A Letelo Napanapen Än Jiowa Nemenem!
A Letelo Napanapen Än Jiowa Nemenem!
“Ewe mi Fokun Tekia a nemeni mwün aramas.”—TAN. 4:17.
1, 2. Ikkefa ekkoch popun än aramas kewe nemenem ra sopwongaw?
ESE fokkun wor tipemwaramwar pwe mwuun aramas a fen sopwongaw! Popun, pun ra osupwangen ewe tipatchem epwe asopwöchü ar nemenem. A äkkäeüin ffatolo ena ikenäi, pun chommong sou nemenem ra kan ‘ekieki chök püsin ir, efich moni, tunomong, lamalamtekia, resap meniniti lamalam, resap eäni tong, resap amusala tipisin aramas, ra luapas, resap tongeni püsin nemeni inisir, ra lingeringerikai, oput mine a mürina, rawangauei aramas, rochongau o uren lamalamtekia.”—2 Tim. 3:2-4.
2 Me loom, popuch kewe ra sap seni än Kot nemenem. Eli tittiper pwe ra filatä le pwisin nemeniir. Nge ren enletin, ra fen anomuur fän nemenien Setan. Iwe, än aramas nemenemengaw ükükün wonu ngeröü ier fän etipetipaen Setan, ewe “samolun ei fanüfan,” a fen fokkun sopwongaw pwe iei sia nonnom lon eü fansoun mi fokkun äweires seni meinisin lon uruwoon aramas. (Jon 12:31) Eü puken uruwo a apasa pwe esor lamoten ach sipwe “kükkütta eü otot mi unusöch pun sisap küna. Än aramas sotuni le efisi eü otot mi unusöch a chök emmwen ngeni kitetter, nemenemengaw, me maun.” (The Oxford History of the Twentieth Century) A fokkun affata pwe än aramas nemenem a wesewesen sopwongaw!
3. Epwe itä ifa napanapen än Jiowa nemenem ika Atam me If rese tipis?
3 A ifa me solapen än popuch kewe pöütalo än Kot nemenem, ewe chök nemenem mi tongeni sopwöch! Pwüngün, ika Atam me If ra amwöchü ar tuppwöl ngeni Kot, iwe, sise silei ifa usun Jiowa epwe fen akkota an nemeni fönüfan. Iwe nge, sia tongeni lükülük pwe Kot epwe nemeni aramas mi älleasochis ren tong me pwüng, nge esap ren aapap. (Fof. 10:34; 1 Jon 4:8) Pokiten esor löllöön än Kot tipatchem, a ffatöch pwe ika aramas ra chök peppeni an nemenem me loom, esap fen fis meinisin mwäällin chokkewe mi apöchökküla än aramas nemenem. Än Kot nemenem chök a tongeni awora “ngeni ekewe mönümanau meinisin mine repwe menemenöch ren.” (Kölf. 145:16) Weween, epwe fen itä ina eü nemenem mi unusöch. (Tut. 32:4) Solapan me alolilenin pwe aramas ra sap seni!
4. Ifa aükükün mumutään än Setan nemenem?
4 Iwe nge, sipwe chechchemeni pwe inaamwo ika Jiowa a mut ngeni aramas ar repwe pwisin nemenemeniir, nge esap fän eü a fangetä an pwüüng le nemenem. Pwal mwo nge ewe kingen Papilon mi manaman a mirititi lukun tipan pwe “Ewe mi Fokun Tekia a nemeni mwün aramas.” (Tan. 4:17) Mwiriloon, Mwuun Kot epwe apwönüetä letipen Kot. (Mt. 6:10) Pwüngün, ren och fansoun mi mwochomwoch, Jiowa a mut ngeni Setan an epwe wisen “koten ei fanüfan” fän iten epwe pölü ekkewe kapas eis a epiietä. (2 Kor. 4:4; 1 Jon 5:19) Iwe nge, Setan ese tongeni föri lap seni met Jiowa a mut ngeni. (2 Kron. 20:6; apöpö ngeni Hiop 1:11, 12; 2:3-6.) Iwe, seni loom tori ikenäi, a wor ekkoch aramas ra peppeni än Kot nemenem inaamwo ika ra nonnom lon ei otot fän nemenien ewe Chon Ü Ngeni Kot.
