalên tûr leh buaina khirh zâwk pumpelh tûra hma i lâkna chu mal a sâwm ang. “Bawhchhiatna zêptute chu an hmuingîl lo vang a, zêp lova inpuanga hawisantute chuan zahngaihna an hmu ang.” (Thufingte 28:13) Isua chuan: “Sual tûra thlêmnaah min hruai lût suh la, mi sual lakah chuan min chhandam zâwk ang che,” tiin kan dîl thei tih min hrilh bawk. (Matthaia 6:13) Mahse, engtin nge chûng i ṭawngṭainate mil chuan thil i tih theih ang a, i dîlna chhânna chu khawiah nge i hmuh theih ang?

2. Pathian Thu Aṭangin Chakna Nei Rawh. “Pathian thu hi a nung a, thil a ti thei a, . . . thinlunga ngaihtuah leh tumte hi a hre nghâl thei a ni.” (Hebrai 4:12) Tûn hmaa zu ruih hmang tam tak chu nî tina Bible chhiar leh chhût ngunna chuan a ṭanpui a. Pathian ṭih mi fakna hla phuahtu chuan: “Mi suaksualte remruat anga awm ngai lo . . . mi chu, a eng a thâwl e. A lâwmna chu LALPA dânah a ni zâwk a; a dân thu chu achhûn azânin a ngaihtuah ṭhîn. . . . A thiltih apiang chu a hmuingîl zêl ang,” tiin a ziak a ni.—Sâm 1:1-3.

Jehova Thuhretute nêna Bible an zir avânga a zu ngawlvei bânsan theitu Allen-a chuan: “Bible leh Bible thu bulte hian zu in bânsan tûrin min ṭanpui lo se la chuan ka thi daih tawh ang tih ka hre chiang khawp mai,” a ti.

3. Insûmtheihna nei rawh. Kristian kohhrana zu ruih hmang ṭhînte chu ‘Pathian thlarauva’ tlenfai an nih thu Bible chuan min hrilh a. (1 Korinth 6:9-11) Engtin nge tlenfai an nih? Kawng khatah chuan, Pathian thlarau thianghlim ṭanpuina hmanga neih theih mizia insumtheihna chu neiin, zu ruihna leh zu hmun hlimna te chu an bânsan thei a ni. “Uaiin ruiin awm suh u, chu miah chuan insûm lohna a awm si a; thlarauva khatin awm zâwk rawh u.” (Ephesi 5:18; Galatia 5:21-23) “In Pa vâna mi chuan a dîltute chu thlarau thianghlim a va pe dâwn êm!” tiin Isua Krista chuan min tiam a. Chuvângin, in dawn theihna tûrin “dîl rawh u.”—Luka 11:9, 13.

Pawm tlâka Pathian Jehova be duhtute chuan Bible chhiar leh zir te, tih tak zeta ṭawngṭai fona te hmangin insûmtheihna an nei thei a ni. Lunghnuala kun mai ai chuan, Pathian Thua hmuh he thutiam: “Mahni tisa lama thehtu chuan tisaa mi chhiatna a seng ang a; thlarau lama thehtu erawh chuan thlarauva mi chatuana nunna a seng dâwn a ni. Tichuan thil ṭha tih i ning suh ang u; kan inthlahdah loh zawngin a hun takah chuan kan seng dâwn si a,” tih hi pawm ang che.—Galatia 6:8, 9.

4. Ṭhian ṭha thlang rawh. “Mi fing pâwl la, i lo fing ang a, mi â pâwl erawh chu hrehawm tuar phahna a ni.” (Thufingte 13:20) Zu chu a tâwk chauhva in i tum tlat thu i ṭhiante hrilh rawh. Mahse, ‘uain hehna te, zu hmun hlimna te, zu inhona te’ i bânsan chuan i ṭhian hlui ṭhenkhat chuan ‘mak an tiin, an sawichhia’ ang che tih Pathian Thu chuan a sawi a. (1 Petera 4:3, 4) A tâwk chauhva zu in tawh i tumna tiderthâwng theitu ṭhiante chu kâwm lo ngam ang che.

