Llapan kanqanman ëwari

Qallananchö tïtulukunaman ëwë

Tsë kastalla üshakuna, y huk mitseqlla

Tsë kastalla üshakuna, y huk mitseqlla

Tsë kastalla üshakuna, y huk mitseqlla

“Qatirämaqcunaqa alli täcunacunaman tëcur, chunca ishque (12) israel casta nunacunata jusgayanqui.” (MAT. 19:28.)

1. ¿Imanötaq rikarqan Jehová Abrahanpa kastankunata, y imanötaq rikarqan huk markapita nunakunata?

JEHOVÄQA alläpam kuyarqan sirveqnin Abrahanta, tsëmi kastan Israeltapis alläpa kuyarqan, y llapan awninqantam qorqan. Casi waranqa pitsqa pachak watakunanömi ‘kuyë markantanö’ rikarqan (lei Deuteronomio 7:6 *). Pero huk markapita nunakunatapis allim rikarqan. Diosta adorëta munarqa, israelïtakunawan juntakëta puëdeyaqmi. Y pëkunapis, Diospa akrashqa markanmannam tikrayaq, tsëmi sinchikuyänan karqan Diospa llapan Leyninkunata wiyakuyänampaq, y israelïtakunaqa wawqinkunatanönam rikäyänan karqan (Lev. 19:33, 34; 24:22).

2. ¿Imataq Jesus nirqan judïokunata, y imatataq tapukuntsik?

2 Tsënö këkaptimpis huk kutim Jesus kënö nirqan judïokunata: “Mana cäsucuyanqequirecurmi, Diospa mandaquininman yecuyanquitsu; peru caru marca nunacunam siqa, cäsucuyänqanrecur tse mandadunman yecuyanqa” (Mat. 21:43). ¿Pikunataq tsë mushoq “marca” kayänan karqan? ¿Imanötaq Jehová ruranqan kanan yanapamantsik?

Mushoq marka

3, 4. a) ¿Imatataq willakurqan apóstol Pedru mushoq markapita? b) ¿Pikunataq kayan tsë mushoq marka?

3 Apóstol Pëdrum cristiano mayinkunata parlaparnin musyatsikurqan pikuna tsë mushoq marka kayanqanta kënö nirnin: “Peru noqantsictaqa Diosnintsic acramarqantsic pe mandacoqta sirwinantsicpaqmi, y pellapaqna canantsicpaqmi. Tsemi Diosnintsic alli rurashqancunata willacunantsic. Pemi jorqamarqantsic paqaschono quecashqantsicpita, actsichonona alli cawanantsicpaq” (1 Ped. 2:9). Profecía ninqannömi, puntataqa tsë mushoq marka kayarqan Jesusta Diospa Akrashqantanö chaskeq israelïtakuna (Dan. 9:27a; Mat. 10:6). Pero tsëpitaqa mana israelita kaqkunam yapakäriyarqan Apóstol Pedru ninqannö: “Qamkuna juk tyempuchowqa pweblutsu kayarqeyki, peru kananqa Dyospa pweblun[mi] kayanki” (1 Ped. 2:10, QKW).

4 Apóstol Pëdrupa cartampa qallananchömi, rikätsimantsik tsë mushoq marka pikuna kayanqampis. Kënö nirnin: Diosmi “mushoq caweyoqta ticraratsimarqontsic, peman llapan shonquntsicwan marcäcur cushishqa cawacunantsicpaq. Tsepaqmi Teyta Jesucristuta wanushqanpita Diosnintsic cawaritsimushqa. Y sieluchomi wiñe cawe erensiantsic quecatsin noqantsic chasquinantsicpaq. Tseqa manam cosascunanotsu ushacanqa, ni mapayar ismonqa” (1 Ped. 1:3, 4). Këchö rikanqantsiknömi, tsë mushoq markaqa llapan ciëlopa ëwayänampaq kaqkuna kayan, y Galatas 6:16 textochömi ‘Diospa rasonpa israel nunancuna’ nin kë markapaq. Y apóstol Juan visión rikanqanchönam yachakurqan mushoq kaq israelïtakuna 144.000 nunakuna kayanqanta, pëkunaqa Patsapitam akrashqa kayan y ‘imeca murucushqantsicpa punta wawan cuenta Diospaq y Achcaspaq cayan’, y “saserdoticuna cuentana[m] Diosta y Jesucristuta sirwiyanqa, y waranqa watam Jesucristuwan juntu mandacuyanqa” (Apo. 5:10; 7:4; 14:1, 4; 20:6; Sant. 1:18).

