Mu Gagiyegnag Rogon e Unum ni Ga Ma Tay

TONY, ni faan kan weliy murung’agen e faan gomanga yog ni bay e magawon rok ko chingaw ma kan ayuweg. Machane bochan nrayog rok ni nge unum ni boor ndabi ching, ma ke lemnag ndariy e magawon rok. Mang fan nde yog rok ni nge turguy ban’en nib fel’ rogon?

Dakiyog ni turguy ban’en nib fel’ rogon ni bochan e kaygi pag rogon e unum ni be tay. Ere dakiyog ni nge maruwel e man’ey rok nib fel’ rogon. Yooren ni be unum ma aram gelngin nri be mo’maw’ ni nge nang ni bay e magawon rok.

Bin l’agruw i fan nde yog ni turguy ban’en nib fel’ rogon e bochan ni dabun ni nge taleg e chingaw. Allen ni kan weliy murung’agen faram e som’on ma dabun ni nge yog ni bay e magawon rok ko chingaw. I gaar: “Gu ma mithag e rrum rog, mug towey nga boch ban’en, mug gay rogon ni nge dabi nang e girdi’ ni bay e magawon rog ko chingaw. Taa ban’en e gu be nameg ni aram e nge dab gu tal ko chingaw.” Yugu aram rogon ni yibe guy ni bay e dmagawon rok Tony nge Allen ko chingaw, machane ra bagayow ma be lemnag ni dariy e magawon rok. Gali cha’ ney e yow l’agruw nib t’uf ni ngar rin’ew ban’en ko magawon rorow. Gur, mang e yow ra rin’?

Mu Rin’ Ban’en!

Boor e girdi’ ni ke yog ni ngar talgad ko chingaw ni bochan e kar folgad ko fare thin ni yog Jesus ni gaar: “Faanra waliyem e ba’ ni mat’aw i owchem ngam denen, ma ga luf ngam n’ag! Ya kab fel’ ni nge mul bangi dowam ko bin ni nga nin’ dowam ni polo’ nga fithik’ e nifiy ndabi math biid.”​—Matthew 5:29.

Gathi be yog Jesus u roy ni ngad lufed bang u dowdad ngad n’aged, ya be yip’ fan ni thingar da gayed rogon ni ngad digeyed ban’en nib kireb ni kad mechamgad ngay nrayog ni nge magawonnag e tha’ u thildad Got. Re n’ey e ban’en nrib mo’maw’ ni ngan rin’. Machane rayog ni nge ayuwegdad ndab da rin’ed boch ban’en nra waliydad nge dabkiyog ni ngad talgad ko unum. Ere faanra ke yog be’ ngom ni  kaygi pag rogon e unum ni ga be tay, ma ngam rin’ ban’en nib papey. * Ma faanra ga be guy nib mo’maw’, ma nga rim tal ndab kum unum buchuuw. Ga ra gafgow riy ko som’on, machane dabi taareb rogon ko gafgow nra yib ngom ni faanra dab mu tal.

Yugu aram rogon ndariy e magawon rom ko chingaw, ma ga ma unum nib pag rogon, fa? Faanra arrogon, ma mang e rayog ni ngam rin’ ma dab kum unum nib pag rogon?

Gin ni Ga Ra Pirieg e Ayuw Riy

1. Nge pagan’um nga gelngin e meybil ni yib u gum’irchaem. Baaray e fonow nu Bible ni fan ngak e piin ni yad baadag ni ngar rin’ed e tin nib m’agan’ Got ngay ni gaar: “Faan gimed ra meybil ngak Got mi gimed ning ngak e tin ni nge yog ngomed, ma gubin ngiyal’ ni nguum ninged ngak ni gimed be pining e magar ngak u lanin’med. Ma gapas rok Got ndabi chuchugur ni nge nang e girdi’ fan e ra yororiy gum’ircha’med nge tafinay romed ngi i par rok Kristus Jesus.” (Filippi 4:6, 7) Mang e ga ra yibilay me gapas lanin’um?

