Luslahng audepe kan

luslahng audepe kan

Papidaisla ni Mwaren Ihs oh Dahieu?

Papidaisla ni Mwaren Ihs oh Dahieu?

Papidaisla ni Mwaren Ihs oh Dahieu?

“Kumwail eri kohwei wasa koaros oh padahkihong . . . koaros; pwe re en wiahla nei tohnpadahk: papidaisihirailla ni mwaren Sahm oh Sapwellime oh Ngehn Sarawi [“sapwellimen Koht manaman,” NW].”—MAD. 28:19.

1, 2. (a) Dahme wiawi nan Serusalem ni rahnen Pendekos nan pahr 33? (b) Dahme kahrehda me tohto sang nan pokono papidaisla?

 NI RAHNEN Pendekos nan pahr 33, Serusalem direkihla pokon en aramas akan me kohsang nan sahpw tohto pwehn iang towehda kasarawi kesempwal ehu me wiawi ahnsowo. Ahpw mehkot kapwuriamwei wiawi. Mwurin mwo, wahnpoaron Piter wia padahk ehu me kamwakidada aramas tohto. Aramas 3,000 samwa, mehn Suhs oh mehn liki me wekiong lamalam en mehn Suhs, mwekidkihda eh padahko, koluhla oh eri papidaisla. Irail pwukat iangala mwomwohdisohn Kristian me ahpwtehn wiawihda. (Wiewia 2:41) Papidaislahn me tohto pwukat nan pihl akan limwahn Serusalem ele kamwoarongehda tohn wasao.

2 Dahme kahrehda me tohto pwukat papidaisla? Mwohn mwo nan rahnohte, “ngihl ehu ahpw peidihdo sang nanleng, me likamwete ngilen engimah ieu me ipido.” Nan perehn powe en ihmw ehu, sapwellimen Sises tohnpadahk 120 direkihla sapwellimen Koht manaman. Mwurin mwo, ohl oh lih poadidi kan pokonpene oh men rong duwen tohnpadahk pwukat me “lokolokaiahki ekei lokaia tohrohr.” Eri ni arail rong dahme Piter koasoia me iangahki ire kan me pid sapwellimen Sises pwoula, me tohto “ahpw pahtoukihla mehlel.” Dahme re anahne wia? Piter padahkihong irail: “Emenemen kumwail en koluhla oh wiliakapwala, oh pil papidaisla ni mwaren Sises Krais, . . . kumwail ahpw pahn ale [“sapwellimen Koht manaman,” NW].”—Wiewia 2:1-4, 36-38.

3. Ni rahnen Pendekos, dahme mehn Suhs oh mehn liki me wekiong lamalam en mehn Suhs me koluhla kan anahne wia?

3 Medewehla irair en pelien lamalam en irail akan me rongorong Piter. Irail pwukat iei mehn Suhs kan oh mehn liki kan me wekiong lamalam en mehn Suhs. Irail kin wiahkier Siohwa arail Koht. Sang Palien Pwuhk Sarawi ni Lokaiahn Ipru, irail eseier duwen Koht eh ketin doadoahngki sapwellime manaman ni ahnsou me e ketin kapikada soahng koaros oh pil mwurin mwo. (Sen. 1:2; Sounkopwung 14:5, 6; 1 Sam. 10:6; Mel. 104:30) Ahpw re anahne mehkot tohrohr. E kesempwal irail en wehwehki oh pwungki me Koht ketin doadoahngki Sises me wia Mesaia pwehn ketikihda komour. Kahrehda, Piter kasalehda kesempwalpen arail anahne “papidaisla ni mwaren Sises Krais.” Rahn kei mwowe, Sises me iasadahr ketin padahkihong Piter oh meteikan en papidaisiala aramas akan “ni mwaren Sahm oh Sapwellime oh [“sapwellimen Koht manaman,” NW].” (Mad. 28:19, 20) Wehwehn met inenen kesempwal ni mwehin wahnpoaron ko oh pil leledo nan atail ahnsou. Ia duwen?

