Pho kpẹ obo revun rọyen

Diesorọ Wọ Vwọ Vwomakpahotọ Kẹ Jihova?

Diesorọ Wọ Vwọ Vwomakpahotọ Kẹ Jihova?

Diesorọ Wọ Vwọ Vwomakpahotọ Kẹ Jihova?

“Ason nana kpekpekpe na amakashe rẹ Ọghẹnẹ re me ga na ro ji vwo ovwe na de rhi mudia kẹrẹ ovwẹ.”​—IRUO RẸ IYINKỌN NA 27:⁠23.

1. Owọẹjẹ vọ yen ihwo ri che bromaphiyame na jẹre jovwore, kẹ, onọ vọ yen ọnana ghwa rhe?

 “WỌ RIẸNRE nẹ omaebrophiyame wẹn dje we phia kerẹ Oseri ri Jihova ro kuomakugbe ukoko rọyen?” Ọnana ọvo usun rẹ enọ ivẹ rẹ ohwo re che bruphiyame na kpahanphiyọ vwẹ oba rẹ ota rẹ omaebrophiyame na. Diesorọ Inenikristi vwọ vwomakpahotọ kẹ Jihova? Mavọ yen omaẹvwọkpahotọ kẹ Ọghẹnẹ vwo fierere kẹ avwanre? Diesorọ omaẹvwọkpahotọ vwọ kẹ Ọghẹnẹ vwọ dia obo re ghanre e ki se ru obo re vwerhọn oma? A vwọ riẹn ẹkpahọnphiyọ na, ofori nẹ a ka fuẹrẹn oborẹ omaẹvwọkpahotọ mudiaphiyọ.

2. Die yen o mudiaphiyọ a vwọ vwẹ oma kpahotọ kẹ Jihova?

2 Die yen omaẹvwọkpahotọ vwọ kẹ Ọghẹnẹ mudiaphiyọ? Vwo oniso oborẹ ọyinkọn Pọl dje oyerinkugbe ro vwori vẹ Ọghẹnẹ. Vwẹ oyan ro muoshọ ọvo ri Pọl yanre, o de si Jihova “Ọghẹnẹ ro vwo vwe.” (Se Iruo rẹ Iyinkọn Na 27:​22-​24, NW ) Jihova yen vwo Inenikristi uyota eje. Vwọ fẹnẹ ọyena, akpọneje “hẹ obọ rẹ ogangan rẹ ohwo umwemwu na.” (1 Jọn 5:​19) Inenikristi da vwẹ oma rayen kpahotọ womarẹ ẹrhovwo, Jihova kọyen vwo ayen. Ọnana ive romobọ. Omaebrophiyame kọyen vwọ kpahọn.

3. Die yen omaebrophiyame ri Jesu mudiaphiyọ, mavọ yen idibo rọyen sa vwọ vwẹrokere?

3 Jesu phi udje phiyotọ kẹ avwanre ọke ro vwo brorhiẹn ro vwo ru ọhọre ri Jihova. Ọ vwọ dianẹ ẹgborho rẹ Izrẹl ejobi vwomakpahotọ kẹ Ọghẹnẹ, Jesu da rha je dia ovọ usun rẹ ẹgborho na, kọyen ọ vwomakpahotọ vwo nẹ ọke re vwo vwiẹ. Ọtiọyena, kẹ diesorọ o vwo bromaphiyame. Baibol na vuẹ avwanre womarẹ obo rọ tare: “Nighe, me rhere rhi ru ọhọre wẹn, E Ọghẹnẹ.” (Hib 10:7; Luk 3:​21) Ọtiọyena, omaebrophiyame ri Jesu ọyen ọ vwọ vwẹ oma rọyen kpahotọ vwo ru ọhọre rẹ Ọsẹ rọyen. Idibo rọyen vwẹrokere siẹrẹ ayen de bromaphiyame. Ẹkẹvuọvo, vwẹ ẹdia rayen, omaebrophiyame ọyen odjephia vwẹ azagba nẹ ayen vwomakpahotọ kẹ Ọghẹnẹ vwẹ ẹrhovwo re.