Nga mog ngak Got ni bay e magawon rom ko chingaw, me gur e ba milfan ngom ni ngam pithig. Ga ra weliy ngak Got rogon ni kam lemnag ni ngam pithig e magawon rom ma ra ayuwegem miki pi’ gelngim nge yog nim palog u boch e magawon nib gel e mo’maw’ riy. “Dabi fel’ rogon e yafos rom ni faanra ga be guy rogon ni ngam mithag e pi denen rom. Mu puwofaynag ma ga pithig paam riy; me wurngan’ Got ngom.” (Proverbs 28:13, BT) Ki yog Jesus nrayog ni ngad meybilgad ni nge lungudad: “Dab mfekmad i yan ko skeng nib mo’maw’, machane ngam ayuwegmad rok Faanem nib Kireb.” (Matthew 6:13) Ere uw rogon ni ngam ngongol nib puluw ko n’en ni ga be yibilay, ma uw rogon ni ga ra pirieg e fulweg riy?

2. Thin Rok Got e ra pi’ gelngim. “Thin rok Got e ba fos ma ba’ gelngin ni ma maruwel . . . ma yan nge yan i taw nga fithik’ i lanin’dad ko n’en ni gadad be lemnag.” (Hebrews 4:12) Boor e girdi’ nib ta chingaw kafram ni kar beeged e Bible ma kar fal’eged i lemnag e thin riy ma ke ayuwegrad. I yoloy reb e psalmist ni gaar: “Ba felan’ e cha’ ni ma siyeg ni nge fol ko fonow rok e girdi’ nib kireb, ma der folwok ko tin ni be ngongliy e piin ni tadenen, ara chag ngak e piin ni yad ma moningnag Got. Ma ra beeg e motochiyel rok Somol ma ma yib e felfelan’ riy ngak, ma ku aram rogon ni ra beeg ni rran nge nep’ ni bochan e nge nang fan. . . . Urngin e tin ni ma ngongliy e ma yan i aw nib fel’.”​—Psalm 1:1-3.

Allen ni ke yog rok ni nge digey e chingaw ni bochan e un ko Pi Mich Rok Jehovah ko fol Bible e yog ni gaar, “Ba mudugil u wan’ug ni faan gomanga da gu fol ko thin nu Bible, ma gub yam’ e chiney.”

3. Ngam t’ar lanin’um. Be yog e Bible ni immoy boch e ta chingaw u lan e ulung ni Kristiano kakrom ni kan beechnagrad u daken “gelngin Got nib thothup.” (1 Korinth 6:9-11, NW) Uw rogon? Reb e kanawo’ ni kan ayuwegrad e aram e kar filed rogon ni ngar t’ared lanin’rad. T’ar laniyan’ e reb i fel’ngin Got nra yog ngodad u daken gelngin nib thothup. “Dab mu balyanggad ko wain, ya ra kirebnagmed; machane nge sugnagmed [“gelngin Got nib thothup,” NW].” (Efesus 5:18; Galatia 5:21-23) I micheg Jesus Kristus ni “en ni Chitamangiy ni bay u tharmiy e ri ra pi’ [“gelngin nib thothup,” NW] ngak e piin ni yad ra ning ngak!” Ere ‘mu ning, me yog ngom.’​—Luke 11:9, 13.

Piin ni yad baadag ni ngar liyorgad ngak Jehovah nrogon nib m’agan’ ngay e rayog ni ngar t’ared lanin’rad ni faanra ur filed e Bible ni gubin ngiyal’ mu ur meybilgad. Dabi mulan’um, ya nge mich u wan’um e n’en ni ke micheg e Thin rok Got ni gaar: “Faanra yung be’ ban’en nga daken e milay’ ni aram e tin nib kireb ni be ar’arnag, ma wom’engin nra yib riy ngak e yam’; ma faanra yung be’ ban’en ni fan ngak [“gelngin Got nib thothup,” NW], ma wom’engin nra yib riy ngak ni [“gelngin Got nib thothup,” NW] e ke yib rok e yafos ndariy  n’umngin nap’an. Ere dabi chalbadad i ngongliy e ngongol nib fel’; ya faanra dab da paged gadad, ma ba’ nap’an ni bayi taw ngay ma gadad t’ar wom’engin.”​—Galatia 6:8, 9.

