Kunanakas utji uk yatiñataki

Skip to table of contents

Mä awatirini mä sapa tamaki

Mä awatirini mä sapa tamaki

Mä awatirini mä sapa tamaki

“Jumanakan nayaru arkatam laykuxa tunka payan qunuñarurakiw quntʼasipxäta ukat tunka payani Israel tribükis ukar taripañataki.” (MAT. 19:28.)

1. ¿Jehová Diosax kunjamsa Abrahaman wawanakapar uñjäna, ukat yaqha markankirinakat armasïnti?

 DIOSAX wal Abrahamar munasïna, ukatwa wawanakaparus 1500 maranak jilax wali sum uñjarakïna. Uka israelitanakarux Jupatakiw ‘yaqhachasïna’ (Deuteronomio 7:6 liytʼasiñapawa). Ukampis yaqha markankir jaqinakatxa janirakiw armaskänti. Jupar yupaychañ munirinakaxa, markaparux mantapxaspänwa. Ukhamaw yaqha markat jutirinakas Diosarux luqtapxäna. Ukatxa, mä israelit jiqïkaspas ukhamäxänwa, ukat Diosan kamachinakap phuqapxañaparakïnwa (Lev. 19:33, 34; 24:22).

2. ¿Jesusax judionakar kamsänsa, ukat kuna jisktʼanakar qhanañchañas wakisi?

2 Ukampis akham sasaw Jesusax judionakar säna: “Jumanakatxa Diosan reinopax apaqatäniwa, churasirakiniw khitinakatix horasapar achunak churkis ukanakaru” sasa (Mat. 21:43). Ukhamax ¿khitinakarus Diosan reinopax churasiñapäna? ¿Kunatsa jiwasatakix wali aski?

Machaq marka

3, 4. 1) ¿Apóstol Pedrox machaq markat kamsänsa? 2) ¿Khitinakas machaq markankapxi?

3 Pedrox akham sasaw mä machaq markat cristian masinakapar säna: “Jumanakax ajllit jaqinakäpxtawa, reyir serviri tukuyat sacerdotenakäpxaraktawa; mä qʼuma markäpxtawa; Diosan ajllisit markapäpxaraktawa. Akasti lurasiwa, jumanakax Diosan muspharkañ luräwinakap yatiyapxañamataki. Uka Diosarakiw jumanakarux chʼamakat irpsusinxapxtam, suma muspharkañ qhanapar mantxapxañamataki” sasa (1 Ped. 2:9). Kunjamatï profecianakan siskixa, khitinakatix judionak taypit Jesusarux Mesiasarjam katuqapkäna, ukanakaw uka machaq markarux nayraqat mantapxäna (Dan. 9:27; Mat. 10:6). Ukat qhiparusti, yaqhanakaw uka markar mantawayapxaraki. Ukatwa Pedrox akham säna: “Jumanakax nayrax janiw mä markäpkäyätati, jichhasti Diosan markapäxapxtawa” sasa (1 Ped. 2:10).

4 ¿Khitinakarus Pedrox ukham saskänxa? 1 Pedro 1:3, 4 qillqatanxa akham siwa: “[Diosaw] jiwasarux machaqat naciyistu, Jesucriston jiwatanak taypit jaktatap tuqi. Ukasti jiwasanakarux suytʼañanwa jakayarakistu, ukhamarakiw jumanakarux kuntï Diosax imarapkistus uka herencia alaxpachanxa katuqayapxätam, ukax janiw tukjatäkaspati, ni qʼañuchatäkaspasa, janirakiw mä panqarjamas wañskaspati” sasa. Ukhamasti, uka machaq markaxa, ‘Diosan Israelapawa’, alaxpachar sarañataki ajllitäpki uka cristianonakaw uka markankapxi (Gál. 6:16MT). Ukat mä unañchäwinwa, apóstol Juanax uka machaq markankirinakarux uñjarakitayna, 144.000 ukhanïpxiw sasaw qhanañchi. Jupanakaw “Diosatakisa Corderotakisa nayrïri ofrendanakapäkaspas ukhama[xa]”. Ukatsti sacerdotïpxaniwa, “waranqa mararakiw [Jesusampix] reinapxani” (Apo. 5:10; 7:4; 14:1, 4; 20:6; Sant. 1:18).

¿Khitinakas israelitanak satäpxaraki?

5. 1) ¿Khitinakarus ‘Diosan Israelapa’ sasixa? 2) Israel sasinxa janiw alaxpachar saririnakataki parlkiti, ¿kunatsa ukham sistanxa?

