Muwuso wa Yehova Wathuwuskika!
Muwuso wa Yehova Wathuwuskika!
“Wapacanyapavyose wakuwusa mu ufumu wa ŵanthu.”—DAN. 4:17.
1, 2. Kasi muwuso wa ŵanthu watondeka pa vifukwa wuli?
PALIJE uyo wangakana kuti muwuso wa ŵanthu watondeka! Cifukwa cikuru ico watondekera nchakuti ŵanthu ŵalije vinjeru ivyo vingaŵawovwira kuti ŵawusenge makora. Mazuŵa ghano vikuwonekerathu kuti muwuso wa ŵanthu ngwakutondeka cifukwa cakuti ŵawusi ŵanandi ‘mbakujitemwa iwoŵene, ŵakutemwa ndalama, ŵakujituntha, ŵakujikuzga, ŵambura kugomezgeka, ŵanonono, ŵakusesa, ŵambura kujikora, ŵakofya, ŵambura kutemwa uwemi, ŵakwendera mphiska, ndipo ŵakujitukumura cifukwa ca kunotha.’—2 Tim. 3:2-4.
2 Ŵapapi ŵithu ŵakwamba ŵakakana kuwusika na Ciuta. Panji ŵakaghanaghanga kuti ŵaŵenge na wanangwa wa kucita vinthu pa iwoŵene. Kweni unenesko ngwakuti ŵakajilambika ku muwuso wa Satana. Mwakulongozgeka na Satana, uyo ni “muwusi wa caru ici,” ŵanthu ŵatimbanizga caru kwa vilimika vikwi vinkhondi na cimoza, kutitolera ku suzgo iyo tilimo sono. (Yoh. 12:31) Pakuyowoya za umo ŵanthu ŵakukhalira mazuŵa ghano, buku lakuti, The Oxford History of the Twentieth Century likuti, ‘nkhutaya waka nyengo kulindilira kuti caru cingaŵa ciwemi.’ Likulongosora kuti: ‘Vingacitika yayi kuti caru ciŵe ciwemi, nakuti para ŵanthu ŵakulimbikira kuti caru ciŵe ciwemi ŵakucema waka masuzgo, muwuso wa nkhaza na nkhondo zakofya.’ Uwu mbukaboni wakuti muwuso wa ŵanthu watondekerathu.
3. Kasi muwuso wa Ciuta mphanyi ukaŵa wuli kuŵenge kuti Adamu na Eva ŵandanange?
3 Nchacitima kuti ŵapapi ŵithu ŵakwamba ŵakakana muwuso wa Ciuta, muwuso wekha uwo ungawovwira ŵanthu. Mbunenesko kuti tikumanya yayi umo Yehova wate wawusirenge caru kuŵenge kuti Adamu na Eva ŵakalutilira kugomezgeka kwa iyo. Ndipouli, ŵanthu wose ŵazomerenge muwuso wa Ciuta, mphanyi ukucita vinthu mwacitemwa ndiposo mwambura kutemwera. (Mil. 10:34; 1 Yoh. 4:8) Pakuti Ciuta wali na vinjeru vyapacanya, tikugomezga kuti ŵanthu ŵalutilirenge kuwusika na iyo mphanyi maubudi agho ghacitika na ŵanthu awo ŵakuwusa ghakacitika yayi. Muwuso wa Ciuta mphanyi ‘ukakhorweska camoyo cose.’ (Sal. 145:16) Kuyowoya mwakudumura, mphanyi ukaŵa muwuso wakufikapo. (Dute. 32:4) Nchacitima kuti ŵanthu ŵakakana kuwusika na Ciuta.
