Jun noʼox skoral chkʼotik, jun noʼox jchabichij yuʼunik

«Chachotiic ta lajchab (12) mucʼtic chotlebal ec voʼoxuc ti laj atsʼaclinicune. Voʼoxuc chlic achapanic li lajchaʼchop israeletique.» (MAT. 19:28)

1. ¿Kʼu yelan laj yil Jeova li snitilulal Abrahame, xchiʼuk kʼu yuʼun chkaltik ti muʼyuk la spʼaj li krixchanoetik ta yan lumetike?

 LI Jeovae la skʼan li Abrahame, jaʼ yuʼun la skʼan ek li snitilultake, li j-israeletike, xchiʼuk tukʼ yoʼonton ta stojolalik. Mas ta 1,500 jabil laj yil kʼuchaʼal stʼujbil xchiʼuk «mero steclumal» (kʼelo Deuteronomio 7:6). Pe muʼyuk bu la spʼaj li krixchanoetik ta yan lumetike. Mi tskʼan chichʼik ta mukʼe, xuʼ xbatik xchiʼuk li j-israeletike. Li krixchanoetik taje —ti jyanlumetik ti koʼol xa xchʼunojik xchiʼuk judioetik, chichʼik albele— ilbilik kʼuchaʼal mero j-israeletik li ta tʼujbil jteklum taje, jech oxal oy sderechoik ti xichʼik ilel kʼuchaʼal yermano sbaik xchiʼuk ti xchʼunik ek skotol li smantaltak Diose (Lev. 19:33, 34; 24:22).

2. ¿Kʼusi labal sba laj yal li Jesuse, xchiʼuk kʼusitik chichʼ jakʼel ta skoj taje?

² Akʼo mi jech, kʼot skʼakʼalil ti xi labal sba laj yalbe judioetik li Jesuse: «Ta xlocʼ batel ta atojolic li ventainel yuʼun Diose. Jaʼ te ta xbat ta stojolic li bochʼotic lec tstucʼulanique» (Mat. 21:43). ¿Buchʼutik skʼoplal chkʼot «li bochʼotic lec tstucʼulanique» o achʼ jteklum taje? ¿Kʼuxi ta jtabetik sbalil avi li kʼusi laj yichʼ jelel taje?

Li achʼ jteklume

3, 4. 1) ¿Kʼuxi lek jamal laj yakʼ ta ilel jtakbol Pedro buchʼu jaʼ li achʼ jteklume? 2) ¿Buchʼutik skʼoplal li achʼ jteklume?

³ Li jtakbol Pedroe lek jamal laj yakʼ ta ilel buchʼu jaʼ li achʼ jteklum taje, yuʼun xi laj yalbe li yermanotake: «Li voʼoxuque stsʼunubaloxuc xa li bochʼo tʼujbil yuʼun Diose, batsʼi pale xa cʼotemoxuc ta stojol Dios, chʼul mucʼta lum xa cʼotemoxuc, yuʼuninojoxuc xa li Diose. Yuʼun jech acʼo apucbeic batel li cʼusitic toj lec la spas Diose, ti laj yicʼoxuc loqʼuel ta icʼal osile, ti laj yacʼoxuc ta sac osil ti toj jun yutsile» (1 Ped. 2:9). Jech kʼuchaʼal laj yichʼ alele, li buchʼutik baʼyel kʼotik li ta achʼ jteklume jaʼ li j-israeletik ti la xchʼamik kʼuchaʼal Mesías li Jesuse (Dan. 9:27 sbavokʼal; Mat. 10:6). Pe ta tsʼakale ep ochik ek ti maʼuk judioetike, jech kʼuchaʼal laj yal li jtakbole: «Muc toʼox steclumalucoxuc li Diose, pero liʼ ta orae steclumaloxuc xa» (1 Ped. 2:10).

