Ukuteka kwa kwa Yehova Caishibikwa Ukuti E Kwalungama!
Ukuteka kwa kwa Yehova Caishibikwa Ukuti E Kwalungama!
“Uwapulamo e uteka mu bufumu bwa bantunse.”—DAN. 4:17.
1, 2. Milandu nshi imo iyalenga ukuti imitekele ya bantunse ifilwe ukuteka bwino?
UKUTEKA kwa bantunse kwalifilwa ukucitila abantu ifisuma! Takuli na kutwishika pali co. No mulandu cabela ifyo ni co abantu tabakwata amano ya kuteka bwino. Muli shino nshiku e mo cimoneke apabuuta ukuti nabafilwa pa mulandu wa kuti bakateka abengi ‘baba abaitemwa, abatemwa indalama, aba mataki, aba matutumuko, tababa na cishinka, tabafwaya fipangano, ba lwambo, tabailama, bankalwe, tabatemwa busuma, balafutuka abanabo, kabili baba aba cilumba.’—2 Tim. 3:2-4.
2 Akale sana, abafyashi besu aba kubalilapo balikeene ukutekwa na Lesa. Ilyo bakeene bamwene kwati bakaba abantungwa. Lelo, ico bacitile calengele baletekwa na Satana. Imitekele yalubana iya bantunse abatungululwa na Satana “kateka wa pano calo,” iyateka abantu pa myaka 6,000, e yalenga ifintu fibipe sana pali ino nshita. (Yoh. 12:31) Icitabo cimo (The Oxford History of the Twentieth Century) calandile pa mikalile ya bantu muno nshiku aciti, buwelewele “ukulafwaya icalo icapwililika.” Calondolola ukuti: “Icalo capwililika te kuti cisangwe, kabili nga kwaba ukwesha ukucipanga, ifintu kuti fyabipilako fye, e lyo kuti kwaba imitekele ya mutitikisha, ne nkondo shabipisha.” Ici calangilila fye ukuti abantunse balifilwa ukuteka bwino!
3. Adamu na Efa ababula ukubembuka, kuti twatila Lesa nga atekele shani abantu?
3 Ala ca bulanda sana ukuti abafyashi besu aba kubalilapo balikeene ukutekwa na Lesa, kateka umusuma uwingabacitila ifisuma! Kwena tatwaishiba ifyo Yehova aali no kupekanya ukuteka kwakwe pe sonde nga ca kutila Adamu na Efa batwalilile ukuba aba cishinka kuli ena. Lelo, tatutwishika no kutwishika ukuti mu kuteka kwa kwa Lesa uko abantu bonse bafwaya, mwali no kuba ukutemwa kabili tamwali no kuba akapaatulula. (Imil. 10:34; 1 Yoh. 4:8) Nga kutontonkanya fye pa mano ya kwa Lesa ayapulamo, na kabili kuti twacetekela ukuti nga ca kutila abantunse bonse basalilepo ukulatekwa na Yehova, ne filubo fyonse ifyo abatungilila ukuteka kwa bantunse bacita, nga tafyabako. Ukuteka kwa kwa Lesa nga ‘kwalipeela ica mweo conse ifyo cifwaya.’ (Amalu. 145:16) Kuti twatila fye, nga kwaba e kuteka ukwafikapo. (Amala. 32:4) Ala ca bulanda sana ukuti abantunse balikeene ukulatekwa na Lesa!
