Skip to content

Iha hanoin neʼebé loos kona-ba hemu tua

Iha hanoin neʼebé loos kona-ba hemu tua

Iha hanoin neʼebé loos kona-ba hemu tua

SE KARIK Tony neʼebé temi iha informasaun antes neʼe rekoñese ninia problema kona-ba hemu tua, nia bele moris kontente agora. Maibé tanba nia ladún sente impaktu ruma husi tua, entaun nia hanoin sala katak nia bele kontrola hela ninia moris. Tanbasá mak nia hanoin sala hanesan neʼe?

Tony nia hanoin sai la loos, tanba nia hemu tua barak demais. Maski nia rasik la nota, maibé hemu tua beibeik fó impaktu aat ba ninia kakutak neʼebé kontrola ninia kondisaun fíziku, mentál no emosaun. Kuandu nia hemu barak liután, ninia kakutak nia kapasidade sai fraku liu atu kontrola ninia kondisaun.

Razaun seluk neʼebé hanetik Tony mak tanba nia lakohi troka ninia toman kona-ba hemu tua. Allen neʼebé temi iha informasaun antes neʼe mós foufoun lakohi simu realidade katak nia iha problema kona-ba tua. Nia dehan: “Haʼu subar haʼu-nia toman atu hemu. Haʼu buka razaun atu hemu, no koko atu hatudu katak haʼu la hemu barak demais. Haʼu-nia objetivu mak atu la husik haʼu-nia toman neʼe.” Maski ema seluk bele haree katak tua mak domina Tony no Allen nia moris, maibé sira rasik hanoin katak buat hotu diʼak hela. Sira naʼin-rua presiza halo buat ruma atu kontrola fali sira-nia toman. Maibé oinsá?

Halo mudansa!

Ema barak konsege halo mudansa hodi bele kontrola sira-nia toman atu hemu, tanba sira halo tuir Jesus nia liafuan: “Se ó-nia matan sorin loos halo ó sidi, losu sai ó-nia matan neʼe no soe tiha. Tanba diʼak liu ó lakon ó-nia isin parte ida duké ó-nia isin-lolon tomak soe ba Gehena.”​—Mateus 5:29.

Klaru katak Jesus la husu ita atu hakanek ita-nia an. Nia uza liafuan sira-neʼe nuʼudar ai-knanoik atu hatudu katak ita tenke halakon buat naran deʼit neʼebé bele estraga ita iha dalan espirituál. Karik mudansa neʼebé ita tenke halo mak susar. Maibé mudansa sira-neʼe bele proteje ita husi hanoin no situasaun neʼebé bele book ita atu hemu tua demais. Entaun, se ema seluk fó sai sira-nia hanoin ba Ita katak Ita hemu demais, diʼak atu halo kedas buat ruma hodi bele kontrola toman neʼe. * Se Ita hatene katak Ita labele kontrola Ita-nia toman atu hemu tua, diʼak atu para no la hemu tan. Klaru katak neʼe susar, maibé tuir loloos susar neʼebé ita sei hetan tanba hemu tua mak aat liu.

Maski karik Ita laʼós lanu-teen, maibé Ita iha toman atu hemu tua barak demais ka lae? Se nuneʼe, saida deʼit mak bele ajuda Ita atu iha hanoin neʼebé loos kona-ba tua?

Oinsá atu hetan ajuda

1. Fiar katak orasaun neʼebé hatoʼo beibeik ho laran bele ajuda ita. Bíblia fó matadalan tuirmai neʼe ba ema hotu neʼebé hakarak halo Maromak Jeová kontente: “Iha situasaun hotu husu ajuda husi Maromak liuhusi orasaun no harohan no mós fó agradese, no Maromak nia dame neʼebé aas liu ema nia hanoin hotu sei proteje imi-nia laran no imi-nia kbiit atu hanoin liuhusi Kristu Jesus.” (Filipe 4:6, 7) Ita bele halo orasaun kona-ba saida hodi bele sente dame iha laran?

