ẸMHỌANTA NỌN RIBHI BAIBO FI IẸNLẸN ỌSI ERIA DENỌ

Be re okpea ọkpa nọn yi ọkpa bhi ekhẹn Rastafari rẹ gbẹn eto-idada nọnsọle a, yẹ khọn ọne ọkhọle nin ọle rẹ ha he ebo? Be rẹkpa okpea ọkpa nọn ha rẹkpa ẹbho ne khiẹn ikhunmhun nọn imhẹn si ẹbho osa, nọn yẹ manman hoẹmhọn okhọnlẹn, rẹ fi iẹnlẹn nọnsọle denọ? Fẹ ebi ene ẹbho nan tayẹ.

“Mẹn da zobọ bhọ rẹ ha re ẹlo nọn imhẹn ghe ebo.”—HAFENI NGHAMA

EKA UKPE NIN ỌLE YE: 34

AGBAẸBHO NỌN NA VAE: ZAMBIA

OKHA NỌNSỌLE: EKHẸN RASTAFARI

EBI IẸNLẸN NỌNSẸMHẸN KA DIAYẸ: Bhi eji ẹbho ne nẹ sibhi agbaẹbho nọnsele re dia bhi Zambia, ọle a da biẹ mẹn. ẹghe nan rẹ ha khọnlẹn bhi Namibia, inẹn mẹn da nẹ sibhi enin re, yẹ dọ deba usun ọkpa natiọle South West Africa People’s Organization (SWAPO). Ọne usun nan da ha ne gọvamẹnt ọsi South Africa ne gbẹloghe Namibia khọnlẹn bhi ọne ẹghenin.

Mẹn kuẹ dọ wanre sẹbhi ikpe 15, ije kẹkẹ nin ẹbho ne nẹ sibhi agbaẹbho nọnsele re diọ mẹn da nyẹnlẹn. A da wo ha man ene usẹn ebi ele ha rẹ ha mun ọkalo yẹ bhi ọne usun natiọle SWAPO nọn ha miẹn ele fan. A da yẹ taman mhan nin mhan hẹi hoẹmhọn ebo.

Beji mẹn ribhi ikpe 11, Mẹn da ha guanọ nin mẹn kiẹn Kristiẹn yẹ ha yi ọkpa bhi ọne otuẹ nọn ribhi eji mhan da nyẹnlẹn. Pastọ ọkpa nin mẹn ne zilo ọle bha ji mẹn da lu ọle. Bhiriọ, mẹn bha yẹ ha rẹọbhi ẹmhọn Osẹnobulua. Ẹghe nin mẹn ki rẹ ha ribhi ikpe 15, mẹn da wo manman hoẹmhọn illo, mẹn da yẹ wo ha guanọ nin mẹn re ọkpẹnlẹn ọbhi uwedẹ nọn imhẹn nin ẹbho rẹ ha ne ibhokhan Africa ne bhihi lu emhin. Ranmhude ọnan, mẹn da dọ deba ekhẹn Rastafari. Mẹn da ha mhọn eto-idada nọn manman taan, mẹn da ha sin itaba-ẹlinmhin, mẹn bha yẹ ha le elanmhẹn, sẹyẹ mẹn da yẹ ha taman ẹbho ebi mhan ha rẹ khọn nin ẹbho ne bhihi yẹ. Ọrẹyiriọ, mẹn da sẹyẹ wo ha nyẹn iẹnlẹn esankan, ghe ifinmu nan da khọnlẹn. Sẹyẹ, mẹn da yẹ wo ha ta ọta esankan.

EBI BAIBO RẸ FI IẸNLẸN NỌNSẸMHẸN DENỌ YẸ: Bhi ukpe 1995, beji mẹn ribhi ikpe 20, mẹn da manman ha ria eria nyan ebi mẹn ha re iẹnlẹn nọnsẹmhẹn lu bhi agbọn. Mẹn da wo ha tie ebe ọsi ekhẹn Rastafari nọn hi ki rẹ khin nin mẹn miẹn. Eso bhi ene ebe tẹmhọn emhin eso ne ribhi Baibo, ọkpakinọn, mẹn bha lẹn otọ ebi mẹn tie. Bhiriọ, mẹn da zẹ rẹ tobọmẹn tie Baibo.