⁴ ¿Buchʼutik laj yalbe Pedro taje? Li ta slikebal skartae xi chale: «Laj yacʼ chaʼvocʼcutic ta achʼ ta sventa ti la xchaʼcuxes ta smuquinal li Cajvaltic Jesucristoe. Jech la jta spatubil coʼntontic ti mu xlaj scʼoplale. Jech ta xquichʼtic li cʼusi scʼoplal jaʼ cuʼuntic ti chapanbil yuʼun Dios te ta vinajel ti mu snaʼ xcʼaʼe, ti mu snaʼ soque, xchiʼuc ti mu snaʼ xlaje» (1 Ped. 1:3, 4). Jech oxal chaʼa, li achʼ jteklume jaʼ skʼoplalik li buchʼutik spatoj yoʼonton chkuxiik ta vinajele, li tʼujbil yajtsʼaklomtak Cristoe. «Mero Israel [...] ta sventa [Dios]» xi chichʼ biiltasel li ta Gálatas 6:16. Xchiʼuk li jtakbol Juane akʼbat yil ti jaʼik 144,000 li Israel sventa Diose, ti «icoltaatic xa loqʼuel ta stojol li cristianoetique, jaʼ jech icʼotic ta stojol Dios xchiʼuc ta stojol Chʼium Chij jech chac cʼu chaʼal li sba sat cʼusi chichʼ aqʼuel ta smoton Diose» xchiʼuk «jaʼ xa paleetic yuʼun Dios xchiʼuc Cristo cʼotemic. Jech coʼol tspasic mantal jmil (1,000) jabil xchiʼuquic li Cristoe» (Apo. 5:10; 7:4; 14:1, 4; 20:6; Sant. 1:18).

¿Mi te tsakal skʼoplal yan jtsop krixchanoetik?

5. 1) ¿Buchʼu skʼoplalik li jpʼel kʼop «mero Israel [...] ta sventa [Dios]» xie? 2) ¿Kʼusi chakʼ ta ilel ti maʼuk noʼox chalbe skʼoplal buchʼutik tʼujbil chbatik ta vinajel li jpʼel kʼop Israele?

⁵ Jech kʼuchaʼal laj xa kiltike, jamal ta ilel ti jpʼel kʼop «mero Israel [...] ta sventa [Dios]» xie, jaʼ  noʼox chalbe skʼoplal li buchʼutik tʼujbil chbatik ta vinajele (Gál. 6:16). Pe ¿mi stunesoj junuk velta Jeova li steklumal Israel sventa chalbe skʼoplal yan yajtsʼaklomtak Cristo ti maʼuk noʼox li buchʼutik tʼujbil chbatik ta vinajele? Stunesoj, jaʼ jech chkiltik li ta kʼusi xi laj yalbe li stukʼil yajtakboltak Jesuse: «Li vuʼun eqʼue ta xcacʼ apasic mantal jech chac cʼu chaʼal laj yacʼbun jpas mantal li Jtote. Yuʼun jech te chaveʼic, chavuchʼic voʼ ta jmexa ti bu ta jpas mantale. Jech noxtoc te chachotiic ta chotlebaletic sventa chachapanic li lajchaʼchop israeletique» (Luc. 22:28-30). Li chapanel taje chkʼot ta pasel «cʼalal chlic achʼubuc scotole», jaʼ xkaltik, li ta Ajvalilal ta Jmil Jabil yuʼun Cristoe (kʼelo Mateo 19:28).

6, 7. ¿Buchʼutik «li lajchaʼchop israeleti[k]» ti te albil skʼoplalik ta Mateo 19:28 xchiʼuk Lucas 22:30?