Än Kot Nemenem Woon Israel
5. Met chon Israel ra pwon ngeni Kot?
5 Seni fansoun Epel tori poputään ewe mwuun Israel, a wor ekkoch aramas ra tuppwöl le fel ngeni Jiowa me älleasochisi an kewe allük. (Ipru 11:4-22) Lon ränin Moses we, a poputä eü pwon lefilen Jiowa me mwirimwirin ewe semelap Jekop, iwe, ra wiliti ewe mwuun Israel. Lon 1513 B.C.E., ekkewe chon Israel ra pwon pwe iir me mwirimwiriir kewe repwe nonnom fän nemenien Jiowa, iwe, ra erä: “Meinisin mine ewe Samol mi Lapalap a apasa aipwe föri.”—Eks. 19:8.
6, 7. Mei fet napanapen än Jiowa nemenem woon Israel?
6 A wor popun än Jiowa filatä pwe chon Israel repwe nöün kewe aramas. (Älleani Tuteronomi 7:7, 8.) Pwüngün, epwe tümünüür me älisiir, nge lap seni ena, epwe pwäöchülo tekian itan we me an pwüüng le nemenem. Israel epwe wisen chon pwäratä pwe Jiowa, ewe emön chök Kot mi enlet. (Ais. 43:10; 44:6-8) Ina minne, Jiowa a apasa ngeni ena mwu: “Pun ämi eu mwichen aramas mi pin fän iten [Jiowa] ämi we Kot. I a afilikemi me lein ekewe mwichen aramas meinisin mi nom won fanüfan, pwe oupwe nöün aramas.”—Tut. 14:2.
7 Jiowa a weweiti pwe chon Israel rese unusöch lupwen a nemeniir. Nge an kewe allük ra unusöch me ra affata napanapöchün. Ekkewe allük Kot a ngeni Israel ren Moses ra menlapei än Kot fel, an tongei minne mi pwüng, an tipemecheres le omusalo tipis, me an mosonottam. Iwe, le mwuun Josua we, Israel a älleasochisi än Jiowa kewe allük me küna kinamwe me feiöch. (Jos. 24:21, 22, 31) Ena fansoun lon uruwoon Israel a pwäralo pwe napanapen än Jiowa nemenem a sopwöch.
Pwününgawen Än Aramas Nemenem
8, 9. Ifa än chon Israel we tingor mi miritingaw, iwe, met mwiriloon?
8 Iwe nge, fän chommong, chon Israel ra kul seni än Jiowa nemenem, me a pöüt seniir an tümün. Lo, lo, lo, ra echchimwa ewe soufos Samuel pwe epwe filatä emön king fän iter. Jiowa a ereni Samuel pwe epwe apwönüetä ar na tingor. Iwe nge, a pwal apasa: “Pun resap pöütukela, nge ra pöütieila pwe üsap nöür king.” (1 Sam. 8:7) Inaamwo ika Jiowa a mutatä ar na tingor, nge a öüröürer usun pwününgawen ar repwe nom fän nemenien emön aramas.—Älleani 1 Samuel 8:9-18.
9 Iwe, a letelo än Jiowa kapasen öüröür. A fis chommong fitikoko atun Israel a nonnom fän nemenien ekkewe king, äkkäeüin, ika ewe king ese tuppwöl ngeni Kot. Pokiten met a fis ngeni Israel, sise mäirü pwe tori ikenäi, a fen sopwongaw mwuun aramas rese silei Jiowa. Pwüngün, ekkoch sou nemenem ra tingor pwe Kot epwe efeiöchü ar achocho le efisatä kinamwe me nükünüköch, nge ifa usun epwe efeiöchüür ika rese älleasochisi i?—Kölf. 2:10-12.
Eü Mineföön Mwu Fän Än Kot Nemenem
10. Pwata Kot a filatä eü mineföön mwu lükün Israel?
10 Ewe mwuun Israel ese tuppwöl le angang ngeni Jiowa. Feil, feil, ra pöütalo ewe Messaia Kot a seikatä, iwe, Jiowa a pöütiirelo me a akkota pwe eü mwichen aramas epwe siwiliir me wiliti eü mineföön mwu. Ina minne, lon ewe ier 33, a poputä ewe mwichefelin Chon Kraist mi kepit. Ina eü mineföön mwu fän än Jiowa nemenem. Paul a makkeei pwe ina “ewe Israelin Kot.”—Kal. 6:16, TF.
