Ndaku munda

Ndaku ku tshikebelu

Udi ne bua kuamba bulelela dîba dionso anyi?

Udi ne bua kuamba bulelela dîba dionso anyi?

Udi ne bua kuamba bulelela dîba dionso anyi?

MUNTU yonso utu ne tshikondo tshituye wamba bulelela ne bantu ba bungi batu pamuapa bamba bulelela misangu ya bungi. Kadi mbantu bungi munyi baudi mumanye batu badienzeja bua kuamba bulelela misangu yonso?

Lelu eu bantu bavule batu bashima bikole mu malu a bungi atubu benza. Nansha nanku, mbamanye bimpe tshitu Nzambi wamba bua kuamba bulelela. Tshilejilu, bantu ba bungi mbamanye dîyi dia muanda mukulu dia mu mêyi dikumi didi diamba ne: “Kuibi.” (Ekesode 20:15) Kadi batu bela meji ne: muntu udi mua kuiba anyi kushima bua ntatu anyi bua malu makuabu. Tukonkononayi bilejilu bisatu bia buivi butu bantu bamba ne: ki mbubi.

Muntu udi mua kuiba bua bupele anyi?

Muena tshididi mukuabu muena Lomo wakamba ne: “Bupele ke butu butamba kusaka bantu ku dienza malu mabi.” Mupele udi mua kudibingisha padiye wiba. Bantu badi bamanye nsombelu wende badi mua kutua ku tshiende. Mmunyi muvua Yezu umona tshilumbu etshi? Uvua uditeka pa muaba wa bapele, bualu Bible udi wamba ne: ‘wakadi nabu luse.’ (Matayo 9:36) Kadi kavua witaba buivi nansha kakese. Nunku, ntshinyi tshidi mupele ne bua kuenza?

Nzambi utu uditeka pa muaba wa bantu badi badienzeja ne muoyo umue bua kumutumikila, ne neabeneshe bionso bidibu benza bua kupeta bidibu bakengela. (Musambu 37:25) Mukanda wa Nzambi udi wamba ne: ‘Yehowa kena witabuja bua muntu muakane afue nzala, kadi udi upidia lukuka lua bantu babi.’ (Nsumuinu 10:3) Muntu mupele udiku mua kueyemena mêyi aa anyi? Victorine mmutuishibue ne: mmalelela.

Udi ne lutatu lua bungi bualu mmukaji mukamba, ne udi ne bana batanu batshidi balonga. Mmusombele mu ditunga dipele mutu mbulamatadi kayi utamba kuambuluisha bantu to. Utu upatuka dituku dionso, ne upeta mpunga ya bungi ya kuiba. Kadi Victorine katu umvua muoyo umusaka bua kuiba to. Utu uditatshisha bua kupana bintu biende ku njila bua kupeta bintu bidiye nabi dijinga kayi wibila to. Bua tshinyi katu wiba anyi wibila?

Udi wamba ne: “Tshia kumpala ndi mumanye ne: Nzambi katu ushima ne neangenzele malu mimpe meme mumuidikije. Tshibidi, bana banyi nebalonge bua kuamba anu bulelela padibu bammona ngamba bulelela mu malu onso.”

Ntshinyi tshituye wenza bua kupeta bidiye nabi dijinga? Udi wamba ne: “Tudi ne biakudia, bilamba ne muaba wa kulala. Nansha nanku, kutu misangu intu ndomba balunda banyi diambuluisha, bu mudi bua kudiondapisha. Batu anu bangambuluisha. Bua tshinyi? Bualu mbamanye ne: ntu mbambila anu bulelela, tshitu nkeba kupeta bintu bipite pa bindi nabi dijinga to.

“Bana banyi badi benda bakola kabayi bashima anyi biba to. Tshilejilu, matuku adi panshi aa muena mutumba mukuabu uvua mumone makuta malekeleja pa mesa, ke kunkonkaye bua kumanya ni tshivua ntshina bua bana kuambula. Kakitaba pangakamuambila ne: bana banyi kabatu biba to. Wakapangadija bua kubateya meme tshiyi mumanye. Wakashiya binjanja bibidi bia mfranga 100 mu nzubu muetu muaba uvua bana mua kubimona bimpe. Pakaluaye dituku diakalonda, wakakema bikole bua muvuaye musangane makuta ende anu muaba uvuaye muashiye au. Kuikala ne bana batu bamba bulelela nkupita kuikala ne bubanji bua bungi.”

