در طریق دشوار زندگی فرزندانتان را یاری رسانید

نوجوانان و جوانان عزیزمان شدیداً زیر فشارند.‏ آنان در معرض حملات دنیای پلید شیطانند و در عین حال باید با «امیال جوانی» خود نیز مبارزه کنند.‏ (‏۲تیمو ۲:‏۲۲‏،‏ ترجمهٔ هزارهٔ نو؛‏ ۱یو ۵:‏۱۹‏)‏ به علاوه،‏ از آنجایی که سعی می‌کنند ‹آفریدگار خود را به یاد آورند› با تمسخر و حتی آزار و اذیت از طرف کسانی که با اعتقاداتشان مخالفند،‏ روبرو می‌شوند.‏ (‏جا ۱۲:‏۱‏)‏ برادری به نام فرشاد در مورد دوران نوجوانی خود می‌گوید:‏ «یکی از بچه‌های قُلدر مدرسه مرتب مرا اذیت می‌کرد و به اصطلاح به من گیر می‌داد،‏ چرا که من شاهد یَهُوَه بودم.‏ بیشتر وقت‌ها چنان تحت فشار قرار می‌گرفتم که دیگر نمی‌خواستم رنگ مدرسه را ببینم.‏»‏ *

علاوه بر فشارهای این دنیا،‏ فرزندان ما باید با تمایل دیگری نیز مقابله کنند.‏ آنان اغلب میل دارند که همانند هم‌سن‌وسالانشان باشند.‏ نرگس،‏ خواهری ۱۶ ساله می‌گوید:‏  ‏«خیلی سخته که بچه‌های مدرسه آدم را تافتهٔ جدا بافته محسوب کنند.‏» برادری جوان به نام نادر چنین گفت:‏ «من خیلی دلم می‌خواست که با همشاگردی‌هایم آخر هفته‌ها بیرون بروم.‏ آن‌ها هم مرتب از من دعوت می‌کردند.‏» نوجوانان همچنین می‌خواهند که در فعالیت‌های ورزشی مدرسه‌شان شرکت کنند؛‏ فعالیت‌هایی که می‌تواند به راحتی آنان را به سوی همنشینانی ناباب بکشد.‏ خواهری جوان به نام تینا در این مورد گفت:‏ «من عاشق ورزشم.‏ مربی‌های مدرسه همیشه از من می‌خواستند که عضو تیم مدرسه شوم.‏ رد کردن پیشنهادشان برایم خیلی سخت بود.‏»‏

چگونه می‌توانید فرزندانتان را در رویارویی با مشکلات آماده سازید؟‏ یَهُوَه به والدین فرمان داد که فرزندانشان را در زندگی راهنمایی کنند.‏ (‏امث ۲۲:‏۶؛‏ افس ۶:‏۴‏)‏ هدف والدین خداترس در تعلیم فرزندانشان باید این باشد که آنان از صمیم دل از یَهُوَه اطاعت کنند.‏ (‏امث ۶:‏۲۰-‏۲۳‏)‏ به این شکل جوانان می‌توانند با وسوسه‌های این دنیا مقاومت نمایند؛‏ حتی هنگامی که والدینشان در کنارشان نباشند.‏

والدین مسئولیت‌ها و مشغله‌های فراوانی دارند.‏ آنان باید معاش و نیازهای خانوادهٔ خود را تأمین کنند و در ضمن به فعالیت‌های مسیحی خود نیز بپردازند.‏ برخی از پدر و مادرها باید به تنهایی این مسئولیت را به دوش بکشند و برخی دیگر باید مخالفت همسر غیرشاهد خود را نیز متحمّل شوند.‏ اما یَهُوَه با وجود تمام مسئولیت‌ها و مشغله‌های زندگی از والدین می‌خواهد که برای تعلیم و کمک به فرزندانشان وقت کافی صرف کنند.‏ حال شما چگونه می‌توانید به فرزندتان کمک کنید تا در مقابل وسوسه‌ها و اذیت و آزار و فشارهای هم‌سن‌وسالانش،‏ سپری محافظ برای خود بسازد؟‏

