Daji Aruoriwo Ọghẹnẹ Ghelọ Enwene Evaọ Uzuazọ Ra

KỌ WHỌ be rẹriẹ ovao dhe inwene jọ evaọ uzuazọ ra? Kọ o rrọ bẹbẹ kẹ owhẹ re whọ jẹ inwene yena rehọ? Ibuobu mai e rrọ otọ uyero utioye hayo a te jọ otọ uyero utioye na evaọ obaro. Ma sae jọ iriruo ahwo oke anwae jọ wuhrẹ oghẹrẹ ekwakwa-aghae nọ e rẹ sai fi obọ họ kẹ omai evaọ otọ uyero utioye.

Wọhọ oriruo, roro kpahe Devidi nọ ọ rẹriẹ ovao dhe iyero sasa. Devidi ọ jọ ọmaha gheghe nọ o je thuru-igodẹ evaọ okenọ Samuẹle ọ rehọ iẹe mu ovie nọ o ti su evaọ Izrẹl. Nọ ọ gbẹ jọ ọmoha, ọ fialoma via re ọ họre Goliat ọgwara ahwo Filistia na. (1 Sam. 17:26-32, 42) A zizie Devidi re ọ te rria uwou Sọl ovie na, a tẹ rehọ iẹe mu ọnọ o wuzou egbaẹmo. Devidi o rẹro inwene nana kpobi evaọ uzuazọ riẹ hẹ; hayo kọ o rẹro eware efa nọ e te via kẹe evaọ obaro ho.

Uwhremu na, Sọl o te ti mukpahe Devidi yoyoma. (1 Sam. 18:8, 9; 19:9, 10) Re Devidi ọ sai siwi uzuazọ riẹ, ọ dhẹ dhere evaọ ikpe buobu. Makọ okenọ ọ jọ ovie evaọ Izrẹl, iyero riẹ i nwene gaga maero nọ ọ thuzi ẹnwae-obro, yọ re ọ sae ko umuemu riẹ yena dhere, o te kpe ohwo. Fiki izieraha riẹ, uye u te uviuwou riẹ soso. Wọhọ oriruo, Absalọm ọmọ obọ riẹ ọ wọso iẹe. (2 Sam. 12:10-12; 15:1-14) Rekọ nọ Devidi o kurẹriẹ no imuemu ivẹ nana, Jihova ọ rọ vrẹ riẹ ọ tẹ wariẹ wo aruoriwo riẹ.

Iyero ra e sai nwene re. Ẹbẹbẹ ẹyao, ẹbẹbẹ ugho, hayo ebẹbẹ uviuwou—makọ owojẹ obọmai—e sai nwene uyero uzuazọ mai. Ekwakwa-aghae vẹ e rẹ sai fi obọ họ kẹ omai yeri kugbe iyero itieye na?

Omaurokpotọ U re Fi Obọ Họ kẹ Omai

Omaurokpotọ o kẹre te ewo uruemu ẹmeoyo. Uvi omaurokpotọ u re fi obọ họ kẹ omai ruẹ oma mai oghẹrẹ nọ ma ginẹ rrọ jẹ ruẹ amọfa ere re. Nọ ma gbe bi rri uvi iruemu amọfa gbe ẹnyaharo rai vo ho, u re fi obọ họ kẹ omai kẹ ae adhẹẹ je wo ovuhumuo kẹ eware nọ a bi ru. Ere re,  omaurokpotọ o sai fi obọ họ kẹ omai wo otoriẹ oware nọ o soriẹ nọ oware jọ o jẹ via kẹ omai gbe oware nọ u fo nọ ma re ru.

