Tikombise U Ri Mulandzeri Wa Xiviri Wa Kreste
Tikombise U Ri Mulandzeri Wa Xiviri Wa Kreste
“Murhi wun’wana ni wun’wana lowunene wu humesa mbhandzu lowunene, kambe murhi wun’wana ni wun’wana wo bola wu humesa mbhandzu lowu nga pfuniki nchumu.”—MAT. 7:17.
1, 2. Xana valandzeri va Kreste va ntiyiso va hambaniseka njhani ni lava mavunwa, ngopfu-ngopfu enkarhini lowu wa makumu?
YESU u vule leswaku ku hambana loku nga ta va kona exikarhi ka lava va vulaka leswaku va n’wi tirhela swin’we ni le ka valandzeri va yena va ntiyiso ku ta va mihandzu ya vona—leswi va swi dyondzisaka ni mahanyelo ya vona. (Mat. 7:15-17, 20) Hakunene, a swi kanakanisi leswaku vanhu va kuceteriwa hi leswi va swi nghenisaka emianakanyweni ya vona ni le timbilwini ta vona. (Mat. 15:18, 19) Lava va dyondzisiwaka mavunwa va humesa “mbhandzu lowu nga pfuniki nchumu,” kasi lava va dyondzisiwaka ntiyiso wa moya va humesa “mbhandzu lowunene.”
2 Mixaka leyimbirhi ya mihandzu yi vonake kahle enkarhini lowu wa makumu. (Hlaya Daniyele 12:3, 10.) Vakreste va mavunwa va ni langutelo leri hoxeke malunghana ni Xikwembu naswona hakanyingi va tinyiketele eka Xikwembu hi ndlela ya vukanganyisi, kasi lava nga ni ku twisisa ka moya va gandzela Xikwembu “hi moya ni ntiyiso.” (Yoh. 4:24; 2 Tim. 3:1-5) Va tikarhatela ku kombisa timfanelo leti fanaka ni ta Kreste. Kambe ku vuriwa yini hi un’wana ni un’wana wa hina? Loko u ri karhi u kambisisa mimfungho leyi landzelaka ya ntlhanu ya Vakreste va ntiyiso, tivutise: ‘Xana mahanyelo ya mina ni leswi ndzi swi dyondzisaka van’wana swi fambisana kahle ni leswi vuriwaka hi Rito ra Xikwembu? Xana mahanyelo ya mina ni leswi ndzi swi dyondzisaka swi endla leswaku vanhu lava lavaka ntiyiso va wu navela?’
Hanya Hi Ku Pfumelelana Ni Leswi Vuriwaka Hi Rito Ra Xikwembu
3. I yini leswi tsakisaka Yehovha, naswona leswi swi katsa yini eka Vakreste va ntiyiso?
3 Yesu u te: “A hi hinkwavo lava nge eka mina, ‘Hosi, Hosi,’ lava nga ta nghena emfun’weni wa matilo, kambe ku ta nghena la endlaka ku rhandza ka Tata wa mina la nge matilweni.” (Mat. 7:21) Ina, Yehovha a nga tsakisiwi hi ku va munhu a vula ntsena leswaku yena i Mukreste kambe u tsakisiwa hi ku va munhu a endla leswi Mukreste a faneleke a swi endla. Eka valandzeri va Kreste va ntiyiso, sweswo swi khumba ndlela leyi va hanyaka ha yona, ku katsa ni ndlela leyi va yi tekaka ha yona mali, ntirho wo tihanyisa, vuhungasi, mikhuva ni minkhuvo ya misava ni vukati ni vuxaka byin’wana lebyi va nga na byona ni vanhu van’wana. Hambiswiritano, Vakreste va mavunwa va tekelela mianakanyo ni tindlela ta misava, leti hombolokeke swinene emasikwini lawa ya makumu.—Ps. 92:7.
4, 5. Hi nga ma tirhisa njhani evuton’wini bya hina marito ya Yehovha lama kumekaka eka Malakiya 3:18?