Oborẹ Omaẹvwọkpahotọ Vwo Fierere kẹ Avwanre

4. Die yen ugbeyan ri Devid vẹ Jonatan yono avwanre kpahen ive re veri?

4 Omaẹvwọkpahotọ avwanre kẹ Ọghẹnẹ pha ghanghanre mamọ. Ọ ghanre vwọ vrẹ kive kive re ve kẹ ohwo. Kẹ, mavọ yen omaẹvwọkpahotọ avwanre kẹ Ọghẹnẹ vwo fierere kẹ avwanre? A vwọ mrẹ ẹkpahọnphiyọ na, e jẹ a fuẹrẹn erere ra mrẹ siẹrẹ ihwo ivẹ da re ọphọ kugbe. E ja vwẹ igbeyan vwo ru udje na. Wọ da guọnọ ugbeyan, ofori nẹ wọ je dia ugbeyan. Ọnana mudiaphiyọ nẹ ihwọ ivẹ na cha re ọphọ, kọyen wọ cha vwẹrote ọdavwẹ rẹ ugbeyan wẹn. Evo usun rẹ ihwo re dia uvi rẹ igbeyan ra ta ota kpahen vwẹ Baibol na yen Devid vẹ Jonatan. Ayen ihwo ivẹ na tobọ re ọphọ rẹ ugbeyan kugbe. (Se 1 Samuẹl 17:57; 18:​1, 3.) Dede nẹ a fobọ mrẹ oka rẹ igbeyan tiọyena-a, jẹ ugbeyan rọhẹ uvwre rẹ ihwo ivẹ nabọ gan siẹrẹ ayen de ru nene ive rayen ji tinkamu ohwohwo.​—Isẹ 17:17; 18:⁠24.

5. Mavọ yen ọviẹn sa vwọ dia otọ rẹ omamọ rẹ onini rọyen vwẹ akpeyeren rọyen eje?

5 Urhi rẹ Ọghẹnẹ vwọ kẹ ihwo rẹ Izrẹl dje erere ọfa ra mrẹ siẹrẹ a vẹ ohwo da re ọphọ kugbe. Ọviẹn da guọnọ vwẹ akpeyeren rọyen eje vwọ dia otọ rẹ omamọ rẹ onini rọyen, ọ vẹ onini na ke cha re ọphọ kugbe. Urhi na da ta: “Ọviẹn na da ta phia nẹ, Me guọnọ onini mẹ, aye mẹ, vẹ emọ mẹ, mi se kpo ọphẹ-ẹ, etiyin onini rọye kọ reyọ vwo rhe Ọghẹnẹ, ọ me reyọ rhe anurhoro eyẹ ẹchẹ rẹ uwevwi na, onini rọye me vwẹ isapara rharhe erhọn rọye, kọ ga bẹdẹ.”​—Ey 21:​5, 6.

6, 7. (a) Idjerhe vọ yen ive rọhẹ uvwre rẹ ihwo vwo fiẹrere kẹ ayen? (b) Die yen ọyena djephia kpahen oyerinkugbe avwanre vẹ ọ ri Jihova?

6 Orọnvwe jẹ omamọ udje rẹ ọphọ ẹriọ. Ọnana ive rọ pha ghanghanre rọhẹ uvwre rẹ aye vẹ ọshare. Oma che se fu aye gbe ọshare re dia kuegbe jẹ ayen je rọvwọ-ọn, ọtiọyen ji te emọ rayen. Ẹkẹvuọvo, ọke rẹ aye gbe ọshare da rọvwọn ji nene oborẹ Baibol na tare, ayen cha davwẹngba vwọ rhuẹrẹ ebẹnbẹn rayen phiyọ ukperẹ ayen vwo chukoku ohwohwo.​—Mt 19:​5, 6; 1Kọ 13:​7, 8; Hib 13:⁠4.

7 Vwẹ ọke ri Baibol, ihwo mrẹ erere siẹrẹ ayen de siọbe ri kọntrati kpahen ekiẹchuọ vẹ iruo. (Mt 20:​1, 2, 8) Ọtiọyen ọ je hepha nonẹna. Kerẹ udje, a mrẹ erere no cha siẹrẹ ihwo ivi da ghwobọphiyọ ọbe yẹrẹ siọbe rẹ ikọntrati tavwen a ke ton ekiẹchuọ yẹrẹ iruo phiyọ. Ọtiọyena, ọ vwọ dianẹ a vwọ yan muẹ ive re veri toroba oyerinkugbe rẹ ugbeyan vwẹ orọvwen vẹ iruo na, kọyen avwanre da vwomakpahotọ kẹ Jihova, ọ cha bọn oyerinkugbe rẹ avwanre vẹ ọrọyen gan! E gbe ja fuẹrẹn erere rẹ ihwo re diarọ vwẹ ọke awanre mrẹre ọke rẹ ayen vwọ vwomakpahotọ kẹ Jihova, vẹ oborẹ ọyena mudiaphiyọ.