Ita rasik presiza rekoñese katak Ita iha problema ho tua. Fó-hatene ba Maromak kona-ba buat neʼebé Ita hakarak atu halo, no nia sei fó bensaun ba Ita-nia hakaʼas an atu husik Ita-nia toman no prevene problema sériu oioin. “Ema neʼebé subar ninia sala sira sei la hetan susesu, maibé ema neʼebé fó sai no husik tiha ninia sala sei hetan laran sadiʼa.” (Provérbios 28:13) Jesus dehan katak ita bele halo orasaun: “Keta husik ami monu ba tentasaun, maibé salva ami husi aat-naʼin.” (Mateus 6:13) Maibé oinsá mak Ita bele moris tuir Ita-nia orasaun, no husi neʼebé mak Ita bele hetan resposta ba Ita-nia orasaun?

2. Hetan forsa liuhusi Maromak nia Liafuan. “Maromak nia liafuan moris no iha kbiit boot . . . no bele hatene ema nia hanoin no hakarak iha laran.” (Ebreu 4:12) Ema barak neʼebé uluk iha problema kona-ba hemu tua demais hetan ajuda hodi lee Bíblia loroloron no hanoin kleʼan kona-ba eskritura sira. Maromak nia atan ida hakerek: “Ksolok ba ema neʼebé la halo tuir ema aat nia konsellu . . . maibé nia gosta tebes Jeová nia ukun-fuan. Nia lee no medita Ninia ukun-fuan loron no kalan. . . . No nia sei hetan susesu iha buat hotu neʼebé nia halo.”​—Salmo 1:1-3.

Tanba Allen estuda Bíblia ho Testemuña ba Jeová, neʼe ajuda nia atu husik ninia toman. Nia hatete: “Haʼu fiar katak se karik haʼu la hetan ajuda husi Bíblia no ninia prinsípiu sira, haʼu mate tiha ona.”

3. Haburas kontrola an. Bíblia konta katak ema balu iha kongregasaun Kristaun neʼebé uluk lanu-teen husik ona sira-nia toman neʼe ho ajuda husi “Maromak nia espíritu”. (1 Korinto 6:9-11) Oinsá? Dalan ida mak sira hetan ajuda husi Maromak nia espíritu santu atu kontrola an no hapara sira-nia toman atu hemu toʼo lanu no festa arbiru. “Keta lanu ho tua-uvas neʼebé halo imi moris arbiru deʼit, maibé kontinua sai nakonu ho Maromak nia espíritu.” (Éfeso 5:18, Galásia 5:21-23) Jesus Kristu promete katak ‘Aman iha lalehan sei fó duni espíritu santu ba ema neʼebé husu ba nia’. Entaun, “kontinua husu, no imi sei simu”.​—Lucas 11:9,13.

Se ema ida hakarak adora Jeová iha dalan neʼebé nia simu, ema neʼe bele hetan kbiit atu haburas hahalok kontrola an liuhusi lee no estuda Bíblia, no halo beibeik orasaun husi laran. Duké sai laran-kraik, diʼak liu tau fiar ba promesa husi Maromak nia Liafuan neʼebé hatete: “Ema neʼebé kari hodi tuir espíritu sei koʼa moris rohan-laek husi espíritu neʼe. Neʼe duni, ita labele rende an atu halo buat neʼebé diʼak, tanba se ita la sai kole, ita sei koʼa iha tempu neʼebé loos.”​—Galásia 6:8, 9.