4 Hikwalaho, muprofeta Malakiya u tsarile a ku: “N’wina mi ta tlhela mi vona ku hambana exikarhi ka lowo lulama ni lowo homboloka, exikarhi ka loyi a tirhelaka Xikwembu ni loyi a nga xi tirheliki.” (Mal. 3:18) Loko u ri karhi u anakanyisisa hi marito lawa, tivutise: ‘Xana ndzi fana ni vanhu va misava kumbe ndzi hambanile na vona? Xana minkarhi hinkwayo ndzi lava ku fana ni vanghana va mina va misava, loko ndzi ri exikolweni kumbe entirhweni, kumbe ndzi namarhela milawu ya le Bibeleni, ndzi tlhela ndzi yi seketela loko swi fanerile?’ (Hlaya 1 Petro 3:16.) A hi lavi ku vonaka onge hi tiendla lava lulameke, kambe hi fanele hi va lava hambaneke eka lava nga n’wi rhandziki Yehovha naswona va nga n’wi tirheliki.
5 Loko u vona onge u fanele u antswisa, ha yini u nga khongeli hi mhaka yoleyo kutani u dyondza Bibele nkarhi na nkarhi, u khongela u tlhela u va kona eminhlanganweni ya vandlha leswaku u ta kuma matimba hi tlhelo ra moya? Loko u ya u tirhisa leswi u swi dyondzaka eRitweni ra Xikwembu u ta ya u humesa “mbhandzu lowunene,” lowu katsaka “mbhandzu wa milomu leyi endlaka xitiviso xa le rivaleni eka vito ra [Xikwembu].”—Hev. 13:15.
Chumayela Hi Mfumo Wa Xikwembu
6, 7. Loko swi ta emhakeni ya rungula ra Mfumo, hi kwihi ku hambana loku nga voniwaka exikarhi ka Vakreste va ntiyiso ni va mavunwa?
6 Yesu u te: “Ni le ka miti yin’wana ndzi fanele ku vula mahungu lamanene ya mfumo wa Xikwembu, hikuva hi swona leswi ndzi rhumeriweke swona.” (Luka 4:43) Ha yini Yesu a a chumayela swinene hi Mfumo wa Xikwembu? A a swi tiva leswaku yena, Hosi ya Mfumo wolowo, swin’we ni vamakwavo va yena lava pfuxiweke lava totiweke hi moya, va ta herisa leswi vangelaka vanhu makhombo, ku nga xidyoho na Diyavulosi. (Rhom. 5:12; Nhlav. 20:10) Hikwalaho, u lerise valandzeri va yena leswaku va chumayela hi Mfumo wolowo ku kondza mafambiselo lawa ya swilo ma hela. (Mat. 24:14) Vanhu lava vulaka ntsena leswaku vona i valandzeri va Kreste a va wu endli ntirho lowu—entiyisweni a va nge wu endli. Ha yini? Hikwalaho ka swivangelo swinharhu: Xo sungula, a va nge chumayeli swilo leswi va nga swi twisisiki. Xa vumbirhi, vo tala va vona a va titsongahati naswona a va na xona xivindzi lexi lavekaka leswaku va kota ku tiyisela ku hlekuriwa ni ku kanetiwa loku nga ha vaka kona loko va chumayela rungula ra Mfumo eka vaakelani va vona. (Mat. 24:9; 1 Pet. 2:23) Naswona xa vunharhu, Vakreste va mavunwa a va na wona moya wa Xikwembu.—Yoh. 14:16, 17.
7 Hi hala tlhelo, valandzeri va Kreste va swi twisisa leswaku Mfumo wa Xikwembu i yini ni leswaku wu ta endla yini. Ku tlula kwalaho, va rhangisa Mfumo wolowo evuton’wini, va wu chumayela emisaveni hinkwayo va pfuniwa hi moya wa Yehovha. (Zak. 4:6) Xana u hlanganyela nkarhi na nkarhi entirhweni lowu? Xana u ringeta ku antswisa tanihi muhuweleri wa Mfumo, kumbexana hi ku heta nkarhi lowu engetelekeke ensin’wini kumbe hi ku tswala mihandzu swinene? Van’wana va ringete ku antswisa ndlela leyi va tirhaka ha yona ensin’wini hi ku yi tirhisa kahle Bibele. Muapostola Pawulo loyi a a tolovele ku kanerisana ni van’wana hi Matsalwa u tsarile a ku: “Rito ra Xikwembu ra hanya naswona ri ni matimba.”—Hev. 4:12; Mint. 17:2, 3.