¿Hukkunapis kayantsuraq?

5. a) ¿Pikunapaqtaq ‘Diospa rasonpa israel nunancuna’ nirnenqa parlëkan? b) ¿Imataq rikätsimantsik Israel nirnenqa ciëlota ëwaqkunallapaq mana parlanqanta?

5 Rikanqantsiknöpis ‘Diospa rasonpa israel nunancuna’ nirnenqa, ciëlota ëwaqpaq kaqkunallapaqmi parlëkan (Gal. 6:16). ¿Imëllaqa Jehová Israel nirnin parlashqatsuraq ciëlota mana ëwaq kaqkunapaqpis? Awmi, tsëtaqa rikantsik Jesus qateqninkunata kënö ninqanchömi: “Papänï noqata mandacunäpaq churamanqannolla, qamcunatapis mandacuyänequipaq churayashqequi. Tsenam noqapa mandaquinïcho qamcuna micuyanqui upuyanqui mesächo. Tsechonam noqapa nopächo alli täcunacunaman tëcur, chunca ishque (12) israel casta nunacunata jusgayanqui” (Luc. 22:28-30). Kë juicioqa kanqa, “que munducho imecapis mushoqman ticranan junaqmi”, këqa Waranqa Wata Cristu gobernamunan witsanmi kanqa (lei Mateo 19:28).

6, 7. ¿Pikunataq kayan Mateo 19:28 y Lucas 22:30 textochö parlanqan “chunca ishque (12) israel casta” nunakuna?

6 Waranqa Wata witsanchömi, 144.000 akrashqakunaqa rey, sacerdote y juez kayanqa (Apo. 20:4). ¿Pikunatataq juzgayanqa y gobernayanqa? Mateo 19:28 y Lucas 22:30 textokunachömi, rikätsimantsik “chunca ishque (12) israel casta nunacunata” juzgayanqanta. Tsëpenqa, ¿pikunataq kayan tsë “chunca ishque (12) israel casta nunacuna”? Këchöqa manam rey, sacerdote y juez kayänampaq ciëlota ëwaqpaq kaqkunapaqtsu parlëkan, sinöqa Jesuspa wanïninman markäkur kë Patsachö mana wanushpa kawakïta chaskiyänampaq kaq nunakunapaqnam. (Yarpäshun, unë tiempochö levitakunataqa manam tsë chunka ishkë kastakunatawanqa yupayaqtsu.) Tsëmi chunka ishkë Israel kasta nirqa, ciëlota mana ëwaqkunapaq parlëkan, y 144.000 sacerdötenö sirveqkunapa bendicionninta chaskeq kaqkunam kayan. Hina pëkunapis Diospa markanmi kayan y Diospa kuyakïninta y alli kënintapis chaskiyanmi. Tsëmi unë tiempochö Diospa markanwan igualatsin.

7 Wakin textokunatapis rikärishun. Apóstol Juanmi huk visionchö rikarqan 144.000 nunakuna mana ushakaq señalta chaskeqta. ¿Tsëpitaqa imatataq rikarqan? ‘Jinantin nasionpita’ ‘mana yupetapis puedipaq, shuyni nunacunatam’ (Apo. 7:9). Kë, yupëtapis mana puëdepaq atska nunakunaqa, “hatun hipaki hunaqta” kawëkar pasaqkunam kayan, y pëkunam yëkuyan Waranqa Wata Cristu gobernanqanman. Pero manam pëkunallatsu Patsachö täräyanqa, wanuyanqampita atska kawarimoqkunapis pëkunawanmi täräyanqa (Juan 5:28, 29; Apo. 20:13). Patsachö llapan kawaq kaqkunam kayan “chunca ishque (12) israel casta” nunakuna, pëkunatam Jesus y 144.000 gobernaqkuna juzgayanqa (Hech. 17:31; 24:15; Apo. 20:12).

8. 144.000 y Patsachö kawaqpaq kaqkunapaq, ¿imatataq rikätsikurqan Hutsapita Pagakuyänan Hunaqchö rurayanqan?