4. Kasi mazaza gha Satana ghakugota mpha?
4 Kweni nchiwemi kukumbuka kuti nangauli Yehova wazomerezga ŵanthu kujiwusa, iyo wandalekepo kuwusa vilengiwa vyake. Nanga ni themba lankhongono la Babuloni likacicizgika kumanya kuti, “Wapacanyapavyose wakuwusa mu ufumu wa ŵanthu.” (Dan. 4:17) Paumaliro, Ufumu wa Ciuta uzamufiska khumbo lake. (Mat. 6:10) Mbunenesko kuti Yehova wazomerezga Satana kucita nga ni “ciuta wa mgonezi uno” kwakanyengo, mwakuti wazgore mwakukhorweska nkhani iyo Satana wakambiska. (2 Kor. 4:4; 1 Yoh. 5:19) Ndipouli, Satana wangacita yayi vinthu ivyo Yehova wandamuzomerezge. (2 Mid. 20:6; yaniskani na Job 1:11, 12; 2:3-6) Nyengo zose paŵa ŵanthu awo ŵasankha kujilambika kwa Ciuta nangauli ŵakukhala mu caru ico cikuwusika na Mulwani mukuru wa Ciuta.
Apo Ciuta Wakawusanga Ŵaisrayeli
5. Kasi Ŵaisrayeli ŵakapangana vici na Ciuta?
5 Kwambira mu mazuŵa gha Abelu mpaka mu nyengo ya Ŵaisrayeli, ŵanthu ŵanandi ŵakugomezgeka ŵakasopanga Yehova na kupulikira malango ghake. (Heb. 11:4-22) Mu mazuŵa gha Mozesi, Yehova wakapanga phangano na ŵana ŵa Yakobe, ndipo ŵana aŵa ndiwo ŵakazakacemeka mtundu wa Israyeli. Mu 1513 B.C.E, Ŵaisrayeli pamoza na ŵana ŵawo ŵakazomera kuti Yehova waŵe Muwusi wawo, ŵakati: “Vyose ivyo Yehova wayowoya titicitenge.”—Ex. 19:8.
6, 7. Kasi vinthu vikaŵa wuli apo Ciuta wakawusanga Ŵaisrayeli?
6 Yehova wakaŵa na cilato apo wakasora Ŵaisrayeli kuŵa ŵanthu ŵake. (Ŵazgani Duteronome 7:7, 8.) Wakaŵasora kuti waŵapwelelerenge waka yayi. Cinyake ico wakaŵasolera cikaŵa cifukwa ca zina ndiposo muwuso wake, ndipo ivi ndivyo vikaŵa vyakuzirwa comene. Ŵaisrayeli ŵakeneranga kucitira ukaboni kuti Yehova ndiyo yekha Ciuta waunenesko. (Yes. 43:10; 44:6-8) Ntheura wakaŵaphalira kuti: “Ndimwe ŵanthu ŵatuŵa kwa Yehova Ciuta winu, ndipo Yehova wamusorani kuŵa ŵanthu ŵakupatulika kwa Iye, mu ŵamitundu wose awo ŵali pa caru.”—Dute. 14:2.
7 Pakuwusa Ŵaisrayeli, Ciuta wakakumbukanga kuti ŵakaŵa ŵambura kufikapo. Ndipouli, malango ghake ghakaŵa ghakufikapo ndipo ghakavumburanga mikhaliro yake. Malango agho Yehova wakapeleka ku Ŵaisrayeli, ghakalongoranga kuti ni mutuŵa, wakutemwa urunji, ngwakunozgeka kugowokera ndiposo ngwakuzika. Mu mazuŵa gha Joshuwa ndiposo pamanyuma pa nyifwa yake, mtundu wa Israyeli ukapulikiranga malango gha Yehova ndipo ukasangwanga na mtende ndiposo vitumbiko vyauzimu. (Josh. 24:21, 22, 31) Mdauko wa Israyeli ukulongora kuti vinthu ivyo vikacitikanga mu nyengo iyo, mbukaboni wakuti muwuso wa Yehova nguwemi comene.
Kuwusika na Ŵanthu Kuli na Masuzgo
8, 9. Nchinthu wuli cawakawaka ico Ŵaisrayeli ŵakalomba, ndipo cikacitika nchivici?
