“Ba ba Lukile ba ka Benya Sina Lizazi”

“Ka nako yeo, ba ba lukile ba ka benya sina lizazi mwa mubuso wa Ndataa bona.”—MAT. 13:43.

1. Jesu na itusisize linguli ku talusa litaba lifi za Mubuso?

JESU KRESTE na itusisize linguli ze ñata, kamba liswanisezo, ku talusa litaba ze shutana-shutana ka za Mubuso. Ha na bulelelanga batu ba bañata litaba, “na sa buleli ni bona, konji ka linguli.” (Mat. 13:34) Mwa linguli za hae ka za ku cala peu ye li niti ya Mubuso, Jesu na koñomekile kuli ku amuhela taba ye nde kwa mutu ku itingile kwa pilu ya hae, mi na koñomekile mo Jehova a tusezanga batu ku ba balutiwa. (Mare. 4:3-9, 26-29) Jesu na file nguli ye ñwi kuli a bonise mo i hulelanga palo ya batu ba ba utwa taba ya Mubuso, kulo yeo niha i sa lemusehangi kwa makalelo. (Mat. 13:31-33) Ku tuha fo, na koñomekile kuli haki batu kaufela ba ba amuhela lushango lwa Mubuso ba ba ka busiwa ki Mubuso wo.—Mat. 13:47-50. *

2. Mwa nguli ya Jesu ya buloto ni mufuka, peu ye nde i yemelañi?

² Kono ye ñwi ya linguli za Jesu i talusa za ku kubukanyiwa kwa batu ba ba ka busa ni yena mwa Mubuso wa hae. Nguli yeo i bulelwanga kuli ki nguli ya buloto ni mufuka mi i ñozwi kwa Mateu kauhanyo 13. Mwa nguli i sili, Jesu u lu taluseza kuli peu ye caliwa, ki “Linzwi la mubuso,” kono mwa nguli ye, u lu bulelela kuli peu ye nde i yemela nto i sili—ili “bana ba mubuso.” (Mat. 13:19, 38) Batu bao haki ba ba ka busiwa ki Mubuso wo, kono ki “bana” ba Mubuso, kamba ba ba ka ca sanda sa ona.—Maro. 8:14-17; mu bale Magalata 4:6, 7.

Nguli ya Buloto ni Mufuka

3. Mu taluse butata bwa kopana ni bona mutu wa mwa nguli ye talusizwe, ni mwa tatululela butata bo.

³ Nguli yeo i li: “Mubuso wa kwa lihalimu u swana sina mutu ya calile peu ye nde mwa simu ya hae. Cwale batu ha ba lobezi, ya mu toile a taha, mi a cala mufuka fahali a buloto; kiha ikela. Mi buloto ha bu se bu melile mi bu beile, mufuka ni ona wa bonahala. Batanga ba muñaa ndu ba taha, ba li ku yena: Mulena, ha lu li , ne lu calile peu ye nde mwa simu ya hao? Mufuka i u ngile kai? A li ku bona: Mutu ya ni toile ki yena ya ezize se. Batanga ba mu buza, ba li: Ha u lati kuli lu yo u kumula? A li: Batili, mwendi ha mu li mu kumule mufuka, mu ka swana mu kumula ni bona buloto. Mu li tuhele mwa bubeli bwa zona, li hule hamoho ku fitela ha li kutulwa; mi ka nako ya ku kutula, ni ka li ku ba ba kutula: Mu kumule mufuka pili, mu u tame mañata, kuli u ciswe; kono buloto mu bu kubukanye, mu bu beye mwa mashete a ka.”—Mat. 13:24-30.

4. (a) Ki mañi mutu ya bulezwi mwa nguli? (b) Jesu na kalile lili ku cala peu, mi ki ka mukwa ufi?