Ni Mwaren Sahm

4. Me pid duwen aramas akan arail kak ahneki nanpwungmwahu rehn Siohwa, soangen wekidekla dahieu wiawi?

4 Kitail ese me irail kan me mwekidki en Piter padahko kin kaudokiong Siohwa oh re ahnekier nanpwungmwahu reh. Re kin nantihong peikiong sapwellime Kosonned, ihme kahrehda re kodohng Serusalem sang sahpw teikan. (Wiewia 2:5-11) Ahpw Koht ahpwtehn ketin wiahda wekidekla laud ehu ong duwen eh pahn kin ketin ehuong aramas akan. E ketin soikala mehn Suhs kan nin duwen sapwellime wehi kesempwal. Mendahki irail kin peikiong Kosonnedo, met solahr pahn kak kihong irail sapwellimen Koht kupwuramwahu. (Mad. 21:43; Kol. 2:14) Ma irail men ahnekihte nanpwungmwahu rehn Siohwa, re anahne wia mehkot tohrohr.

5, 6. Dahme mehn Suhs akan oh mehn liki kan me wekiong lamalam en mehn Suhs tohto wia pwehn ahneki nanpwungmwahu rehn Koht?

5 Re pahn anahne sohpeiong Siohwa, Sounketikihda Mour. (Wiewia 4:24) Ei, irail me mwekidki dahme Piter kawehwehda kak wehwehkihla me Siohwa wia Sahm kadek men oh sohte kin ketin lipilipilki aramas. E poaronehdo Mesaia pwehn doarehla irail oh e kupwurki mahkohng irail akan me Piter kak ndaiong: “Aramas en Israel kan koaros en uhdahn ese ni mehlel pwe Sises me kumwail pasurdiong nin [tuhkeo], iei ih me Koht ketin kasapwilada pwe en Kaun oh Mesaia!” Mehlel, mieier kahrepe laud ong irail ako me kapwaiada dahme Piter koasoia en kalahnganki dahme Sahmo ketin wiahiong irail koaros me men ahneki nanpwungmwahu rehn Koht.—Wadek Wiewia 2:30-36.

6 Ei, irail mehn Suhs oh mehn liki me wekiong lamalam en mehn Suhs kakehr kilang me en ahneki nanpwungmwahu rehn Siohwa kin pidada arail pohnese me Ih me ketin koasoanehdi komour sang ni eh ketin doadoahngki Sises. Eri ke kak wehwehki kahrepen arail anahne koluhkihla diparail kan me pil iangahki arail soikala Sises oh nin duwen pwihn ehu, re pwukoahki kemehla ih. Oh ke pil kak wehwehki me mwurin mwo “re kin poadidiong ale padahk sang rehn wahnpoaron ko.” (Wiewia 2:42) Re pahn kak oh pil men ni saledek “keiong mpen mwoalen Koht, wasahn ale kalahngan.”—Ipru 4:16.

7. Ia duwen me tohto ar kin kilangwohng Koht mwohn re papidaisla ni mwaren Sahm?

7 Rahnwet, aramas rar kei sang soangsoangen sahpw akan sukuhlkier padahk mehlel en Paipel duwen Siohwa. (Ais. 2:2, 3) Mendahki ekei sohte kin kamehlele me mie Koht de ekei kin kamehlele me mie Koht ahpw e sohte ketin nsenohki sapwellime kapikipik kan, irail kamehlelehla me mie Sounkapikada men me re kak ahneki nanpwungmwahu reh. Mahs ekei kin kaudokiong koht men me wiawihkihda meh silimen de dikedik teikan. Re sukuhlki me Siohwa kelehpw iei Koht wasa lapalahpie, oh met re kin doadoahngki mwareo. Met kin pahrekiong ire mehlelo me Sises mahsanihong sapwellime tohnpadahk kan me ren kin papidaisla ni mwaren Sahm.

8. Dahme irail akan me mahs sohte wehwehki duwen dihp me re sohsohki sang Adam anahne wehwehkihla duwen Sahmo?

8 Re pil sukuhlkier me irail sohsohki dihp sang Adam. (Rom 5:12) Met wia ire kapw ieu me re anahne kamehlele. Irail pwukat kin duwehte aramas soumwahu men me sohte ese me mie eh soumwahu. Ele ekei pak e kin pehm medek. Ahpw pwehki e saikinte ale keseu, mwehin e kin medewe me sohte eh soumwahu. Ahpw ire mehlel kan kasalehda mehkot tohrohr. (Pil kilang 1 Korint 4:4.) Ia duwen ma keseu wiawi oh e esehda ire mehlel duwen eh soumwahu? E sou pahn wia elen loalokong en rapahki oh ale wini ehu me aramas kin ese oh kadehde me e kak kamwahwihala eh soumwahwo? Pil duwehte, ni arail kin sukuhlki ire mehlel duwen dihp me re sohsohki, me tohto kin pwungki “keseu” me Paipel kin wia oh re kin wehwehkihla me Koht me kak ketikihda mehn “kamwahwihala.” Ei, koaros me kin dohsang Sahmo anahne sohpeilahng Meno me kak “kamwahwihala” irail.—Ep. 4:17-19.

