Shi kɛya he ni ato saneyitsei lɛ anaa yɛ lɛ

Shi kɛya he ni ato saneyitsei lɛ anaa yɛ lɛ

Yehowa Nɔyeli Lɛ Ja!

Yehowa Nɔyeli Lɛ Ja!

Yehowa Nɔyeli Lɛ Ja!

“Mɔ ni yɔɔ ŋwɛi shɔŋŋ lɛ yɛ hewalɛ yɛ gbɔmɛi amaŋtsɛyeli nɔ.”—DAN. 4:17.

1, 2. Mɛɛ yiŋtoi komɛi ahewɔ nɔ ko kpakpa nyɛŋ ajɛ adesai anɔyeli mli kɛba lɛ?

ŊWANEJEE ko bɛ he akɛ nɔ ko kpakpa nyɛŋ ajɛ adesai anɔyeli mli kɛba! Yiŋtoo titri hewɔ ji akɛ adesa bɛ nilee ni ekɛbaaye enyɛmi adesa nɔ jogbaŋŋ. Ŋmɛnɛ lɛ, nɔyelɔi lɛ ateŋ mɛi babaoo ji ‘hesuɔlɔi, shika suɔlɔi, shwãlɔi, hewolɔi, mɛi ni he tseee, kpaŋmɔmlikulɔi, oshekuyelɔi, mɛi ni nyɛɛɛ amɛkɔnɔ nɔ amɛye, mɛi ni hiɛ yɔɔ la, mɛi ni sumɔɔɔ ekpakpa, sɛɛgbɛtsɔɔlɔi, kɛ henɔwolɔi,’ ni enɛ haa wɔnaa akɛ adesai anɔyeli yeŋ omanye kɔkɔɔkɔ.—2 Tim. 3:2-4.

2 Blema tɔ̃ɔ ni wɔ klɛŋklɛŋ fɔlɔi lɛ kpoo Nyɔŋmɔ nɔyeli lɛ. Amɛfee nakai akɛni amɛsusu akɛ no baaha amɛye amɛhe lɛ hewɔ. Shi nakai ni amɛfee lɛ ha amɛyaje Satan nɔyeli shishi. Satan, ni ji “je nɛŋ lumɔ lɛ” ená nɔyelɔi ni ji adesai lɛ anɔ hewalɛ babaoo, ni no eha amɛkɛ afii 6,000 sɔŋŋ eye nɔ yɛ gbɛ gbonyo nɔ, ni enɛ eha ŋmɛnɛ lɛ, adesai ashihilɛ efite kwraa lɛ. (Yoh. 12:31) Yinɔsane he wolo ko (The Oxford History of the Twentieth Century) wie shihilɛ ni adesai yɔɔ mli ŋmɛnɛ lɛ he akɛ, sɛɛnamɔ bɛ he akɛ “aaabɔ mɔdɛŋ aná jeŋ ni nɔ fɛɛ nɔ hi jogbaŋŋ yɛ mli.” Etsɔɔ mli akɛ: “Anyɛŋ aná jeŋ ni tamɔ nakai, ni mɔdɛŋ ni abɔɔ hu akɛ aná jeŋ ni tamɔ nɛkɛ lɛ kɛ naagbai baa, ehaa ayeɔ mɛi anɔ dɛŋdɛŋ, ni nɔ ni ehiii fe fɛɛ lɛ, ehaa awuɔ ta.” Sane nɛɛ tsɔɔ faŋŋ akɛ nɔ ko kpakpa nyɛŋ ajɛ adesai anɔyeli mli kɛba!