Akizẹbue, ọmọẹ mẹn ọkpa nọn yẹ deba ekhẹn Rastafari da re ebe ọkpa ọsi Esali Jehova nin mẹn nọn gbotọ Baibo fanọn an. Mẹn da tobọmhẹn ha re Baibo luẹ ọne ebe. Akizẹbue, mẹn da miẹn Esali Jehova yẹ deba ele ha luẹ Baibo.

Mẹn da wo manman dọnmhegbe rẹ zobọ bhi itaba-ẹlinmhin nan sin bi anyọn nan da gbe. (2 Corinthians 7:1) Mẹn da fi uwedẹ nin mẹn rẹ muegbe denọ, yẹ gbẹn eto-idada nọnsẹmẹn an nọn taan-taan. Mẹn da zobọ bhọ rẹ ha ghe foto la ividio ọsi ẹbho ne banọn an, bi infinmu nan da khọnlẹn, sẹyẹ, mẹn bha yẹ ha ta ọta esankan. (Ephesians 5:​3, 4) Khere-khere, mẹn da zobọ bhọ rẹ ha re ẹlo nọn imhẹn ghe ebo. (Acts 10:34, 35) Nin mẹn da sabọ fi ene emhin nan denọ bhi iẹnlẹn, ọ da khẹke nin mẹn zobọ bhi illo ne sua mẹn bhọ rẹ ha he ebo, ọ da yẹ khẹke nin mẹn zobọ bhọ rẹ ha deba imọẹ mẹn mun obọ, imọẹ ne sua mẹn bhọ rẹ fikie dọ ha nyẹn iẹnlẹn nin mẹn ka nyẹnlẹn khẹ.

Beji mẹn ki fi ene emhin nan denọ bhi iẹnlẹn, mẹn da dọ guanọ Kindọn Họọ ọsi Esali Jehova yẹ deba ele ha ga. Ẹghe nin mẹn ki rẹ ha ho nin mẹn mianmẹn yẹ kiẹn ọkpa bhi Esali Jehova, azagba-uwa nọnsẹmẹn bha zẹwẹ ha ghọnghọn. Inẹn mẹn da yọle nin mẹn ha khian “Otuẹ Ọbhebhe,” nin mẹn hẹi deba Esali Jehova. Okpea ọkpa bhi azagba-uwa nọnsẹmhan nọn wẹnna nin gọvamẹnt da wo ha zuọ-zuọ mẹn nin mẹn rẹ deba Esali Jehova.

Ọkpakinọn, beji mẹn ki dọ luẹ ebi Jesu rẹ ne ẹbho lu emhin yẹ, mẹn da re egbe khọkhọ ọle. Ọnan da rẹkpa mẹn rẹ sabọ ziẹngbe ekpokpo bi uwedẹ nin ẹbho rẹ ha zuọ-zuọ mẹn. Beji mẹn ki re Baibo fẹ ebi Esali Jehova man ẹbho lẹ, ọnan da rẹkpa mẹn rẹ lẹn ghe mẹn miẹn oga ẹmhọanta. Bhi ọsi ijiẹmhin, ele hi ẹbho ne dọ ha tẹmhọn Osẹnobulua man ẹbho beji Baibo tale. (Matthew 28:19, 20; Acts 15:14) Sẹyẹ, ele ideba ekhẹn ahinmhin-ibo.​—Psalm 146:​3, 4; John 15:17, 18.

ELELE NIN MẸN SẸ MIẸN: Baibo sẹ wo rẹkpa mẹn bhi uwedẹ ne bunbun. Bhi ọsi ijiẹmhin, nin mẹn rẹ zobọ bhi itaba-ẹlinmhin nin mẹn rẹ ha sin, mẹn ki wo dọ sabọ ha koko igho nọn kpọnọ uki-uki. Mẹn iyẹ le oya nọn nabhọre sade ọria sin itaba-ẹlinmhin, sẹyẹ egbe ki wo fẹkẹ ha daan mẹn nian.

Mẹn ki wo ghọnghọn bhi iẹnlẹn nian, yẹ mhọn ebi mẹn re iẹnlẹn nọnsẹmẹn lu. Ọnan hi emhin nin mẹn mọn da guanọ rẹ nabhi ẹghe nin mẹn rẹ ha ribhi usẹn. Ọnọn lu uhọnmhọn emhin ne hi, mẹn ki wo dọ manman sikẹ Osẹnobulua nian.​—James 4:8.