11, 12. Ifa usun ewe Israel loom a löllö ngeni “ewe Israelin Kot” ren napanapen ar emmweni nöün Kot kewe aramas?
11 A wor met ewe mwuun Israel me ewe mineföön “Israelin Kot” ra löllö woon me met ra sokkofesen woon. A wor aramas mi wisen king lon Israelin loom, me ra kan asoresini man fän iten chon tipis, nge ese ina usun lon ewe mwichefelin Kraist. Nge iei eü mettoch ra löllö woon, pwe a wor kokkotun ekkewe mwän mi äsimaü, are elter. (Eks. 19:3-8) Ekkewe Chon Kraist elter rese nemeni ekkewe siip. Nge ra mammasa me emmweni angangen ewe mwichefel. Ra tümünüfichi emön me emön lon ewe mwichefel fän süföl me mennin.—2 Kor. 1:24; 1 Pit. 5:2, 3.
12 Atun chon “ewe Israelin Kot” me ekkewe pwal “ekoch sip” ra ekilonei än Kot föfför ngeni Israelin loom, a lapolo ar aücheani Jiowa me napanapen an nemenem. (Jon 10:16) Äwewe chök, uruwoon Israel a affata pwe ekkewe sou nemenemen Israel ra fokkun etipetipa nöür kewe aramas ren minne mi öch are ngaw. Ena pworaus a ämmeef ngeni ekkewe sou emmwenin Chon Kraist pwe inaamwo ika esap iir sou nemenem usun ekkena kingen loom, nge a fokkun lamot ar repwe isetiw leenien äppirü ren ar lükü.—Ipru 13:7.
Napanapen Än Jiowa Nemenem Ikenäi
13. Ifa ewe mettoch mi lamot a fis lon 1914?
13 Chon Kraist ikenäi ra esile ngeni chon fönüfan pwe än ekkewe mwu nemenem epwele muchulo. Lon 1914, Jiowa a föratä Mwuun we lon läng fän nemenien Jises Kraist, ewe King a fen filatä. Lon ena fansoun, a awisa ngeni Jises an epwe feilo le “pwora o win.” (Pwar. 6:2) A ereni ena mineföön King: “Kopwe nemenem won chon oputom.” (Kölf. 110:2) Solapan pwe ekkewe mwu rese anomuur fän än Jiowa nemenem. Usun itä nge ra apasa pwe “Ese mo wor emon Kot.”—Kölf. 14:1, TF.
14, 15. (a) Ifa usun Mwuun Kot a nemenikich ikenäi, iwe, ikkefa ekkoch kapas eis sipwe pwisin eisinikich? (b) Ikenäi, ifa usun a pwälo pwe än Kot nemenem a mürinnö seni meinisin?
14 Ekkoch chon kepit me lein “ewe Israelin Kot” ra chüen nonnom, iwe, iir pwiin Jises kewe, “chon siwilin muun Kot fan asengesin Kraist.” (2 Kor. 5:20, TF) Ra seikitä pwe iir ewe chon angang mi “allükülük o tipachem” mi tüttümünü me awora möngö fän iten ekkewe mi kepit me pwal fite million Chon Kraist mi eäni ewe äpilükülükün manau esemuch woon fönüfan. (Mt. 24:45-47; Pwar. 7:9-15) Ikenäi, a letelo än Jiowa pwapwaiti ena kokkot ren an efeiöchü ekkena chon fel mi enlet ren tipeeü me kinamwe.
15 Emön me emön leich epwe pwisin eisini: ‘Ua unusen mirititi wisei kewe lon ewe mwichefelin Chon Kraist? Ua apöchökkülatä napanapen än Jiowa nemenem? Ua pwapwa le nom fän nemenien Mwuun Jiowa? Ua tipeppos le esile ngeni aramas usun Mwuun Kot we ükükün ai tufich?’ Iwe, sipwe tipemecheres le anomukich fän emmwenien ewe Mwichen Sou Pwüngüpwüng me älleasochisi ekkewe elter lon ach kewe mwichefel. Epwe ina usun sipwe ännetatä pwe sia peppeni än Jiowa nemenem. (Älleani Ipru 13:17.) Ach älleasochis a efisi ach tipeeüfengen woon unusen fönüfan, iwe, a fokkun sokko seni tipefesenin chon ei otot mi ngaw. A pwal efisi kinamwe me pwüng lefilach, iwe, a elingalo Jiowa me pwäratä pwe an nemenem mi mürinnö seni meinisin.