9. Dahme Siohwa ketin wia pwe kitail en kak ahneki nanpwungmwahu reh?

9 Ma ke inoukidahr omw mour ong ih oh wialahr Kristian papidaisla men, ke esehier uwen mwahu en ahneki nanpwungmwahu rehn Siohwa Koht. Met ke kak kalahnganki ia uwen limpoak en Samatail Siohwa. (Wadek Rom 5:8.) Mendahki Adam oh Ihp wiahda dihp, Koht ketin tiengla mwowe oh koasoanehdi me kadaudokara kan, iangahki kitail, pahn kak ahneki nanpwungmwahu reh. Ni eh ketin wia met, Koht kin kupwur toutoukihla eh mahsanih sapwellime Ohl kompoake lelohng lokolok oh mehla. Atail ese duwen met sou sewese kitail en pwungki sapwellimen Koht pwuhng oh pil peikiong sapwellime kosonned kan pwehki kitail poakohng ih? Ma ke saikinte wia met, mie kahrepe kan me ken inoukihong Koht omw mour oh papidaisla.

Ni Mwaren Sapwellime

10, 11. (a) Ia uwen omw kin kalahnganki Sises? (b) Ia omw pepehm duwen en Sises ketin pwoula nin duwen tomw ehu?

10 Pil pwurehng medewehla dahme Piter ndaiong pokono. E kasalehda ni sansal duwen arail en pwungkihla Sises, me kin uhdahn pidada en papidaisla “ni mwaren . . . Sapwellime.” Dahme kahrehda e kesempwal ahnsowo oh pil ahnsou wet? En pwungkihla Sises oh papidaisla ni mware kin wehwehki me kitail kin pohnese duwen sapwellime pwukoa nan atail nanpwungmwahu rehn Sounkapikadao. Sises ketin langadahr nin tuhkehn kalokoloko pwehn ketikihsang rehn mehn Suhs akan keria en Kosonnedo; ahpw sapwellime pwoula kin wia kamwahu laud ehu. (Kal. 3:13) E ketikihda meirong tomw me tohnsampah koaros anahne. (Ep. 2:15, 16; Kol. 1:20; 1 Sohn 2:1, 2) Pwehn wia met, Sises ketin dadaurete pahn kopwung sapahrek, kailok, kalokolok laud oh eri pwoula. Ia uwen omw kalahnganki sapwellime meirong? Medewehla ma kowe emen kisin pwutak me sounpar 12 oh ke iang sohp me adaneki Titanic me loiong ais lapala ieu oh kihrla nan pahr 1912. Ke song en lusla nan ehu kisin pwoht kan en sohpo ahpw e diralahr. Emen ohl nan kisin pwohto ahpw metik eh pwoudo oh pwurehng lusdo pohn sohpo, oh eri kihong uhk nan kisin pwohto. Ia pahn omw pepehm? Ke sou pahn uhdahn kalahngankihong ih? Ke kak wehwehki ia pepehm en kisin pwutako me uhdahn lelohng irair wet. * Ahpw Sises ketin wia laudsang met ong uhk. E ketin pwoula pwe ken kak ale mour soutuk.