“Ohu iyẹ kẹ re mẹn.”—MARTINO PEDRETTI

EKA UKPE NIN ỌLE YE: 43

AGBAẸBHO NỌN NA VAE: AUSTRALIA

OKHA NỌNSỌLE: ỌRIA NỌN KHIẸN IKHUNMHUN NE IMHẸN

EBI IẸNLẸN NỌNSẸMHẸN KA DIAYẸ: Bhi ẹghe nin mẹn rẹ ha wanre, azagba-uwa nọnsẹmhẹn da wo ha diọbhi ije kẹkẹ dọ ha nyẹnlẹn. Mẹn nyẹnlẹn bhi agbaẹbho nọn manman kpọnọ, bi ọnọn bha kpọnọ, sẹyẹ mẹn nyẹnlẹn bhi eji ẹbho ikẹ manman sẹ bhi otọ Australia nin ọmọn-otọ ọsi ọne agbaẹbho da nyẹnlẹn. Mẹn yẹ wo yere emhin nin mẹn deba imọn ọsi obhio inẹn mẹn bi ibhio inẹn mẹn lu bhi ọne ẹghenin. Mhan da wo ha gbe ehẹn, gbe elanmhẹn bhi ẹwẹ, yẹ lu emhin kẹkẹ nan rẹ gbe elanmhẹn bhi ẹwẹ. Sẹyẹ, mhan da wo ha kanọ emhin ne bunbun.

Ọria nọn fino ekpa aba mẹn ha khiẹn. Ọle da wo ha man mẹn ebi a rẹ khọnlẹn yẹ beji mẹn ribhi obhokhan. Mẹn da wo manman dọ ha khọnlẹn. Ọkuẹsẹ mẹn sẹbhi ikpe uje, mẹn da wo ha da anyọn bhi eji a da da anyọn kẹkẹ. Mẹn bi ọmọẹ mẹn ki wo ha guanọ okhọnlẹn nin mhan ha khọn. Mhan ki noo ọgha bi eran rẹ ne usun ẹbho ne bun sẹbhi itue 20 la ene bun gbera iriọ ha khọnlẹn.

Mẹn da wo manman ha miẹn igho bhi itaba-ẹlinmhin nin mẹn khiẹn bi emhin nin ẹbho do mun re. Mẹn da yẹ ha rẹkpa ẹbho ne khiẹn itaba-ẹlinmhin miẹn ẹbho igho, ẹbho ne mhọn ele osa. Mẹn da ha re osisi gbe ofẹn ele bhi ẹkẹ beji ele ha da re ọne igho nin mẹn. Mẹn da ho nin mẹn kiẹn ọria nan haya rẹ gbono ẹbho a. Ẹghe-ẹghe mẹn wo rẹ ha taman egbe mẹn yọle: “Gbono ele a ọkuẹsẹ ele gbe uwẹ a.”

EBI BAIBO RẸ FI IẸNLẸN NỌNSẸMHẸN DENỌ YẸ: Mẹn wo hẹnmhọn Esali Jehova ẹghe nin mẹn rẹ ha wanre. Ẹghe nin mẹn rẹ wanre gbera ikpe 20, mẹn da nọọn inẹn mẹn si ọle lẹn eji ọkpa nin Ọsali Jehova da nyẹnlẹn. Ikpẹdẹ eva ki gbera, ọkpa bhi Esali Jehova natiọle Dixon da so obọ bhi odẹ nọnsẹmẹn. Mhan ki zẹ talọ, ọle da tie mẹn vae bhi ikolo oga ọsi Esali Jehova. Mẹn da yo ọne ikolo. Ọne ikolo mẹn mọn da yo rẹ na bhi ikpe 20 nian. Inọnta rebhe nin mẹn nọọnlẹn, ene Esali Jehova da wo re Baibo re ewanniẹn mẹn bhọ.