5. In chin tâwk tûr fel tak insiam rawh. “He khawvêl dân ang hian awm suh ula; Pathian duhzâwng, a ṭha leh lawm tlâk leh, ṭhat famkim chu in hriatfiah theih nân, in rilru athara awmin lo danglam zâwk tawh rawh u.” (Rom 12:2) In chin tâwk tûr i insiamnaah chuan, “he khawvêl dân” emaw, i ṭhiante emaw inkaihhruaitîr lo va, Bible thu bulte i inkaihhruaitîr zâwk chuan, Pathian pawmzâwng nun i nei ang. Mahse, i tâna in chin tâwk tûr chu engtin nge i hriat theih ang?

Thutlûkna i siamna tûr leh i ngaihruat thiamna tibuai thei zât apiang chu i tân a tam lutuk a ni. Chuvângin, zu in i thlang a nih chuan, harhfîmna leh zu ruihna inkâra ramri chiang lo tak kham chu a finthlâk lo. I zu in dân chungchâng ngun taka i inbih chianna aṭanga i thil hriat chu hnâwl suh. A lutuka zu i in loh nân, a âwm tâwk chauh chhûng ngeiah ramri chiang tak inkham ang che.

6. Hnâwl dân zir rawh. “In thu sawi chu ‘A ni, a ni,’ ‘Ni lo, ni lo’ ni ngawt rawh se.” (Matthaia 5:37) I tâna a ṭhat loh avângin, duhsakna avânga in tûra nawrluitu che hawihhâwm taka hnâwl dân chu zir ang che. “Mi tin engtia chhân ṭheuh tûr nge ni tih in hriat theih nân in ṭawngka chhuak chu, chia al, khawngaihna tel ni fo rawh se.”—Kolossa 4:6.

7. Ṭanpuina dîl rawh. I zu in dân thunun i tumna kawnga ṭanpui theitu tûr che leh thlarau lama ṭanpuina pe theitu tûr che ṭhian ṭhate hnênah ṭanpuina dîl rawh. “Pahnih chu pakhat ai chuan an ṭha zâwk, an thawh chhuah ṭhat avângin. An tlûk pawhin pakhat chuan a ṭhian chu a khaiding dâwn si a.” (Thuhriltu 4:9, 10; Jakoba 5:14, 16) Chutiang deuh bawk chuan, United States-a The National Institute on Alcohol Abuse and Alcoholism pawhin: “Zu in tlêm tum chu a harsat châng a awm thei a. I thiltum i hlen chhuah theih nân i chhûngte leh ṭhiante ṭanpuina chu dîl ang che,” tiin thurâwn a pe a ni.

8. I thiltum chu hlen tum tlat rawh. “Thu ngaithlatute mai ni lovin zâwmtute lo ni zâwk rawh u, chutilochu mahni inbum in lo ni dah ang e. Amaherawhchu tupawh dân famkim, zalênna dân hi bih a, chutianga awm reng a, ngaithla a, theihnghilh leh mai ṭhîntu ni lo va, zâwma hna thawk fo ṭhîntu ni zâwk chu, chu mi chu a thil tihah malsâwmin a awm ang.”—Jakoba 1:22, 25.

Zu Ngawlveina Ata Tâl Chhuakin

Zu in nasa apiang hi zu ngawlvei an ni kher lo. Mahse, ṭhenkhat chuan an in tam ṭan—a nih loh leh an in ngun êm—avângin a ngawl an vei phah a ni. Zu ngawlveite chu tisa lam leh rilru lamah zu tel lova an awm theih tawh loh avângin, an ngawlvei bânsan tûr chuan nghei duhna leh thlarau lam ṭanpuina mai piah lam an mamawh thei. Allen-a chuan: “Zu ka han nghei chiah chuan ka chiriin, ka taksa zawng zawng a na vek a. Chutah chiah chuan thlarau lam ṭanpuina ka dawnte bâkah, damdawi lama ka inenkawl a ngai tih ka hre chhuak a ni,” tiin a sawi.

