Ndaku munda

Ndaku ku tshikebelu

‘Bantu bakane nebakenke bu dîba’

‘Bantu bakane nebakenke bu dîba’

‘Bantu bakane nebakenke bu dîba’

‘Dituku diadia bantu bakane nebakenke bu dîba mu bukalenge bua Tatu wabu.’​—MAT. 13:43.

1. Yezu wakalongesha ne mifuanu kayi bua kumvuija malu kabukabu a Bukalenge bua Nzambi?

YEZU KRISTO wakamba malu mu nsumuinu anyi mifuanu ya bungi bua kumvuija malu kabukabu a Bukalenge. Uvua ‘wambila bantu malu aa onso mu nsumuinu, yeye kakabambila malu tshianana, anu mu nsumuinu.’ (Mat. 13:34) Mu mifuanu ya bualu bua maminu a Bukalenge avuabu bamiamine, Yezu wakaleja mudimu udi nawu muoyo wa muntu padiye witaba bulelela, kabidi ne mudimu udi Yehowa nawu wa dimukolesha mu ditabuja. (Mâko 4:3-9, 26-29) Yezu wakafila kabidi mifuanu ivua ileja muvua bungi bua bateleji ba malu a Bukalenge mua kutanta bikole pa buloba apa nansha mudi bantu kabayi anu mua kujingulula bipeta bia mudimu wetu diakamue. (Mat. 13:31-33) Wakaleja kabidi ne: ki mbonso badi bitaba lumu lua Bukalenge badi balua anu bakokedi bimpe ba Bukalenge abu nansha.​—Mat. 13:47-50. *

2. Mu mufuanu wa Yezu wa lupela ne mponda, maminu mimpe adi umvuija tshinyi?

2 Kadi tshilejilu anyi mufuanu mukuabu wa Yezu uvua muimanyine anu pa kusangisha kua bantu bikala mua kukokesha nende mu Bukalenge buende. Batu batamba kubikila mufuanu eu ne: ndusumuinu lua mponda ne lupela; mbawufunde mu Matayo nshapita 13. Mu mufuanu mukuabu pawu Yezu udi utuambila mudi maminu adibu bakune mikale ‘dîyi dia bukalenge,’ kadi mu etshi tshilejilu udi utuambilamu ne: maminu mimpe au ntshintu tshikuabu, ne: ‘Mbana ba mu bukalenge.’ (Mat. 13:19, 38) Aba ki mbantu badi Bukalenge bukokesha to, kadi ‘mbana’ anyi bapianyi ba Bukalenge ebu.​—Lomo 8:14-17; bala Galatia 4:6, 7.

Mufuanu wa mponda ne lupela

3. Umvuija lutatu ludi muena budimi wa mu mufuanu eu mupete ne mudiye musue kulujikija.

3 Mufuanu awu udi ne: ‘Bukalenge bua mu diulu budi bu muntu wakela biende maminu mimpe mu budimi buende; kadi pakadi bantu balale tulu, wakadi nende lukuna wakalua, wakela ntete ya lupela muakamanabu kuela mponda, wakaya biende. Kadi pakatolokabi, pakatoyabi, lupela luakamueneka. Bapika ba muena budimi bakalua, bakamukonka ne: Mukalenge, wewe kuakela maminu mimpe mu budimi buebe anyi? [Kadi] budi ne lupela munyi? Yeye wakabambila ne: Muntu udi nanyi lukuna nguakuenza bualu ebu. Bapika bende bakamukonka ne: Udi musue tuye kusungulula lupela anyi? Yeye wakamba ne: Nansha! Bualu bua panuikala nusungulula lupela, nenutule mponda popamue. Bubidi buabi bidiunde popamue too ne palua dia kunowa; palua dia kunowa, nengambile banowi ne: Diambedi nusungulule lupela nulusuike mu bisumbu bua kuluosha; kadi nusangishe mponda mu diyeba dianyi.’​—Mat. 13:24-30.

4. (a) Muena budimi wa mu mufuanu wa Yezu nnganyi? (b) Yezu wakabanga kukuna maminu mimpe dîba kayi? Ne mmushindu kayi wakaakunaye?