8 Wata wata Hutsapita Pagakuyänan Hunaqpita maslla yachakurishqaqa, yanapamäshunmi 144.000 ciëlota ëwaqkunawan kë Patsachö kawaqpaq kaq nunakuna hukllëllanölla kayanqanta rikänapaq (Lev. 16:6-10). Kë hunaqchöqa, sacerdotekunapa mandaqninmi puntata huk törota sacrificaq, hutsampaq y llapan sacerdotekunapaq. Tsënömi Jesuspa wanïnimpis, puntataqa pëwan ciëlochö gobernaqpaq kaqkunata yanapan. Hina tsë hunaqllachömi, sacerdote sacrificaq ishkë orqu cabrakunata wakin israelïtakunatapis Jehová perdonanampaq. ¿Pikunataq kayan tsë wakin kaq israelïtakunaqa? 144.000 ciëlopa ëwaqpaq kaqkunaqa Israelchö sacerdote kastanömi kayan, kë Patsachö kawaqpaq kaqkunanam wakin israelïtakunanö kayan. Tsëmi, Mateo 19:28 textochö rikanqantsiknöpis “chunca ishque (12) israel casta” nirqa, Cristupa wanïninman llapan markäkoqkunapaq parlëkan y manam ciëlota ëwaqkunapaqtsu. *

9. Ezequiel huk visionchö Jehoväpa templonta rikanqanchöqa, ¿pikunataq kayan sacerdotekuna y wakin kaq israelïtakuna?

9 Huk mastaraq rikärishun. Ezequielmi huk visionchö rikarqan Jehoväpa templonta (Eze. caps. 40-48). Tsë rikanqan visionchöqa sacerdötekunam templochö trabajayaq, yachatsikuyaq y Jehoväpa consëjokunata y yachatsikïninta chaskiyaq (Eze. 44:23-31). Pero wakin israelïtakunaqa temploman ëwayaq Diosta adoraq y sacrificiokunata aparllam (Eze. 45:16, 17). Këchö sacerdotekunaqa ciëlopaq kaqkunatam rikätsikuyarqan, y wakin israelïtakunanam Patsachö kawaqpaq kaqkunata. Kë visionqa rikätsimantsik ciëloman ëwaqpaq kaqkuna Jehovälla adorashqa kanampaq rurayanqantam y kë patsachö quedaqpaq kaqkuna yanapayanqantam.

10, 11. a) Jesus parlanqan, ¿imanö cumplikanqantataq rikantsik? b) ¿Ima tapukïkunataq kan wakin üshakunapaq?

10 Jesusqa, “mas üshäcunapis capamanmi manaraq que canchaman ellucayämushqacuna” nirqanmi (Juan 10:16; Luc. 12:32). Tsë ushakunapaq parlarninmi kënö nirqan: “Presisanmi pecunatapis pushamunä. Parlashqäcunata cäyiyanqam. Tsenam juc canchallachona cayanqa; noqallam mitseqnincuna cashaq”. ¡Alläpam kushikuntsik kë profecía cumplikëkanqanta rikarnin! Awmi, ishkan grüpom juntakäyashqa, más wallkaqlla kaqqa ciëlopa ëwaqpaq kaqkunam y más atska kaqnam Patsachö quedaqpaq kaqkuna (lei Zacarías 8:23). Atskaq kaq üshakunaqa manam templopa rurin kaq patiochötsu serviyan, sinöqa waqta kaq patiollachömi.

11 Këchö rikanqantsiknömi, Jehoväqa mana sacerdote kaq israelïtakunatawan igualätsishqa kë Patsachö täraqpaq kaq üshakunata. ¿Këqa rikätsimantsik wakin kaq üshakunapis Jesuspa Wanïnin Yarpëchö tantata mikuyänanta y vïnota upuyänantatsuraq? Rikärishun respuestanta.

Mushoq contrato

12. ¿Ima mushoq conträtotataq Jehová willakurqan?

12 Jehovämi willakurqan markanwan huk mushoq conträtota ruranampaq kaqta kënö nirnin: “Këmi tsë contrato tsë hunaqkuna pasariptin Israelwan ruranäpaq kaq [...]. Leynïtam kikinkunaman churashaq, shonqunkunamanmi qellqashaq. Y noqam Diosninkuna kashaq, y pëkunanam markä kayanqa” (Jer. 31:31-33). Kë contrato ruranqanwanmi Jehová cumplinan karqan Abrahanta awninqanta (lei Génesis 22:18 *).

13, 14. a) ¿Pikunataq mushoq conträtochö kayan? b) ¿Pikunataq mushoq contrato rurakanqampita bendicionkunata chaskiyan, y imanötaq contrato rurakanqanta wiyakuyan?