3. Adam kɛ Hawa efeee esha kulɛ, te Nyɔŋmɔ baaye nɔ eha tɛŋŋ?

3 Eji dɔlɛ sane waa akɛ wɔ klɛŋklɛŋ fɔlɔi lɛ kpoo Nyɔŋmɔ nɔyeli lɛ—nɔyeli pɛ ni baaye omanye lɛ! Yɛ anɔkwale mli lɛ, wɔleee bɔ ni kulɛ Yehowa baato enɔyeli lɛ he gbɛjianɔ yɛ shikpɔŋ lɛ nɔ eha eji Adam kɛ Hawa ye lɛ anɔkwa. Shi wɔbaanyɛ wɔná nɔmimaa akɛ kulɛ Nyɔŋmɔ nɔyeli lɛ ní adesai fɛɛ baakpɛlɛ nɔ lɛ baaye nɔ kɛ suɔmɔ ni hiɛaŋkwɛmɔ bɛ mli. (Bɔf. 10:34; 1 Yoh. 4:8) Wɔbaanyɛ wɔná nɔmimaa hu akɛ akɛni Nyɔŋmɔ nilee lɛ nɔ bɛ hewɔ lɛ, eji adesai ha Yehowa ye amɛnɔ kulɛ, naagbai ni ejɛ adesai anɔyeli mli kɛba lɛ baŋ. Kulɛ teokrase ni ji Nyɔŋmɔ nɔyeli lɛ baaye nɔ jogbaŋŋ ni ‘eha nɔ fɛɛ nɔ ní hiɛ kã lɛ atɔ kɛ nii ní etaoɔ.’ (Lala 145:16) Yɛ kukufoo mli lɛ, kulɛ nɔyeli nɛɛ baaye nɔ yɛ gbɛ ni hi kɛwula shi nɔ. (5 Mose 32:4) Dɔlɛ sane ji akɛ adesai kpoo nɔyeli nɛɛ!

4. Mɛni Satan nyɛŋ afee yɛ husu ni aje awo enɔyeli lɛ he lɛ he?

4 Fɛɛ sɛɛ lɛ, miishɛɛ sane ji akɛ eyɛ mli akɛ Yehowa ŋmɛ adesai agbɛ koni amɛto amɛ diɛŋtsɛ amɛnɔyeli shishi moŋ, shi eŋmɛɛɛ hegbɛ ni eyɔɔ akɛ eyeɔ ebɔɔ nii lɛ anɔ lɛ he. Babilon maŋtsɛ ni yɔɔ hewalɛ waa lɛ po kɛ shihilɛ ko kpe, ni no ha ekpɛlɛ nɔ akɛ “mɔ ni yɔɔ ŋwɛi shɔŋŋ lɛ yɛ hewalɛ yɛ gbɔmɛi amaŋtsɛyeli nɔ.” (Dan. 4:17) Beni yi aaawula shi lɛ, Nyɔŋmɔ Maŋtsɛyeli lɛ baaha afee Nyɔŋmɔ suɔmɔnaa nii. (Mat. 6:10) Eji anɔkwale akɛ Yehowa eŋmɛ Satan gbɛ koni etsɔ “je nɛŋ nyɔŋmɔ lɛ” yɛ be kukuoo ko mli bɔni afee ni ana saji ni nakai shiteekɛwolɔ lɛ tee amɛshi lɛ anaa kɛmɔ shi. (2 Kor. 4:4; 1 Yoh. 5:19) Ni kɛlɛ, Satan nyɛko afee nɔ ko kɛteke husu ni Yehowa eje eha lɛ lɛ kɔkɔɔkɔ. (2 Kron. 20:6; nyɛkɛtoa Hiob 1:11, 12; 2:3-6 lɛ he.) Ni be fɛɛ be lɛ anáa mɛi ni kpɛlɛɔ Nyɔŋmɔ nɔyeli lɛ nɔ, eyɛ mli akɛ mɛi nɛɛ yɛ jeŋ ni Nyɔŋmɔ Henyɛlɔ kpele lɛ yeɔ nɔ lɛ mli po.

Beni Nyɔŋmɔ Yeɔ Israel Nɔ

5. Mɛɛ kpaŋmɔ Israelbii lɛ kɛ Nyɔŋmɔ fee?

5 Kɛjɛ Habel beaŋ kɛyashi beni ato Israel maŋ lɛ shishi lɛ, aŋkroaŋkroi anɔkwafoi komɛi já Yehowa ni amɛye ekitai lɛ anɔ. (Heb. 11:4-22) Yɛ Mose beaŋ lɛ, Yehowa kɛ blematsɛ Yakob seshibii lɛ fee kpaŋmɔ ni amɛbatsɔ Israel maŋ lɛ. Yɛ afi 1513 D.Ŋ.B. lɛ, Israelbii lɛ kɛ Yehowa kpaŋ koni etsɔ amɛ kɛ amɛshwiei lɛ a-Nɔyelɔ, ni amɛkɛɛ akɛ: “Nibii fɛɛ ni Yehowa ewie lɛ wɔɔfee.”—2 Mose 19:8.