8, 9. (a) I mintokoto yihi leyi kombisaka leswaku i swa nkoka ku tirhisa Bibele loko hi ri ensin’wini? (b) Hi nga ri tirhisa njhani hi vutshila swinene Rito ra Xikwembu?
8 Makwerhu un’wana loko a ri karhi a chumayela hi yindlu ni yindlu u hlayele wanuna un’wana wa Mukhatoliki Daniyele 2:44, kutani a n’wi hlamusela ndlela leyi Mfumo wa Xikwembu wu nga ta ku tisa ha yona ku rhula ka ntiyiso ni nsirhelelo. Wanuna loyi u te: “Ndza swi tlangela swinene leswi u pfuleke Bibele kutani u ndzi kombisa leswi ndzimana leyi yi swi vulaka ematshan’weni yo ndzi byela kunene.” Loko makwerhu un’wana wa xinuna a hlayele wansati la nghenaka kereke ya Orthodox ya Magriki, wansati loyi u vutise swivutiso swo hlayanyana leswi a swi kombisa leswaku wa yi tsakela mhaka leyi. Makwerhu loyi wa xinuna swin’we ni nsati wakwe, na vona va hlamule swivutiso sweswo hi ku tirhisa Bibele. Endzhakunyana, wansati loyi u te: “Xana ma swi tiva leswaku ha yini ndzi pfumerile ku vulavula na n’wina? Mi fike laha kaya ka mina mi khome Bibele mi tlhela mi yi hlaya.”
9 Minkandziyiso ya hina i ya nkoka swinene naswona yi fanele yi fambisiwa ensin’wini. Hambiswiritano, hi fanele hi tirhisa Bibele swinene. Hikwalaho, loko a wu nga swi tolovelanga ku yi tirhisa nkarhi na nkarhi ensin’wini, u nga ha tivekela pakani ya ku endla tano. Kumbexana u nga ha hlawula matsalwa ma nga ri mangani ya nkoka lama hlamuselaka leswaku Mfumo wa Xikwembu i yini ni leswaku wu ta swi tlhantlha njhani swiphiqo swo karhi leswi karhataka vanhu endhawini ya ka n’wina. Kutani lunghekela ku ma hlaya loko u ri karhi u chumayela hi yindlu ni yindlu.
Byarha Vito Ra Xikwembu Hi Ku Tinyungubyisa
10, 11. Hi kwihi ku hambana loku nga kona exikarhi ka ndlela leyi Yesu ni vanhu vo tala lava vulaka leswaku va n’wi landzela va ri tirhiseke ha yona vito ra Xikwembu?
10 “‘Mi timbhoni ta mina,’ ku vula Yehovha, ‘mina ndzi Xikwembu.’” (Esa. 43:12) Mbhoni leyikulu swinene ya Yehovha, ku nga Yesu Kreste, a yi swi teka ku ri lunghelo ku byarha vito ra Xikwembu ni ku ri twarisa. (Hlaya Eksoda 3:15; Yohane 17:6; Vaheveru 2:12.) Entiyisweni, leswi Yesu a twariseke vito ra Tata wa yena, a a vuriwa “Mbhoni yo Tshembeka.”—Nhlav. 1:5; Mat. 6:9.
11 Ku hambana ni sweswo, vo tala lava vulaka leswaku i vayimeri va Xikwembu ni N’wana wa xona va kombise langutelo leri khomisaka tingana eka vito ra Xikwembu, va kala va ri susa ni le ka vuhundzuluxeri bya Tibibele ta vona. Xileriso lexi xa ha ku humesiwaka sweswinyana xi byeriwa tibixopo ta Khatoliki xi vule leswaku “vito ra Xikwembu leri nga hi xivumbeko xa tetragrammaton YHWH a ri fanelanga ri tirhisiwa kumbe ku vuriwa” loko ku gandzeriwa, leswi a swi kombisa moya lowu fanaka. * Mianakanyo yoleyo yi hoxe ngopfu hakunene!