Oborẹ Omaẹvwọkpahotọ Vwo Fierere kẹ Ihwo rẹ Izrẹl

8. Die yen omaẹvwọkpahotọ mudiaphiyọ kẹ ihwo rẹ Izrẹl?

8 Egborho ri Izrẹl ejobi vwomakpahotọ kẹ Jihova ọke rẹ ayen ve ive kẹ. Jihova koko ayen vwẹ Ugbenu ri Sinae, ọ da ta kẹ ayen: “Wo de se mu ọghọ kẹ urhuru mẹ ru wọ da sẹro rẹ ọphọ mẹ, ku wọ cha dia ughwẹ mẹ vwẹ oma rẹ ihwo na ejobi.” Ihwo na da kpahen vẹ upho ọvo: “Obo rẹ Ọrovwohwo tare ejobi ọye me ru.” (Ey 19:​4-8) Vwọ kẹ ihwo rẹ Izrẹl, omaẹvwọkpahotọ ghanre vrẹ ivẹ re veri re vwo ru orọnvwọn. O mudiaphiyọ nẹ Jihova yen vwo ayen, Jihova da je vwẹrote ayen kerẹ “ughwẹ” rọyen.

9. Erere vọ yen ihwo rẹ Izrẹl mrẹre kidie nẹ ayen vwomakpahotọ kẹ Ọghẹnẹ?

9 Ihwo rẹ Izrẹl mrẹ erere kidie nẹ Jihova yen vwo ayen. Ọ fuevun je vwẹrote ayen kirobo rẹ ọsẹ vwẹrote ọmọ rọyen ro vwo ẹguọnọ kpahen. Ọghẹnẹ da ta kẹ ayen: “Ọmọ ro vievie sa chọrọ aye ẹro, ro vwo jẹ ehrọre ẹriọ kẹ ọmọ rẹ orhẹn rọye? Ọ da tobọ dianẹ enana chọrọ ẹro, yu wọ sa chọrọ ovwẹ ẹro-o.” (Aiz 49:15) Jihova kẹ ayen Irhi re cha sẹro rayen, ọ vwẹ emraro na vwo phiuduphiyọ ayen awọ, je vwẹ emekashe rọyen vwọ sẹro rayen. Ọbuine ọvo de si: “O dje ota rọye kẹ Jekọp, ẹgha vẹ irhi rọye kẹ Izrẹl. O nene ẹgborho ọfa yeri ọtiọna dẹvo-o.” (Un 147:​19, 20; se Une rẹ Ejiro 34:​7, 19; 48:14.) Jihova cha vwẹrote ihwo re vwomakpahotọ kẹ nonẹna kirobo rọ vwẹrote ihwo rọyen vwẹ ọke rẹ awanre.

Oboresorọ A Vwọ Vwomakpahotọ kẹ Ọghẹnẹ

10, 11. E vwiẹ avwanre phiyọ orua rẹ akpọeje rẹ Ọghẹnẹ? Djekpahọn.

10 Vwọ kpahen omaẹvwọkpahotọ vẹ omaebrophiyame, ihwo evo se roro, ‘Diesorọ me cha sa ga Ọghẹnẹ-ẹ, jokpanẹ me vwomakpahotọ kẹ tavwen?’ Siẹrẹ avwanre da fuẹrẹn ẹdia avwanre hepha vwẹ obaro rẹ Ọghẹnẹ enẹna, ke che vwo ẹruọ rẹ oboresorọ ọ vwọ dia ọtiọyen. Karophiyọ nẹ e vwiẹ avwanre eje vwẹ otafe rẹ orua ri Jihova fikirẹ umwemwu rẹ Adam. (Ro 3:​23; 5:12) Rere Ọghẹnẹ se vwo kerẹ avwanre ba orua rẹ akpọeje rọyen, ọyen obo re ghanre mamọ a vwọ vwomakpahotọ kẹ. E ja mrẹ oboresorọ.