⁴ Mutu ya na cezi peu ye nde mwa simu ki mañi? Jesu u fa kalabo hasamulaho, ha taluseza balutiwa ba hae kuli: “Ya cala peu ye nde ki Mwanaa mutu.” (Mat. 13:37) Mwahalaa lilimo ze talu ni licika za bukombwa bwa hae bwa fa lifasi, Jesu, yena “mwanaa  mutu,” na lukisize simu kuli ite i calwe. (Mat. 8:20; 25:31; 26:64) Mi ku zwa feela ka Pentekonta ya 33 C.E. a kala ku cala peu ye nde—bona “bana ba mubuso.” Ku bonahala kuli Jesu, ka ku ba muyemeli wa Jehova, na cezi peu yeo ha na kalile ku sululela balutiwa ba hae moya o kenile, ili ku ba toza sina bana ba Mulimu. * (Lik. 2:33) Peu ye nde yeo ne i hulile ku ba buloto bo bu kolile. Kacwalo, mulelo wa ku cala peu ye nde ne li kuli nako ha inze i ya, batu kaufela ba ba ka ca sanda ni Jesu ni ku busa ni yena mwa Mubuso wa hae ba kubukanyiwe.

5. Ki mañi sila se si bulezwi mwa nguli, mi ki bo mañi ba ba swanisezwa ki mufuka?

⁵ Ki mañi wa sitoyo, kamba sila, mi mufuka ki bo mañi? Jesu u lu taluseza kuli sila “ki Diabulosi.” Mufuka u taluswa kuli ki “bana ba ya maswe.” (Mat. 13:25, 38, 39) Mufuka o bulaya wa na bulela Jesu wo u bonahala sina buloto ha u sa mela, u si ka kola kale. Mufuka wo u swaniseza Bakreste ba buhata, ba ba ipapata ku ba bana ba Mubuso kono ili ba ba sa beyi muselo wa niti. Kaniti, Bakreste ba ba li baipi bao ili ba ba ipapata ku ba balateleli ba Kreste ki ba bañwi ba “peu” ya Satani Diabulosi.—Gen. 3:15.

6. Mufuka ne u kalile lili ku bonahala, mi ka nako yeo batu ne ba “lobezi” ka mukwa ufi?

⁶ Bakreste ba ba swana sina mufuka bao ne ba bonahezi lili? Jesu u li ki ka ‘nako ye ne ba lobezi batu.’ (Mat. 13:25) Batu ne ba  lobezi lili? Lu fumana kalabo mwa manzwi a na bulezi muapositola Paulusi kwa maeluda ba kwa Efese, a li: “Na ziba kuli, ha ni se ni ile, ku ka to kena ku mina litongwani ze buhali, ze li si ke za utwela mutapi butuku. Mi hape ni mwahalaa mina luli, ku ka zwa baana ba ba ka bulela litaba ze kopami, kuli balutiwa ba ba latelele.” (Lik. 20:29, 30) Mi cwale a eleza maeluda bao kuli ba zwelepili ku tona. Baapositola be ne ba ‘tibela’ kwenuho ha se ba kalile ku lobala ka ku shwa, Bakreste ba bañata ba lobala kwa neku la moya. (Mu bale 2 Matesalonika 2:3, 6-8. *) Yeo ki yona nako ye ne i kalile kwenuho ye tuna.

7. Kana buloto bo buñwi ne bu fetuhile mufuka? Mu taluse.

⁷ Jesu na si ka bulela kuli buloto bu ka fetuha mufuka kono na ize mufuka u ka calwa mwahalaa buloto. Kacwalo, nguli ye ha i talusi Bakreste ba niti ba ba keluha mwa niti. I talusa buikatazo bwa Satani bwa ku sinya puteho ya Sikreste ka ku kenya mwateñi batu ba ba maswe. Ka nako ya na supezi muapositola wa mafelelezo Joani, kwenuho yeo ne i iponelwa hande.—2 Pit. 2:1-3; 1 Joa. 2:18.

“Mu li Tuhele . . . li Hule Hamoho ku Fitela ha li Kutulwa”

8, 9. (a) Ki kabakalañi bateelezi ba Jesu ha ne ba utwisisize litaelo za Mulena kwa batanga ba hae? (b) Mwa talelezo ya nguli yeo, buloto ni mufuka ne li hulile cwañi hamoho?