12. Xana malandza ya Yehovha ma tekiwe ma ri ni vuxaka lebyikulu na yena hi 1931 hi ndlela yihi?
12 Vakreste va ntiyiso namuntlha hi ku tinyungubyisa va tirhisa vito ra Xikwembu va tekelela Kreste swin’we ni ‘papa ra timbhoni’ ra le mahlweni ka yena. (Hev. 12:1) Entiyisweni, hi 1931, malandza ya Xikwembu ma tekiwe ma ri ni vuxaka lebyikulu na Yehovha hi ku amukela vito leri nge Timbhoni ta Yehovha. (Hlaya Esaya 43:10-12.) Hikwalaho, valandzeri va Kreste va ntiyiso va ve “vanhu lava vitaniwaka hi vito ra [Xikwembu].”—Mint. 15:14, 17.
13. Hi nga tiyiseka njhani leswaku hi endla leswi languteriweke eka vanhu lava vitaniwaka hi vito ra Xikwembu?
13 Hi nga tiyiseka njhani leswaku hi endla leswi languteriweke eka vanhu lava vitaniwaka hi vito ra Xikwembu? Xo sungula, hi fanele hi chumayela hi Xikwembu hi ku tshembeka. Pawulo u tsarile a ku: “‘Un’wana ni un’wana loyi a vitanaka vito ra Yehovha u ta ponisiwa.’ Hambiswiritano, va ta n’wi vitanisa ku yini loyi va nga pfumelangiki eka yena? Hilaha ku fanaka, va ta pfumerisa ku yini eka loyi va nga twangiki nchumu hi ta yena? Hilaha ku fanaka, va ta swi twisa ku yini loko ku nga ri na loyi a chumayelaka? Hilaha ku fanaka, va ta chumayerisa ku yini va nga rhumiwanga?” (Rhom. 10:13-15) Nakambe hi vutlhari hi fanele hi paluxa tidyondzo ta vukhongeri bya mavunwa leti hehlaka Muvumbi wa hina, to tanihi dyondzo ya ndzilo wa tihele, leyi entiyisweni yi hehlaka Xikwembu xa rirhandzu hi mikhuva ya tihanyi ya Diyavulosi.—Yer. 7:31; 1 Yoh. 4:8; ringanisa na Marka 9:17-27.
14. Van’wana va angurise ku yini endzhaku ka loko va tive vito ra Xikwembu?
14 Xana wa tinyungubyisa hi leswi u byarheke vito ra Tata wa wena wa le tilweni? Xana wa va pfuna van’wana leswaku va tiva vito rero ro kwetsima? Wansati un’wana wa le Paris, le Furwa, u twe leswaku Timbhoni ta Yehovha ti tiva vito ra Xikwembu, hikwalaho u vutise Mbhoni leyi a nga hlangana na yona endzhaku ka sweswo leswaku yi n’wi komba vito rero eBibeleni ya yena. Endzhaku ko hlaya Pisalema 83:18, u khumbeke swinene. U sungule ku dyondza Bibele naswona sweswi i makwerhu wa xisati wo tshembeka la tirhaka nsimu etikweni rin’wana. Loko wansati la nga Mukhatoliki la tshamaka eAustralia a sungula ku vona vito ra Xikwembu eBibeleni, u ririle hikwalaho ko tsaka. Se u ni malembe yo tala a ri phayona ra nkarhi hinkwawo. Ku nga ri khale ngopfu, loko Timbhoni tin’wana eJamaica ti kombe wansati un’wana wa le tikweni rero vito ra Xikwembu eBibeleni ya yena n’wini, na yena u ririle hikwalaho ka ku tsaka. Hikwalaho, tinyungubyise hi ku byarha vito ra Xikwembu naswona u tekelela Yesu hi ku ri byela vanhu hinkwavo vito rolero ra risima.
“Mi Nga Rhandzi Misava”
15, 16. Vakreste va ntiyiso va yi teka njhani misava, naswona hi fanele hi tivutisa swivutiso swihi?