11 Ia omw pepehm ni ahnsou me ke sukuhlki duwen dahme Koht oh Sapwellimeo ketin wiahda ong uhk? (Wadek 2 Korint 5:14, 15.) Ele ke uhdahn kalahnganki met. E kin sewese kamwakid uhk en inoukihong Koht omw mour oh ‘dehr kin mourki pein uhk, ahpw ke en kin mourkihte ih me pwoukinuhkala.’ En papidaisla ni mwaren Sapwellime kin wehwehki en pohnese dahme Sises ketin wiahiong uhk oh pwungki sapwellime manaman nin duwen “Sounkomour.” (Wiewia 3:15; 5:31) Nin tapio, mendahki ke ahneki soangen koapworopwor ehu mwohn omw ahneki nanpwungmwahu rehn Sounkapikadao, koapworopwor wet sohte mehlel. Ahpw ni omw pwosonla sapwellimen Sises Krais nta me e ketin kakerehdi oh papidaisla, met ke ahneki nanpwungmwahu rehn Sahmo. (Ep. 2:12, 13) Wahnpoaron Pohl ntingihdi: “Mahso kumwail dohsang Koht, oh pwehki amwail wiewia sapwung kan oh lamalam suwed akan, kumwail wialahr imwintihti en Koht. A met, sang ni pwoulahn kahlep en Sapwellime Iehros, Koht ketin wiahkinkumwaillahr kompoakepah, pwe en kasarawihkumwailla, kamwakeleikumwailda.”—Kol. 1:21, 22.

12, 13. (a) Ia duwen omw papidaisla ni mwaren Sapwellime kin kamwakid omw wiewia ma emen kin kansensuwedihala kowe? (b) Nin duwen Kristian men me papidaisla ni mwaren Sises, dahme ke anahne wia?

12 Mendahki ke papidaisla ni mwaren Sapwellime, ke kin pohnese mehlel duwen omw wiewiahn dihp kan. Pepehm wet kin wia sawas ehu rahn koaros. Karasepe, ma aramas emen kansensuwedihala kowe, ke kin tamataman me kumwa koaros aramas dipan kei? Kumwa koaros anahne Koht en ketin mahkohng kumwa, eri kumwa anahne mahkpene. (Mark 11:25) Pwehn kasalehda mwahu anahn wet, Sises ketikihda karasaras ehu: En ladu men eh mwohnsapwo kasohrehla eh pweipwand en talent nen (denarii wenedep). * Mwurin mwo, laduwo sohte men mahkikihong ienge emen ladu me pweipwandkihong ih denarii 100. Eri, Sises ketin kasalehda ire kesempwal wet: Siohwa sohte pahn ketin mahkohng emen me sohte kin mahkohng emen rie. (Mad. 18:23-35) Ei, en papidaisla ni mwaren Sapwellime kin wehwehki en pohnese sapwellimen Sises manaman oh nantihong idawehn sapwellime mehn kahlemeng oh padahk kan, iangahki en kin men mahkohng meteikan.—1 Pit. 2:21; 1 Sohn 2:6.

13 Pwehki ke sohte unsek, ke sohte kak kahlemengih Sises ni unsek. Ahpw mendahki met, ke kin men alasang Sises ni uwen omw kak pwehn pahrekiong omw inou ong Koht sang mohngiongomw unsek. Met kin pidada omw en nantihong kesehla omw mouren mahs oh onohnsapahlda. (Wadek Episos 4:20-24.) Ni omw kin waunekihla emen kompoakepahmw, ele ke kin sukuhlki duwen eh mehn kahlemeng kan oh irair mwahu kan. Pil duwehte, ke men sukuhlki sang Krais oh alasang ih.

14. Ia duwen omw kak kasalehda me ke kin pohnese sapwellimen Sises manaman nin duwen Nanmwarki men nanleng?

14 Pil mie ahl ehu me ke kak kasalehda omw wehwehki dahme kin pidada omw papidaisla ni mwaren Sapwellime. Koht “ketikihong pahn aluweluwen Krais mehkoaros, oh ketin kasapwilada en wiahla Kaunen mehkoaros oh tapwin mwomwohdiso.” (Ep. 1:22) Ihme kahrehda ke anahne wauneki sapwellimen Sises elen kaweid irail kan me inoukihong Siohwa arail mour. Krais kin ketin doadoahngki aramas soh unsek kan nan mwomwohdiso, ahpw mehlel irail me koahiek kan me duwehte elder kan me idihdda. Ohl pwukat kin idihdda pwehn “kaunopadahng sapwellimen Koht aramas akan koaros . . . pwe en kakairada paliwar en Krais.” (Ep. 4:11, 12) Mendahki aramas akan kin wiahda sapwung, Sises nin duwen Nanmwarki en Wehin nanleng kak ketin apwalihala irairo ni ahl oh ahnsou me pahrekiong kupwure. Ke kamehlele met?

