Nahibaluan Mo Bala?

Anong alkoholiko nga mga ilimnon ang ginhimo sang panahon sang Biblia magluwas sa alak?

▪ Ang ‘alak kag maisog nga ilimnon’ pirme mabasa sa Biblia. (Deuteronomio 14:26; Lucas 1:15) Ang “ilimnon” nga ginsambit diri wala nag-agi sa proseso nga distillation nga naimbento sang ulihi na lang nga mga siglo. Ang alkoholiko nga mga ilimnon wala lamang naghalin sa ubas, igos, mansanas, bunga sang palma, kag granada kundi pati man sa dugos.

Ang tinaga nga “makahulobog nga ilimnon” puede man gamiton sa beer. Ang Hebreo nga tinaga nga gin-translate “makahulobog nga ilimnon” naangot sa Akkadian nga tinaga nga mahimo magpatuhoy sa barley ukon sebada sang Mesopotamia nga ginahimo nga beer. Bisan diutay lang ang alkohol sini nga ilimnon, makahulubog ini kon masobrahan ka. (Hulubaton 20:1, MB) Sa mga lulubngan sa Egipto, nakutkutan ang mga miniature sang planta sang beer nga human sa daga kag ang mga painting parte sa paghimo sang beer. Sa Babilonia naman, ang beer kinaandan na nga ilimnon sang mga manggaranon kag mga pigado. Nanamian man sini mag-inom ang mga taga-Palestina, amo nga sa bilog nga pungsod, nakutkutan sang mga arkeologo ang mga banga nga may salaan ang baba. Ginagamit ini sang una para indi mainom ang mga linugdang sang sebada.

Sang panahon ni apostol Pablo, ngaa may mga tion nga delikado ang pagpanakayon?

▪ Bangod mamadlos ang hangin, ang barko nga ginsakyan ni apostol Pablo nabudlayan sa pagpanakayon sa baybayon sang Asia Minor pakadto sa katundan. Suno sa Biblia, may mga tion nga “delikado ang pagpanakayon, kay nakaligad na ang Adlaw sang Pagpuasa nga palatandaan nga tigmaladlos na.” Ginsilingan ni Pablo ang iya kaupod nga mga manuglakbay nga kon magdayon gid sila, “indi lang ang mga karga kag ang sakayan ang madula kundi basi pati ang [ila] kabuhi.”—Binuhatan 27:4-10, APD.

Ang Adlaw sang Pagpuasa nagatupa sa katapusan nga semana sang Septiembre ukon sa una nga semana sang Oktubre. Nahibaluan sang Romano nga mga marinero nga indi delikado magpanakayon halin sa Mayo 27 asta Septiembre 14. Pero, pagkatapos sang Septiembre 14 asta Nobiembre 11, medyo delikado na ang pagpanakayon. Pagkatapos sang Nobiembre 11 asta Marso 10, delikado na katama kag wala na sing may nagapanakayon. Ang isa ka rason amo nga indi mapaktan ang tiempo. Amo gid sini ang naeksperiensiahan ni Pablo. (Binuhatan 27:13-44) Mamadlos ang hangin kon kaisa amo nga nabudlayan sa pagpanakayon ang mga marinero. Madamol man ang panganod amo nga indi nila makita ang adlaw kon aga kag ang mga bituon kon gab-i. Bangod sa alipuop kag ulan, indi nila makita ang ila ginaagyan kag mahimo nga makabunggo sila.

[Retrato sa pahina 23]

[Modelo nga suludlan sang beer sa Egipto]

[Credit Line]

Erich Lessing/Art Resource, NY

[Retrato sa pahina 23]

Ang sakayan sang mga Romano mga 100-200 C.E.

[Credit Line]

Pictorial Archive (Near Eastern History) Est.