Emamọ uvi oriruo jọ họ, Jonatan, ọmọzae Sọl. Iyero riẹ i nwene fiki oware jọ nọ o via nọ o rro vi ẹgba riẹ. Okenọ Samuẹle ọ ta kẹ Sọl inọ Jihova o ti mi ei uvie na, orọnikọ ọ ta kẹe nọ Jonatan ọ te rehọ uvie na kẹ hẹ. (1 Sam. 15:28; 16:1, 12, 13) Devidi Ọghẹnẹ ọ salọ re ọ jọ ovie nọ o ti nwene Sọl, orọnikọ Jonatan he. Evaọ oghẹrẹ jọ, aghẹmeeyo Sọl o kpomahọ Jonatan yoyoma. Dede nọ Jonatan o w’obọ kpahe oware nọ Sọl o ru hu, Jonatan ọ te riuku uvie ọsẹ riẹ hẹ. (1 Sam. 20:30, 31) Eme Jonatan o ru evaọ otọ uyero nana? Kọ o wo ẹgo họ eva jẹ re Devidi ihri fikinọ ọyomariẹ ọ te jọ ovie he? Kakaka. Dede nọ Jonatan ọ kpako jẹ mai wo onaa vi Devidi, ọ rọ oma kpotọ tha Devidi uke. (1 Sam. 23:16-18) Omaurokpotọ u fi obọ họ kẹ Jonatan riẹ ọnọ o wo oghale Ọghẹnẹ, yọ ‘o roro oma riẹ kpehru vi epanọ u te rie eroro ho.’ (Rom 12:3) Jonatan ọ riẹ oware nọ Jihova ọ gwọlọ mi ei, o te ru oware nọ o rọwokugbe oreva Ọghẹnẹ.

Evaọ uzẹme, inwene buobu e rẹ wha oghẹrẹ ebẹbẹ jọ ze. U wo etoke jọ nọ Jonatan o je ro ru eware kugbe ezae ivẹ jọ nọ e kẹle riẹ gaga. Ọjọ rai họ Devidi ogbẹnyusu riẹ nọ Jihova o ro mu re ọ jọ ovie Izrẹl evaọ obaro. Ọzae nọ o kiọkọ kọ Sọl, ọsẹ riẹ nọ Jihova ọ se no rekiyọ o gbe je su. Ababọ avro, uyero nana o wha idhọvẹ se Jonatan nọ ọ be daoma re ọ sai wo aruoriwo Jihova na. Inwene nọ ma rẹ rẹriẹ ovao dhe evaọ uzuazọ e sae wha awaọruọ jọ se omai. Rekọ nọ ma tẹ daoma wo otoriẹ oware nọ Jihova ọ rọ kẹ inwene itieye na uvẹ ma te sai thihakọ jẹ rehọ udu mai kpobi gọe.

Epanọ Ẹriẹ-Ọnyaba Omobọ Ohwo U Wuzou Te

Ẹriẹ-ọnyaba omobọ ohwo avọ omaurokpotọ i wo ohẹriẹ. O sae via nọ ohwo nọ o wo omaurokpotọ ọ riẹ ọnyaba riẹ kpobi hi.

Devidi ọ jọ ohwo nọ ọ riẹ ọnyaba riẹ. Dede nọ Jihova ọ salọ e riẹ no re ọ jọ ovie, ikpe buobu e vrẹ taure Devidi o te ti muhọ esu. Ebaibol na e ta ha inọ Jihova ọ vuẹ Devidi oware nọ o soriẹ nọ u ro lehie tere. Rekọ, dede nọ uyero nana o rẹ sae wha idhọvẹ ze, o kẹ Devidi uye he. Devidi ọ riẹ ọnyaba riẹ, yọ ọ riẹ re inọ Jihova nọ ọ kẹ uyero na uvẹ na ọ be kpọ eware. Fikiere, makọ okenọ o wo uvẹ nọ ọ hai ro kpe Sọl no, re ọ sae rọ ere wo ufuoma, Devidi o ru ere he, yọ ọ tubẹ whaha Abishai nọ a gbẹ jọ usu ere oruo.—1 Sam. 26:6-9.