⁶ Li ta Jmil Jabile, li 144,000 ch-abtejik ta vinajel kʼuchaʼal ajvaliletik, paleetik xchiʼuk jchapanvanejetik (Apo. 20:4). Jaʼ yuʼun chaʼa, ¿buchʼutik chchapanik xchiʼuk tsventainik? Ta Mateo 19:28 xchiʼuk Lucas 22:30 chkiltik ti jaʼ «li lajchaʼchop israeletique». Vaʼun chaʼa, ¿buchʼutik jaʼ li jtsop taje? Jamal ta ilel ti jaʼ skotol li krixchanoetik ti spatoj yoʼontonik chkuxiik ta Balumil ta skoj ti yakʼoj xchʼunel yoʼontonik li ta matanal laj yakʼ Jesuse, maʼuk li jvokʼ ajvaliletik xchiʼuk paleetike (jvules ta joltik ti jvokʼ snitilulal paleetik yuʼun Levie muʼyuk te tsakal skʼoplal li ta lajchaʼchop j-israeletike). Akʼo mi maʼuk paleetik li krixchanoetik ti albil skʼoplalik «li [ta] lajchaʼchop israeleti[k]» liʼe, tstabeik sbalil ta mantal li abtelal tspasik ta paleal li 144,000. Xchiʼuk jaʼik steklumal Dios ek xchiʼuk tskʼupinik ti chkʼanatik xchiʼuk ti lek ch-ilat yuʼun Jeovae. Jaʼ yuʼun oy srasonal chaʼa ti xkoʼolajik kʼuchaʼal li voʼneal Israele.

⁷ Li kʼusi laj kaltike lek snup-o sba xchiʼuk li kʼusi akʼbat yil jtakbol Juane, ti bu chichʼik ta j-echʼel seyoalik li 144,000 kʼalal muʼyuk to likem li stsatsal vokolile. ¿Kʼusi laj yil ta tsʼakal? «Epal cristianoetic [ti] liquemic tal ta jujun banamil[e].» (Apo. 7:9.) Li krixchanoetik ti mu albajuk yepal taje kuxul chkomik li ta tsatsal vokolile xchiʼuk ch-ochik li ta Ajvalilal ta Jmil Jabil yuʼun Cristoe. Pe maʼuk noʼox chichʼik ventainel taje, yuʼun tstsob sbaik xchiʼuk ta smiyonal noʼox krixchanoetik ti chchaʼkuxiike (Juan 5:28, 29; Apo. 20:13). Skotol li buchʼutik chichʼik ventainel ta Balumile jaʼik «li lajchaʼchop israeleti[k]» ti chchapanatik yuʼun Jesucristo xchiʼuk li 144,000 ti jmoj ch-ajvalilajik xchiʼuke (Hech. 17:31; 24:15; Apo. 20:12).

8. ¿Kʼuxi te chvinaj skʼoplal kʼuyelan chil sbaik li 144,000 xchiʼuk li yan krixchanoetik li ta kʼusitik chichʼ toʼox pasel ta sKʼakʼalil Chʼayob mulile?

⁸ Mi ta jchantik li kʼusitik chichʼ toʼox pasel li ta sKʼakʼalil Chʼayob mulile, chkiltik jun skʼelobil ta albil kʼop ti kʼuyelan chil sbaik li 144,000 xchiʼuk li yan krixchanoetike (Lev. 16:6-10). Li ta kʼin jujun jabil taje, li mero bankilal palee baʼyel ta xakʼ jkot tot vakax yoʼ xkʼot ta «milbil matanal sventa xchʼayubil smul xchiʼuc yajnil xnichʼnab». Jaʼ noʼox jech ek, li matanal laj yakʼ Jesuse jaʼ baʼyel tstabeik sbalil li paleetik xchiʼuk li ajvaliletik ta vinajel ti beiltasbilik yuʼun Jesuse. Pe li ta sKʼakʼalil Chʼayob mulile ta xichʼ milel chaʼkot tentsun ek sventa chichʼ chʼaybel smul li yan j-israeletike. Ta skoj ti jaʼ chalbe skʼoplal 144,000 li snitilulal paleetike, li yan j-israeletike jaʼ chalbe skʼoplal li buchʼutik smalaoj chkuxiik sbatel osil ta Balumile. Jaʼ yuʼun chaʼa, li jpʼel kʼop «lajchaʼchop israeleti[k]» chal ta Mateo 19:28, maʼuk chalbe skʼoplal li paleetik tʼujbil chbatik ta vinajele, yuʼun jaʼ chalbe skʼoplal li krixchanoetik  ti chakʼ xchʼunel yoʼontonik li ta matanal laj yakʼ Cristoe. *