4 Muntu uvua mukune maminu mimpe mu budimi buende nnganyi? Yezu nkayende mmulue kuandamuna pakavuaye umvuija bayidi bende ne: “Udi ukuna maminu mimpe udi Muana wa muntu.” (Mat. 13:37) Yezu “Muana wa muntu” wakalongolola budimi bua kukuna bintu pakayishaye pa buloba mu bidimu 3 ne tshitupa. (Mat. 8:20; 25:31; 26:64) Nunku, wakatuadija kukuna maminu mimpe anyi ‘bana ba mu Bukalenge’ kubangila ku Pentekoste wa mu 33. Bidi bimueneka ne: dikuna dia maminu edi diakatuadija pavua Yezu udi muleji mpala wa Yehowa mubange kuitshikijila bayidi bende nyuma muimpe bua kubela manyi bu bana ba Nzambi. * (Bien. 2:33) Maminu mimpe aa akakola kuluawu mponda anyi ble mikulumpe. Nanku, tshipatshila tshia dikuna dia maminu mimpe tshivua tshia kukumbaja bungi bua bantu bonso bavua mua kulua bapianyi pamue ne Yezu ne bakokeshi nende mu Bukalenge buende.

5. Muena lukuna wa mu mufuanu wa Yezu nnganyi? Kadi lupela mbanganyi?

5 Muena lukuna nnganyi? Kadi lupela ntshinyi? Yezu udi utumvuija ne: muena lukuna ‘n’Diabolo.’ Lupela mbalumvuije bu “bana ba mubi.” (Mat. 13:25, 38, 39) Mu bulelela, bisonsa bivua Yezu mua kuikala wakuila muaba eu batu babibikila mu Mfualansa ne: Ivraie. Tshisonsa tshibi etshi tshia lulengu (tshidibu babikila bu lupela mu Bible) ntshifuanangane bikole ne mponda patshiditshi tshiana. Nanku lupela ludi tshimfuanyi tshimpe menemene tshia bantu badi badibikila bu bana ba mu Bukalenge kadi kabayi bakuama mamuma mimpe to! Bena Kristo ba lubombo aba badi badiamba mudibu balonda Kristo badi mu bulelela munkatshi mua “bana” anyi diminu dia Satana Diabolo.​—Gen. 3:15.

6. Ndîba kayi diakatuadija lupela kutoloka? Kadi mmushindu kayi uvua bantu “balale tulu” dîba adi?

6 Bena Kristo badi bafuane lupela aba bakatuadija dîba kayi? Yezu wakamba ne: ‘Mpakadi bantu balale tulu.’ (Mat. 13:25) Ndîba kayi adi divua bantu balale tulu? Diandamuna didi mu mêyi avua mupostolo Paulo mufundile bakulu ba ku Efeso ne: ‘Ndi mumanye ne: Pangumuka bianyi, nkashama idi ne luonji neyilue munkatshi muenu, neyone tshisumbu tshia mikoko; bantu nebabike munkatshi muenu mene, bambila bantu malu adi kaayi malelela bua kukokabu bayidi kunyima kuabu.’ (Bien. 20:29, 30) Uvua udimuija bakulu abu bua kushalabu batabale mu ditabuja. Bu muvua bapostolo bavua ‘bakanda’ anyi bapangisha butontolodi bua kabuela mu tshisumbu babange kulala tulu tua benda bafua, bena Kristo ba bungi bakatuadija pabu kulala mu nyuma. (Bala 2 Tesalonike 2:3, 6-8.) Tshikondo atshi ke tshiakatuadija butontolodi bukole.

7. Imue mponda yakalua lupela anyi? Umvuija.

7 Yezu kavua muambe ne: Mponda ivua mua kulua lupela to, kadi wakamba muvuabu balue kukuna lupela mu mponda. Nanku tshilejilu etshi katshiena tshiakula bua bena Kristo balelela badi bapambuka balekela bulelela nansha. Kadi tshidi tshileja mudi Satana udifila ne muoyo mujima bua kunyanga tshisumbu tshia bena Kristo pa kubuejamu bantu babi. Tshikondo tshikavua mupostolo Yone uvua mushale wa ndekelu mukulakaje, butontolodi anyi ditombokela dia Nzambi dikavua dimueneke patoke.​—2 Pet. 2:1-3; 1 Yone 2:18.

‘Bubidi buabi bidiunde popamue too ne palua dia kunowa’

8, 9. (a) Bua tshinyi bantu bavua bateleja mêyi a Yezu bavua mua kuikala bajingulule tshivua Muena budimi muambe? (b) Bua mêyi au kukumbana, mmushindu kayi uvua mponda ne lupela bikolele pamue?