6, 7. Te Nyɔŋmɔ ye Israelbii lɛ anɔ eha tɛŋŋ?

6 Yiŋtoo ko hewɔ Yehowa hala Israelbii lɛ akɛ ewebii. (Nyɛkanea 5 Mose 7:7, 8.) Jeee Israelbii lɛ ahilɛkɛhamɔ kɛkɛ hewɔ Nyɔŋmɔ hala amɛ lɛ. Nyɔŋmɔ fee nakai yɛ egbɛi kɛ enɔyeli lɛ hu hewɔ, ni enɛɛmɛi ahe hiaa fe fɛɛ. Yehowa hala Israelbii lɛ koni ekɛ amɛ atsu nii bɔni afee ni ana faŋŋ akɛ lɛ ji anɔkwa Nyɔŋmɔ kome lɛ. (Yes. 43:10; 44:6-8) No hewɔ lɛ, Yehowa kɛɛ Israelbii lɛ akɛ: “Yehowa, o-Nyɔŋmɔ lɛ, maŋ krɔŋkrɔŋ jio, ni Yehowa ehalao yɛ shikpɔŋ lɛ nɔ maji fɛɛ ateŋ, koni ofee lɛ diɛŋtsɛ emaŋ.”—5 Mose 14:2.

7 Nyɔŋmɔ ye Israelbii lɛ anɔ akɛ mɛi ni yeee emuu. Shi yɛ nakai beaŋ nɔŋŋ lɛ, emlai lɛ hi kɛwula shi ni anaa esui lɛ yɛ mlai ni ewo nɛɛ amli. Yehowa kitai lɛ ni etsɔ Mose nɔ ekɛha lɛ fee lɛ faŋŋ akɛ Nyɔŋmɔ yɛ krɔŋkrɔŋ, esumɔɔ jalɛsane, ekɛ esha faa, ni etoɔ etsui shi. Sɛɛ mli lɛ, Israelbii lɛ ye Yehowa kitai lɛ anɔ yɛ Yoshua kɛ eyinɔbii lɛ abeaŋ ni amɛná toiŋjɔlɛ kɛ mumɔŋ jɔɔmɔi. (Yosh. 24:21, 22, 31) Nibii ni tee nɔ yɛ Israelbii lɛ ateŋ yɛ nakai beaŋ lɛ ha ana faŋŋ akɛ Yehowa nɔyeli lɛ woɔ yibii kpakpai.

Adesai Anɔyeli Kɛ Naagbai Baa

8, 9. Mɛɛ nii ni nilee bɛ mli Israelbii lɛ bi, ni mɛni jɛ mli kɛba?

8 Shi sɛɛ mli lɛ, Israelbii lɛ tse Nyɔŋmɔ nɔyeli lɛ hiɛ atua shii abɔ, ni no haaa ebu amɛhe. No sɛɛ lɛ amɛbi ni gbalɔ Samuel ato maŋtsɛ ni ji adesa aha amɛ. Yehowa kɛɛ Samuel koni etsu amɛnibimɔ lɛ he nii eha amɛ. Shi Yehowa kɛɛ kɛfata he akɛ: “Jeee bo amɛkwa, shi mi moŋ amɛkwa, akɛ mikaye amɛnɔ maŋtsɛ.” (1 Sam. 8:7) Eyɛ mli akɛ Yehowa ŋmɛ gbɛ ni adesai ye Israelbii lɛ anɔ maŋtsɛmɛi moŋ, shi ebɔ amɛ kɔkɔ akɛ kɛ́ adesai ye amɛnɔ maŋtsɛmɛi lɛ, amɛbaaná naagbai.—Nyɛkanea 1 Samuel 8:9-18.