5 Kunjamtï sisktanxa, ‘Diosan Israelapa’ sasinxa, alaxpachar sarañataki ajllit cristianonakatwa Pablox parlaskäna (Gál. 6:16MT). Ukampis Israel markat parlasaxa, awisax aka Uraqin jakapkani uka cristianonakatwa Jehová Diosan Arupax parlaraki. Jesusax chiqa chuyman apostolanakapar akham sänwa: “Nayax jumanakarux mä reino churapxsma, kunjämatï Awkixax nayar churkitu ukhama, khä reinoxan jumanakax manqʼapxäta, umapxarakïta mesaxana, ukhamarak tronon quntʼasipxäta, Israelan tunka payan triburu taripapxañamataki” sasa (Luc. 22:28-30). “Kunapachatix taqi kunas wasitat machaq luraskan” ukkhaw israelan tunka payan tribuparux taripasini, mä arunxa, Cristox waranqa maranak apnaqxani ukhaw ukax phuqasini (Mateo 19:28 liytʼasiñapawa).

6, 7. Mateo 19:28 ukat Lucas 22:30 qillqatanakanxa, ¿khitinakatsa “Israelan tunka payan tribu[pa]” sasax parlaski?

6 Uka waranqa maranakanxa, 144.000 ajllitanakaw sacerdotenakjamax alaxpachat aka Uraqxar apnaqanipxani ukat taripapxarakini (Apo. 20:4). Ukampis ¿khitinakarus apnaqapxani ukat taripapxani? Kunjamtï Mateo 19:28 ukat Lucas 22:30 qillqatanakan siskixa, “Israelan tunka payan tribu[paruw]” taripapxani. Ukampis ¿“Israelan tunka payan tribu[pa]” sasinxa khitinakatsa parlaski? Janiw sacerdotjam apnaqapkani ukanakat parlkiti, jan ukasti, khitinakatix Jesucriston luqtasitapar iyaw sasin aka Uraqin jakañ suyapki ukanakatwa parlaski. (Nayra Israel markanxa, levitanakax janiw tunka payani tribunak taypir jakhutäpkänti.) Ukhamax Israelan tunka payan tribupa sasinxa, khitinakatï 144.000 sacerdotenakan apnaqatax wali sum jakasipkani ukanakatwa parlaski. Janis sacerdotenakjam luqtapkchinixa, Diosax markaparjamaw jupanakar sum uñjarakini. Ukatwa nayra Israel markampi sasixa.

7 Apocalipsis librox kamsis uka tuqit amuytʼarakiñäni. Jachʼa tʼaqhisiñ urunaka janïr qalltkipanxa, 144.000 ajllitanakaw wiñayatak mä sello katuqapxani sasaw sixa. Ukxarusti, “taqi markanakata” jutir “walja jaqinaka” apóstol Juanax uka unañchäwin uñjarakitayna (Apo. 7:9). Uka walja jaqinakaw jachʼa tʼaqhisiñ urunaka pasapxani, ukat Cristow jupanakxar waranqa maranak apnaqani. Ukat aka Uraqin jakañatakix waranq waranqa jiwatanakaw jaktanipxarakini (Juan 5:28, 29NM; Apo. 20:13). Ukhamax khitinakatï Jesusampi ukat 144.000 ajllitanakampi apnaqatäsax aka Uraqin jakapkani taqi ukanakaw “Israelan tunka payan tribu[pa]” satäpxi (Hech. 17:31; 24:15; Apo. 20:12).

8. Juchanak Pampachayasiñ Urux kunanaktï israelitanakax lurapxirïna ukanakatxa, ¿kunsa 144.000 ajllitanakampit ukat aka Uraqin wiñay jakañ suyapki ukanakampit yatiqtanxa?

8 Aka Uraqin jakapkani ukanakasa ukat 144.000 ajllitanakas kunjamas Diosarux mä tamaki luqtapxi, uk amuytʼañatakix kunanaksa Israel markanxa Juchanak Pampachayasiñ Urux lurapxirïna ukanakat parltʼañäni (Lev. 16:6-10). Uka urunxa, jilïr sacerdotew nayraqatxa “juchanakapata, ukhamarak familiapan juchanakapatsa” mä urqu vaca sacrificiot luqtäna. Jesucristox ukhamarakiw alaxpachar sarapkani uka ajllitanakataki nayraqat luqtasiwayi, jupanakaw Criston pʼiqtʼatax sacerdotenakjama alaxpachan luqtapxani. Ukatsti, Juchanak Pampachayasiñ Urunxa, pä cabritompiw mayni israelitanakan juchanakapatxa luqtasirakïna. Niyakixay sacerdotenakaxa, mä arunxa levitanakax 144.000 ajllitanakampi saschixa, mayni israelitanakax aka Uraqin wiñay jakañ suyasipki ukanakampi sasiwa. Ukhamasti ‘Israelan tunka payani tribupa’ sasinxa yaqha jaqinakampitwa Mateo 19:28 qillqatan parlaski, jupanakax alaxpachar sarañataki ajllitäpki ukanakjamarakiw Jesucriston luqtasïwipar iyawsapxi. *