15 “Mi nga rhandzi misava kumbe swilo leswi nga emisaveni. Loko mani na mani a rhandza misava, rirhandzu ra Tatana a ri kona eka yena.” (1 Yoh. 2:15) Misava ni moya wa yona wa nyama swi lwisana na Yehovha ni moya wa yena wo kwetsima. Hikwalaho, valandzeri va Kreste va ntiyiso a va papalati ku va xiphemu xa misava ntsena. Va ala ku rhandza misava, hi leswi va tivaka marito lama tsariweke hi mudyondzisiwa Yakobo lama nge, “ku va ni xinakulobye ni misava i vulala ni Xikwembu.”—Yak. 4:4.
16 Swi nga ha tika ku yingisa marito ya Yakobo emisaveni leyi nga ni mintlhamu yo tala swinene. (2 Tim. 4:10) Hikwalaho Yesu u khongelele valandzeri va yena a ku: “Ndza ku kombela leswaku u nga va susi emisaveni, kambe u va rindza hikwalaho ka lowo homboloka. Vona a hi xiphemu xa misava, tanihi leswi mina ndzi nga riki xiphemu xa misava.” (Yoh. 17:15, 16) Tivutise: ‘Xana ndzi tikarhatela ku nga vi xiphemu xa misava? Xana vanhu van’wana va swi tiva leswaku a ndzi hlanganyeli eka minkhuvo kumbe mikhuva leyi nga fambisaniki na Matsalwa swin’we ni leyi yi nga ha vaka yi nga sungulanga hi vahedeni kambe swi nga erivaleni leswaku yi ni moya wa misava?’—2 Kor. 6:17; 1 Pet. 4:3, 4.
17. I yini lexi nga ha susumetelaka vanhu va timbilu letinene leswaku va yima na Yehovha?
17 I ntiyiso leswaku xivangelo xa hina xa ku nga vi xiphemu xa misava lexi sekeriweke eBibeleni xi ta endla leswaku misava yi nga hi rhandzi, kambe vanhu va timbilu letinene va nga ha lava ku tiva swo tala. Hakunene, loko vanhu vo tano va xiya leswaku ripfumelo ra hina ri sekeriwe swinene eMatsalweni naswona ri khumba ni ndlela leyi hi hanyaka ha yona, va nga ha vula hi ku kongoma eka vatotiwa va ku: “Hi ta famba na n’wina, hikuva hi swi twile leswaku Xikwembu xi na n’wina.”—Zak. 8:23.
Kombisa Rirhandzu Ra Ntiyiso Ra Vukreste
18. I yini leswi katsekaka leswaku hi kombisa leswaku hi rhandza Yehovha ni vanhu van’wana?
18 Yesu u te: “U fanele u rhandza Yehovha Xikwembu xa wena hi mbilu ya wena hinkwayo ni hi moya-xiviri wa wena hinkwawo ni hi mianakanyo ya wena hinkwayo” a tlhela a ku, “u fanele u rhandza warikwenu kukota loko u tirhandza.” (Mat. 22:37, 39) Rirhandzu rolero (a·gaʹpe hi Xigriki) i rirhandzu lerinene leri munhu a ri kombisaka van’wana hi ku tirhandzela ku nga khathariseki leswaku vanhu van’wana va n’wi rhandza kumbe a va n’wi rhandzi. Ri nga va rikulu. (1 Pet. 1:22) A ri na vutianakanyi hikuva ri kombisiwa hi marito ni swiendlo leswi nga riki na vutianakanyi.—Hlaya 1 Vakorinto 13:4-7.
19, 20. Hlamusela mintokoto yin’wana leyi kombisaka leswaku rirhandzu ra Vukreste ri ni matimba.