4. Ngam mel’eg e piin nib fel’ ni ngaum chag ngorad. “Mpachegem ngak e piin ni yad ba gonop me yog e gonop ngom. Mm’agem ngak e girdi’ ni balyang ma ga kireb.” (Proverbs 13:20) Mog ko pi fager rom e n’en ni ga be lemnag ni aram e ngam gonopiy rogon ni ga ma unum boch ban’en ni yima chingaw ngay. Machane be yog e Bible ni faanra dab kum “balyang ko rrum, [nge] madnom ni yibe wagey riy, [nge] mur ni yibe unum e rrum riy” ma boch e girdi’ ni um chaggad kafram e yad ra gin mu u rogned ‘e thin nib kireb ngom.’ (1 Peter 4:3, 4) Ere ngam gay rogon ndab kum chag ngak e piin ni yad ra waliyem ngkum sul ko chingaw bayay.

5. Mu dugliy e gin ni ngam mus riy. “Dab mu folgad ko ngongol ni yibe rin’ u roy u fayleng, machane mpied gimed ngak Got nge piliyegmed, ni aram e kari piliyeg lanin’med ni polo’. Ma aram e rayog ni ngam nanged e tin nib m’agan’ Got ngay ni tin nib fel’, nib fel’ u wan’ Got ma rib yal’uw.” (Roma 12:2) Faan ga ra pag e pi kenggin e motochiyel u lan e Thin rok Got ni nge ayuwegem nge yog nim dugliy e gin ni ngam mus riy ma gathi piin ga ma chag ngorad ara re “fayleng” ney, ma aram e rayog ni ngam felfelan’ ya ga be rin’ e tin nib m’agan’ Got ngay. Machane uw rogon ni ngam dugliy e gin ni ngam mus riy?

Faan ga ra unum nge taw ko ngiyal’ ndabkiyog ni ngam dugliy ban’en nib fel’ rogon fa mu lem nib fel’ rogon, ma aram e kaygi pag urngin ni kam unum. Ere faanra kam dugliy ni ngam unum ban’en ni yima chingaw ngay, ma de fel’ ni ngam unum nge taw ko ngiyal’ ni baaray ni kam par u mathilin. Dab mog ndariy e magawon rom ya aram e ra pagan’um ma dab kum athamgil  ni ngam gel ko meewar rom. Mu dugliy e gin ni  ngam mus riy ya nge dab mu unum nib pag  rogon.

6. Mu gay rogon ni nga u mog e danga’. “Ke mus ni nge lungum “Er rogon” fa reb e nge lungum “Dangay.” (Matthew 5:37) Mu gay rogon ni ngam siyeg e piin ni yad be towasariyem ni ngam un ngorad ko chingaw. “Gubin ngiyal’ nthingar umogned e thin ngorad nib fel’ ma ba’ fan, ma thingar mu nanged rogon ni ngam pied e fulweg nib mat’aw ko tin ni ke fith be’ nge be’ ngomed.”​—Kolose 4:6.

7. Mu ning e ayuw. Mu ning e ayuw ngak e pi fager rom ni ga manang nrayog ni ngar ayuweged gur ko meewar rom nge tirok Got ban’en. “L’agruw e ba fel’ ko taareb, ni bochan e yow ra peth mi yow maruwel nib fel’ rogon. Faanra paraw bagayow me ayuweg bagayow nge sak’iynag.” (Eklesiastes 4:9, 10, BT; James 5:14, 16) Ke yog boch e girdi’ ni yad ma fil murung’agen e chingaw ni: “Yu ngiyal’ e ba mo’maw’ ni ngam lichnag e n’en ni ga be unum. Mu ning e ayuw ngak chon e tabinaw rom nge pi tafager rom ya nge yog nra ayuweged gur ngam rin’ e n’en ni ga be nameg.”​—The National Institute on Alcohol Abuse and Alcoholism.