11 Kidie nẹ ihwoeje irumwemwu, o rhe vwo ọsẹ vẹ oni vuọvo rọ sa kẹ ohwo arhọ ọgbagba-a. (1Ti 6:​19) E vwiẹ avwanre kerẹ emọ rẹ Ọghẹnẹ-ẹ kidie ọke rẹ ọsẹ vẹ oni avwanre rẹsosuọ vwo ru umwemwu, ọ da hẹriẹ ihworakpọ vwo nẹ Ọsẹ rẹ ẹguọnọ vẹ Ọmemama rayen. (Ni Urhi Rivẹ 32:⁠5.) Vwo nẹ ọke yena yanran, o rhe vwo ohwo vuọvo re vwiẹre vẹ omamọ rẹ oyerinkugbe vẹ Ọghẹnẹ-ẹ.

12. (a) Mavọ yen ihworakpọ re gbare-e sa vwọ dia orua rẹ Ọghẹnẹ? (b) Owọẹjẹ vọ yen ofori nẹ a jẹ tavwen e ki bromaphiyame?

12 Dedena, avwanre ohwo ọvuọvo sa rẹ Ọghẹnẹ nẹ o phi avwanre ba orua rọyen rehẹ akpọeje. a Mavọ yen ọ sa vwọ dia ọtiọyen jẹ avwanre irumwemwu? Ọyinkọn Pọl de si: “Ọke rẹ avwanre vẹ ọye vwọ hẹ ọvweghrẹ na a da vwẹ ughwu rẹ Ọmọ rọye vwọ rhuẹrẹ avwanre vẹ Ọghẹnẹ kugbe.” (Ro 5:​10) Vwẹ ọke rẹ omaebrophiyame, avwanre rẹ Ọghẹnẹ nẹ ọ kẹ avwanre omamọ rẹ ẹwẹn obrorhiẹn rere e vwo ru obo ri je. (1Pe 3:​21) Ẹkẹvuọvo, tavwen e ki bromaphiyame, o vwo owọẹjẹ evo ra cha jẹ. Ofori nẹ a riẹn Ọghẹnẹ, vwẹrosuọ, viẹ idiekpọvwẹ kpahen obo re ru wanre ji kuobọrhẹriẹ. (Jọn 17:3; Iru 3:​19; Hib 11:⁠6) O ji vwo orọnvwọn ọfa o fori nẹ e ru tavwen Ọghẹnẹ ke vwẹ avwanre ba orua rọyen. Ọyen die?

13. Diesorọ o vwo fo nẹ e ve ive rẹ omaẹvwọkpahotọ kẹ Ọghẹnẹ a sa vwọ dia ẹbẹre ọvo orua Rọyen re vwẹ ẹga kẹ?

13 Tavwen ohwo ke sa dia ọvo usun rẹ idibo ri Jihova, ofori nẹ o ve ive ro nẹ otọ ẹwẹn rhe vwọ kẹ. Wọ vwọ riẹn oboresorọ ọ vwọ dia ọtiọyen, roro kpahen omamọ rẹ ọsẹ ro dje ẹguọnọ kẹ ọmọphrorivwi ọvo, je guọnọ reyọ ba orua rọyen. A riẹn ọsẹ na phiyọ omamọ rẹ ohwo. Ẹkẹvuọvo, ọshare na guọnọre nẹ ọmọ na ve ive ọvo tavwen o ki rhiabọreyọ kerẹ ọmọ romobọ rọyen. Ọtiọyena ọshare na da ta: “Tavwen mi ki rhiabọreyọ owe kerẹ ọmọ mẹ, me guọnọ nyo mie we sẹ wo che vwo ẹguọnọ mẹ ji muọghọ kẹ vwẹ kerẹ ọsẹ.” Ọmọ na che ve ive yena tavwen ọshare na ki rhiabọreyọ kerẹ ọvo usun rẹ ihwo rẹ orua rọyen. Ọyena dia oborẹ ọhọ hepha? Vwẹ idjerhe vuọvo na, ihwo ri ve ive rẹ omaẹvwọkpahotọ kẹ Jihova ọvo, yen ọ vwọba orua rọyen. Baibol na da ta: “Ovwan . . . vwẹ oma rẹ ovwan ze izobo ọkpokpọ, rọ fọnro ro fo ẹreyọ kẹ Ọghẹnẹ.”​—Ro 12:⁠1.