8 Nyengo yikati yajumphapo, Ŵaisrayeli ŵakawupata muwuso wa Ciuta kanandi waka, ndipo Ciuta wakaleka kuŵavikilira. Pamasinda, kwizira mwa nchimi Samuel, Ŵaisrayeli ŵakalomba kuti ŵaŵe na themba lakuti ŵaliwonenge. Yehova wakaphalira Samuyeli kuti waŵape ivyo ŵakalomba. Ndipo wakayowoyaso kuti: “Ntha ŵakupata iwe kweni ŵandipata Ine kuti ndileke kuŵa fumu yawo.” (1 Sam. 8:7) Nangauli Yehova wakazomerezga Ŵaisrayeli kuti ŵaŵe na themba lakuti ŵaliwonenge, wakaŵacenjezga kuti ŵasuzgikenge cifukwa ca kujiwusa ŵekha.—Ŵazgani 1 Samuel 8:9-18.
9 Mdauko ukulongora kuti ivyo Yehova wakaŵacenjezga vikaŵa vyaunenesko. Ŵaisrayeli ŵakasuzgika comene cifukwa ca kujiwusa ŵekha, comenecomene para themba ilo likuŵawusa ndambura kugomezgeka. Para tikukumbuka ivyo vikacitikira Ŵaisrayeli, tikuzizwa yayi kuti kwa vilimika vinandi, maboma agho ghakuwusika na ŵanthu awo ŵakumumanya yayi Yehova ghatondeka. Mbunenesko kuti ŵandyali ŵanyake ŵakulomba Ciuta kuti watumbike ivyo ŵakucita kuti paŵe mtende na civikiliro. Kweni kasi Ciuta wangatumbika wuli ŵanthu awo ŵakujilambika yayi ku muwuso wake?—Sal. 2:10-12.
Mtundu Uphya Uwo Ukuwusika na Ciuta
10. Cifukwa wuli mtundu unyake ukanjira m’malo mwa Ŵaisrayeli na kuŵa mtundu wakusoleka wa Ciuta?
10 Ŵaisrayeli ŵakalongora kuti ŵakakhumbanga yayi kuteŵetera Yehova mwakugomezgeka. Pamasinda, ŵakakana Mesiya uyo wakimikika na Ciuta, ntheura Yehova wakaŵapata na kusora ŵanthu ŵanyake kuti ŵaŵe mtundu uphya. Paumaliro, mu cilimika ca 33 C.E., mpingo Wacikhristu wa ŵasopi ŵa Yehova ŵakuphakazgika ukababika. Mpingo uwu ndiwo ukaŵa mtundu uphya wakuwusika na Yehova. Paulosi wakati mtundu uwu, ni “Israyeli wa Ciuta.”—Gal. 6:16.
11, 12. Pa nkhani ya kulaŵilira, kasi pali kuyana wuli pakati pa Israyeli wakale na “Israyeli wa Ciuta”?
11 Pali vinthu vinyake ivyo mtundu wa Israyeli wakale na mtundu uphya wa “Israyeli wa Ciuta” vikuyana ndiposo kupambana. Israyeli muphya, uwo ni mpingo Wacikhristu, ukupambana na Israyeli wakale cifukwa cakuti ulije themba lakuwoneka ndipo ukwenera cara kupeleka nyama kuŵa sembe cifukwa ca ŵakwananga. Cinthu cimoza ico cikuyana pakati pa mtundu wa Israyeli na mpingo Wacikhristu ni ndondomeko ya ŵanalume ŵalara. (Ex. 19:3-8) Ŵalara Ŵacikhristu aŵa ŵakuwusa mberere yayi. Kweni ŵakuliska mpingo, ndipo ŵakuŵa panthazi pakucita milimo Yacikhristu. Ŵakucindika na kutemwa waliyose mu mpingo.—2 Kor. 1:24; 1 Pet. 5:2, 3.