رابطه‌ای نزدیک با یَهُوَه

قبل از هر چیز،‏ نوجوانان و جوانان ما باید یَهُوَه خدا را به خوبی بشناسند.‏ باید به آنان یاری رساند که ‹آن نادیده را ببینند.‏› (‏عبر ۱۱:‏۲۷‏)‏ فرشاد که در ابتدای مقاله به او اشاره شد به یاد می‌آورد که چطور والدینش به او کمک کردند تا رابطه‌اش را با یَهُوَه نزدیک‌تر کند.‏ او می‌گوید:‏ «والدینم به من اهمیت دعا کردن را نشان دادند.‏ یادم می‌آید که از همان دوران کودکی‌ام هر شب قبل از خواب به یَهُوَه دعا می‌کردم.‏ یَهُوَه همیشه برایم شخصی واقعی بود.‏» آیا شما با فرزندتان دعا می‌کنید؟‏ شاید بتوانید به دعای او گوش دهید و ببینید که او  در دعا چه چیز را مطرح می‌کند.‏ آیا دعای او تنها تکرار کلمات است؟‏ یا این که از صمیم دل احساسش را به یَهُوَه ابراز می‌کند؟‏ با گوش کردن به دعاهای فرزندتان می‌توانید پی ببرید که آیا او به یَهُوَه نزدیک‌تر شده است یا خیر.‏

داشتن برنامه‌ای مرتب برای خواندن کتاب مقدّس راه دیگری برای نزدیک‌تر شدن نوجوانان به یَهُوَه است.‏ نرگس که پیش از این از او نام بردیم،‏ می‌گوید:‏ «خواندن کتاب مقدّس در دوران نوجوانی‌ام برای من کمک بزرگی بود.‏ به من اطمینان می‌داد که حتی اگر با مخالفت روبرو شوم یَهُوَه پشتیبان من است.‏» آیا فرزندان شما نیز برنامه‌ای مرتب برای خواندن کتاب مقدّس دارند؟‏ —‏ مز ۱:‏۱-‏۳؛‏ ۷۷:‏۱۲‏.‏

نوجوانان نسبت به راهنمایی‌های والدینشان عکس‌العمل‌های متفاوتی نشان می‌دهند.‏ پیشرفتشان نیز تا حد زیادی به سن آنان بستگی دارد.‏ با این همه لازم به ذکر است که بدون تعلیم و راهنمایی،‏ فرزندتان نمی‌تواند یَهُوَه را به عنوان شخصی واقعی بپذیرد.‏ والدین موظفند که به فرزندشان کلام خدا را چنان بیاموزند که او بتواند در هر کجا به اصطلاح صدای یَهُوَه را بشنود.‏ (‏تث ۶:‏۶-‏۹‏)‏ او باید حس کند که یَهُوَه شخصاً به او علاقه و توجه می‌کند.‏

گفتگو و تبادل افکار

راه دیگر برای کمک به فرزندتان گفتگو و تبادل افکار است.‏ البته منظور از تبادل افکار تنها صحبت کردن با او نیست.‏ باید از او سؤال کنید و با حوصله به صحبت‌هایش گوش دهید؛‏ حتی اگر او مطلبی را بیان کند که خلاف انتظار شما باشد.‏ ثریا،‏ مادر دو پسر چنین می‌گوید:‏ «من تا نفهمم در دل پسرهایم چه می‌گذرد و با چه مشکلاتی روبرویند دست از سؤال کردن نمی‌کشم.‏» وقتی فرزندتان با شما درد دل می‌کند باید حس کند که واقعاً به صحبت‌هایش گوش می‌کنید.‏ تینا که در این مقاله به او اشاره شد می‌گوید:‏ «یادم می‌آید وقتی با پدر و مادرم صحبت می‌کردم آن‌ها سروپا گوش می‌شدند.‏ آن‌ها اسامی دوست‌هایم را می‌دانستند و از من در بارهٔ آن‌ها سؤال می‌کردند.‏ بعضی وقت‌ها هم در مورد چیزهایی که قبلاً با هم صحبت کرده بودیم سؤال می‌کردند.‏» در گفتگو  و تبادل افکار،‏ به دقت گوش دادن و به یاد آوردن مطالب اهمیت بسیاری دارد.‏

بهترین زمان گفتگو و تبادل افکار برای بسیاری از خانواده‌ها هنگام صرف غذاست.‏ فرشاد در این مورد می‌گوید:‏ «برای خانوادهٔ ما،‏ با هم بودن سر سفرهٔ غذا پراهمیت بود.‏ پدر و مادرم از ما می‌خواستند که تا حد امکان با هم غذا بخوریم.‏ هیچ کس اجازه نداشت سر سفرهٔ غذا به تماشای تلویزیون،‏ گوش کردن به رادیو و خواندن بپردازد.‏ بیشتر وقت‌ها صحبت‌های معمولی سر سفره رد و بدل می‌شد و در این فضای آرام می‌توانستم لحظاتی را بدون دغدغه و فشارهای مدرسه بگذرانم.‏» او همچنین اضافه کرد:‏ «به خاطر این که عادت داشتم با پدر و مادرم سر سفرهٔ غذا صحبت کنم مسائل جدّی و مشکلاتم را نیز راحت با آن‌ها در میان می‌گذاشتم.‏»‏