9. Ezequielax uñjkäna uka unañchäwinxa, ¿sacerdotenakax khitinak sañs muni ukat mayni israelitanakax khitinak sañsa munaraki?

9 Ezequiel profetat parltʼarakiñäni. Jupax Jehová Diosan templopwa mä unañchäwin uñjatayna (Eze. 40-48 jaljanaka). Kunjamsa sacerdotenakax irnaqapxäna, yaqhanakar yatichapxäna ukat Jehová Diosan iwxanakapsa yatichäwinakapsa katuqapxäna uk uñjatayna (Eze. 44:23-31). Ukat mayni israelitanakax Diosaruw yupaychasipkäna ukat sacrificionak luqtasipkäna (Eze. 45:16, 17). Uka unañchäwinxa, sacerdotenakax alaxpachar sarañataki ajllitäpki ukanak sañ muni, ukat mayni israelitanakasti, aka Uraqin wiñay jakapkani ukanak sañ munaraki. Ukatsti, kunjamsa aka Uraqin jakañ suyirinakax alaxpachar saririnakar yanaptʼapxi, mä arunxa, kunjamsa uka sacerdotenakan pʼiqtʼatax mä tamaki luqtasipki, ukwa uñachtʼayaraki.

10, 11. 1) ¿Jesusan kuna arunakapas jichhürunakan wali sum phuqasi? 2) ¿Kunsa jichhax yaqha uwijanakat yatxatañäni?

10 ‘Yaqha ovejanakaw’ utjitu, ukat janiw ‘jiskʼa tama ovejanakampix’, mä arunxa alaxpachar saririnakampix mä ‘uyunkapkiti’ sasaw Jesusax säna (Juan 10:16; Luc. 12:32). Ukampis uka yaqha uwijanakarux “apaniñaxarakiwa, jupanakasti istʼapxitaniwa, ukatsti mä sapa tamakirakïniwa, mä sapa awatirinikiraki” sasaw sarakïna. ¡Uka arunak phuqasir uñjañax wali askiwa! Jiskʼa tamampi yaqha uwijanakampiw mä tamar tukupxi. Alaxpachar saririnakampi ukat aka Uraqin jakañ suyir walja jaqinakampiw Diosarux mä tamaki luqtapxi (Zacarías 8:23 liytʼasiñapawa). Uka yaqha uwijanakaxa, janiw alaxpachar saririnakamp chikax templo manqhan luqtapkiti, anqäxanaki luqtapxi.

11 Kunjamtï uñjawayktanxa, jan sacerdotïpki uka israelitanakat parlkasaxa, awisax yaqha uwijanakatwa Jehová Diosax parlaraki. Ukhamax aka Uraqin jakañ suyapki ukanakax Jesucriston jiwatap amtañataki utjki uka tantachäwinxa, ¿tʼantʼsa vinsa malltʼapxañapati? Uk jichhax uñjañäni.

Machaq arustʼäwi

12. ¿Kuna machaq arustʼäwis utjañapäna?

12 Jehová Diosax akham sänwa: “Kuna arustʼäwtix khaya urun Israelampi lurkä ukax akhamäniwa: Nayan leyinakaxsti chuymanakaparuw uskü, pʼiqinakaparuw qillqantarakï. Nayasti jupanakan Diosapäyäwa, jupanakasti nayan markaxarakïniwa” sasa (Jer. 31:31-33). Uka machaq arustʼäwirjamaw Diosax kuntï Abrahamar siskäna ukanakxa phuqani (Génesis 22:18 liytʼasiñapawa).

13, 14. 1) ¿Khitinakas machaq arustʼäwinkapxi? 2) ¿Khitinakas uka asrustʼäwit askinak katuqapxi?