12 Para Ŵakhristu ŵakuphakazgika, awo ni “Israyeli wa Ciuta” na ŵanyawo ŵa “mberere zinyake” ŵakughanaghanira umo Ciuta wakacitira vinthu na Israyeli wakale, ŵakumanya makora Yehova ndiposo umo wakuwusira. (Yoh. 10:16) Mwaciyelezgero, mdauko ukulongora kuti ivyo ŵawusi ŵakacitanga vikakhwaskanga ŵanthu ŵawo, mu nthowa yiwemi panji yiheni. Fundo iyi njakovwira comene ku awo ŵakulongozga pakati pa Ŵakhristu. Nangauli iwo ŵakuwusa yayi nga umo vikaŵira na mathemba gha Israyeli, ŵakwenera kulongora ciyelezgero ciwemi ca cipulikano.—Heb. 13:7.
Umo Yehova Wakuwusira Mazuŵa Ghano
13. Nchinthu wuli cakuzirwa ico cikacitika mu 1914?
13 Mazuŵa ghano, Ŵakhristu ŵakupharazga kuti muwuso wa ŵanthu umalenge sonosono apa. Mu cilimika ca 1914, Yehova wali kwimika Ufumu wake kucanya, uwo Themba lake ni Yesu Khristu. Pa nyengo iyo, wakamupa Yesu mazaza kuti walute “kukatonda na kumalizga kutonda kwake.” (Uvu. 6:2) Themba liphya ili likaphalirika kuti ‘liwuse mukati mwa ŵalwani ŵake.’ (Sal. 110:2) Cacitima nchakuti ŵamitundu ŵakukana kujilambika ku muwuso wa Yehova. Ŵakulutilira kucita vinthu nga “kulije [Yehova] Ciuta.”—Sal. 14:1.
14, 15. (a) Kasi Ciuta wakutiwusa wuli mazuŵa ghano, ndipo tikwenera kujifumba mafumbo wuli? (b) Kasi muwuso wa Ciuta walongora wuli kuti nguwemi kuluska uliwose?
14 Pa caru capasi pacali Ŵakhristu ŵakuphakazgika awo ni “Israyeli wa Ciuta,” ndipo pakuŵa ŵabali ŵa Khristu, ŵakulutilira kwimilira “mu malo gha Khristu.” (2 Kor. 5:20) Ŵali kwimikika kuŵa muzga wakugomezgeka na wakucenjera, kuti ŵapwelelere na kupeleka cakurya cauzimu ku ŵakuphakazgika na ku Ŵakhristu mamiliyoni ghanandi, awo ŵakulindilira kuzakakhala pa caru capasi kwamuyirayira. (Mat. 24:45-47; Uvu. 7:9-15) Ŵasopi ŵaunenesko ŵakusakata mwauzimu mazuŵa ghano, kulongora kuti Yehova wakutumbika Ŵakhristu awo ŵakwimilira mu malo gha Khristu.
15 Waliyose wa ise wakwenera kujifumba kuti: ‘Kasi nkhumanya ivyo nkhwenera kucita mu mpingo? Kasi nkhukhozgera muwuso wa Yehova? Kasi nili wakukondwa kuwusika na Ufumu wa Yehova? Kasi nkhulimbikira kuphalira ŵanthu za Ufumu wa Ciuta mwakuyana na nkhongono zane?’ Tose tikukhumbisiska kujilambika ku ulongozgi uwo Wupu Wakulongozga ukupeleka na kukolerana na ŵalara awo ŵali kwimikika mu mpingo. Para tikucita nthena, tikulongora kuti tikuzomera muwuso wa Ciuta. (Ŵazgani Ŵahebere 13:17.) Kujilambika ku muwuso wa Ciuta mwakufumira pasi pa mtima, kukovwira kuti tiŵe ŵakukolerana pa caru cose capasi, nangauli tikukhala pakati pa ŵanthu awo mbakugaŵikana. Kukovwiraso kuti pakati pithu paŵe mtende, ntheura Yehova wakupika ucindami, kulongora kuti muwuso wake nguwemi comene ndipo palije uwo ungayana nawo.