9 Nibii ni tee nɔ yɛ no sɛɛ lɛ ma nɔ mi akɛ Yehowa kɔkɔbɔɔ lɛ ji anɔkwale. Israelbii lɛ ná naagbai wuji beni adesai yeɔ amɛnɔ maŋtsɛmɛi lɛ, titri lɛ kɛ́ maŋtsɛmɛi lɛ eyayeee anɔkwa lɛ. Nɔ ni ba Israelbii lɛ anɔ lɛ haaa efee wɔ naakpɛɛ akɛ yɛ yinɔsane mli fɛɛ lɛ, nɔyelɔi ni leee Yehowa lɛ nyɛko atsu adesai anaagbai ahe nii kɛmɔ shi. Eji anɔkwale akɛ nɔyelɔi komɛi biɔ Nyɔŋmɔ koni ejɔɔ mɔdɛŋ ni amɛbɔɔ akɛ aná toiŋjɔlɛ kɛ shweshweeshwe shihilɛ lɛ nɔ, shi te aaafee tɛŋŋ ni Nyɔŋmɔ aaajɔɔ mɛi ni ekpɛlɛɛɛ enɔyeli lɛ nɔ lɛ?—Lala 2:10-12.

Maŋ Hee ni Nyɔŋmɔ Yeɔ Nɔ

10. Mɛni hewɔ Nyɔŋmɔ hala maŋ kroko kɛye Israel najiaŋ lɛ?

10 Ebafee faŋŋ akɛ Israelbii lɛ sumɔɔɔ ni amɛkɛ anɔkwayeli sɔmɔɔ Yehowa. Yɛ naagbee lɛ, amɛkpoo Mesia ni Nyɔŋmɔ eto lɛ, ni Yehowa hu kpoo amɛ, ni eto eyiŋ akɛ ekɛ gbɔmɛi akuu ko baato maŋ hee ko shishi kɛye amɛnajiaŋ. Enɛ hewɔ lɛ ato Kristofoi asafo ní Yehowa jálɔi ni afɔ amɛ mu yɔɔ mli lɛ shishi yɛ afi 33 Ŋ.B. Asafo nɛɛ ji maŋ hee ni Yehowa yeɔ amɛnɔ. Paulo tsɛ asafo nɛɛ akɛ “Nyɔŋmɔ Israel lɛ.”—Gal. 6:16.

11, 12. Mɛɛ gbɛ nɔ bɔ ni akwɛɔ “Nyɔŋmɔ Israel lɛ” nɔ lɛ tamɔ bɔ ni akwɛ blema Israel nɔ lɛ?

11 Maŋ hee ni ji “Nyɔŋmɔ Israel lɛ” je blema Israel maŋ lɛ yɛ gbɛ̀i komɛi anɔ, shi srɔtofeemɔ hu yɛ amɛteŋ. Eyɛ mli akɛ adesai ye blema Israel maŋ lɛ nɔ maŋtsɛmɛi, ni amɛkɛ kooloi hu shã eshai ahe afɔle moŋ, shi ebɛ lɛ nakai yɛ Kristofoi asafo lɛ gbɛfaŋ. Gbɛ kome ni Kristofoi asafo lɛ kɛje Israel maŋ lɛ ji akɛ, akɛ onukpai tsuɔ nii yɛ Kristofoi asafo lɛ mli. (2 Mose 19:3-8) Asafoŋ onukpai nɛɛ yeee tooku lɛ nɔ. Shi moŋ, amɛkwɛɔ asafo lɛ, ni amɛjɛɔ amɛtsui muu fɛɛ mli amɛnyiɛɔ asafo lɛ hiɛ kɛtsuɔ Kristofoi anitsumɔi. Amɛkɛ asafoŋbii lɛ ateŋ mɔ fɛɛ mɔ yeɔ yɛ suɔmɔ mli, ni amɛwoɔ amɛ fɛɛ.—2 Kor. 1:24; 1 Pet. 5:2, 3.