13 Katuntapkäna uka arumaxa akham sasaw Jesusax uka arustʼäwit säna: “Aka copax machaq arustʼäwiwa wilax tuqi, akasti jumanakan askimatakiw wartasi” sasa (Luc. 22:20; 1 Cor. 11:25). ¿Taqi cristianonakat uka arustʼäwinkapxi? Janiwa. Uka arumax apostolanakapakiw vino umtʼapxäna, ukhamasti mä qhawqhanikiw uka machaq arustʼäwinkapxi. * Ukat jupanakampiw Jesusax alaxpachan apnaqañatak mä arustʼäwir mantarakïna (Luc. 22:28-30). Ukhamasti, jupanakaw Jesusamp chikax Diosan Apnaqäwipan apnaqapxani (Luc. 22:15, 16).

14 ¿Ukat aka Uraqin Jesucristomp apnaqatäsin jakapkani ukanakat kamsaraksnasa? Jupanakaw uka arustʼäwitxa askinak katuqapxani (Gál. 3:8, 9). Uka arustʼäwi tuqit wali ‘sum saytʼasipxi’. Janis uka arustʼäwinkapkchixa, Jehová Diosax akham sasaw jupanakatxa Isaías profeta tuqix säna: “Jaya markat jutir jaqinakatix nayaru katuyasipxitanixa, nayar serviñataki nayar munañataki, nayan servirinakaxa tukupxañapataki, nayan samarañ uruxsa imapxarakini, janiraki takisipkaniti, arustʼäwixanrak sum saytʼasipxani ukapachaxa, nayax qullana qulluxaruw jupanakarux apanïxa, oración lurañ utaxansti kʼuchikïpxarakiniwa. [...] Nayan utaxax taqi markanakataki oración lurañ uta satarakïniwa” sasa (Isa. 56:6, 7).

¿Khitinakas tʼantʼsa vinsa malltʼapxi?

15, 16. 1) ¿Machaq arustʼäwit parlkasax kuna tuqitsa Pablox parlarakïna? 2) ¿Kunatsa aka Uraqin jakapkani uka cristianonakax Jesusan jiwatap amtañataki tantachäwinxa tʼantʼsa vinsa jan malltʼapki?

15 Machaq arustʼäwinkapxi ukanakaxa, ‘qullan chiqawjaruw mantapxi’ (Hebreos 10:15-20 liytʼasiñapawa). Jupanakaruw Diosax jan unxtkir mä marka churani (Heb. 12:28). Ukat niyakixay vino copax Diosan arustʼäwipa sañ munchixa, khitinakatix uka markan jan ukax Diosan Apnaqäwipan sacerdotenakjam Cristompi chik alaxpachan apnaqapkani ukanakakiw vino umtʼapxaspa. Jupanakampiw Corderox casarasini sasaw Bibliax saraki (2 Cor. 11:2; Apo. 21:2, 9). Ukhamasti, Jesusan jiwatap amtañataki tantachasipki uka arumaxa, mayninakax janiw tʼantʼsa ni vinsa malltʼapkiti, jan ukasti respetompiw uñxattʼapxi.

16 Aka Uraqin jakañ suyapki uka cristianonakax kunatsa tʼantʼsa vinsa jan malltʼapki uk jichhax yaqha tuqit amuytʼarakiñäni. Pablox ajllit cristianonakarux akham sänwa: “Sapa kuti jumanakax aka tʼantʼa manqʼapkäta, ukhamarak aka copata umapkäta ukkhaxa, [Jesucristo] Tatitun jiwatapwa yatiyasipktaxa jupan jutañapkama” sasa (1 Cor. 11:26). ¿Kunapachas Jesucristox jutani? Kunapachatix qhip qhipa ajllit cristianor aka Uraqit alaxpachar apxañax wakisini ukhaw jutani (Juan 14:2, 3). Ukhamasti Jesucriston jiwatap amtañatak tantachäwix janiw wiñayapunïkaniti. Ukampis ‘warmin wawanakapat’ aka Uraqinkasipki ukanakaxa, tʼantʼsa vinsa malltʼasipkakiniwa alaxpachar taqpachani sarañkama (Apo. 12:17). Ukat aka Uraqin wiñay jakapkani ukanakan tʼantʼas vinos malltʼañäspa ukhaxa, Jesucriston jiwatap amtañataki tantachäwix wiñayaw sapa mara apasispa.

“Jupanakasti nayan markaxarakïniwa”

17, 18. ¿Ezequiel 37:26, 27 qillqatan siski uka profeciax kunjamsa phuqasi?