⁸ Batanga ba Mulena ba mu taluseza ka za butata ni ku mu buza kuli: “Ha u lati kuli lu yo u kumula?” (Mat. 13:27, 28) Kalabo ya hae i kona ku bonahala ku ba ye komokisa. U ba bulelela kuli ba tuhelele buloto ni mufuka kuli li hule hamoho ku fitela nako ya kutulo. Balutiwa ba Jesu ne ba utwisisize taelo yeo. Ne ba ziba kuli ku taata hahulu ku taluhanya buloto kwa mufuka. Hape, batu be ne ba na ni yeloseli ya njimo ne ba ziba kuli mibisi ya mufuka hañata i tatezananga ni ya buloto. Mane ku kumula mufuka wo nako ya kutulo i si ka fita kale ku kona ku tisa kuli ni buloto bu kumulwe. * Ki lona libaka Mulena ha ba taluseza kuli ba libelele!

⁹ Ka ku swana, halaa lilimo ze mianda-nda, likwata ze shutana-shutana za Bakreste ba buhata li tahisize siselo se siñata sa mufuka—ku kalela mwa Keleke ya Katolika ni likeleke za Orthodox mi hasamulaho ni mwa likwata ze ñata-ñata za Protestanti ze ne tile. Ka nako ye swana, lipeu li sikai za buloto bwa niti ne li nze li calwa mwa lifasi kaufela. Muñaa ndu ya bulezwi mwa nguli na litezi ka pilu-telele mwa nako ye telele ye ne li nze li hula licalo ku fitela nako ya kutulo ye banga ye kuswani ha i bapanywa ni nako yeo ye li hula licalo.

Nako ya Kutulo ye ne Libelezwi ka Nako ye Telele

10, 11. (a) Nako ya kutulo ki ifi? (b) Buloto bwa swanisezo bu kubukanywa cwañi mwa sishete sa Jehova?

¹⁰ Jesu u lu taluseza kuli: “Kutulo, ki nako ya ku fela kwa lifasi; bakutuli ki mangeloi.” (Mat. 13:39) Mwa mazazi a maungulelo a muinelo wa lifasi le, le li maswe, bana ba Mubuso ba sweli ba kubukanywa ni ku ketahanywa kwa batu ba ba swana sina mufuka. Ka za ku ketahanywa ko, muapositola Pitrosi u lu bulelela kuli: “Se li nako ya Katulo ya Mulimu ye na ni ku kala ka ba Ndu ya Mulimu; mi ha i kala ka luna, mafelelezo a ba ba sa lumeli Evangeli ya Mulimu ikaba a cwañi?”—1 Pit. 4:17.

 ¹¹ Hamulahonyana wa makalelo a mazazi a maungulelo, kamba “nako ya ku fela kwa lifasi,” katulo ne i kalisize ka batu be ne ba ipapata ku ba Bakreste ba niti—ku bona haiba ne li “bana ba mubuso” luli kamba “bana ba ya maswe.” “Pili” Babilona yo Mutuna na wile, mi bana ba Mubuso ba kubukanywa kwa makalelo a kutulo. (Mat. 13:30) Kono buloto bwa swanisezo bu kubukanywa cwañi mwa sishete sa Jehova ka nako ya cwale? Bana bao ba Mubuso be ne ba shwile ne ba amuhezi mupuzo wa bona kwa lihalimu, mi be ne ba siyezi ne ba kopanyizwe mwa puteho ya Sikreste ye swalisani. Mwa puteho yeo, ba lapela Mulimu ka nzila ye lukile mi ba fuyolwa ni ku silelezwa ki yena.

12. Kutulo i nga nako ye kuma kai?

¹² Katulo i nga nako ye kuma kai? Jesu na bulezi ka za “nako” ya kutulo, ili ye banga ye telelenyana. (Sin. 14:15, 16) Katulo ya mutoziwa ni mutoziwa i zwelapili mwahalaa nako ya mafelelezo. I ka zwelapili ku fitela ba swaiwa lwa mafelelezo.—Sin. 7:1-4.