4. Bushe Satana balimusuminisha ukucita fyonse ifyo alefwaya ilyo aleteka icalo?
4 Na lyo line, tatufwile ukulaba ukuti nangu ca kutila Yehova alisuminishe abantu ukulaiteka, tatala alekulukamo mu maka yakwe aya kuteka ifibumbwa fyakwe. Nangu fye ni mfumu ya ku Babiloni iya maka sana yalipatikishiwe ukwiluka ukuti “Uwapulamo e uteka mu bufumu bwa bantunse.” (Dan. 4:17) Mu kupita kwa nshita, Ubufumu bwa kwa Lesa bukalenga ukufwaya kwakwe kukacitwe. (Mat. 6:10) Ca cine ukuti Yehova pa nshita iinono alisuminisha Satana ukuba “lesa wa bwikashi buno” pa kuti cikashininkishiwe bwino ukuti imilandu iyo ulya uukaanya aimishe pa lwa mitekele ya kwa Lesa, ya bufi. (2 Kor. 4:4; 1 Yoh. 5:19) Nangu cibe fyo, Satana tacita ifintu ukucila pa fyo Yehova amusuminisha ukucita. (2 Imila. 20:6; linganyeniko Yobo 1:11, 12; 2:3-6) Kabili lyonse kulaba abantu bamo abasalapo ukulatekwa na Lesa nangu ca kuti bekala mu calo icitekwa no Mulwani mukalamba uwa kwa Lesa.
Ukuteka kwa kwa Lesa Pali Israele
5. Bushe abena Israele abene ba-ankwileko shani ku cipangano Lesa apangene na bo?
5 Ukutula mu nshita ya kwa Abele ukufika pa nshita uluko lwa bena Israele lwapangilwe, kwali abantu abengi abali ne citetekelo abalepepa Yehova e lyo no kunakila amafunde yakwe. (Heb. 11:4-22) Mu nshita ya kwa Mose, Yehova apangene icipangano na bamwana Yakobo, kabili aba e baishileba uluko lwa Israele. Mu 1513 B.C.E., abena Israele abene na bana babo balisumine ukuti Yehova e Kateka wabo ilyo batile: “Fyonse ifyo Yehova asosele twakulacita.”—Ukufu. 19:8.
6, 7. Bushe ukuteka kwa kwa Lesa pa bena Israele kwali shani?
6 Pali umulandu Yehova asalile abena Israele ukuba abantu bakwe. (Belengeni Amalango 7:7, 8.) Ico abasalile te mulandu wa kuti alefwaya fye ukulabasakamana. Ni co ishina lya kwa Lesa na bumulopwe bwakwe fyalibimbilwemo, kabili e fyacindamishe na sana. Uluko lwa bena Israele lwali no kuba e nte isha kulenga abantu ukwishiba ukuti Yehova e Lesa wa cine eka. (Esa. 43:10; 44:6-8) E ico Yehova aebele lulya luko ukutila: “Muli ba mushilo kuli Yehova Lesa wenu, kabili Yehova alimusala ukuba abantu bakwe, ukuba nge cipe cakwe ica mutengo, pa bantu na bantu bonse aba pano isonde.”—Amala. 14:2.
7 Ilyo Lesa aleteka abena Israele alishibe ukuti tabapwililika. Na lyo line, alibapeele amafunde ayapwililika ayalelanga imibele yapwililika iyo akwata. Amafunde Yehova abapeele ukupitila muli Mose yalilangile bwino bwino ukuti Lesa wa mushilo, alitemwa umulinganya, alafwaya ukwelela abantu, kabili alitekanya. Mu nshiku sha kwa Yoshua ne nkulo yakwe, abena Israele balyumfwilile amafunde ya kwa Yehova kabili baikele mu mutende no kuipakisha amapaalo ya kwa Lesa. (Yosh. 24:21, 22, 31) Ilya nshita ya bena Israele ilanga ukuti imitekele ya kwa Yehova yena yaliba bwino.
Ukuteka kwa Bantunse Malibu ya Kuilombela
8, 9. Bushe cintu nshi icabulamo amano ico abena Israele balombele, kabili finshi fyafuminemo?