“Bantu bonso batu biba”

Lelu bantu batu biba bikole miaba ya midimu. Bua bualu ebu ba bungi batu badiambila ne: ‘bantu bonso batu biba, meme ke udi ushadila anyi?’ Kadi Mukanda wa Nzambi udi wamba ne: ‘Kulondi kunyima kua tshisumbu tshia bantu tshinene bua kuenza malu mabi.’ (Ekesode 23:2) Victoire uvua mutumikile mubelu eu. Uvuaku mupete malu mimpe bua diutumikila anyi?

Pavuaye ne bidimu 19, wakapeta mudimu muaba uvuabu benza mafuta a nganji. Panyima pa matuku makese kumonaye ne: ba mamu bonso 40 bavuaye wenza nabu mudimu bavua biba misa, bayisokoka mu bitunga biabu bua kuya kuyipana. Bavua bayipana ku ndekelu kua lumingu luonso ku mushinga uvua ukumbanangana ne difutu dia matuku asatu anyi anayi. Victoire udi wamba ne: “Bua kuamba bualu pa bualu bantu bonso bavua biba. Bavua bakeba bua meme panyi kubuela mu dingumba diabu, meme kubenga ne kubambila ne: tshitu ngiba to. Bakanseka bamba mumvua nyisha shanse.

“Dituku dikuabu patukavua tupatuka bua kuya kumbelu, mfumu wa mudimu wakabuela diakamue. Kutuadijaye kusalakaja mu tshitunga tshia muntu yonso, kusanganaye misa mu bitunga bia bantu bonso pa kumusha tshianyi. Bantu bonso bavuabu bakuate bavua ne bua kubipata ku mudimu diakamue anyi kubakosa difutu dia mbingu ibidi. Mu mbingu ibidi ayi, bena mudimu aba bakajadika ne: tshivua ne tshimvua mujimije to.”

“Kuangula ki nkuiba”

Utu wela meji kayi pautu upeta tshintu tshia mushinga tshidi muntu mukuabu mumatshishe? Bantu ba bungi badi mua kutshiangata kabayi bela meji bua kutshipingajila muenatshi. Buabu bobu “kuangula ki nkuiba.” Bamue bantu batu bela meji ne: kuenza nanku ki nkubi to, bualu muenatshi udi udiambila ne: ntshimane kujimina kashidi. Bakuabu batu bamba ne: ki mbobu badi ne bujitu bua kuya kukeba muenatshi bualu mmudimu mukole wa dikema.

Kadi mmunyi mudi Nzambi umona bualu ebu? Dutelonome 22:1-3 udi wamba ne: muntu uvua wangula tshintu tshia bende uvua ne bua kutshilama bimpe ‘too ne pavua muenatshi ne bua kulua kutshikeba, nunku atshipingaje kudiye.’ Bikala uvua muangule tshintu kayi mutshileje, bavua bamuangata bu muivi. (Ekesode 22:9) Ke mutubi bienzeka lelu anyi? Christine mmujadike ne: ke mutubi.

Christine mmulombodi wa tulasa kampanda tudiashila. Dituku dikuabu dia mu disatu bakamupesha difutu diende dia ngondo mujima. Wakangata makuta au kuasuikakaja kaba kamue ne kuela mu tshibuta bu mutu tshilele tshia bantu ba ku Ouest wa Afrike. Pashishe wakangata taxi moto lubilu mutangile mu bisangilu. Pakafikaye, yeye kuela tshianza mu tshibuta bua kukeba makuta a binjanja bua kupesha muendeshi wa moto. Bu muvuaku muidima, dibuki dia makuta diakamata kayi mumanye to.

Mutantshi mukese pashishe, Blaise nsongalume mukuabu wa bidimu 19 uvua muenyi mu tshitupa atshi kufikaye muaba au. Bavua bumvuangane ne mulunda wende bua kupetangana mu bisangilu bivua Christine mubuele pende abi. Yeye kumona dibuki dia makuta adi, kudiambulaye ne kudiela mu mpaya. Pakajika bisangilu, kuambilaye mulunda wende ne: uvua muangule tshintu pambelu pa lupangu, koku kuikale muntu udi mutshimatshishe amuele nshinga ne ambe muvuatshi.