Zu in mi tam tak chuan nghei thei tûrin damdawi lama inenkawl an mamawh a ni. * Ṭhenkhat chu an zu nghei avânga an hrehawm tawrh tiziaawm tûr emaw, an zu châk lutukna tiziaawm tûr leh nghei hlen tûra ṭanpui tûr emawin damdawi ina dah luhte an ngai a ni. Pathian Fapa thilmak ti ṭhîntu pawhin heti hian a sawi a ni: “Mi chakte chuan dâktawr an ngai lo va, mi bawrhsâwmte zâwkin an ngai a ni,” tiin.—Marka 2:17.

Pathian Kaihhruaina Zawm A Hlâwknate

Zu chungchânga Bible kaihhruaina ṭangkai tak chu tûn atân mai ni lo, chatuana kan tâna thil ṭha ber min duhsaktu Pathian hnên aṭanga lo kal a ni. Kum sawmhnih pali zu a nghei hnuah, Allen-a chuan: “Ka insiam ṭha thei a ni tih hriat a, Pathian Jehova chuan insiam ṭha tûrin min ṭanpui duh a ni tih han hriat chu, . . . ” Allen-a chu a châwl a, a nun hlui a hriat chhuah avângin a hnuk a ulh ṭeuh va. “A . . . Pathian Jehova’n min hre thiamin, min ngaihsak a, ka mamawh ṭanpuina min pe tih han hriat chu a ropui thlâwt a ni,” tiin a sawi.

Chuvângin, zu i in nasa emaw, a ngawl i vei emaw a nih chuan, beisei tûr awm lo anga ngaiin beidawng mai suh. Allen-a leh mi dang tam tak pawh nangmah ang an lo ni tawh ṭhîn a; mahse, zu chu an in tlêm emaw, an nghei hmak emaw thei a ni. Chutianga an tih avângin an inchhîr lo va, nang pawh i inchhîr hauh lo vang.

A tâwk chauhva zu in i thlang emaw, in loh tawp i thlang emaw pawh ni se, he Pathian ngenna duhawm tak: “Aw nangni hian ka thupêkte chu lo ngaithla ta ula chu aw! in chunga remna chu lui ang maia awmin, in felna chu tuifinriat fâwnte ang maiin a awm tûr,” tih hi zâwm ngei ang che.—Isaia 48:18. (w10-E 01/01)

[Footnote-te]

^ par. 7 Phêk 8-naa “ Ka Zu In Dân Thunun A Ngai Em?” tih bâwm en rawh.

^ par. 24 Ṭanpuina pe thei inenkawlna hmun te, damdawi in te, leh ngawlveite enkawlna hmunte tam tak a awm a ni. Vênnainsâng hian inenkawlna fak mawi bîk engmah a nei lo. Mi tin chuan mahni tâna inenkawlna an pawm theih tûrte chu ngun takin an chhût ang a, Bible thu bulte nêna inkalh lo mi mal thutlûkna an siam tûr a ni.

[Phêk 10-naa bâwm/milem]

 Ka Zu In Dân Thunun A Ngai Em?

Heti hian i inzâwt thei ang:

• Tûn hma aiin ka in tam zâwk m?

• Tûn hma aiin ka in zing zâwk em?

• Ka in tak tawlh tawlh em?

• Zu chu rilru hahna tihreh nân emaw, buaina pumpelh nân emaw ka in em?

• Ka ṭhian emaw, chhûngkaw zînga mi emawin ka zu in a manganpui thu a sawi chhuak em?

• Ka zu in chuan inah te, hna thawhnaah te, a nih loh leh zinnaah te harsatna min siam em?