8 Nangu cibe fyo, ilyo papitile inshita, abena Israele libili libili balekaana ukulatungululwa na Lesa kabili Lesa aleleka ukubacingilila. Lelo pa numa, abena Israele basukile balombela muli kasesema Samwele ukuti bakwate imfumu ya buntunse iya kubatungulula. Yehova aebele Samwele ukuti acite ifyo balefwaya. Lelo Yehova asosele no kuti: “Te iwe bakaana ukuba imfumu pali bena, lelo nine bakaana.” (1 Sam. 8:7) Nangu ca kutila Yehova alisuminishe uluko lwa bena Israele ukukwata imfumu ya buntunse, alibasokele ukuti ukusala ukulatekwa na bantu kwali no kubaletelela.—Belengeni 1 Samwele 8:9-18.
9 Ifyacitike filanga ukuti ifyo Yehova abebele fya cine. Ukutekwa ne mfumu ya buntunse kwalengele abena Israele ukukwata amafya ayakalamba, maka maka imfumu yabo nga yabula icishinka. Nga twatontonkanya pa fyacitikile abena Israele, te kuti tupape umulandu amabuteko ya bantunse abashaishiba Yehova ayabako pa myaka iingi yafililwa ukucitila abantu ifintu ifisuma ifibelelela. Kwena bapolitishani bamo balapepa kuli Lesa ukuti abapaale pa kuti bapange umutende ne cibote, lelo bushe Lesa kuti apaala abantu abashifwaya ukutekwa na ena?—Amalu. 2:10-12.
Uluko Ulupya Ulutekwa na Lesa
10. Mulandu nshi Lesa akaanine uluko lwa bena Israele ulo asalile no kupyanikishapo lumbi?
10 Abena Israele balikeene ukubombela Yehova muli bucishinka. Basukile bakaana Mesia, uwasubwa uwa kwa Lesa, na Yehova alibakeene kabili apekenye ukupyanikisha pali bena ibumba lya bantu abapanga uluko ulupya. E ico mu mwaka wa 33 C.E. icilonganino ca Bwina Kristu ica bakapepa ba kwa Yehova abasubwa calitendeke. Na kuba, cilya cilonganino, e cali uluko lupya ulwaletungululwa na Yehova. Paulo aitile cilya cilonganino ukuti “Israele wa kwa Lesa.”—Gal. 6:16.
11, 12. Kupalana nshi kwaba pa baletungulula abena Israele kale e lyo na batungulula “Israele wa kwa Lesa” lelo?
11 Ishi nko shibili, e kutila uluko lwa bena Israele ulwa kale no luko lupya, e kutila “Israele wa kwa Lesa,” paliba umo shapusana no mo shalingana. Ukupusanako ku fyo abena Israele ba ku kale baali, ababa mu cilonganino ca Bwina Kristu tabakwata imfumu ya buntunse kabili tabakabila ukupeela amalambo ya nama pa membu shabo. Lelo uluko lwa bena Israele mumo lwalilingana ne cilonganino ca Bwina Kristu pantu na lo lwalikwete abakalamba nelyo baeluda. (Ukufu. 19:3-8) Aba baeluda ba Bwina Kristu tababa bakateka pa mukuni. Lelo, balacema icilonganino kabili balabombesha mu kuitemenwa mu kutungulula imilimo ya Bwina Kristu. Balasakamana bwino aba mu cilonganino, no kubapeela umucinshi bonse.—2 Kor. 1:24; 1 Pet. 5:2, 3.
12 Ukulatontonkanya pa fyo Lesa aletungulula bwino abena Israele, kwalenga ababa muli “Israele wa kwa Lesa” e lyo na baba mu “mpaanga shimbi” ukulatasha sana Yehova pa fyo atungulula bwino abantu bakwe. (Yoh. 10:16) Ku ca kumwenako fye, ilyashi lya kale lilanga ukuti abantunse abaleteka abena Israele balelenga abo baleteka ukucita ifisuma nelyo ifyabipa. Ici cilenga abatungulula mu filonganino fya Bwina Kristu ukwishiba ukuti nangu ca kutila tabateka abantu nga ishamfumu sha mu Israele, bafwile baba ne citetekelo ico bambi bengapashanya.—Heb. 13:7.