12 “Nyɔŋmɔ Israel lɛ” kɛ amɛnanemɛi “tooi krokomɛi” lɛ jwɛŋɔ bɔ ni Nyɔŋmɔ kɛ blema Israel ye ha lɛ nɔ, ni no haa amɛhiɛ sɔɔ Yehowa kɛ gbɛ ni etsɔɔ nɔ eyeɔ nɔ lɛ waa. (Yoh. 10:16) Ákɛ nɔkwɛmɔnɔ lɛ, nibii ni tee nɔ yɛ blema Israel lɛ haa anaa faŋŋ akɛ maŋtsɛmɛi lɛ ná maŋbii lɛ anɔ hewalɛ waa, yɛ gbɛ kpakpa loo gbɛ gbonyo nɔ. Sane nɛɛ haa mɛi ni nyiɛɔ hiɛ yɛ Kristofoi asafo lɛ mli lɛ naa akɛ, eyɛ mli akɛ amɛjeee nɔyelɔi tamɔ blema maŋtsɛmɛi lɛ moŋ, shi esa akɛ amɛfee hemɔkɛyeli he nɔkwɛmɔnɔ kpakpa be fɛɛ be.—Heb. 13:7.

Bɔ ni Yehowa Yeɔ Nɔ Ŋmɛnɛ

13. Mɛni ba yɛ afi 1914 ni sa kadimɔ waa?

13 Kristofoi ni yɔɔ ŋmɛnɛ lɛ shiɛɔ amɛhaa je lɛ akɛ etsɛŋ kwraa, adesai anɔyeli sɛɛ baafo. Yehowa to e-Maŋtsɛyeli lɛ shishi yɛ ŋwɛi ni ewó Yesu Kristo akɛ enɔ Maŋtsɛ yɛ afi 1914. Ekɛ hegbɛ ha Yesu yɛ nakai beaŋ koni eje kpo ‘eye kunim, koni esaa eye kunim.’ (Kpoj. 6:2) Yɛ nakai beaŋ lɛ, akɛɛ Maŋtsɛ hee nɛɛ akɛ: “Ye lumɔ yɛ ohenyɛlɔi lɛ ateŋ!” (Lala 110:2) Dɔlɛ sane ji akɛ, jeŋmaji lɛ baaa amɛhe shi kwraa amɛhaaa Yehowa nɔyeli lɛ. Amɛtee nɔ amɛfee amɛnii oookɛɛ “Nyɔŋmɔ ko bɛ!”—Lala 14:1.

14, 15. (a) Mɛɛ gbɛ nɔ Nyɔŋmɔ Maŋtsɛyeli lɛ tsɔɔ eyeɔ wɔ nɔ ŋmɛnɛ, ni mɛɛ saji esa akɛ wɔteŋ mɔ fɛɛ mɔ abi ehe yɛ enɛ he? (b) Mɛɛ gbɛ nɔ ŋmɛnɛ po lɛ anaa faŋŋ akɛ Nyɔŋmɔ nɔyeli lɛ nɔ bɛ?

14 Mɛi ni afɔ amɛ mu, ni feɔ “Nyɔŋmɔ Israel lɛ” ateŋ mɛi fioo ko eshwɛ yɛ shikpɔŋ lɛ nɔ, ni ákɛ Yesu nyɛmimɛi lɛ, amɛmiisɔmɔ akɛ “bɔfoi yɛ Kristo najiaŋ.” (2 Kor. 5:20) Aŋɔ amɛ akɛ tsulɔ anɔkwafo kɛ nilelɔ kuu ato mɛi ni afɔ amɛ mu lɛ kɛ asafo babaoo ni yi faa daa nɛɛ, ni ji Kristofoi akpekpei abɔ ni yɔɔ hiɛnɔkamɔ akɛ amɛbaahi shi kɛya naanɔ yɛ shikpɔŋ lɛ nɔ lɛ anɔ, koni amɛha amɛ mumɔŋ niyenii. (Mat. 24:45-47; Kpoj. 7:9-15) Shweremɔ ni anɔkwa jálɔi shwereɔ yɛ mumɔŋ ŋmɛnɛ lɛ tsɔɔ akɛ Yehowa miijɔɔ gbɛjianɔtoo nɛɛ nɔ.