4. Hili kolega neʼebé diʼak atu ransu. “Ema neʼebé laʼo hamutuk ho ema matenek sei sai matenek, maibé ema neʼebé ransu ho ema beik sei hetan problema boot.” (Provérbios 13:20) Fó-hatene ba kolega sira Ita-nia desizaun atu kontrola an kona-ba tua. Maromak nia Liafuan mós fó avizu nanis ona katak se Ita husik Ita-nia toman kona-ba ‘hemu tua barak demais, festa arbiru, no halibur malu hodi hemu tua barak’, Ita-nia maluk balu sei sai konfuzaun no koʼalia aat kona-ba Ita. (1 Pedro 4:3, 4) Sai prontu atu la ransu tan ho kolega sira neʼebé la apoia Ita atu kontrola an kona-ba hemu tua.

5. Tau limite ba Ita-nia an. “Keta halo tuir mundu ohin neʼe, maibé troka imi-nia an hodi hafoun imi-nia hanoin, atu nuneʼe imi bele hatene loloos kona-ba Maromak nia hakarak neʼebé diʼak no perfeitu no halo Maromak kontente.” (Roma 12:2) Ita bele moris iha dalan neʼebé Maromak simu se Ita aplika prinsípiu sira husi Maromak nia Liafuan no tau limite ba Ita-nia an kona-ba hemu tua, no la husik Ita-nia kolega sira ka hanoin “mundu neʼe nian” mak fó influénsia ba Ita. Maibé oinsá mak Ita bele hatene Ita-nia limite?

Maski hemu tua uitoan deʼit, maibé se Ita labele halo desizaun diʼak ka labele hanoin ho loloos, neʼe katak liu ona Ita-nia limite. Entaun se Ita hili atu hemu tua, ladún diʼak atu tau limitadu jerál deʼit entre oin-moos ka lanu. Keta bosok Ita-nia an hodi hanoin katak hemu tua barak mós sei la fó impaktu ba Ita. Diʼak atu halo Ita-nia desizaun metin kona-ba Ita-nia limite atu la lori perigu ba Ita.

6. Aprende atu dehan lae. “Se imi dehan ‘sin’, tenkesér sin, no ‘lae’, tenkesér lae.” (Mateus 5:37) Aprende atu dehan lae ho respeitu ba ema laran-diʼak neʼebé oferese beibeik tua ba Ita. “Sempre koʼalia ho laran-diʼak hodi tau masin uitoan, atu nuneʼe imi bele hatene oinsá imi tenke hatán ba ema ida-idak.”​—Koloso 4:6.

7. Buka ajuda husi ema seluk. Husu ajuda husi kolega sira neʼebé bele apoia Ita-nia desizaun kona-ba hemu tua, no fó ajuda espirituál ba Ita. “Ema naʼin-rua diʼak liu fali naʼin-ida tanba sira simu kolen diʼak ba sira-nia serbisu makaʼas. Tanba se sira ida monu, ida seluk bele ajuda ninia pár atu hamriik.” (Eclesiastes 4:9, 10; Tiago 5:14, 16) Instituisaun Nasionál iha Estadus Unidus neʼebé ajuda ema atu kontrola sira-nia toman kona-ba hemu tua fó matadalan neʼebé hanesan hodi hatete: “Dala ruma difisil hapara toman atu hemu tua. Husu Ita-nia família ka kolega sira ajuda Ita atu kumpre Ita-nia planu.”

8. Kaer metin ba ita-nia desizaun. “Imi tenke sai ema neʼebé halo tuir Maromak nia liafuan, laʼós ema neʼebé rona deʼit, no lohi ninia an ho hanoin neʼebé sala. Maibé ema neʼebé hateke didiʼak ba ukun-fuan neʼebé perfeitu no fó liberdade, no kontinua halo tuir ukun-fuan neʼe, nia laʼós ema neʼebé rona deʼit no haluha, maibé nia halo Maromak nia serbisu no nia sei haksolok ho ninia serbisu neʼe.”​—Tiago 1:22, 25.