Ifyo Yehova Ateka Muno Nshiku
13. Cintu nshi icacindamisha icacitike mu 1914?
13 Abena Kristu muno nshiku baleshimikila ukuti ukuteka kwa bantunse kwalapwa nomba line. Mu 1914, Yehova alimike Ubufumu mu muulu ubutekwa ne Mfumu iyo asonta, Yesu Kristu. Lilya line abikile Yesu pa bufumu, alimupeele na maka ya ‘kucimfya no kupwishishisha ukucimfya kwakwe.’ (Ukus. 6:2) Iyi Mfumu ipya iyo basontele bayebele ukuti: “Kabiye ulecimfya mu kati ka balwani bobe.” (Amalu. 110:2) Lelo ica bulanda ca kuti inko shalikaaninina fye ukuinashisha ku kuteka kwa kwa Yehova. Shitwalilila ukucita ifintu kwati “takwaba Yehova.”—Amalu. 14:1.
14, 15. (a) Bushe Ubufumu bwa kwa Lesa bututeka shani muno nshiku, kabili pa mulandu wa ici, fipusho nshi twingaipusha? (b) Ni muli finshi ukuteka kwa kwa Lesa kumonekela ukuti kwaliwamisha na muno nshiku?
14 Bamo Abena Kristu basubwa ababa muli “Israele wa kwa Lesa” bacili pe sonde, kabili apo ni bamunyina ba kwa Yesu, batwalilila ukuba “inkombe ishibomba umulimo wa kwa Kristu.” (2 Kor. 5:20) Balisontwa ukuba umusha wa cishinka kabili uwashilimuka, ukulapeela ifya kulya fya ku mupashi ku basubwa na kwi bumba lya Bena Kristu ililekulilako sana ababa ne subilo lya kwikala ku ciyayaya pe sonde. (Mat. 24:45-47; Ukus. 7:9-15) Icilanga ukuti Yehova alepaala umusha wa cishinka fya ku mupashi ifyo bakapepa ba cine baipakisha.
15 Ifwe bonse umo umo tufwile ukuipusha ati: ‘Bushe nalishiba bwino bwino imilimo mfwile ukubomba mu cilonganino ca Bwina Kristu? Bushe ndatungilila bwino sana ubutungulushi bwa kwa Yehova? Bushe ndomfwa bwino ukulatekwa no Bufumu bwa kwa Yehova? Bushe naliba no mupampamina wa kwebako bambi pa lwa Bufumu bwa kwa Lesa ukulingana na maka yandi?’ Ifwe bonse, tulaitemenwa ukulakonka ubutungulushi bwe Bumba Litungulula kabili tulomfwila baeluda mu filonganino. Ilyo tucita ifi, tulanga ukuti twalitemwa ubutungulushi bwa kwa Lesa. (Belengeni AbaHebere 13:17.) Ukuba abaitemenwa ukunakila ubutungulushi bwa kwa Lesa kwalenga ukuti tube abaikatana mwi sonde lyonse. Uku kwikatana kwaba cintu caibela muli cino calo umo abantu bashaikatana. Ukunakila ubutungulushi bwa kwa Lesa na kabili kwalenga tube abantu ba mutende kabili abalungama kabili cilalenga Yehova ukucindikwa. Ne ci cilangililo ca kuti ukuteka kwa kwa Lesa kwaliwamisha ukucila ukuteka ukuli konse.