15 Esa jogbaŋŋ akɛ wɔteŋ mɔ fɛɛ mɔ abi ehe akɛ: ‘Ani mile sɔ̃i ni esa akɛ matsu he nii yɛ Kristofoi asafo lɛ mli lɛ jogbaŋŋ? Ani miifi Yehowa nɔyeli lɛ sɛɛ yɛ gbɛ kpakpa nɔ? Ani eŋɔɔ minaa waa akɛ mifata mɛi ni Yehowa Maŋtsɛyeli ni miiye nɔ lɛ yeɔ amɛnɔ lɛ ahe? Ani mitswa mifai shi akɛ maya nɔ mashiɛ Nyɔŋmɔ Maŋtsɛyeli lɛ matsɔɔ mɛi bɔ ni manyɛ?’ Ákɛ kuu lɛ, wɔjɛɔ wɔsuɔmɔ mli wɔkɛ Nɔyeli Kuu lɛ gbɛtsɔɔmɔi tsuɔ nii, ni wɔkɛ asafoŋ onukpai lɛ feɔ ekome. Kɛ́ wɔfee nakai lɛ, wɔtsɔɔ akɛ wɔkpɛlɛɔ Nyɔŋmɔ nɔyeli lɛ nɔ. (Nyɛkanea Hebribii 13:17.) Kɛ́ wɔjɛ wɔsuɔmɔ mli wɔkɛ gbɛtsɔɔmɔi tsu nii lɛ, no haa wɔfeɔ ekome yɛ jeŋ fɛɛ, ni enɛ haa esoroɔ wɔ kwraa yɛ jeŋ ni ekomefeemɔ bɛ mli nɛɛ mli. Ehaa toiŋjɔlɛ hu hiɔ wɔteŋ ni wɔfeɔ jalɛ nii, ni no woɔ Yehowa hiɛ nyam akɛ enɔyeli lɛ nɔ bɛ.

Yehowa Nɔyeli lɛ Baaye Omanye

16. Mɛɛ yiŋ esa akɛ mɔ fɛɛ mɔ akpɛ ŋmɛnɛ?

16 Etsɛŋ kwraa ni abaana saji ni atee amɛ shi yɛ Eden lɛ naa. No hewɔ lɛ, amrɔ nɛɛ ji be ni esa akɛ mɛi kɛkpɛ amɛyiŋ. Esa akɛ mɔ fɛɛ mɔ akpɛ eyiŋ kɛji ebaakpɛlɛ Yehowa nɔyeli lɛ nɔ loo ebaakpɛlɛ adesai anɔyeli nɔ. Wɔná hegbɛ kpele akɛ wɔɔye wɔbua heshibalɔi ni amɛkpɛ yiŋ ni ja. Etsɛŋ ni Yehowa nɔyeli lɛ baakpata adesai anɔyelii ni Satan kudɔɔ amɛ lɛ ahiɛ kwrakwra yɛ Harmagedon. (Dan. 2:44; Kpoj. 16:16) Adesai anɔyeli sɛɛ baafo ni Nyɔŋmɔ Maŋtsɛyeli lɛ baaye shikpɔŋ muu lɛ fɛɛ nɔ. Abaana faŋŋ yɛ gbɛ ni mɔɔ shi jogbaŋŋ nɔ akɛ Yehowa nɔyeli lɛ ja.—Nyɛkanea Kpojiemɔ 21:3-5.