Sai livre husi toman aat

Laʼós katak ema hotu neʼebé hemu tua barak mak lanu-teen. Maibé ema balu komesa hemu demais ka hemu beibeik no ikusmai sai atan ba tua. No kuandu ema ida sai atan ba tua, tua mak fó impaktu ba ema neʼe nia isin no neon atu halo nia depende deʼit ba tua, tan neʼe karik susar ba ema hanesan neʼe atu sai livre husi tua maski nia hakaʼas an ka hetan ajuda iha dalan espirituál. Allen hatete: “Iha tempu neʼebé haʼu hakaʼas an para hemu tua, haʼu sente moras tebes. Neʼe halo haʼu rekoñese katak haʼu presiza simu tratamentu médiku maski haʼu hetan ona ajuda iha dalan espirituál.”

Maski ema barak hetan ona ajuda husi Bíblia, sira mós presiza tratamentu médiku atu bele manán no sai livre husi toman aat neʼe. * Ema balu tenke baixa kuandu sira foin para hemu tua tanba susar atu tahan sintoma oioin no karik presiza hetan tratamentu médiku atu hamenus sira-nia hakarak neʼebé makaʼas atu hemu tua no la fila fali ba toman aat neʼe. Jesus mós dehan: “Ema neʼebé isin-diʼak la presiza doutór, maibé ema moras mak presiza.”​—Marcos 2:17.

Hetan benefísiu hodi aplika Maromak nia matadalan

Bíblia nia matadalan sira kona-ba hemu tua mai husi Maromak. Nia hakarak ita atu moris kontente laʼós agora deʼit, maibé ba nafatin. Depois tinan 24 liutiha husi tempu neʼebé Allen husik tiha ninia toman kona-ba tua, nia dehan: “Haʼu kontente tebes kuandu aprende katak haʼu bele troka haʼu-nia moris no Jeová hakarak ajuda haʼu atu hadiʼa haʼu-nia hahalok . . .” Allen nonook ba tempu uitoan atu tahan ninia matan-been tanba hanoin fali memória uluk nian. Nia hatutan tan: “Jeová komprende haʼu no ajuda haʼu iha tempu neʼebé haʼu presiza. Neʼe furak tebes.”

Se Ita sente katak Ita labele tan kontrola an kona-ba tua, keta rende an lalais ka lakon esperansa. Allen no ema seluk mós hasoru ona situasaun hanesan ho Ita no konsege hamenus ka hapara toman neʼe. Sira la arrepende an tanba hapara toman aat neʼe, no Ita mós sei la arrepende an.

Maski Ita halo desizaun atu la hemu tan tua ka atu hemu uitoan deʼit, diʼak atu hanoin nafatin Maromak nia Liafuan neʼebé dehan: “Haʼu hakarak atu imi halo tuir haʼu-nia mandamentu sira! Se imi halo nuneʼe, imi-nia dame sei sai hanesan mota no imi-nia hahalok loos sei sai hanesan tasi nia laloran.”​—Isaias 48:18.

[Nota-rodapé]

^ par. 24 Karik Ita bele buka informasaun kona-ba tratamentu, ospitál, no programa oioin neʼebé bele ajuda. Livru Haklaken la rekomenda tratamentu espesífiku ruma. Ema ida-idak tenke hanoin didiʼak kona-ba opsaun sira, no halo rasik desizaun neʼebé la kontra Bíblia nia prinsípiu sira.

[Kaixa/​Dezeñu]

 Tua komesa ona kontrola haʼu ka lae?

Husu ba Ita-nia an:

• Haʼu hemu tua barak liu fali uluk ka lae?

• Haʼu hemu tua beibeik liu fali uluk ka lae?

• Haʼu komesa hemu tua neʼebé forte liután ka lae?

• Haʼu hemu tua atu tahan estrese ka atu haluha kona-ba problema sira ka lae?

• Haʼu-nia família ka belun ida hanoin barak kona-ba haʼu-nia toman atu hemu tua ka lae?

• Hemu tua lori problema ba haʼu iha uma, serbisu-fatin, ka durante pasiar ka lae?