Ukuteka kwa kwa Yehova Kwacimfya
16. Cinshi ico abantu bonse bafwile ukucita muno nshiku?
16 Inshita ilepalamina lubilo lubilo iya kupwisha imilandu iyatendeke mu Edeni. E ico, ino ine e nshita ya kuti abantu basalepo. Cila muntu afwile ukusalapo nga alefwaya ukulatekwa na Yehova nelyo ukutwalilila ukulatekwa na bantunse. Kanshi natukwata ishuko lya kwafwa abafuuka ukuti basalepo ukulatekwa na Yehova. Nomba line, pa Armagedone, ukuteka kwa kwa Yehova kuli no kufumyapo ukuteka konse ukwa bantunse ukusongwa na Satana. (Dan. 2:44; Ukus. 16:16) Ukuteka kwa bantunse kuli no konaulwa, kabili Ubufumu bwa kwa Lesa buli no kulateka isonde lyonse. E ico cikeshibikwa umupwilapo ukuti ukuteka kwa kwa Yehova e kwalungama.—Belengeni Ukusokolola 21:3-5.
17. Fintu nshi ifisuma ifilenga abafuuka ukusala imitekele iisuma?
17 Bonse abashilasala ukulatekwa na Yehova bafwile ukutontonkanya sana pa fisuma ifyo ukuteka kwa kwa Lesa kukacitila abantunse. Ukuteka kwa bantunse kwalifilwa ukupwisha bumpulamafunde, no kusansa kwa tupondo. Ukuteka kwa kwa Lesa kukafumyapo abantu babipa bonse pe sonde. (Amalu. 37:1, 2, 9) Ukuteka kwa bantunse e kwalenga kube inkondo sha mutatakuya, lelo ukuteka kwa kwa Lesa kukalenga “inkondo ukupwa ukufika ku mpela sha pano isonde.” (Amalu. 46:9) Na kuba ukuteka kwa kwa Lesa kukalenga pakabe umutende pa bantu ne nama! (Esa. 11:6-9) Ubupiina ne nsala e fyo abantu baculako sana mu kuteka kwa bantunse, lelo ukuteka kwa kwa Lesa kukafipwisha. (Esa. 65:21) Nangu fye ni bakateka abantunse abafwaya ukucitila abantu babo ifisuma balifilwa ukufumyapo ukulwala ne mfwa, lelo mu kuteka kwa kwa Lesa, abakote na balwala bakaba na maka ya bulumendo. (Yobo 33:25; Esa. 35:5, 6) Ala isonde likaba paradaise umo na bafwa bakabuuka.—Luka 23:43; Imil. 24:15.
18. Kuti twalanga shani ukuti twalicetekela ukutila ukuteka kwa kwa Lesa e kuteka fye ukusuma?
18 Ukuteka kwa kwa Lesa kukafumyapo ifyabipa fyonse ifyo Satana aleta ukutampa lilya line atunkile abafyashi besu aba kubalilapo ukupondokela Kabumba wabo. Na kabili tontonkanyeni pali ici cishinka, Satana alyonaula ifintu pa myaka 6,000, lelo Lesa ena ukubomfya Kristu akawamya ifintu fyonse mu myaka fye 1,000! Ala ici, cilangililo ca kuti ukuteka kwa kwa Lesa e kuteka fye ukusuma! Apo tuli Nte sha kwa Lesa wesu, twalisumina ukuti e Kateka wesu. E ico kanshi, lekeni mu mikalile yesu cila bushiku, na kuba cila nshita, tulelenga ukuti tuli bakapepa ba kwa Yehova, no kuti tutekwa no Bufumu bwakwe, e lyo kabili tulomfwa ne cilumba pa kuba Inte shakwe. Kabili lekeni lyonse tule-ebako abengakutika ukuti ukuteka kwa kwa Yehova e kuteka kwawamisha nga nshi.
Finshi Tusambilile pa Mitekele, Ilyo Twacibelenga . . .
[Amepusho]
[Ifikope pe bula 29]
Yehova tatala alekulukamo mu maka yakwe aya kuteka
[Icikope pe bula 31]
Ukuinashisha ku kuteka kwa kwa Yehova kwalenga kube ukwikatana mwi sonde lyonse