9. Ti kʼuyelan chkʼot ta pasel li kʼusi akʼbat yil Ezequiel ta sventa li chʼulnae, ¿buchʼutik jaʼ li paleetike xchiʼuk buchʼutik jaʼ li yan j-israeletike?

⁹ Kalbetik yan skʼelobil. Li Ezequiele lek akʼbat yil yuʼun Dios li xchʼulna Jeovae (Eze., kap. 40-48). Li ta skʼelobil albil kʼop taje, li paleetike te ch-abtejik ta chʼulna, chchanubtasvanik xchiʼuk chchʼamik li tojobtaseletik xchiʼuk li tukʼibtasel chakʼ Jeovae (Eze. 44:23-31). Li yan snitilultak Israele te chbat yichʼik ta muk Dios xchiʼuk chakʼbeik milbil matanal (Eze. 45:16, 17). Ta sventa liʼe, li paleetike jaʼ skʼoplal li buchʼutik tʼujbilike, li yan j-israeletike, jaʼ li buchʼutik spatoj yoʼonton chkuxiik ta Balumile. Li kʼusi laj yichʼ ilele lek chakʼ ta ilel ti buchʼutik chkuxiik ta Balumile jmoj ch-abtejik xchiʼuk li paleetik ti jaʼ jbabeetik li ta melel yichʼel ta mukʼ Diose.

10, 11. 1) ¿Kʼuxi labal sba chkʼot ta pasel avi li kʼusi laj yal Jesuse? 2) ¿Kʼusi chichʼ jakʼel ta sventa li yan chijetike?

¹⁰ Li Jesuse laj yalbe skʼoplal yan chijetik ti mu jmojuk skoralik xchiʼuk li juteb chijetik yajtsʼaklomtak Cristo ti tʼujbilike (Juan 10:16; Luc. 12:32). Ta sventa taje, xi laj yale: «Leʼe ta onoʼox xquicʼan tal ec. Ta xaʼibicun jcʼop; jun noʼox scoralil chcʼot scotol, xchiʼuc jun noʼox jchabivanej chcʼot yuʼunic». ¡Toj echʼ noʼox tstsatsubtas xchʼunel koʼontontik ti chkiltik chkʼot ta pasel taje! Ta melel, jmoj tstsoboj sbaik li chaʼtsope: li mas jutebe, li buchʼutik tʼujbilike, xchiʼuk li mas epe, li epal krixchanoetik ta yan chijetike (kʼelo Zacarías 8:23). Li slajeb jtsop laj kaltike muʼyuk bu chtunik li ta xchaʼkʼolal yamakʼil bu chichʼ ichʼel ta mukʼ Jeovae, yuʼun te chtunik li ta sba kʼolal yamakʼile.

¹¹ Jech kʼuchaʼal chkiltike, li Jeovae stunesoj bakʼintik li j-israeletik ti maʼuk paleetik sventa chalbe skʼoplal li yan chijetike. ¿Mi jaʼ van skʼan xal ti oy sderecho tslajesik li pan xchiʼuk chuchʼik li yaʼlel tsʼusub ta sNaʼobil slajel Cristo li yajtsʼaklomtak Cristo ti spatoj yoʼonton chkuxiik ta Balumile? Jkʼeltik li stakʼobile.

Li achʼ tratoe

12. ¿Kʼusi achʼ trato laj yal tspas li Jeovae?