A Letelo Än Jiowa Nemenem
16. Ikenäi, met aramas meinisin repwe pwisin filatä?
16 Arapakkan chök, epwele letelo pwüngün ekkewe pworaus ra piitä lon Ichen. Ina popun, iei ewe fansoun mi fich än aramas repwe filatä met repwe föri. Emön me emön epwe pwisin filatä ika epwe peni mwuun Jiowa are mwuun aramas. Ina eü wis mi aüchea ach sipwe älisi chokkewe mi tipetekison le kefiliöch. Arapakkan chök, lon Armaketon, än Jiowa nemenem epwe unusen siwili ekkewe mwuun aramas fän etipetipaen Setan. (Tan. 2:44; Pwar. 16:16) Ekkewe mwuun aramas repwe sopwolo, me Mwuun Kot epwe nemenalo unusen fönüfan. Epwe unusen letelo napanapen än Jiowa nemenem.—Älleani Pwarata 21:3-5.
17. Ikkefa ekkoch pworaus ra älisi ekkewe mi tipetekison le filiöchü menni mwu repwe peni?
17 Fän iotek, chokkewe resaamwo filatä le peni Jiowa repwe ekieki usun ekkewe feiöch än Jiowa nemenem epwe atoto ngeni aramas. Än aramas nemenem ese tufichin äwesalo atai allük, kapachelong angangen terrorist mi mwänesol. Än Kot nemenem epwe arosalo chon föfföringaw meinisin seni fönüfan. (Kölf. 37:1, 2, 9) Mwuun aramas ra kan mammaunfengen, nge ewe mwuun Kot epwe “aükätiu maun won unusen fanüfan.” (Kölf. 46:9) Än Kot nemenem epwe pwal mwo nge eliwinato kinamwe lefilen aramas me man! (Ais. 11:6-9) Fän nemenien aramas, a wor mwelele me echik, nge fän ewe mwuun Kot, esap chüen wor. (Ais. 65:21) Pwal mwo nge ekkewe sou nemenem mi mochen awora älillis rese tufichin amoielo samau me mälo. Nge fän än Kot nemenem, ekkewe chinnap repwe säräfösefäl me ekkewe mi semwen repwe chikarsefäl, iwe, iir meinisin repwe mwänek. (Hiop 33:25; Ais. 35:5, 6) Enlet, ei fönüfan epwe wiliti eü paratis ikewe ekkewe mi mälo repwe manausefäl ie.—Luk 23:43; Fof. 24:15.
18. Ifa usun sia tongeni pwäratä ach lükü pwe än Kot we nemenem a mürinnö seni meinisin?
18 Pwüngün, Kot epwe amoielo meinisin pwününgawen än Setan etipetipa popuch kewe ar repwe kul seni ewe Chon Föriir. Iwe, nengeni mwo pwe Setan a efisatä fitikoko ükükün 6,000 ier, nge Kot epwe amoielo pwününgawan ren än Kraist nemenem ükükün chök 1,000 ier! A ifa me echipwörün leteloon napanapen än Jiowa nemenem! Kich Chon Pwäratä Jiowa sia filatä pwe i ach Sou Nemenem. Ina minne, iteiten ränin manauach, are fen iteiten awa, sipwe pwäratä pwe sia fel ngeni Jiowa, nom fän nemenien Mwuun we, me chengel pwe kich nöün kewe Chon Pwäratä. Iwe, sipwe esile ngeni meinisin mi mochen aüseling pwe än Jiowa nemenem a mürinnö seni meinisin.
Met Sia Käeö Usun Än Kot Nemenem Seni Ach Älleani . . .
• Tuteronomi 7:7, 8?
• 1 Samuel 8:9-18?
• Ipru 13:17?
[Ekkewe Kapas Eis Fan Iten Ewe Lesen]
[Ekkewe sasing lón pekin taropwe 29]
Jiowa a chök nennemenem fansoun meinisin
[Sasing lon pekin taropwe 31]
Ach tipemecheres le nonnom fän än Jiowa nemenem a efisatä tipeeüfengen woon unusen fönüfan