Muwuso wa Yehova Ukutonda
16. Kasi waliyose wakwenera kusankha vici?
16 Nyengo yikusendelera comene kuti nkhani iyo yikawuka mu munda wa Edeni yimare. Ntheura, iyi ni nyengo yakuti ŵanthu ŵamanye cakucita. Waliyose wakwenera kusankha kuwusika na Yehova panji kulutilira kuwusika na ŵanthu. Tili na mwaŵi wa kovwira ŵanthu ŵamaghanoghano ghawemi kuti ŵasankhe makora. Sonosono apa, pa Haramagedoni, muwuso wa Yehova uzamunjira m’malo mwa muwuso wa ŵanthu uwo ukulongozgeka na Satana. (Dan. 2:44; Uvu. 16:16) Ŵanthu ŵazamuwusaso yayi, ndipo Ufumu wa Ciuta uzamuwusa caru cose capasi. Pa nyengo iyo, muwuso wa Yehova uzamuthuwuskika nadi.—Ŵazgani Uvumbuzi 21:3-5.
17. Ni vinthu wuli ivyo vikovwira ŵanthu kusankha makora muwuso?
17 Awo ŵandasankhe kuwusika na Yehova, ŵakwenera kulomba na kughanaghanirapo vinthu viwemi ivyo muwuso wa Ciuta uzamucitira ŵanthu. Muwuso wa ŵanthu watondeka kumazga ucikanamalango na ucigeŵenga. Muwuso wa Yehova uzamuwuskapo ŵaheni wose pa caru capasi. (Sal. 37:1, 2, 9) Muwuso wa ŵanthu wacitiska kuti paŵe nkhondo zambura kumara, kweni muwuso wa Ciuta ‘uzamulekeska nkhondo kumphelerekezgo za caru.’ (Sal. 46:9) Nakuti mu muwuso wa Ciuta pazamuŵaso mtende pakati pa ŵanthu na nyama. (Yes. 11:6-9) Mu muwuso wa ŵanthu tikusuzgika na ukavu ndiposo njara, kweni muwuso wa Ciuta uzamumazga vyose ivi. (Yes. 65:21) Nanga ni ŵawusi awo ŵakuŵa na vilato viwemi ŵatondeka kumazga matenda na nyifwa, kweni mu Ufumu wa Ciuta muzamuŵavya matenda ndipo ŵacekuru ‘ŵazamuwelera ku mazuŵa gha uphya wawo.’ (Job 33:25; Yes. 35:5, 6) Nadi, caru cizamuŵa paradiso ndipo ŵakufwa ŵazamuwuka.—Luka 23:43; Mil. 24:15.
18. Kasi tingalongora wuli kuti tikugomezga kuti Ufumu wa Ciuta nguwemi comene?
18 Ndipo nadi, muwuso wa Ciuta uzamuwuskapo masuzgo ghose agho ghakamba apo Satana wakapusika ŵapapi ŵithu ŵakwamba kuti ŵagalukire Mlengi wawo. Nakuti ghanaghanirani waka, Satana watimbanizga vinthu kwa vilimika 6,000, kweni Ciuta, kwizira mwa Khristu wazamunozga vyose kwa vilimika 1,000 pera. Ivi vikulongora kuti Ufumu wa Ciuta uzamuwusa makora comene. Pakuŵa Ŵakaboni ŵa Ciuta, tikuzomera kuti Iyo ni Muwusi withu. Ntheura, zuŵa lililose na ora lililose tikwenera kulongora kuti ndise ŵasopi ŵa Yehova, kuti tili pasi pa Ufumu wake na kukondwa kuti ndise Ŵakaboni ŵake. Ndipo tiyeni tiphalirenge waliyose kuti muwuso wa Yehova nguwemi comene, palije uwo ungayana nawo.
Pakuyowoya za Muwuso wa Ciuta, Kasi Tasambiraci mu Malemba Agha:
[Mafumbo]
[Vithuzithuzi pa peji 29]
Yehova wandalekepo kuwusa
[Cithuzithuzi pa peji 31]
Ŵanthu ŵa Yehova mbakukolerana pa caru cose cifukwa ŵakujilambika ku muwuso wake