Ọ wo manman ha ti mẹn bhọ nin mẹn rẹ lẹn ghe ẹmhọn ọdeọde ti Jehova bhọ, rẹ dọ sẹbhi ẹbho ne imhẹn. (2 Peter 3:9) Mẹn da dọ lẹn kere ghe Aba nọn mhọn oyẹẹ ọle khin, nọn guanọ nin ọle gbẹloghe mẹn aharẹmiẹn ọria iribhọ nọn ha lu iriọ. Mẹn da yẹ wo manman ha ghọnghọn ẹghe nin mẹn ki rẹ dọ lẹn ghe, ọle dẹ rẹhunmhan mẹn sade mẹn fi uwedẹ nin mẹn rẹ nyẹnlẹn denọ. Ebe ribhi Ephesians 4:​22-​24 manman wo rẹso mẹn. Ene ulọnlẹn nan da rẹkpa mẹn rẹ “mun akpa nin [mẹn] ka mun yọ khẹ fia,” sẹyẹ, ọ da rẹkpa mẹn rẹ “mun akpa ọsọgbọn yọ, nan man bhi iho nọnsi Osẹnobulua.”

Ọ bha lẹkhẹ nin mẹn rẹ fi iẹnlẹn nọnsẹmẹn denọ. Rẹ na bhi mọnde rẹ sẹbhi fraide, mẹn sabọ re obọ sibhi ikhunmhun ne imhẹn re. Ọkpakinọn, mẹn ha ki ha ribhi eji imọẹ mẹn ye bhi ẹdẹ satọde la sọnde, mẹn ki deba ele ha noo ikhunmhun ne imhẹn. Mẹn da dọ lẹn ghe ahamiẹn mẹn ho nin mẹn fi iẹnlẹn nọnsẹmẹn denọ, ọkhẹke nin si egbe kie bhi eji imọẹ mẹn ye. Bhiriọ, mẹn da zẹ nin mẹn rẹ diọbhi obọ ọbhebhe bhi Australia. Imọẹ mẹn eso da ha guanọ nin ele rẹkhan mẹn sẹ ọde, bhiriọ mẹn da ka. Ẹghe nin mhan rẹ ha khian, ele da munhẹn ha sin itaba-ẹlinmhin, yẹ re eso nin mẹn sin. Bhiriọ, mẹn da taman ele ghe mẹn bha yẹ guanọ nin mẹn ha sin itaba-ẹlinmhin. Mhan da zẹ egbe obọ bhi enin. Imẹn ọkpa da ha khian ọkhian nọnsẹmẹn. Ọ bha sẹ bue gbe, mẹn da họn ghe imọẹ mẹn re osisi dọ ra bhi bank.

ELELE NIN MẸN SẸ MIẸN:Ẹghe nin mẹn ki rẹ zẹ imọẹ nesẹmẹn obọ, ọ da wo lẹkhẹ nin mẹn rẹ fi emhin eso denọ bhi iẹnlẹn. Bhi ukpe 1989, mẹn da mianmẹn. Ẹghe nin mẹn ki rẹ mianmẹn fo, ọbhio mẹn nin okhuo, inẹn mẹn, bi aba mẹn da dọ deba mẹn ha ga Jehova.

Ikpe 17 ọ ki yẹ nian nin mẹn re okhuo. Sẹyẹ, mẹn mhọn imọn ea. Ohu iyẹ kẹ re mẹn, aharẹmiẹn ẹbho dọnmhegbe nin ele rẹ re ohu re mẹn. Mẹn ki wo dọ ha hoẹmhọn ẹbho rebhe nian, aharẹmiẹn agbaẹbho kẹkẹ ele da vae, urolo kẹkẹ ele zẹ, ebo ele khin, la ele bhihi. (Revelation 7:9) Mẹn wo dọ kere ghe ọta nin Jesu ta wo dọ munsẹ bhi egbe mẹn. Ọle da yọle: “Edibo nesẹmhẹn bha gene khin sade bha re obọ rẹkhan ebi mẹn taman bha. Bha ki lẹn ẹmhọanta, ọne ẹmhọanta ki miẹn bha fan.”​—John 8:​31, 32.

[Ẹkpẹti]

Nin mẹn da sabọ fi ene emhin nan denọ bhi iẹnlẹn ọ da khẹke nin mẹn zobọ bhi illo ne sua mẹn bhọ rẹ ha he ebo

[Ẹkpẹti]

Mẹn bi ọmọẹ mẹn ki wo ha guanọ okhọnlẹn nin mhan ha khọn. Mhan ki noo ọgha bi eran rẹ ne usun ẹbho ne bun sẹbhi itue 20 la ene bun gbera iriọ ha khọnlẹn