8 Bapika ba Muena budimi bakamuambila bualu buvua buenzeke e kumukonka ne: ‘Udi musue tuye kusungulula lupela anyi?’ (Mat. 13:27, 28) Diandamuna diende didi mua kukemesha. Wakabambila bua kulekela mponda ne lupela bikolela pamue too ne ku tshikondo tshia dinowa. Balongi ba Yezu bavua pamuapa bumvue tshivua dîyi adi diumvuija. Bavua pamuapa bajingulule mutubi bikole bua kusunguluja ne: etshi mmponda, etshi ndupela. Bantu badi bamanye malu a madimi mbamanye mutu miji ya lupela itamba kujingakana ne ya mponda. * Ke bualu kayi Muena budimi wakabambila bua kuanji kuindila.

9 Bidimu nkama ne nkama mu mushindu wa muomumue, bisumbu kabukabu bia buena Kristo bua dishima mbipatule lupela bungi tshianana: lua kumpala, munkatshi mua bisumbu bia bena Katolike ka ku Lomo ne ka bena Ortodokse, pashishe munkatshi mua bisumbu bia mishindu bungi kabuyi kubala bia bena Mishionyi. Anu dine dîba dimuedimue adi, maminu makese a mponda mimpe akatungunuka ne kukunyibua mu budimi bua pa buloba bujima. Muena budimi wa mu mufuanu eu wakashala muindile ne lutulu tshikondo tshionso tshia dikola dia bintu abi too ne pavua tshikondo tshîpi tshia dinowa mua kutuadija.

Dinowa divuabu bindilandile

10, 11. (a) Tshikondo tshia dinowa tshidi dîba kayi? (b) Mmushindu kayi udibu benda basangisha mponda ya mu tshimfuanyi mu diyeba dia Yehowa?

10 Yezu wakamba ne: ‘Dituku dia kunowa nku nshikidilu kua tshikondo etshi; banowi mbanjelo.’ (Mat. 13:39) Mu matuku a ndekelu wa bulongolodi bubi ebu kudi kuenzeka ditapulula dia bintu: badi basangisha bana ba mu Bukalenge, eku benda babatapulula ne bantu badi bafuane lupela. Mupostolo Petelo udi utuambila bua bualu abu ne: ‘Tshikondo tshia dilumbuluisha kubangadi ku ba mu nzubu wa Nzambi tshiakulua, ne biadianjiladi kubanga kutudi, ku nshikidilu kua badi kabayi batumikila lumu luimpe lua Nzambi nekuikale tshinyi?’​—1 Pet. 4:17.

11 Katupa kîpi panyima pa dituadija dia matuku a ku nshikidilu, anyi ‘ku nshikidilu kua tshikondo etshi,’ dilumbuluisha diakatuadija kudi bantu bavua badibikila bu bena Kristo balelela, nansha bikale bushuwa ‘bana ba mu bukalenge’ anyi “bana ba mubi.” “Diambedi,” Babulona Munene wakanji kukuluka, “kadi” pashishe kusangishabu bana ba mu Bukalenge anu ku ntuadijilu kua dinowa. (Mat. 13:30) Kadi mmushindu kayi udibu basangisha mponda ya mu tshimfuanyi eyi mu diyeba dia Yehowa? Bantu badibu banowa aba badi babuela nansha mu tshisumbu tshiakajilula tshia bena Kristo mudi Nzambi ubanyisha ne ubakuba, anyi munkatshi mua bapeta difutu diabu mu diulu.

12. Dinowa didi ditungunuka mutantshi bule kayi?

12 Dilumbuluisha didi dienza mutantshi bule kayi? Yezu wakafuanyikija dinowa ne ‘tshikondo’ kampanda, nanku didi ditungunuka mutantshi bule kampanda. (Buak. 14:15, 16) Dilumbuluisha dia muntu ne muntu yonso wa mu bela manyi didi ditungunuka matuku onso a mu tshikondo tshia ku nshikidilu. Neditungunuke too ne pikalabu mua kubatua bonso tshimanyinu tshia ndekelu.​—Buak. 7:1-4.