13. Mufuka u sitatalisa cwañi batu, mi u eza cwañi bumaswe?

¹³ Ki bo mañi ba ba ka kumulwa mwa Mubuso, mi ba sitatalisa cwañi batu ni ku eza bumaswe? (Mat. 13:41) Ba bahulu ba bulapeli bwa Sikreste bwa buhata ba pumile batu ba bañata-ñata ka lilimo-limo. Ba pumile batu ka lituto ze shwaulisa Mulimu, ili ze “sitatalisa batu,” ze cwale ka tuto ya kuli batu ba ba maswe ba ka tukufazwa mwa lihele ku ya ku ile ni tuto ya Silalu ye lyanganisa ni ye sa utwisisehi. Baeteleli ba bañata ba bulapeli ba tomezi mitapi ya bona mutala o maswe ka ku eza bulikani bwa bubuki ni lifasi mi ka linako ze ñwi ba ezize buhule bo bu swabisa. (Jak. 4:4) Hape bulapeli bwa Sikreste bwa buhata bu tuhelezi batu ba ba ku bona ku eza buhule. (Mu bale Juda 4.) Niha ba eza lika zeo kaufela, ba zwelapili ku iponahalisa inge kuli ba lukile ni kuli ki balumeli. Bana ba Mubuso ba tabile hahulu kuli ba ketahanyizwe kwa batu bao ba ba swana sina mufuka ni kwa lituto ze maswe, ze sitatalisa!

14. Ba ba swana sina mufuka ba lila ni ku kweca meeno ka mukwa ufi?

¹⁴ Ba ba swana sina mufuka ba lila ni ku kweca meeno ka mukwa ufi? (Mat. 13:42) “Bana ba ya maswe” ba tukufazwa kakuli “bana ba mubuso” ba beile fa nalela mizamao ni lituto ze maswe za bana bao ba ya maswe ba ba swana sina mufuka. Hape ba tongoka kakuli palo ya batu ba ba mwa bulapeli bwa bona i sweli ya kusufala, mi ni maata a bona fahalimu a batu ba bona bao a sweli a fela.—Mu bale Isaya 65:13, 14.

15. Mufuka u kumulwa ni ku ciswa mwa mulilo ka mukwa ufi?

¹⁵ Mufuka u kumulwa ni ku ciswa mwa mulilo ka mukwa ufi? (Mat. 13:40) Ku kumulwa ni ku ciswa ku talusa se si ka ezahala kwa mufuka wo kwa mafelelezo. Ku nepelwa ka swanisezo kwa bona mwa liyekuyeku la mulilo ku bonisa kuli ba ka sinyiwa ku ya ku ile. (Sin. 20:14; 21:8) Bakreste ba buhata, ba ba swana sina mufuka, ili baipi, ba ka yundiswa mwa “ñalelwa ye tuna.”—Mat. 24:21.

 “Ba ka Benya Sina Lizazi”

16, 17. Malaki na polofitileñi ka za tempele ya Mulimu, mi bupolofita bo, ne bu kalile ku talelezwa ka mukwa ufi?

¹⁶ Ki lili fo ba ba swana sina buloto “ba ka benya sina lizazi”? (Mat. 13:43) Ka za ku keniswa kwa tempele ya Mulimu, Malaki na polofitile kuli: “Kapili-pili Mulena ye mu bata u ka kena mwa Tempele ya hae, lona Lingeloi la bulikani bo mu lakaza. A mu bone, wa ta, ku bulela Muñaa Bupilo wa limpi. Kono ki mañi ya ka inela lizazi la ku taha kwa hae? Ki mañi ya ka yema ha taha? Kakuli u swana sina mulilo wa mumbuti ni sina soda ye mwa mulola wa batapisi. U ka ina inzaa shengunukisa ni ku kenisa silivera; u ka kenisa bana ba Livi, a ba kenise mo ku kenisezwa gauda ni silivera; mi ba ka tahiseza Muñaa Bupilo matabelo ka mukwa o lukela.”—Mala. 3:1-3.