13 Wanukunampaq paqasmi Jesus kë mushoq conträtopaq kënö nirqan: “Que copacho quecaq binoqa yawarnï [“ninanmi”, NM], y tse yawarnïwanmi Dios mushoq contratuta patsacäratsin nunacunawan. Tsemi qamcunapaqrecur ramashqa canqa” (Luc. 22:20; 1 Cor. 11:25). ¿Llapan cristiänokunaku kë mushoq conträtoman yëkuyan? Manam. Wakinkunallam, tsë paqas apostolkunanö vïnota upoq kaqkunallam. * Y pëkunallawanmi Jesuspis gobernayämunampaq huk conträtota rurarqan (Luc. 22:28-30). Awmi, Cristuwanmi ciëlopita patsë gobernayämonqa (Luc. 22:15, 16).

14 ¿Ima nishwantaq Jesuspa gobiernonchö kë Patsachö kawaqkunapaqqa? Pëkunaqa tsë mushoq contrato rurakanqampita bendicionta chaskeqkunam kayan (Gal. 3:8, 9). Tsë mushoq conträtochö mana karpis, pë mandakunqannö kawarninmi, tsë contrato rurakanqanta wiyakuyan, Jehová Isaiastawan qellqatsinqannö: “Forastero nunakuna Jehoväta servinampaq witiptenqa, y sirveqnin këta munar Jehoväpa shutinta kuyaptenqa, sábado hunaqta guardaptenqa, y contrato ruranqäta wiyakuptenqa, noqam apamushaq santo hirkäman y mañakuna wayï rurinchö kushishqa kayänantam haqishaq. [...] Y Kikïpa wayïmi, llapan marka mañakunan wayi nishpa reqishqa kanqa” (Isa. 56:6, 7).

¿Pikunataq vïnota upuyanman y tantata mikuyanman?

15, 16. a) ¿Mushoq conträtochö kaqkunaqa imatataq chaskiyanqa? b) ¿Kë Patsachö kawaqpaq kaqkuna imanirtaq vïnota upuyanmantsu y tantata mikuyanmantsu?

15 Mushoq conträtochö kaqkunaqa “Dios quecanqanman[mi] mana mantsacushpa yequita” puedeyan (lei Hebreus 10:15-20). Y “mana kuyukoq reynuta[m]” chaskiyanqa (Heb. 12:28, QKW). Tsë ‘copacho quecaq bino’, mushoq conträtota rikätsikuptinmi, upuyanman Cristuwan ciëlochö rey y sacerdote kayänampaq akrashqa kaqkunalla. Hina pëkunallapaqmi Bibliachö nin Achkaspa novian kayanqanta (2 Cor. 11:2; Apo. 21:2, 9). Tsëmi kë Patsachö kawaqpaq kaqkunaqa, Jesuspa Wanïnin Yarpëman ëwarqa vïnota upuyantsu ni tantata mikuyantsu, sinöqa yanaqäkoqlla kayan.

16 Kë Patsachö kawaqpaq kaqkuna Jesuspa Wanïnin Yarpëchö vïnota imanir mana upuyanqanta y tantata mana mikuyanqanta musyanapaqqa, huk willakï masta rikärishun. Ciëlota ëwaqpaq kaqkunata apóstol Pablu kënö ninqanchömi musyarintsik: “Cada Santa Senata rurarnin, tantata micurninmi y binuta upurninmi, musyatsicuyanqui Teyta Jesus noqantsicrecur wanonqanta, asta pe cutimonqanyaq” (1 Cor. 11:26). ¿Imëtaq Jesus kutimun? Ciëlopaq kaq kë Patsachö hukllëllana këkaqta apakunan hunaqmi (Juan 14:2, 3). Këchö yachakunqantsikmi rikätsimantsik Jesuspa Wanïnin Yarpë imë karpis ushakärinanta. Warmipa “waquin caq” mirëninqa, kë Patsachö këkar-raqqa Jesuspa Wanïnin Yarpëchö vïnota upïkäyanqaraqmi y tantatapis mikïkäyanqaraqmi (Apo. 12:17). Pero kë Patsachö täraqpaq kaqkuna tantata mikuyänan y vïnota upuyänan kaptinqa, Jesuspa Wanïnin celebrë manachi ushakanmantsu.

“Pëkunam noqapa markä këman chäyanqa”

17, 18. ¿Imanötaq Ezequiel 37:26, 27 ninqan rurakan?