13. Lupela ludi lulenduisha bantu mushindu kayi? Nku tshinyi kudi badi bu lupela bikale benji ba malu mabi?

13 Mbanganyi basungululabu bua kubumusha mu Bukalenge? Kadi mmushindu kayi udibu benji ba malu mabi ne balenduisha bantu? (Mat. 13:41) Kukadi bidimu nkama ne nkama bidi balombodi ba bitendelelu bia buena Kristo bua dishima badi bu lupela bapambuishe bantu mbombo ne binunu. Mbenze nanku ne malongesha abu adi apetula Nzambi adi ‘bintu bidi bilenduisha,’ bu mudi dilongesha dia ne: Nzambi utu unyoka bantu kashidi mu kapia mu iferno, ne dia Busatu bunsantu budi bukole bua kubumvuija. Bamfumu ba bitendelelu bia bungi mbashile bantu babu tshilejilu tshibi padibu badia bulunda ne bena panu budi bu dienda dia masandi ne padibu misangu mikuabu mene benda masandi mine bibi menemene. (Yak. 4:4) Bualu bukuabu mbua mudi bitendelelu bia buena Kristo bua mafi bilue kupitshisha ne ditangidila benamu benza malu a tshiendenda kakuyi bualu. (Bala Yuda 4.) Nansha benza malu au onso, batu batungunuka ne kudileja anu bu bantu ba tshijila ba Nzambi. Ndisanka bunenapu kayi kudi bana ba mu Bukalenge dia kuikala batapuluke ne malu mabi a badi bu lupela aba ne malongesha abu manyanguke adi alenduishangana!

14. Bantu badi bu lupela badi badila basumakaja menu mushindu kayi?

14 Mmushindu kayi udi bantu badi bu lupela badila basumakaja menu? (Mat. 13:42) “Bana ba mubi” badi mu kanyinganyinga bua mudi ‘bana ba mu Bukalenge’ batandula malongesha abu a dishima adi ne mulungu wa mu nyuma bu wa tshisonsa tshibi. Badi kabidi badilakana padibu bamona dikuatshisha divuabu bapeta kudi bantu babu dienda dikepela, ne bua mudibu kabatshiyi kabidi ne bukole pa bena kuitabuja babu to.​—Bala Yeshaya 65:13, 14.

15. Mmu ngumvuilu kayi mudi bantu badi bafuane lupela boshika?

15 Mmu ngumvuilu kayi mudibu basangisha lupela bua kuluosha? (Mat. 13:40) Bualu ebu budi buleja tshiabafikila ndekelu wa bionso. Diedibua diabu mu dijiba dia kapia dia mu tshimfuanyi didi dileja ne: mbabalamine kabutu. (Buak. 20:14; 21:8) Bena Kristo ba dishima aba badi bafuane lupela nebajike mu tshikondo tshia “dikenga dinene.”​—Mat. 24:21.

‘Nebakenke bu dîba’

16, 17. Malaki wakamba tshinyi bua ntempelo wa Nzambi? Mmushindu kayi uvua bualu ebu butuadije kukumbana?

16 Ndîba kayi didi bantu badi bafuane mponda ‘bakenka bu dîba’? (Mat. 13:43) Muprofete Malaki wakamba bua dikezula dia ntempelo wa Nzambi ne: ‘Yehowa wa misumba udi wamba ne: Mukalenge unudi nukeba nealue lubilu mu ntempelo wende, messager wa dipungila unudi nende disanka, monayi mudiye ulua! Kadi nnganyi wamanya mua kushala polaa mu dituku dia kulua kuende? Nnganyi washindama pamuenekaye? Bualu bua yeye udi bu kapia ka mukunjiji wa biamu, ne bu nsabanga wa musukudi wa bilulu. Yeye neashikame panshi ukunjija ne ulengeja tshiamu tshia argent, nealengeje bana ba Lewi. Neabakenkeshe bu or ne argent, bua bobu bikale kudi Yehowa bu bantu badi bafila milambu kudiye mu buakane.’​—Mal. 3:1-3.

17 Mu matuku etu aa, mbimueneke ne: mulayi eu wakatuadija kukumbana mu tshidimu tshia 1918 pavua Yehowa pamue ne ‘messager wende wa dipungila’ Yezu Kristo balue bua kukonkonona mu ntempelo wa mu nyuma. Malaki udi utumvuija tshivua tshienzeke pavuabu bajikije dikonkonona edi wamba ne: ‘Nenujingulule ditapuluka didi pankatshi pa bantu bimpe ne bantu babi, pankatshi pa badi bakuatshila Nzambi mudimu ne badi kabayi bamukuatshila mudimu.’ (Mal. 3:18) Ditanta dia mudimu wa bena Kristo balelela bavua bapetulule bukole aba didi dileja tshikondo atshi ne: ke dîba diakatuadija tshikondo tshia dinowa.