¹² Li Jeovae laj yal ti tspas jun achʼ trato xchiʼuk li steklumal kʼalal xi laj yale: «Jaʼ jech li cʼusi ta jchapan ta stojolique: Cʼalal me la sta scʼacʼalil cuʼune, ta xcacʼbe ta sjolic li jmantaltaque, ta jtsʼibabe ta yoʼntonic, vuʼun Diosun yuʼunic chicʼot; jaʼ jteclumal chcʼotic o ec» (Jer. 31:31-33). Ta stojolal li achʼ trato taje toj labal sba kʼuyelan chkʼot ta pasel yuʼun xchiʼuk mu xlaj skʼoplal li kʼusi yalojbe Abrahame (kʼelo Génesis 22:18).

13, 14. 1) ¿Buchʼutik te skʼoplalik li ta achʼ tratoe? 2) ¿Buchʼutik tstabeik sbalil li achʼ tratoe xchiʼuk kʼuxi ta «scotol yoʼnton chchʼunic» taje?

¹³ Kʼalal jun xaʼox akʼobal skʼan xcham li Jesuse, xi laj yalbe skʼoplal li achʼ tratoe: «Li kopa liʼi jaʼ smelolal li achʼ trato ti oy sbalil ta skoj li jchʼichʼele, ti jaʼ ta xmal ta akojike » (Luc. 22:20, NM; 1 Cor. 11:25). ¿Mi te tsakal skʼoplal skotol  yajtsʼaklomtak Cristo li ta achʼ trato liʼe? Moʼoj, jlom noʼox. Li yajtsʼaklomtak Cristo taje, jech kʼuchaʼal li jtakboletik ti laj yuchʼik li yaʼlel tsʼusub li ta akʼobal taje, jaʼ noʼox stukik te skʼoplalik li ta achʼ tratoe. * Li Jesuse la spas yan trato xchiʼukik sventa ch-ajvalilajik (Luc. 22:28-30). Jech oxal, jmoj ch-ajvalilajik xchiʼuk Cristo li ta Ajvalilal yuʼun Diose (Luc. 22:15, 16).

¹⁴ ¿Kʼusi xuʼ xkaltik ta stojolal li buchʼutik spatoj yoʼonton chkuxiik ta Balumil ti jaʼ chventainatik yuʼun li Ajvalilal yuʼun Diose? Taje jaʼ li buchʼutik tstabeik sbalil li achʼ tratoe (Gál. 3:8, 9). Akʼo mi muʼyuk te skʼoplalik li ta trato taje, ta «scotol yoʼnton chchʼunic» li kʼusi chale, jech kʼuchaʼal laj yal Jeova ta stojolal Isaiase: «Li yanlum cristianoetic ti chacʼ sbaic ta jcʼobe, ti chtunic cuʼune, ti chiscʼanicun leque, ti chcʼotic ta mero cajtuneltaque, xchiʼuc ti chchabiic li scʼacʼalil cuxub oʼntonale, ti mu soquesbeic scʼoplale, ti scotol yoʼnton chchʼunic li cʼusi chapanbile, vuʼun ta xquiqʼuic batel ta chʼul vits cuʼun; ta xcacʼ ti xcuxet noʼox yoʼntonic te ta snail bu chquichʼ cʼopanele. [...] Yuʼun li jnae jaʼ snail scʼopanbil Dios yuʼun cristianoetic ta scotol lumetic, xi ch-albat scʼoplal» (Isa. 56:6, 7).

¿Buchʼutik xuʼ slajesik li pan xchiʼuk chuchʼik li yaʼlel tsʼusube?

15, 16. 1) Jech kʼuchaʼal laj yal Pabloe, ¿kʼusi matanal stsakojbe sba skʼoplal xchiʼuk li achʼ tratoe? 2) ¿Kʼu yuʼun mu xuʼ slajesik pan xchiʼuk chuchʼik yaʼlel tsʼusub li buchʼutik spatoj yoʼonton chkuxiik ta Balumile?