Pakapingana Christine kumbelu dilolo adi, biakamutonda bikole pakamonaye ne: difutu dia ngondo mujima divua dijimine. Lumingu lujima lumane kupita, wakambila mulunda wende Josephine muvuaye mujimije makuta. Josephine kumuambila ne: kuvua muntu uvua mulue mu bisangilu uvua muangule tshintu kampanda. Christine wakela Blaise nshinga ne kuambaye muvua makuta ende. Wakasanka bikole pavua Blaise mumupingajile makuta ende. Blaise wakumvua bishi? Uvua mulame makuta au munda mua lumingu lujima, kadi udi wamba ne: “Disanka dimvua mupete pamvua mualuje makuta divua dipite dia pamvua mualame.”

Tshidi tshibasaka bua kuamba bulelela misangu yonso

Victorine, Victoire, ne Blaise mbasombele mu matunga mashilangane ne ki mbamanyangane to. Kadi mbafuanangane ku bualu bumue. Bonso m’Bantemu ba Yehowa ne badi batumikila tshidi Bible wamba bua kuamba bulelela. Mbindile buloba bupiabupia budi Nzambi mulaye. Mukanda wa Nzambi udi wamba ne: ‘Bu mudi mulayi wende tudi tutekemena diulu dipiadipia ne buloba bupiabupia mudi buakane buikalemu.’ Bantu bikala mu buloba bupiabupia nebikale bakane, bamba anu bulelela.​—2 Petelo 3:13.

Victorine mmumanye ne: nsombelu wende nealengele anu palua Nzambi kulongolola malu panu. Nansha nanku, udi mu malanda mimpe ne Nzambi, tshintu tshidi makuta kaayi mua kusumba to. Bana bende badi ne bikadilu bimpe, kabatu biba anyi bashima to. Batu ne disanka dia bungi mu Dia lumingu dionso patubu bambila bena mutumba babu malu mimpe a Nzambi ne babaleja mualuaye kusankisha bantu “bonso badi bamubikila mu bushuwa” ne kulama ‘bonso badi bamunange.’​—Musambu 145:7, 18, 20.

Victoire wakalekela mudimu uvuaye wenza mu tshiapu tshia dienza mafuta a ngaji. Wakatuadija kudienzela yende midimu, upana biakudia bikuabu bidibu babikile ne: garri mu tshisalu. Bu mudiye upanyisha bintu biende kayi wibila, bantu ba bungi batu balua kumusumba. Wakapeta mushindu wa kukepesha mêba a tshisalu bua kupeta dîba dia bungi dia kuambila bantu bakuabu ditekemena dia kusomba mu bulongolodi muikala anu bantu bimpe. Bakalua kumusela, yeye ne bayende badi mpindieu benza mudimu wa kuyisha mêba a bungi.

Christine uvua mumatshishe makuta ende kumpala kua Nzubu wa Bukalenge wa Bantemu ba Yehowa. Blaise uvua mumanye bantu bakese mu bisangilu bivuaye mubuele, kadi uvua mumanye ne: bavua bena Kristo nende bavua baditatshisha bua kuenza malu mimpe bikondo bionso.

Mbantu bungi munyi baudi mumanye batu baditatshisha ne muoyo mujima bua kuamba anu bulelela bikondo bionso? Anji elabi meji disanka diudi mua kuikala nadi wewe mumanye bantu 50, 100, anyi 200 ba nunku. Ke disanka ditu nadi Bantemu ba Yehowa ku Nzubu yabu ya Bukalenge. Kuenaku mua kuyamu ne kumona malu adibu benza anyi?

[Lungenyi lunene lua mu dibeji 11]

“Kuikala ne bana batu bamba bulelela nkupita kuikala ne bubanji bua bungi.”​—VICTORINE

[Kazubu mu dibeji 13]

Mukanda wa Nsumuinu 6:30 udiku wanyishila bantu bua kuiba anyi?

Nsumuinu 6:30 udi wamba ne: ‘Bantu kabena bapetula muibi, bibaye tshia kudia pumvuaye nzala.’ Mvese eu udiku wanyishila muntu bua kuiba anyi? Nansha kakese, bualu mvese udi ulonda udi uleja ne: Nzambi udi ubadila muivi wa nunku tshilema tshiende. Mvese eu udi wamba ne: ‘Kadi biamukuatabu, neapingaje bintu bivudija misangu muanda mutekete; neafile biuma bionso bidi mu nzubu muende.’ (Nsumuinu 6:31) Nansha mudi muntu udi wiba bua nzala kayi diatshimue ne udi wiba bua lukuka anyi bua kuenzela mukuende bibi, kadi udi anu ne bua ‘kupingaja’ anyi kufuta bintu bia bende. Bantu badi basue bua Nzambi abanyishe badi ne bua kuepuka buivi mu mishindu yonso.