18. Ntshinyi tshivua muprofete Danyele mumanyishe ne: netshikumbane mu matuku etu aa?

18 Muprofete Danyele wakakula pende bua matuku etu aa ne: ‘Badi ne meji nebakenke bu bintu bia mu diulu, ne badi balombola bantu ba bungi ku buakane nebakenke bu mitoto kashidi ne kashidi.’ (Dan. 12:3) Bantu badi bakenka bikole aba mbanganyi? Bobu si mbena Kristo bela manyi a nyuma badi bu mponda milelela ivua Yezu mutele mu lusumuinu luende lua mponda ne lupela! ‘Disangisha’ dia bena Kristo ba mashimi badi bu lupela bua kuluosha badi badijingulula patoke kudi musumba munene udi mufuane mikoko udi wenda wuvula. Padi bantu badi ne ditekemena dia kulombodibua kudi bena mu Bukalenge balamata bashadile ba Isalele wa mu nyuma, badi bakenkesha pabu butoke buabu mu buloba ebu bua mifitu.​—Zek. 8:23; Mat. 5:14-16; Filip. 2:15.

19, 20. ‘Bana ba mu bukalenge’ mbindile tshinyi ne muoyo kulu kulu? Ntshinyi tshitualonga mu tshiena-bualu tshialua?

19 Lelu eu, ‘bana ba mu bukalenge’ mbindile ne muoyo kulu kulu difutu dia butumbi diapetabu mu diulu. (Lomo 8:18, 19; 1 Kol. 15:53; Filip. 1:21-24) Kadi mu tshikondo tshidibu bindile atshi, badi ne bua kushala ne lulamatu, batungunuka ne kukenka bu dîba, bikale bashilangane ne “bana ba mubi.” (Mat. 13:38; Buak. 2:10) Tuetu bonso tudi ne disanka dia kudimuena ne etu abidi mudibu ‘basangisha’ bantu badi bafuane lupela lelu eu!

20 Kadi mmalanda kayi adi pankatshi pa bana ba mu Bukalenge aba ne bena musumba munene udi anu wenda uvula bapiana buloba tshiendelele ku bulombodi bua Bukalenge? Tshiena-bualu tshialua netshiandamune lukonko elu.

[Mêyi adi kuinshi]

^ tshik. 4 Mu mufuanu eu, dikuna dia maminu kadiena diumvuija mudimu wa diyisha ne divuija bantu bayidi uvua mua kukoka bantu bapiabapia bavua mua kulua pabu bena Kristo bela manyi nansha. Yezu wakamba bua maminu mimpe adibu bakuna mu budimi ne: ‘Adi bana ba mu bukalenge,’ kadi ki nne: ‘Neikale bana ba mu bukalenge’ to. Dikuna dia maminu edi didi diumvuja diela dia bana ba mu Bukalenge manyi a nyuma mu budimi bua pa buloba bujima.

^ tshik. 8 Miji ya tshisonsa tshibi etshi idi ijingakanangana bikole ne ya mponda bia bobu batshijule kumpala kua dîba dia kunowa, tshijuka ne mponda kabidi.​—Bala Étude perspicace des Écritures, Tshitupa tshia 1, dibeji 836.

Udi muvuluke anyi?

Mu mufuanu wa Yezu wa mponda ne lupela, ntshinyi tshidi bintu ebi bimvuija?

• Maminu mimpe

• Muntu uvua mukune maminu

• Dikuna dia maminu

• Muena lukuna

• Lupela

• Tshikondo tshia dinowa

• Mayeba

• Muadi ne disumakaja dia menu

• Dijiba dia kapia

[Nkonko ya dilonga]

[Bimfuanyi mu dibeji 20]

Bakatuadija kukuna maminu mimpe mu Pentekoste wa mu 33

[Tshimfuanyi mu dibeji 23]

Badi benda basangisha mponda ya mu tshimfuanyi mpindieu mu mayeba a Yehowa

[Mêyi a dianyisha]

Pictorial Archive (Near Eastern History) Est.