• Chawlhkâr khat chhûng zu in lova awm chu harsa ka ti em?

• Mi dangin zu an in loh hian hrehawm ka ti em?

• Ka zu in zât chu ka thup em?

Hêng zawhnate zînga pakhat emaw, a aia tam emaw hi i tih ṭhin dân a nih chuan i zu in dân thunun tûra hma i lâk a ngai mai thei a ni.

[Phêk 11-naa bâwm/milem]

Zu In Chungchângah Thu Tlûkna Fing Siam Rawh

Zu i in hmain hêngte hi ngaihtuah rawh:

Ka tân zu in hi a ṭha em? Nge ka in lo zâwk dâwn?

Thurâwn: Zu in zât tûr chungchânga inthunun thei lo chuan a in tûr a ni lo.

Engzât nge ka in ang?

Thurâwn: I in hmain i inzât tûr bithliah fel rawh.

Engtikah nge ka in ang?

Thurâwn: Motor khalh hma leh harhfîm ngai chi thil engpawh i tih hma te, sakhaw biakna lam chi thil i tih hma te, raipuar lai te, damdawi hmanga inenkawlna bîk i neih laite chuan in loh tûr.

Khawiah nge ka in ang?

Thurâwn: A hun leh hmun ṭha taka in tûr; zu in thup a ngaihna hmuna in loh tûr; zu hawtute hmaa in loh tûr.

Tute nge ka inpui ang?

Thurâwn: Ṭhian ṭhate emaw, chhûngkuaa mi fel takte emaw inpui tûr; zu heh mite inpui loh tûr.

[Phêk 12-naa bâwm/milem]

Pathian Thuin Tûn Hmaa Zu Heh Tak A Ṭanpui

Thailand rama mi Supot-a chu zu heh tak a ni ṭhîn a. Atîrah chuan tlai lamah chauh a in ṭhîn a. Mahse, zawi zawiin zîng lamah pawh a in ṭan a, chhûn lamahte pawh a in ta zêl a. Ruih duh vâng hrim hrimin a in ta fo mai a ni. Tichuan, Jehova Thuhretute nên Bible an zir ṭan ta a. Pathian Jehova’n zu ruih a duh lo tih a han hriat chuan Supot-a chuan a nghei ta a ni. Mahse, a hnu lawkah chuan a in leh ta mai a. A chhûngte chu an mangang êm êm mai a ni.

Amaherawhchu, Supot-a chuan Jehova chu a la hmangaih rengin, ṭha taka amah chibai bûk chu a la duh reng tho va. A ṭhiante chuan an ṭanpui chhunzawm zêl a, a chhûngte hnênah pawh hun hman tam pui a, ṭanpui chhunzawm zêl tûrin an fuih bawk a ni. Chutih lai chuan, 1 Korinth 6:10-a ‘zu ruih hmangte’n Pathian ram an luah lo vang’ tih thu tlang tak chuan Supot-a chu a dinhmun hlauhawm dân dik tak hmu tûrin a ṭanpui a. Zu lama harsatna a neih chu hneh tûrin theih tâwp a chhuah a ngai tih a inhre chhuak a ni.

Tûn ṭum chu, Supot-a chuan zu nghei ṭhak a tum tawh a. A tâwp a tâwpah chuan, Pathian thlarau thianghlim ṭanpuina te, Bible kaihhruaina te, leh a chhûngte leh kohhranho ṭanpuinate avângin, thlarau lam chakna a nei leh a, zu pawh a ngei thei ta a ni. Pathian hnêna inpumpêkna lantîr nâna baptisma a han chan meuh chuan a chhûngte chu an hlim hle. Tûnah chuan Supot-a chuan a thil châk êm êm ṭhin Pathian nêna inlaichînna ṭha tak chu a nei tawh a, a hunte chu mi dangte thlarau lama ṭanpui nân a hmang tawh a ni.