17 Kunjamas markapax mayachtʼat jikxatasiñapäna uka tuqitxa, akham sasaw Jehová Diosax säna: “Jupanakan jan kun axsarasa jakasipxañanakapatakisti mä amtäwiruw mantäxa. Uka amtäwisti wiñaya amtäwïniwa. Jupanakarusti waljaniruw tukuyarakïxa, jupanak taypirusti wiñayatakiw nayan qullan temploxa ucharakïxa. Nayasti jupanak taypinwa jakarakïxa, Diosaparakïyäwa, jupanakasti nayan markaxarakïniwa” sasa (Eze. 37:26, 27).

18 Diosan uka amtapax wali sum jichhürunakan phuqasi, ukatwa cristianonakax “jan kun axsarasa” jakasipxi. Jïsa, Jehová Diosaw taqi chuyma istʼasirinakarux sumankañ churi. Ukat qullan ajayun luräwipax qhanaw jupanak taypin uñjasiraki. Ukatsti, Diosan “qullan templopaw” jupanak taypinkaraki, mä arunxa, jupanakaw cristianjamax Diosar chiqpachapun yupaychapxi. Jehová Diosan markapjamax Juparukipuniw yupaychapxi; janiw khitirus ni kunarus yupaychapkaspati.

19, 20. ¿Khitinakampirus Jehová Diosax “markaja” sixa, ukat kunanakasa machaq arustʼäwit utjawayi?

19 ¡Alaxpachar saririnakasa, aka Uraqin wiñay jakapkani uka cristianonakasa, wali sumaw Diosarux mä tamaki luqtasipki! Aka Uraqin jakañ suyirinakax janis alaxpachar sarpkchinixa, wali kusisitaw ‘Diosan Israelaparux’ yanaptʼasipki. Ukatwa Jehová Diosax jupanakamppacharux “markaja” sasin sixa. Jupanakatxa mä profeciax akham siwa: “Walja markanakaw Tatituru jaqkattapxanixa. Jupasti sarakiniwa: ‘Aka markanakasti markaxarakï[ni]wa. Nayasti ukkhax jumanak taypinwa jakarakïxa’” sasa (Zac. 2:11; 8:21; Isaías 65:22 ukat Apocalipsis 21:3, 4 liytʼasiñapawa).

20 Machaq arustʼäwi tuqiw Jehová Diosax taqi ukanak phuqi. Walja millón jaqinakaw jichhürkamax uka munat markaparux mantawayapxi (Miq. 4:1-5). Ukat jupanakax janiw uka arustʼäwi pʼakintañ munapkiti, jan ukasti kamachinakapsa iwxanakapsa sum phuqañ munapxi (Isa. 56:6, 7). Ukatwa ‘Diosan Israelapamp’ chikax jan kun axsarasa mä tamaki luqtasipki. ¡Ukax wali sumapuniwa jiwasatakixa, ukat jutïrinsti jukʼamp sumäniwa!

[Qhanañchäwinaka]

^ “Israel” sasinxa janiw alaxpachar saririnakataki parlkiti, jan ukasti khitinakatix aka Uraqin wiñay jakañ suyasipki ukanakamppachatwa parlaraki. Ukat “tama” siski uka aruxa niya ukhamarakiwa. Tama sasinxa awisax alaxpachar saririnakat parli, ukat awisasti taqi cristianonakat parlaraki (La Atalaya, 2007 abril 15 uñxattʼäta, 21-23 jananaka).

^ Jesusax janiw uka machaq arustʼäwinkkiti, jan ukasti, jupa tuqiw Jehová Diosax alaxpachar saririnakampix mä arustʼäwir mantawayi. Ukatwa Jesusax janiw tʼantʼsa vinsa malltʼkänti sasin sistanxa.

¿Akanak amttati?

• ¿144.000 ajllitanakampi taripata “Israelan tunka payan tribu[pax]” khitinakäpxisa?

• ¿Khitinakas machaq arustäwinkapxi ukat yaqha uwijanakax kuns lurapxi?

• ¿Jesusan jiwatap amtasinxa taqi cristianoti tʼantʼsa vinsa malltʼañasa?

• ¿Kunjamas Diosan markapax aka urunakan mayachtʼat jikxatasiñapäna?

[Jisktʼanaka]

[25 janan qhanañchañataki dibujopa/fotonakapa]

(Sumpach amuytʼañatakix qillqatn mistki uk uñxatañamawa)

Waljaniw jichhax ‘Diosan Israelapampi’ chikax luqtasipki

7.313.173

4.017.213

1.483.430

373.430

1950 1970 1990 2009