8. Dab mu thilyeg e n’en ni kam turguy. “Dab mbanniged gimed ni ke mus ni nguum motoyilgad ko thin rok; ya ngam maruwelgad ngay. Machane en nra fal’eg i yaliy ir nga fithik’ fare motochiyel nrib yal’uw ni ir e ma pithig e girdi’ ko kireb, me tiyan’ ngay ma gathi ke mus ni motoyil ngay me pag talin, ya be maruwel ngay​—cha’nem ni aram rogon e Got e ra ayuweg ko tin ni be rin’.”​—James 1:22, 25.

Ku Boch i Wenegan e Chingaw

Gathi gubin e girdi’ ni ma unum e bay e magawon rok ko chingaw. Machane boch e girdi’ e ra tabab ko unum me unum nge pag rogon fa dariy thilin me munmun me mecham ngay. Girdi’ ni aray rogon e dabi gaman ni kemus ni nge dugliy u wan’ ndab ki chingaw fa ngan ayuweg ko tirok Got ban’en, ni bochan e ra mecham be’ ko unum ma ba muun fithik’ i dow ngay nge man’ey rok. I yog Allen ni gaar, “Nap’an ni gu be gay rogon ni nggu taleg e chingaw, ma rib gel e m’ar ni gu tay. Ma aram e ngiyal’ ni  gu nang nthingar ni tafalaynageg ngki chag ko ayuw ni yibe pi’ ngog ni fan ko tirok Got ban’en.”

Boor e ta chingaw nib t’uf ni ngan tafalaynag nge fel’ rogon me yog ni nge digey e chingaw. * Boch i yad e ba t’uf ni ngan tay nga aspital ni bochan e m’ar nra i yib ngak u nap’an ni be gay rogon ni nge tal ko chingaw, fa ngan pi’ e falay ngak ni nge ayuweg nge dab ki ar’arnag e unum. I yog Jesus ni gaar: “Piin ni yad ba gol e dariy fan e togta ngorad, ya kemus ni piin ni yad mm’ar e bay fan e togta ngorad.”​—Mark 2:17.

Angin ni Yira Fol ko Fonow rok Got

Fonow nu Bible u murung’agen e chingaw e yib rok e bin riyul’ e Got ni ir e baadag ni nge pi’ e tin nra fel’ rogodad riy e chiney i yan nga ngaram. (Isaiah 48:17) Reliw’ nge aningeg e duw nga tomuren ni ke digey Allen e chingaw me gaar: “Rib gel e felfelan’ ni kug tay ni bochan e kug nang nrayog ni nggu thil ma kug fil ni baadag Jehovah ni nge ayuwegeg ko magawon rog, ma . . . ” ma aram me tal ndaki non ya be k’adan’ ndabi yor ya ke yib ngan’ e ngongol rok kakrom. “Ka rug gin ni kug nang ni manang Jehovah fan e magawon rog, ma ma lemnageg, ma be ayuwegeg.”

Ere, faanra bay e magawon rom ko chingaw, ma dabi mulan’um ngam lemnag ni dakuriy e n’en ni ngam rin’. Ya aram e magawon ku Allen kafram ma ku arrogon boor e girdi’. Machane ke yog ni ngar digeyed e chingaw. Ma dariy ban’en ni kar kalgadngan’rad riy, maku arrogon gur ni faan ga ra athamgil.

Demtrug ko kam dugliy ni ngaum unum buchuuw fa nga rim digey, machane ngam fol ko fonow rok Got ni gaar: “Faan gomanga ga ra motoyil ko n’en ni kug tay chilen ni ngam rin’! Ma ra yib e gapas ngom ni bod e lul’, ma fanam mat’aw e ra bod e n’ew u maday.”​—Isaiah 48:18, NW.

[Footnotes]

[Picture on page 8]

 Dakir Yog ni Nggu Gagiyegnag e Unum ni Gu Ma Tay, Fa?

Ngam fithem ni nge lungum:

• Ke yoor boch e n’en ni gu ma unum ko kafram, fa?

• Ke chichir thilin e unum ni gu be tay, fa?

• Ke gel boch e pi n’en ni gu ma unum ni yima chingaw ngay, fa?