شما چند بار در هفته با خانواده‌تان برای صرف غذا دور هم جمع می‌شوید؟‏ آیا باید در برنامهٔ زندگی خود تغییراتی را به وجود آورید تا فرصت بیشتری برای گفتگو و تبادل افکار با فرزندانتان داشته باشید؟‏

ارزش تمرین‌های عملی

مطالعهٔ کتاب مقدّس فرصت خوبی برای گفتگو و تبادل افکار میان اعضای خانواده به وجود می‌آورد.‏ والدین باید به طور هفتگی با فرزندان خود کتاب مقدّس را مطالعه کنند.‏ در این مطالعه‌ها باید به فرزندان خود طریق درست برخورد با مشکلات را بیاموزند.‏ نادر که پیش از این به او اشاره شد می‌گوید:‏ «والدین من طی مطالعهٔ هفتگی،‏ ما را ترغیب می‌کردند که در مورد مشکلاتمان صحبت کنیم.‏ آنان مطالبی را با ما مطالعه می‌کردند که به مشکلاتمان مربوط می‌شد.‏» مادر نادر می‌گوید:‏ «ما در بخشی از مطالعهٔ خانوادگی نمایش‌هایی بازی می‌کردیم که ممکن بود فرزندانمان با آن روبرو شوند.‏ با این تمرین‌ها به آنان یاد می‌دادیم که چگونه از ایمان خود دفاع کنند و کمکشان می‌کردیم که درست بودن اعتقاداتشان برایشان محرز باشد.‏ در واقع با این تمرین‌ها به آن‌ها یاد می‌دادیم که با اعتمادبه‌نَفْس بیشتری با مشکلات برخورد کنند.‏»‏

وقتی دوستان فرزندمان او را به عملی نادرست ترغیب می‌کنند،‏ تنها گفتن «نه» و از کنارشان گذشتن کافی نیست.‏  فرزند ما باید بتواند به «چراهای» دوستانش نیز پاسخ دهد.‏ باید یاد بگیرد که وقتی کسی اعتقاداتش را به باد تمسخر می‌گیرد چگونه واکنش نشان دهد.‏ مسلّماً اگر فرزند ما نتواند از اعتقاداتش دفاع کند،‏ برایش بسیار سخت خواهد بود که در پرستش پاک استوار ماند.‏ تمرین موقعیت‌های سخت هنگام مطالعهٔ خانوادگی،‏ در او اعتمادبه‌نَفْس لازم را به وجود خواهد آورد.‏

در کادر صفحهٔ ۱۸ فهرستی از وضعیت‌هایی که می‌تواند برای فرزندتان پیش آید آمده است که می‌توانید آن‌ها را با او بررسی کنید و به نحوی واقع‌بینانه آن‌ها را در نمایشی بازی کنید.‏ مثلاً وقتی فرزندتان به سؤالی پاسخ می‌دهد با سؤالات دیگر تمرین را سخت‌تر کنید.‏ در کنار این تمرین‌ها به کاربرد گزارشات کتاب مقدّس نیز اشاره کنید.‏ تردیدی نیست که چنین تمرین‌هایی در خانه فرزند شما را برای مشکلاتی که در مدرسه و هر جای دیگر با آن روبرو می‌شود آماده خواهد کرد.‏

کانون امن خانواده

آیا در خانه فضایی ایجاد کرده‌اید که فرزندتان بعد از یک روز کامل در مدرسه با شوق به خانه بازگردد؟‏ ایجاد فضایی امن و آرام در خانه تحمّل مشکلات روزانه را برای فرزندتان آسان‌تر می‌کند.‏ خواهری که اکنون در بیت‌ئیل خدمت می‌کند می‌گوید:‏ «در دوران مدرسه‌ام خیلی خوشحال بودم که در خانه‌مان امنیت و آرامش حاکم بود.‏ در بدترین موقعیت‌ها در مدرسه می‌دانستم که وقتی به خانه می‌رسم همه چیز تمام می‌شود.‏» بر خانهٔ شما چه فضایی حاکم است؟‏ آیا خانه‌تان میدان ‹خشم،‏ خودخواهی و اختلاف› است یا کانون ‹محبت،‏ خوشی و آرامش؟‏› (‏غلا ۵:‏۱۹-‏۲۳‏،‏ انجیل شریف‏)‏ اگر حس می‌کنید برخی مسائل آرامش خانه‌تان را مختل می‌کند،‏ در پی راه چاره‌ای باشید تا بتوانید در خانه فضایی امن و آرام برای فرزندانتان ایجاد کنید.‏