¹⁵ Li jtakbol Pabloe laj yalbe skʼoplal ti buchʼutik te skʼoplalik ta achʼ tratoe «xuʼ xa [x-ochʼik] batel ta batsʼi lequil Chʼul Cuarto» (kʼelo Hebreos 10:15-20). «Scʼoplal te ta [spasik] mantal ti bu mu snaʼ xlaje.» (Heb. 12:28.) Ta skoj ti jaʼ skʼoplal achʼ trato li «kopa[e]», jaʼ noʼox xuʼ xuchʼik li yajtsʼaklomtak Cristo ti staoj smoton chkʼotik ta ajvalil xchiʼuk paleetik xchiʼuk Cristo ta vinajele. Albil skʼoplalik ti jaʼ «yajnil li Chʼium Chij ti chapal xa sventa chicʼ oe» (2 Cor. 11:2; Apo. 21:2, 9). Jaʼ yuʼun chaʼa, li yan buchʼutik chkʼotik ta sNaʼobil slajel Cristoe muʼyuk tslajesik li pane xchiʼuk muʼyuk chuchʼik li yaʼlel tsʼusube, jaʼ noʼox te oyik sventa chakʼik ta ilel ti chichʼik ta mukʼe.

¹⁶ Jech ek li jtakbol Pabloe tskoltautik ta yaʼibel smelolal ti muʼyuk tslajesik pan xchiʼuk muʼyuk chuchʼik yaʼlel tsʼusub ta sNaʼobil slajel Cristo li buchʼutik spatoj yoʼonton chkuxiik ta Balumile. Xi laj yalbe li yajtsʼaklomtak Cristo ti tʼujbilike: «Cʼalal chaveʼic jujun velta li pane, cʼalal chavuchʼic jujun velta li yaʼlel tsʼusube, jaʼ chavaqʼuic ta ilel ti voʼoxuc ta acojic icham li Cajvaltique. Jaʼ to chlaj scʼoplal ta pasel cʼalal me ital li Cajvaltique» (1 Cor. 11:26). ¿Bakʼin chtal li Kajvaltike? Jaʼo kʼalal chtal sventa chikʼ batel ta vinajel li slajeb buchʼu tʼujbil ti jaʼ slekom xkaltike, li tʼujbil tsobobbaile (Juan 14:2, 3). Taje chakʼ kaʼitik ti muʼyuk chichʼ pasel sbatel osil li Veʼlil ta bat kʼakʼal yuʼun Kajvaltik ti chichʼ pasel jujun jabile. «Li yantic» snitilulal «antse», ti liʼ to oyik ta Balumile, ta to slajesik li pane xchiʼuk chuchʼik li yaʼlel tsʼusub jaʼ to mi la sta smoton skotolik li ta vinajele (Apo. 12:17). Jech oxal chaʼa, ti oyuk sderechoik slajesel li pan xchiʼuk chuchʼik yaʼlel tsʼusub li buchʼutik chkuxiik sbatel osil ta Balumile, sbatel osil chichʼ pasel jechuk li sNaʼobil slajel Cristoe.

«Jaʼ jteclumal chcʼotic o ec»

17, 18. ¿Kʼuxi chkʼot ta pasel li albil kʼop ta Ezequiel 37:26, 27?

¹⁷ Li Jeovae xi laj yal ti jmoj tsobolik li yajtuneltake: «Ta jchapan jchiʼuc ti jun yoʼntonic  te chcacʼ naquiicuc oe, jech chapal chcom o. Te chcacʼ comicuc o; ta xcacʼ bolicuc. Jʼechʼel chcacʼbe o ta stojolic li chʼulna cuʼune. Te chinaqui o ta stojolic; vuʼun Diosun yuʼunic chicʼot, jaʼ jteclumal chcʼotic o ec» (Eze. 37:26, 27).