15. Ma ke saikinte papidais, kapai dah me ke kak kasikasik mwurin papidais?

15 Ahpw ekei saikinte inoukihong Koht arail mour oh papidaisla. Ma ke saikinte, ke kak kilang dahme ke sukuhlki sang powe me omw pohnese Sapwellimeo kin konehng oh pahn kasalehda omw kalahnganki? En papidaisla ni mwaren Sapwellime pahn kihong uhk kapai laud kan.—Wadek Sohn 10:9-11.

Ni Mwaren Sapwellimen Koht Manaman

16, 17. Ia wehwehn papidaisla ni mwaren sapwellimen Koht manaman ong uhk?

16 Ia wehwehn papidaisla ni mwaren sapwellimen Koht manaman? Nin duwen atail sukuhlkier, irail kan me rong Piter ni rahnen Pendekos eseier duwen sapwellimen Koht manaman. Ni mehlel, re kak kilang mehn kadehde mwohnte masarail ko me Koht ketin usehlahte doadoahngki sapwellime manaman. Piter iei emen irail me “direkihla [“sapwellimen Koht manaman,” NW] oh tapihada lokolokaiahki ekei lokaia tohrohr.” (Wiewia 2:4, 8) Emen me papidaisla ni mwaren sapwellimen Koht manaman kin pohnese me Siohwa kin ketin doadoahngki sapwellime manaman pwehn ketin kapwaiada kupwure.

17 Ke sou pil esedahr duwen sapwellimen Koht manaman sang ni omw onop Paipel? Karasepe, ke wehwehkihier me Koht ketin doadoahngki sapwellime manaman pwehn ntingihdi iren Paipel kan. (2 Tim. 3:16) Ni omw kin kekeirda nan padahk mehlel, ele ke uhdahn wehwehkihier ire mehlel me “Samamwail me ketiket nanleng soh pahn ketikihong [“sapwellimen Koht manaman,” NW] irail kan me kin peki reh” met pil wehwehki kowe. (Luk 11:13) Mwein ke wehwehki me sapwellimen Koht manaman kin doadoahk nan omw mour. Ni pali teio, ma ke saikinte papidaisla ni mwaren sapwellimen Koht manaman, en Sises inou me Sahmo kin ketikihda sapwellime manaman, wehwehki me ke pahn alehdi pai mehlel kan ni omw pahn ale manaman wet.

18. Kapai dah kan kin kohwong irail kan me papidaisla ni mwaren sapwellimen Koht manaman?

18 E pil sansal rahnwet me Siohwa kin ketin kaweid oh kahluwahki mwomwohdisohn Kristian sapwellime manaman. Manamano pil sewese emenemen kitail nan atail wiewia kan rahn koaros. Atail papidaisla ni mwaren sapwellimen Koht manaman kin pidada atail wehwehki eh pwukoa nan atail mour oh perenki mweidohng manamano en kaweid kitail. Ahpw, ekei mwein pwonopwonki ia duwen atail kak kapwaiada atail inou ong Siohwa oh ia duwen sapwellimen Koht manaman eh kin pidada met. Kitail pahn tehkpene met nan iren onop en mwuhr.

[Nting tikitik kan me mi pah]

^ Kilang Awake! October 22, 1981, pali 3-8 (lokaiahn wai).

^ Mendahki Paipel en Pohnpei nan Madiu 18:24 kin mahsanih “toala million kei,” nan iren Paipel en lokaiahn Krihk kin mahsanih “talent nen” (denarii wenedep).

Ke Tamataman?

• Dahme kin pidada omw papidaisla ni mwaren Sahm?

• Ia wehwehn papidaisla ni mwaren Sapwellime?

• Ia duwen omw kak kasalehda me ke kalahnganki kesempwalpen papidaisla ni mwaren Sahm oh Sapwellime?

• Ia wehwehn papidaisla ni mwaren sapwellimen Koht manaman?

[Peidek en Onop]

[Kilel kan nan pali 12]

Mwurin Pendekos nan pahr 33, tohnpadahk kapw kan ahneki soangen nanpwungmwahu dah rehn Sahmo?

[Credit Line]

By permission of the Israel Museum, Jerusalem