کمک دیگری که می‌توانید در اختیار فرزندتان قرار دهید تا بهتر بتواند بر مشکلات فائق آید،‏ یافتن همنشینانی خوب برای اوست.‏ مثلاً می‌توانید گهگاه برادران و خواهران باتجربهٔ جماعت را به خانهٔ خود دعوت کنید.‏ یا این که سرپرست سیّار یا برادران و خواهران دیگری را که در خدمت تمام‌وقت هستند به صرف غذایی ساده دعوت کنید.‏ اگر دوستانی در میان میسیونرها یا اعضای بیت‌ئیل دارید،‏ می‌توانید فرزندتان را با آنان آشنا کنید؛‏ حتی ارتباط با چنین برادرانی از طریق نامه،‏ تلفن یا ای‌مِیل نیز بسیار مفید است.‏ چنین دوستانی کمک بزرگی برای فرزندتان خواهند بود و او را در گام برداشتن در خدمت به خدا و در قرار دادن اهداف مسیحی یاری خواهند کرد.‏ رابطهٔ دوستی پولُس با تیموتاؤس را در نظر بگیرید.‏ (‏۲تیمو ۱:‏۱۳؛‏ ۳:‏۱۰‏)‏ دوستی صمیمانهٔ پولُس به تیموتاؤس سبب شد که این جوان از اهداف روحانی خود منحرف نشود.‏ —‏ ۱قر ۴:‏۱۷‏.‏

فرزندانتان را تحسین کنید

برای یَهُوَه خدا دیدن جوانانی که با وجود فشارهای دنیای شیطان در راه راست استوار می‌مانند بسیار رضایت‌بخش است.‏ (‏مز ۱۴۷:‏۱۱؛‏ امث ۲۷:‏۱۱‏)‏ یقیناً ما نیز از دیدن این عزیزان بسیار خرسند می‌شویم.‏ (‏امث ۱۰:‏۱‏)‏ به فرزندتان بگویید که چه احساسی نسبت به او دارید.‏ در هر فرصت مناسبی او را تحسین کنید.‏ یَهُوَه بهترین نمونه را در این خصوص برای ما به جا گذاشته است.‏ یَهُوَه هنگام تعمید عیسی،‏ به او گفت:‏ «تو پسر حبیب من هستی که از تو خوشنودم.‏» (‏مرق ۱:‏۱۱‏)‏ اطمینانی که یَهُوَه بدین شکل به عیسی داد بدون تردید به او در سخت‌ترین شرایط قدرت تحمّل بخشید.‏ شما نیز به فرزندتان اطمینان دهید که دوستش دارید و برای تلاش‌هایش ارزش قائلید.‏

واضح است که نمی‌توانید فرزندان خود را کاملاً از فشار این دنیا،‏ تمسخر دیگران و اذیت و آزار محفوظ بدارید.‏ اما می‌توانید کمکشان کنید که رابطه‌شان را با یَهُوَه قوی کنند.‏ فضایی در خانه ایجاد کنید که راه را برای گفتگو و تبادل افکار باز کند.‏ مطالعهٔ خانوادگی خود را به نحوی عملی و مفید اجرا کنید و محیطی امن و آرام در خانه به وجود آورید.‏ به این طریق می‌توانید فرزندان خود را برای مقابله با مشکلات آماده سازید.‏

‏[پاورقی]‏

‏[کادر/‏تصویر در صفحهٔ ١٨]‏

تمرین چند وضعیت دشوار

در اینجا چند نمونه از موقعیت‌هایی را که جوانان مسیحی با آن روبرو می‌شوند بررسی می‌کنیم.‏ می‌توانید به صورت نمایش این موقعیت‌ها را در مطالعهٔ خانوادگی تمرین کنید.‏

◂ مربی ورزش از دختر شما می‌خواهد که به تیم مدرسه بپیوندد.‏

◂ همکلاسی‌های پسر شما در راه مدرسه به او سیگار تعارف می‌کنند.‏

◂ چند تن از بچه‌های مدرسه پسر شما را تهدید می‌کنند که اگر بار دیگر موعظه کند کتک مفصلی خواهد خورد.‏

◂ دختر شما در خدمت موعظهٔ خانه‌به‌خانه به یکی از همکلاسی‌هایش برمی‌خورد.‏

◂ از دختر شما در کلاس سؤال می‌شود که چرا به پرچم ادای احترام نمی‌کند.‏

◂ یکی از همکلاسی‌های پسر شما او را مرتب به دلیل این که شاهد یَهُوَه است مسخره می‌کند.‏

‏[تصویر در صفحهٔ ١٧]‏

آیا فرزندان شما برنامه‌ای برای خواندن کتاب مقدّس دارند؟‏

‏[تصویر در صفحهٔ ١٩]‏

آیا برادران و خواهران باتجربه را به جمع خانواده‌تان دعوت می‌کنید؟‏