¹⁸ Skotol li yajtsʼaklomtak Cristoe tstabeik sbalil ti chkʼot ta pasel li kʼusi kʼupil sba albil liʼe: «ta jchapan jchiʼuc ti jun yoʼntonic», xie. Jaʼ jech: li Jeovae chal ta melel ti mi chchʼunik mantale, tskʼupin ti jun yoʼontonike. Lek jamal chvinaj yabtel chʼul espiritu ta stojolalik. Li «chʼulna» yuʼun Diose —ti jaʼ chalbe skʼoplal ti sak chichʼik ta mukʼ Dios li yajtsʼaklomtak Cristoe— te oy «ta stojolic» ek. Ta melel, kʼotemik ta steklumal, yuʼun yiktaojik ta yichʼel ta mukʼ skotol li jecheʼ diosetike xchiʼuk jaʼ noʼox chichʼik ta mukʼ li melel Dios Jeovae.

19, 20. 1) ¿Buchʼutik te tsakal skʼoplalik li ta jpʼel kʼop «jteclumal» ti xi tsbiiltas Jeovae? 2) ¿Kʼusitik yakʼoj kʼotuk ta pasel li achʼ tratoe?

¹⁹ ¡Toj kʼupil sba ti kilojtik ta jkʼakʼaliltik ti jmoj stsoboj sba li chaʼtsop yajtsʼaklomtak Cristoe! Akʼo mi muʼyuk spatoj yoʼonton chbatik ta vinajel li epal krixchanoetik ti yantik x-epaje, chmuyubajik tajek ti jmoj ch-abtejik xchiʼuk li buchʼutik chbatik ta vinajele, li Israel sventa Diose. Kʼalal jech tspasike, te chichʼ tsakbel skʼoplalik li ta jpʼel kʼop «jteclumal» ti xi tsbiiltas Jeovae. Jaʼ ta stojolalik chkʼot ta pasel li albil kʼop liʼe: «Me la sta li scʼacʼalil leʼe, ep cristianoetic ta yantic banamil ta stsob sbaic tal ta stojol li Mucʼul Diose. Jech chal: “Jaʼ jteclumal chcʼotic o, te chinaqui o ta stojolic”, xi» (Zac. 2:11; 8:21; kʼelo Isaías 65:22 xchiʼuk Apocalipsis 21:3, 4).

²⁰ Koliyal li achʼ tratoe jaʼ jech yakʼoj kʼotuk ta pasel Jeova skotol taje. Ta smiyonal noʼox krixchanoetik ti likemik tal ta yantik lumetike kʼotemik li ta steklumal Jeova ti lek chile (Miq. 4:1-5). Jpʼel-o chakʼ ta yoʼontonik li trato taje, jaʼ xkaltik, ti chichʼik ta mukʼ li kʼusi chale xchiʼuk ti chchʼunbeik li smantaltake (Isa. 56:6, 7). Jaʼ jech taje, mu xlaj-o ti jun yoʼontonik xchiʼuk li Israel sventa Diose. ¡Jaʼ jun matanal ti ta jkʼupintik avi xchiʼuk ta sbatel osil li kʼupil sba bendision taje!

[Tsʼibetik ta yok vun]

¿Mi avaʼiojbe smelolal liʼe?

• ¿Buchʼutik «li lajchaʼchop israeleti[k]» ti chichʼik chapanel yuʼun li 144,000?

• ¿Kʼuxi te tsakal skʼoplalik ta achʼ trato li buchʼutik tʼujbil chbatik ta vinajel xchiʼuk li yan chijetike?

• ¿Mi xuʼ slajesik pan xchiʼuk chuchʼik yaʼlel tsʼusub ta sNaʼobil slajel Cristo skotol li yajtsʼaklomtak Cristoe?

• ¿Buchʼutik laj yichʼ albel skʼoplal ti jmoj tstsob sbaik ta jkʼakʼaliltike?

[Sjakʼobiltak sventa xchanobil]

[Lokʼol ta pajina 25]

Ep buchʼutik jmoj ch-abtejik avi xchiʼuk li Israel sventa Diose

7,313,173

4,017,213

1,483,430

373,430

1950 1970 1990 2009