Odjephia rẹ Ẹguọnọ vẹ Esegbuyota

14. Idjerhe vọ yen omaẹvwọkpahotọ vwọ dia odjephia rẹ ẹguọnọ?

14 Re vwo ve kẹ Jihova nẹ a cha vwomakpahotọ vwọ kẹ, ọyena odjephia rẹ ẹguọnọ ro nẹ otọ ẹwẹn rhe. Ọ họhọ ive rẹ orọnvwe vwẹ idjerhe evo. Oniọvo ọshare rọ cha rọvwọn na dje ẹguọnọ rọyen phia womarẹ o che vwo ve ive rẹ evun-ẹfuọn kẹ aye rọyen, o toro obo re phiare-e. Ọnana vrẹ e di vwo ve ive diodi nẹ e che ru orọnvwọn. Oniọvo ọshare rọ cha rọvwọn na riẹnre nẹ o se vwo nene aye rọyen dia kugbe, ofori nẹ o vẹ ive rẹ orọnvwe na. Vwẹ idjerhe vuọvo na, avwanre cha sa dia orua ri Jihova-a jokpanẹ kẹ avwanre vẹ kẹ Jihova nẹ a cha vwomakpahotọ kẹ. Ọtiọyena, avwanre vwomakpahotọ kẹ Jihova, dede nẹ a gbare-e, kidie avwanre guọnọre nẹ Jihova dia ọ ro vwo avwanre, e ji che ru obo re se ru eje vwọ fuevun kẹ, o toro obo re phiare-e.​—Mt 22:⁠37.

15. Mavọ yen omaẹvwọkpahotọ vwọ dia odjephia rẹ esegbuyota?

15 Omaẹvwọkpahotọ avwanre kẹ Ọghẹnẹ ọyen odjephia rẹ esegbuyota. Diesorọ ọ vwọ dia ọtiọyen? Esegbuyota re vwo kpahen Jihova nẹrhẹ e vwo imuẹro nẹ o yovwinri e vwo sikẹrẹ Jihova. (Un 73:28) Avwanre riẹnre nẹ ọ dia obo re lọhọre ọkieje e vwo nene Ọghẹnẹ wiankugbe vwẹ uvwre rẹ “uvwiẹ ogugunu chọcho” na-a, ẹkẹvuọvo, avwanre vwẹroso Jihova nẹ ọ cha chọn avwanre uko vwọ fuevun. (Fil 2:​15; 4:​13) Avwanre riẹnre nẹ a gbare-e, ẹkẹvuọvo, avwanre vwẹroso Jihova nẹ o che gbe arodọnvwẹ kẹ avwanre tobọ vwẹ ọke avwanre de ru chọ. (Se Une rẹ Ejiro 103:​13, 14; Rom 7:​21-​25.) Avwanre vwo ẹsẹgbuyota kpahen Jihova nẹ o che bruphiyọ ẹgbaẹdavwọn rẹ avwanre vwọ sẹro rẹ ọyọnregan rẹ avwanre.​—Job 27:⁠5.

A Vwọ Vwomakpahotọ kẹ Ọghẹnẹ kẹ Ohwo Omavwerhovwẹn

16, 17. Diesorọ a vwọ vwomakpahotọ kẹ Jihova vwọ ghwa omavwerhovwẹn cha?

16 A vwọ vwomakpahotọ kẹ Jihova kẹ ohwo omavwerhovwẹn kidie ọnana churobọ si a vwọ vwẹ oma ze. Jesu da ta: “Ẹrhovwo herọ kẹ ọkokẹ nọ ohwo ra kẹ.” (Iruo rẹ Iyinkọn Na 20:35) Ọke ri Jesu vwo ruiruo rẹ aghwoghwo rọyen vwẹ otọrakpọ na, o mrẹ aghọghọ rọ herọ e de vwo uruemu ra vwọ kẹ okẹ. Vwẹ ọke evo, o rovwọma je riemu-u rere ọ sa vwọ chọn ihwo efa uko vwọ mrẹ idjerhe ro sun ohwo kpo arhọ na. (Jọn 4:​34) Ọ vwerhen Jesu oma siẹrẹ o de ru ubiudu Ọsẹ rọyen ghọghọ. Jesu da ta: “Mi ru obo ri je kọke kọke.”​—Jọn 8:​29; Isẹ 27:⁠11.