¹⁷ Mwa miteñi ya luna, ku bonahala kuli bupolofita bo, ne bu kalile ku talelezwa ka 1918 muta Jehova ni Jesu Kreste, yena “Lingeloi la bulikani,” ne ba tilo tatuba tempele ya swanisezo. Malaki u lu taluseza se si ezahala ku keniswa kwa tempele ha se ku felile, u li: “Mu ka kuta, mu lemuhe fo ku fapanezi ya lukile ni ya si ka luka, ya sebeleza Mulimu, ni ya sa mu sebelezi.” (Mala. 3:18) Bakreste ba niti be ne ba tiisizwe ne ba kalile ku eza hahulu musebezi wa bona, mi taba yeo i bonisa kuli kutulo ne i kalile ka yona nako yeo.

18. Daniele na polofitile kuli ku ka ezahalañi mwa miteñi ya luna?

¹⁸ Mupolofita Daniele na polofitile ka za miteñi ya luna kuli: “Ba ba butali ba ka benya inge liseli la lihalimu; mi ba ba sikululezi ba bañata kwa ku luka, ba ka benya sina linaleli, kamita ni ku ya ku ile.” (Dan. 12:3) Ki bo mañi bao ba ba benya hahulu cwalo? Ha ku na ba sili kwandaa Bakreste ba ba tozizwe, bona buloto bwa niti bwa na bulezi Jesu mwa nguli ya hae ya buloto ni mufuka! Buñata bo butuna bwa batu ba ba swana sina lingu, ba ba sweli ku ekezeha, ba itemuhezi hande kuli Bakreste ba buhata ba ba swana sina mufuka ba sweli ba ‘kumulwa.’ Ka ku swalisana ni bo masiyaleti ba “Isilaele wa Mulimu,” buñata bo butuna bwa batu ba ba ka busiwa ki Mubuso ni bona ba benyisa liseli la bona mwa lifasi le la lififi.—Magal. 6:16; Zak. 8:23; Mat. 5:14-16; Mafil. 2:15.

19, 20. Ki nto mañi ye ba libelezi “bana ba mubuso” ka ku shukelwa hahulu, mi lu ka nyakisisañi mwa taba ye tatama?

¹⁹ Kacenu, “bana ba mubuso” ba libelezi ka ku shukelwa hahulu mupuzo wa bona wa ku fiwa kanya kwa lihalimu. (Maro. 8:18, 19; 1 Makor. 15:53; Mafil. 1:21-24) Kono pili ba si ka fiwa kale mupuzo wo, ba swanela ku zwelapili ku sepahala ni ku benya hahulu, ilikuli ba be ba ba shutana ni “bana ba ya maswe.” (Mat. 13:38; Sin. 2:10) Lu ba ba tabile hahulu ku ba ni tohonolo ya ku iponela ze petilwe kabakala ‘ku kumulwa’ kwa mufuka mwa miteñi ya luna!

²⁰ Kono ki ifi swalisano ye li teñi mwahalaa bana ba Mubuso ni buñata bo butuna bo bu nze bu ekezeha, ili bo bu na ni sepo ya ku pila ku ya ku ile fa lifasi sina babusiwa ba Mubuso? Taba ye tatama i ka alaba puzo ye.

[Litaluso za kwatasi]

Kana Mwa Hupula?

Mwa nguli ya Jesu ya buloto ni mufuka, lika ze li talusañi?

• Peu ye nde

• Mutu ya na cezi peu

• Ku caliwa kwa peu

• Sila

• Mufuka

• Nako ya kutulo

• Sishete

• Ku lila ni ku kweca meeno

• Liyekuyeku la mulilo

[Lipuzo za Tuto]

[Maswaniso a fa likepe 20]

Ku caliwa kwa peu ye nde ne ku kalile fa Pentekonta ya 33 C.E.

[Siswaniso se si fa likepe 23]

Buloto bwa swanisezo bu sweli bwa kubukanyiwa cwale mwa sishete sa Jehova

[Manzwi a bañi ba siswaniso]

Pictorial Archive (Near Eastern History) Est.