17. Mɛɛ saji yeɔ ebuaa aŋkroaŋkroi ni ji heshibalɔi koni amɛkpɛ amɛyiŋ akɛ amɛbaafi Nyɔŋmɔ nɔyeli lɛ sɛɛ?

17 Esa akɛ mɛi ni nako akpɛ amɛyiŋ akɛ amɛbaasɔmɔ Yehowa lɛ kɛ sɔlemɔ asusu sɛɛnamɔi ni baajɛ Nyɔŋmɔ nɔyeli lɛ mli kɛbaha adesai lɛ ahe jogbaŋŋ. Adesai anɔyeli nyɛko aha awuiyeli sɛɛ afo. Nyɔŋmɔ nɔyeli lɛ baajie efɔŋfeelɔi fɛɛ kɛjɛ shikpɔŋ lɛ nɔ. (Lala 37:1, 2, 9) Adesai anɔyeli eha awu ta babaoo, shi Nyɔŋmɔ nɔyeli lɛ baaha ‘tai asɛɛ afo kɛya shikpɔŋ lɛ naagbeehei lɛ.’ (Lala 46:10) Hɛɛ, Nyɔŋmɔ nɔyeli lɛ baaha toiŋjɔlɛ ahi adesai kɛ kooloi po ateŋ! (Yes. 11:6-9) Hɔmɔ yeɔ mɛi babaoo ni amɛyeɔ ohia yɛ adesai anɔyeli shishi, shi Nyɔŋmɔ nɔyeli lɛ baajie fɛɛ kɛya. (Yes. 65:21) Nɔyelɔi ni ji adesai ni hiɛ jwɛŋmɔ kpakpa lɛ po nyɛko aha hela kɛ gbele sɛɛ afo, shi Nyɔŋmɔ nɔyeli lɛ baaha mɛi ni egbɔlɔ lɛ kɛ mɛi ni he miiye lɛ aku sɛɛ atsɔmɔ oblahii kɛ oblayei ekoŋŋ, ni amɛbaaná miishɛɛ. (Hiob 33:25; Yes. 35:5, 6) Yɛ anɔkwale mli lɛ, shikpɔŋ lɛ baatsɔ paradeiso, ni abaatee gbohii lɛ ashi po kɛba wala mli.—Luka 23:43; Bɔf. 24:15.

18. Mɛɛ gbɛ nɔ wɔɔtsɔ wɔha ana akɛ wɔheɔ wɔyeɔ akɛ Nyɔŋmɔ nɔyeli lɛ nɔ bɛ?

18 Hɛɛ, Nyɔŋmɔ nɔyeli lɛ baajie nibii gbohii fɛɛ ni Satan kɛba beni elaka wɔ klɛŋklɛŋ fɔlɔi lɛ koni amɛtse amɛ-Bɔlɔ lɛ hiɛ atua lɛ. Ni susumɔ enɛ he okwɛ, Satan kɛ aaafee afii 6,000 etee nɔ efite nii, shi Nyɔŋmɔ baatsɔ Kristo nɔ esaa nakai nibii lɛ fɛɛ yɛ afii 1,000 pɛ mli! Enɛ ji odaseyeli ni baama nɔ aduatsɔ akɛ Nyɔŋmɔ nɔyeli lɛ nɔ bɛ! Akɛni wɔji wɔ-Nyɔŋmɔ lɛ Odasefoi hewɔ lɛ, wɔkpɛlɛɔ enɔ akɛ wɔ-Nɔyelɔ. No hewɔ lɛ, nyɛhaa wɔkɛ wɔshihilɛ atsɔa yɛ ŋmɛlɛtswaa fɛɛ ŋmɛlɛtswaa mli daa gbi akɛ wɔji Yehowa jálɔi kɛ e-Maŋtsɛyeli lɛ shishibii, ni ákɛ eŋɔɔ wɔnaa akɛ wɔji e-Dasefoi. Nyɛhaa wɔkɛ hegbɛ fɛɛ hegbɛ ni wɔbaaná lɛ atsua nii jogbaŋŋ kɛkɛɛ mɛi ni baabo wɔ toi lɛ akɛ Yehowa nɔyeli lɛ ji nɔ ni hi fe fɛɛ.

Mɛni Wɔkase yɛ Nyɔŋmɔ Nɔyeli lɛ He yɛ . . . 

5 Mose 7:7, 8?

1 Samuel 8:9-18?

Hebribii 13:17?

Kpojiemɔ 21:3-5?

[Nikasemɔ lɛ he Sanebimɔi]

[Mfonirii ni yɔɔ baafa 29]

Yehowa eŋmɛko hegbɛ ni eyɔɔ akɛ eye nɔ lɛ he

[Mfoniri ni yɔɔ baafa 31]

Kɛ́ wɔjɛ wɔsuɔmɔ mli wɔba wɔhe shi wɔha Yehowa nɔyeli lɛ ehaa wɔfeɔ ekome yɛ jeŋ fɛɛ