17 Jehovämi willakurqan ciëlopaq kaqkunawan kë Patsapaq kaqkuna junto yanapanakur alli kawakuyänanta: “Pëkunawanmi, alli kawakuyänampaq huk conträtota rurashaq, imëpis mana ushakaq conträtom pëkunachö kanqa. Y wayïtam pëkunapa chowpinman churashaq y miratsishaq imëyaqpis tsëchö kanampaq. Y tabernáculo wayïmi pëkunachö kanqa y noqam Diosninkuna këman chäshaq y pëkunam noqapa markä këman chäyanqa” (Eze. 37:26, 27).

18 Diospa llapan serviqninkunam kushishqa kayan alli kawakïpaq Jehová “conträtota” ruranqampita. Awmi, Jehová ninqankunata wiyakushqaqa, alli kawakïta qomänapaqmi awnimantsik. Pëkunachömi rikakun espïritupa wayïnin. Y Diospa wayin o Diosta adorayanqanqa, pëkunapa ‘chowpinkunachömi’ këkan. Awmi, tukï mana alli adoracionkunata haqishqa karmi, markan këman chäyashqa y Jehová Diosllatana adorayan.

19, 20. a) ¿Pikunataq këkäyan Jehová “markämi” ninqanchö? b) ¿Imakunataq mushoq conträtowan rurakämushqa?

19 Ciëlopaq akrashqakuna y Patsapaq kaqkuna hukllëllanö shumaq kawakuyanqanta rikëqa, alläpa kushikïpaqmi. Patsachö kawaqpaq kaqkuna ciëlota mana ëwayänan kaptimpis, alläpa kushishqam ciëlota ewaqpaq kaqkunata yanapayan. Diospa mushoq Israel markanmanmi juntakäyashqa, tsëmi Jehová reqin Markä nishpa. Pëkunachömi Diospa Palabran kënö ninqan cumplikärin: “Atska nación nunakunam kë hunaqkunachö Jehoväman shayämunqa, rasumpam markä këman chäyanqa, y pëkuna chowpichömi noqa yachashaq (Zac. 2:11; 8:21; lei Isaías 65:22 y Apocalipsis 21:3, 4).

20 Kë llapantaqa Jehová ruramushqa mushoq conträtonwanmi. Mëtsika forastero nunakunam Jehová kuyanqan markaman yëkuyashqa (Miq. 4:1-5). Mushoq contrato ninqanta rurayänampaq y Leyninkuna ninqanta cumpliyänampaqmi listo këkäyan (Isa. 56:6, 7). Tsëta rurarmi Diospa Israel markanwan alli pasakïchö kawakuyan. ¡Imanö shumaqmi Diospa markanwan kanan y imëyaqpis junto këqa!

[Päginapa ura kuchunchö willakïkuna]

^ par. 1 Deuteronomio 7:6 (NM): “Qamqa Jehová Diosnikipaq Santo markanmi kanki. Qamtam Jehová akrashurqunki markan kanëkipaq, Patsachö llapan markakunapitapis kuyanqan markan kanëkipaq”

^ par. 8 Hina “congregación” nirpis, puntataqa ciëlota ëwaqpaq kaqkunapaqmi parlëkan (Heb. 12:23, NM). Pero manam tsëllatsu, ciëlopaq o Patsapaq kayaptimpis, llapan cristiänokunatam congregación nin (rikäri La Atalaya del 15 de abril de 2007, 21 a 23 päginakunata).

^ par. 12 Lei Génesis 22:18 (NM): “Mirënikiwanmi Patsachö llapan nacionkuna bendecishqa kayanqa, voznïta wiyanqëkirëkur”.

^ par. 13 Jesusqa contrato rurëchö yanapakoqmi, tsëmi mushoq conträtoman yëkuntsu. Tsëchi pëqa vïnota upurqantsu ni tantata mikurqantsu.

¿Imakunatataq yachakurqonki?

• ¿144.000 juzganampaq kaq “chunca ishque (12) israel casta” nunakuna, pikunataq kayan?

• Mushoq conträtochö, ¿imataq këmantaq chäyanqa ciëlopaq kaqkuna, y imatataq chaskiyanqa Patsapaq kaqkuna?

• Jesuspa Wanïnin Yarpëchö, ¿llapan cristiänokunaku vïnota upuyanman y tantata mikuyanman?

• ¿Tiempontsikchö pikuna hukllëllanö kayänampaqtaq Biblia willakurqan?

[Yachakunapaq kaqpa tapukïninkuna]

[26 kaq päginachö dibüjukuna]

(Imanö yarqamunqanta rikëta munarqa, kikin publicacionta rikäri)

Atskaqmi juntakäyashqa Diospa Israel markanman

7,313,173

4,017,213

1,483,430

373,430

1950 1970 1990 2009