17 Eriyin na, Jesu da vuẹ idibo rọyen oborẹ ayen se vwo yerin akpọ rẹ evunvọnvwẹ, rọ vwọ ta: “Ohwo da guọnọ nẹ ọye nene uvwe, e jọ sen oma rọye.” (Mt 16:24) Ọnana si avwanre kẹrẹ Jihova phiyọ. O vwo ohwo ọfa avwanre sa vwẹroso rọ sa nabọ vwẹrote avwanre vwẹ idjerhe ẹguọnọ ọtiọna?

18. Diesorọ e vwo yerẹn akpọ nene ive rẹ omaẹvwọkpahotọ avwanre vwọ kẹ ohwo omavwerhovwẹn, vwọ vrẹ a vwọ vwomakpahotọ kẹ kohwo kọhwo yẹrẹ korọnvwọn korọnvwọn?

18 A vwọ vwomakpahotọ kẹ Jihova ji yerẹn akpọ nene ive rẹ omaẹvwọkpahotọ avwanre womarẹ e vwo ruẹ ọhọre rọyen kẹ ohwo omavwerhovwẹn, vwọ vrẹ a vwọ vwomakpahotọ kẹ kohwo kọhwo yẹrẹ korọnvwọn korọnvwọn. Kerẹ udje, ihwo buebun mu akpeyeren rayen vwọ kpahen ẹvwọtua rẹ efe, ẹkẹvuọvo, omavwerhovwẹn vẹ evunvọnvwẹ rhe aye-en. Jẹ vwọ kẹ ihwo re vwomakpahotọ kẹ Jihova, ayen mrẹ omavwerhovwẹn ro ton. (Mt 6:​24) Ọghọ re bruphiyọ ayen oma kerẹ “iruiruo rẹ Ọghẹnẹ” nẹrhẹ oma vwerhen rayen, ẹkẹvuọvo, Ọghẹnẹ yen ayen vwomakpahotọ kẹ, ọ dia iruo-o. (1Kọ 3:⁠9) Omaevwoze rẹ ayen vwọ ga Jihova nẹrhẹ oma vwerhọn mamọ. Ọ cha karophiyọ idibo rọyen re ghwore je kẹ ayen oma rẹ eghene rere ayen sa vwọ riavwerhen rẹ ẹroevwote rọyen bẹdẹ bẹdẹ.​—Job 33:25; se Hibru 6:​10.

19. Uphẹn vọ yen ihwo re vwomakpahotọ kẹ Jihova riavwerhen rọyen?

19 Wẹ vẹ Jihova che vwo uvi rẹ oyerinkugbe wọ da vwẹ oma wẹn kpahotọ kẹ. Baibol na da ta: “Si kẹrẹ Ọghẹnẹ, rere o si kẹre owẹ.” (Jems 4:8; Un 25:14) Vwẹ uyono rọ vwọ kpahọn ọnana, a cha fuẹrẹn oboresorọ o se vwo mu avwanre ẹro nẹ omaẹvwọkpahotọ avwanre vwọ kẹ Jihova yen orhiẹn ro me yovwin.

[Eta rehẹ obotọ na]

a Ikpe uriorin na che te oba tavwen “igodẹ efa” na ke dia emọ rẹ Ọghẹnẹ. Ẹkẹvuọvo, ayen se se Ọghẹnẹ “Ọsẹ” ọ vwọ dianẹ ayen vwomakpahotọ vwọ kẹ re na, ayen je sa dia ẹbẹre ọvo rẹ orua rọyen.​—Jọn 10:16; Aiz 64:8; Mt 6:9; Ẹvw 20:⁠5.

Die Yen Ẹkpahọnphiyọ Wẹn?

• Die yen mudiaphiyọ ohwo vwọ vwomakpahotọ kẹ Ọghẹnẹ?

• Mavọ yen a vwọ vwomakpahotọ kẹ Ọghẹnẹ vwo fierere kẹ avwanre?

• Diesorọ o vwo fo nẹ Inenikristi vwomakpahotọ kẹ Jihova?

[Onọ]

[Uhoho]

E vwo yerẹn akpọ nene ive rẹ omaẹvwọkpahotọ avwanre kẹ ohwo omavwerhovwẹn ri bẹdẹ