• Susar ba haʼu atu la hemu tua ba semana ida ka lae?

• Haʼu sente la kontente kuandu ema seluk la hemu tua ka lae?

• Haʼu koko subar atu ema seluk la hatene tua hira mak haʼu hemu ka lae?

Se Ita hatán sin ba pergunta sira-neʼe ida ka liu, karik Ita tenke halo buat ruma hodi bele kontrola Ita-nia toman atu hemu tua.

[Kaixa/​Dezeñu]

Halo desizaun diʼak kona-ba hemu tua

Antes atu hemu tua, hanoin toʼok:

Diʼak ba haʼu atu hemu tua, ka diʼak liu haʼu la hemu?

Sujestaun: Se ema ruma labele kontrola an kona-ba tua hira mak nia hemu, diʼak liu nia la hemu.

Tua hira mak haʼu sei hemu?

Sujestaun: Halo desizaun metin kona-ba Ita-nia limite antes tua mak kontrola Ita.

Bainhira mak haʼu sei hemu?

Sujestaun: Diʼak liu Ita la hemu tua kuandu atu lori karreta ka motór, atu halo atividade neʼebé presiza matan-moris, atu hola parte iha atividade relijiaun nian, kuandu isin-rua hela ka hemu ai-moruk ruma.

Haʼu sei hemu iha neʼebé?

Sujestaun: Hamutuk ho kolega sira neʼebé iha hahalok diʼak, laʼós hemu subasubar. Se iha ema ruma sente la diʼak hodi haree Ita hemu, keta hemu iha ninia oin.

Haʼu bele hemu ho sé-sé deʼit?

Sujestaun: Ho família ka kolega sira neʼebé bele fó influénsia diʼak ba Ita. Keta hemu hamutuk ho ema neʼebé iha problema kona-ba hemu tua.

[Kaixa/​Dezeñu]

Maromak nia Liafuan ajuda ema neʼebé uluk lanu-teen

Mane ida naran Supot iha Tailándia mak uluk lanu-teen. Foufoun nia hemu deʼit iha kalan. Maibé neineik-neineik nia komesa hemu iha dadeer-saan, no lakleur nia mós hemu iha tempu meiudia. Dala barak nia hemu tua atu sai lanu deʼit. Maibé nia komesa estuda Bíblia ho Testemuña ba Jeová. Kuandu Supot aprende katak Maromak Jeová la simu lanu-teen sira, nia halo desizaun atu la hemu tan. Maibé liutiha tempu balu, nia monu fali ba ninia toman uluk nian. Neʼe halo ninia família sente laran-susar tebes.

Maibé Supot hadomi nafatin Jeová, no hakarak atu adora Jeová iha dalan neʼebé loos. Supot nia kolega sira kontinua ajuda nia, no enkoraja ninia família atu la rende an no kontinua gasta tempu hamutuk ho nia. Liafuan iha 1 Korinto 6:10, neʼebé dehan ‘lanu-teen sira sei la simu Maromak nia Ukun’ ajuda Supot atu rekoñese katak ninia problema mak sériu. Nia komprende katak nia presiza hakaʼas an tebes atu manán ninia problema kona-ba hemu tua.

Iha tempu neʼebá, Supot deside atu la hemu tan tua maski uitoan deʼit. Neineik-neineik hodi simu ajuda husi Maromak nia espíritu santu, matadalan husi Maromak nia Liafuan, no ajuda husi ninia família no kongregasaun, Supot nia relasaun ho Jeová sai metin liután no nia konsege kontrola ninia hakarak atu hemu tua. Supot nia família sente kontente tebetebes bainhira haree Supot hetan batizmu hodi hatudu katak nia dedika an ona ba Maromak. Agora Supot iha relasaun diʼak ho Maromak hanesan ninia hakarak husi uluk kedas, no nia uza ninia tempu atu ajuda ema seluk hakbesik ba Maromak Jeová.