Swivutiso Swa Vahlayi . . . 

Xana Misava Yi Ta Tshama Yi Ri Ni Swakudya Leswi Eneleke Leswaku Hi Ya eMahlweni Hi Hanya?

▪ Pulanete ya hina yo saseka, ku nga Misava, yi ni swilo swo tala leswi endlaka leswaku vutomi byi ya emahlweni. Kambe hikwalaho ka leswi vanhu va yaka va andza naswona swilo leswi nga laha misaveni swi tirhisiwaka swinene, u nga ha tivutisa u ku: ‘Xana swi nga endleka leswaku ku chava loku hi nga na kona ku ri mhaka ya xiviri? Xana misava yi ta tshama yi ri ni swakudya leswi eneleke ni swilo swin’wana leswi endlaka leswaku vutomi byi ya emahlweni?’

Loko hi anakanyisisa hi swivutiso leswi, hi nga tiyiseka leswaku xitshembiso lexi Xikwembu xi xi tshembiseke mpatswa wo sungula eka malembe yo tlula 4 000 lama nga hundza xi ta hetiseka, xi te: “Hi masiku hinkwawo ya misava, ku byariwa ka timbewu ni ku tshovela, ku titimela ni ku hisa, ximumu ni xixika, nhlikanhi ni vusiku, a swi nge pfumaleki.” (Genesa 8:22) Leswi hi swi tivaka leswaku dyambu ra tlhava siku ni siku, hi nga tiyiseka leswaku misava a yi nge tshiki ku hi nyika leswi hi swi lavaka leswaku vutomi byi ya emahlweni.

Hi 2004, loko Alex Kirby muyimeri wa mbango a vulavula hi xiviko lexi a xi ri ni nhloko-mhaka leyi nge “Can the Planet Feed Us?” u te: “Misava yi humesa swakudya leswi enelaka vanhu hinkwavo. Kambe minkarhi yo tala swakudya swi wela emavokweni yo biha, minkarhi yin’wana swi durha ngopfu naswona leswi hi swi kumaka swi hatla swi bola. Hambileswi ku humesiwaka swakudya leswi eneleke emisaveni, vanhu lava swi avaka hi vona va swi lawulaka ngopfu ku tlula lava swi humesaka.” Ku khathalela misava hi ndlela leyinene ni swilo leswi nga eka yona swi nga endla leswaku vanhu va nga chavi leswaku swakudya swi ta hela. Hi xikombiso, enkarhini wa Vaisrayele va khale, Xikwembu xi nyikele nkongomiso malunghana ni ndlela leyinene yo tirhisa misava. Hilaha swi tsariweke hakona eka Levhitika 25:4, Xikwembu xi byele Vaisrayele xi ku: “Hi lembe ra vunkombo ku ta va ni savata ya ku wisa ka tiko hilaha ku heleleke . . . U nga tshuki u byala mbewu ensin’wini ya wena.” Leswi a va nga fanelanga va tirha emasin’wini hi lembe rin’wana ni rin’wana ra vunkombo, Xikwembu xi tiyisekise leswaku vanhu va xona va va ni ndzalo ya swakudya naswona va nga karhateki hi mhaka ya leswaku swi nga ha endleka leswaku hi ku famba ka nkarhi va nga kumi swakudya leswi eneleke.—Levhitika 26:3-5.

Hambileswi namuntlha ku endliwaka matshalatshala lamakulu leswaku ku lunghisiwa misava ni swilo leswi nga eka yona, vanhu vo tala va ehleketa leswaku matshalatshala wolawo a ma nge he pfuni. Ntlhantlho wa xiviri wu kumeka eka Nhlavutelo 11:18. Eka ndzimana yoleyo Bibele yi vula leswaku Yehovha u ta “lovisa lava onhaka misava.” Yehovha a nge lovisi lava onhaka misava ni leswi nga eka yona ntsena, kambe u ta tlhela a tiyisekisa leswaku misava yi humesa swakudya leswi nga ta enela vanhu hinkwavo lava tshamaka eka yona. Ku nga xiximiwi ka xikongomelo xa Xikwembu ni ku va vanhu va tirhisa misava leswaku va tivuyerisa vona vini swi ta kuma ndzhuti swi yima. Hi hala tlhelo, lava seketelaka vulawuri bya Yehovha hi ku tirhandzela va ta vona ku hetiseka ka marito lama nga eka Pisalema 72:16 leyi nge: “Ku ta va ni mavele yo tala emisaveni; ma ta khapakhapa etinhlohlorhini ta tintshava.”

Hikwalaho ko susumetiwa hi rirhandzu ni vutlhari byakwe lebyi tshamaka hilaha ku nga heriki, Yehovha u ta tiyisekisa leswaku vanhu va tshama laha misaveni va tlhela va khathalela makaya ya vona emisaveni leyi nga paradeyisi. (Genesa 1:28) Ehansi ka vulawuri byakwe, vanhu lava titsongahataka va ta dyondza ku tirhisa swilo swa ntumbuluko hi vutlhari naswona a va nge swi heti swakudya leswi nga ta va swi ri matutu vana va ntavasi. Wa nga vona ntsako lowu hi nga na wona hikwalaho ko va ni Munyiki wo tano wa rirhandzu loyi a nga ta enerisa ku navela ka xilo xin’wana ni xin’wana lexi hanyaka!—Pisalema 145:16.

[Marito lama tshahiweke exihlokweni lama nga eka tluka 22]

“Hambileswi ku humesiwaka swakudya leswi eneleke emisaveni, vanhu lava swi avaka hi vona va swi lawulaka ngopfu ku tlula lava swi humesaka”