• Gu ma chingaw ni bochan e gu be mochuch fa nggu pagtalin e magawon rog, fa?

• Ke yog reb e fager rog fa be’ u tabinaw rog ni kaygi pag rogon e unum ni gu be tay, fa?

• Be magawonnag e chingaw e tabinaw rog, ara maruwel rog, ara milekag ni gu ma tay, fa?

• Ba mo’maw’ ni nge yan reb e wik ndab gu unum ban’en ni yima chingaw ngay, fa?

• Ma kireban’ug u nap’an nra siyeg be’ ndabi un ngog ko unum, fa?

• Gu ma mithag urngin e n’en ni gu ma unum ni yima chingaw ngay, fa?

Faanra ka mog e arrogon nga reb e pi deer ney, mab t’uf ni ngam gonopiy rogon e unum ni ga be tay.

[Picture on page 9]

N’en nib Fel’ ni Ngam Dugliy u Murung’agen e Pi N’en ni Yima Chingaw Ngay

Boch ban’en ni ngam lemnag u m’on ni ngam unum ban’en ni yima chingaw ngay:

• Ba fel’ ni nggu unum fa danga’?

N’en ni Ngam Rin’: Faanra dabiyog ni ngam gonopiy urngin ni ngam unum mab fel’ ndab mu unum.

• Uw urngin ni nggu unum?

N’en ni Ngam Rin’: U m’on ni ngam unum ma ngam turguy urngin.

• Mingiyal’ e nggu unum?

N’en ni Ngam Rin’: Dab mu unum u m’on ni ngam kol e yap’ ko karrow, fa u m’on ni ngam rin’ reb e maruwel ni susun ndab ni mol riy; fa u m’on ni ngam rin’ ban’en ni bay rogon ko pigpig ngak Got, fa ngiyal’ ni gab diyen, fa ngam athukuy ko falay.

• Uw e nggu unum riy?

N’en ni Ngam Rin’: Ngam unum u bang nib fel’ ni ngam unum riy; dab um mith ngaum unum, maku dab mu unum u p’eowchen e piin dubrad e chingaw.

• Mini’ e nggu unumew?

N’en ni Ngam Rin’: Mu unumed e pi fager rom fa girdi’ u tabinaw rom ni ga manang ndariy e magawon rorad ko chingaw, maku dab ra waliyed gur ngam unum nib pag rogon.

[Picture on page 10]

Thin Rok Got e Ke Ayuweg Reb e Ta Chingaw

Supot e be’ nu Thailand ni ir reb e ta chingaw. Immoy ni goo blayal’ e ma unum, ma faani munmun me un e kadbul nge misiw’ ngay. Bayi n’en me unum ni kemus ni bochan e nge ching. Machane, nap’an nra filed e Pi Mich Rok Jehovah e Bible, me nang ndabun Jehovah e chingaw. Ma aram me tal. Faani munmun miki sul bayay ngay. Kari magawon e tabinaw rok.

Yugu aram rogon ma ri kab t’uf Jehovah rok Supot ma baadag ni nge pigpig ngak. I ulul e pi fager rok ni ngar ayuweged ma be pi’ chon e tabinaw rok e athamgil nga laniyan’ ni nge yoornag e tayim rok ni fan ngorad. Fare thin u 1 Korinth 6:10 ni faan be yog ni piin ni yad ma ‘balyang ko rrum e dariy bagayad nra yog ngak e gin nsuwon Got’ e ir e ayuweg e Supot ni nge nang gelngin e magawon rok. Ke nang nthingari rin’ ban’en ya nge yog ni tal ko chingaw.

Ireray e yay ni turguy Supot u wan’ ni ngari tal ko chingaw. Munmun ma daki yib lamen e unum ngak ni bochan e ke ayuweg gelngin Got nib thothup, nge chon e tabinaw rok, nge ulung. Kari felfelan’ e tabinaw rok u nap’an ni ke ognag ir ngak Got me un ko taufe. Kari felfelan’ ni ke fel’ e tha’ u thilrow Got ma be fanay e tayim rok ni nge ayuweg boch e girdi’ ko tirok Got ban’en.