19 Leswi rirhandzu ku nga mbhandzu wa moya lowo kwetsima wa Xikwembu, ri endla leswaku Vakreste va ntiyiso va kota ku endla leswi van’wana va nga taka va nga koti ku swi endla, tanihi ku papalata rivengo leri vangiwaka hi rixaka, ndhavuko ni tipolitiki. (Hlaya Yohane 13:34, 35; Gal. 5:22) Vanhu lava fanaka ni tinyimpfu va khumbeka swinene loko va vona rirhandzu ra muxaka wolowo. Hi xikombiso, loko jaha rin’wana ra Muyuda ra le Israyele ri ye enhlanganweni wa rona wo sungula wa Vukreste, ri hlamarisiwe hi ku vona vamakwerhu va Vayuda ni va Maarabu va gandzela Yehovha swin’we. Hikwalaho ka sweswo, ri sungule ku va kona eminhlanganweni nkarhi na nkarhi naswona ri pfumele ku dyondzeriwa Bibele. Xana na wena u va kombisa rirhandzu ro tano leri humaka embilwini vamakwenu? Naswona xana u tikarhatela ku va amukela hi mandla mambirhi vanhu lavantshwa eHolweni ya n’wina ya Mfumo, ku nga khathariseki leswaku va huma etikweni rihi, i va rixaka rihi, kumbe va ni xikhundlha xihi?
20 Leswi hi nga Vakreste va ntiyiso hi tikarhatela ku kombisa vanhu hinkwavo rirhandzu. Le El Salvador, muhuweleri la ha riki muntshwa a a dyondza Bibele ni mukhegula la nghenaka kereke ya Khatoliki la nga ni malembe ya 87 loyi a a yi namarhele swinene kereke ya yena. Siku rin’wana mukhegula loyi u sungule ku vabya swinene kutani hiloko a yisiwa exibedlhele. Loko a vuyile ekaya, Timbhoni ti n’wi endzerile ti tlhela ti tiyiseka leswaku ti n’wi nyika swakudya. Ti endle tano ku ringana n’hweti. Vanhu va le kerekeni ya mukhegula loyi a va tanga va ta n’wi endzela. Vuyelo byi ve byihi? U lahle swifaniso swa yena, a tshika kereke ya yena kutani a tlhela a ya emahlweni ni dyondzo ya yena ya Bibele. Ina, rirhandzu ra Vukreste ri ni matimba! Ri nga susumetela timbilu ku tlula marito lama nga lo vuriwa kunene.
21. Hi nga byi sirhelela njhani vumundzuku bya hina?
21 Ku nga ri khale, Yesu u ta byela hinkwavo lava vulaka ntsena leswaku va n’wi tirhela a ku: “A ndzi kalanga ndzi mi tiva! Sukani eka mina, n’wina vaendli va leswo kala nawu.” (Mat. 7:23) Hikwalaho, a hi humeseni mihandzu leyi dzunisaka Tatana ni N’wana. Yesu u te: “Un’wana ni un’wana la twaka leswi ndzi swi vulaka kutani a swi endla u ta fanisiwa ni wanuna wo tlhariha, la akeke yindlu ya yena ehenhla ka ribye lerikulu.” (Mat. 7:24) Ina, loko hi tikombisa hi ri valandzeri va Kreste va xiviri, hi ta tsakeriwa hi Xikwembu, naswona vumundzuku bya hina byi ta va byi sirhelelekile onge hi loko masungulo ya byona ma ri ehenhla ka ribye lerikulu!
[Nhlamuselo ya le hansi]
^ par. 11 Minkandziyiso yin’wana ya manguva lawa ya Khatoliki leyi kumekaka hi Xinghezi, ku katsa na The Jerusalem Bible, yi hundzuluxela tetragrammaton yi ku i “Yahweh.”
Wa Tsundzuka Xana?
• Hi kwihi ku hambana loku nga kona exikarhi ka valandzeri va ntiyiso va Kreste ni va mavunwa?
• Boxa “mihandzu” yin’wana leyi funghaka Vakreste va ntiyiso.
• Loko u ri karhi u kombisa mihandzu ya Vukreste, hi tihi tipakani leti u nga ti vekelaka tona?
[Swivutiso Swa Dyondzo]
[Xifaniso lexi nga eka tluka 13]
Xana u swi toloverile ku tirhisa Bibele nkarhi na nkarhi loko u ri ensin’wini?
[Xifaniso lexi nga eka tluka 15]
Xana van’wana va swi tiva leswaku a wu hlanganyeli eka minkhuvo leyi nga fambisaniki ni Matsalwa?