Evaọ ẹsejọ, oware jọ o sae via evaọ ukoko mai nọ ma wo otoriẹ riẹ hẹ, hayo nọ ma roro nọ oghẹrẹ nọ a ro ku ẹme na họ u woma tere he. Kọ ma te kareghẹhọ nọ Jesu họ Ọnọ o wuzou ukoko na, jegbe nọ ọ be rọ ẹkwoma ugboma ekpako na kpọ ukoko na?  Kọ ma ti dhesẹ nọ ma riẹ ọnyaba mai, nọ ma riẹ inọ re ma wo aruoriwo Jihova o gwọlọ nọ ma rẹ hẹrẹ iẹe re ọ rehọ Jesu Kristi kpọ eware vi? Kọ ma te rọ oma kpotọ hẹrẹ dede nọ onana o lọhọ tere he?—Itẹ 11:2.

Udu Uwowolẹ U re Fi Obọ Họ kẹ Omai Wo Emamọ Eriwo

Udu uwowolẹ u re fi obọ họ kẹ omai thihakọ avọ odiri ababọ ofu, ẹgo, gbe orukele nọ amọfa a te ru omai eva dha. Ewo udu uwowolẹ o rẹ bẹbẹ. O rrọ oware isiuru inọ oria Ebaibol na jọ u zizie ahwo nọ a wo udu uwowolẹ re a ‘gwọlọ omaurokpotọ.’ (Zef. 2:3) Udu uwowolẹ u w’obọ kugbe omaurokpotọ, ẹriẹ-ọnyaba omobọ ohwo jegbe ewoma oruo. Ohwo nọ o wo udu uwowolẹ ọ sai wo ẹnyaharo abọ-ẹzi keme ọ rẹ jẹ uwuhrẹ rehọ je fi oware nọ o wuhrẹ họ iruo.

Ẹvẹ udu uwowolẹ o sai ro fi obọ họ kẹ omai yeri kugbe inwene evaọ uzuazọ mai? Ẹsejọhọ, who muẹrohọ no inọ inwene evaọ uzuazọ e rẹ were ahwo buobu hu. Rekọ evaọ uzẹme, inwene nọ e romavia e sae jọ uvẹ nọ Jihova o bi ro wuhrẹ omai haro. Uzuazọ Mosis u dhesẹ oyena via.

Nọ Mosis ọ jọ ikpe 40, yọ o wo iruemu-aghae obọdẹ no. O dhesẹ inọ ọ riẹ ẹgwọlọ ahwo Ọghẹnẹ, je dhesẹ ẹzi obọ ufihọ. (Hib. 11:24-26) Rekọ taure Jihova ọ tẹ te rehọ iẹe mu re o su emọ Izrẹl no Ijipti, Mosis ọ rẹriẹ ovao dhe inwene nọ i fi obọ họ kẹe wo udu uwowolẹ. Ọ dhẹ no Ijipti kpohọ ẹkwotọ Midian nọ ọ rria evaọ ikpe 40, oria nọ ọ jẹ jọ othuru-igodẹ. Eme u no rie ze? Inwene nana i ru rie jọ emamọ ohwo. (Ik. 12:3) O wuhrẹ epanọ ọ rẹ rọ rehọ eruo oreva Jihova karo viukpọ o rrọ obọriẹ.

Re ma kẹ oriruo udu uwowolẹ Mosis, joma ta ẹme kpahe oware nọ o via okenọ Jihova ọ ta inọ ọ gwọlọ siọ Izrẹl orẹwho aghẹmeeyo na re o ru uyẹ Mosis zihe ruọ orẹwho ulogbo. (Ik. 14:11-20) Mosis ọ lẹ Jihova kẹ orẹwho na. Eme riẹ i dhesẹ inọ oware nọ o jariẹ oja họ oghẹrẹ nọ u ti kpomahọ odẹ Ọghẹnẹ, jegbe ewoma ibe emọ Izrẹl riẹ, orọnikọ ewoma omobọ riẹ hẹ. Wọhọ osu gbe obruthe orẹwho na Mosis ọ gwọlọ udu uwowolẹ. Miriam avọ Erọn a go mukpahe Mosis, ghele na Ebaibol na i dhesẹ Mosis inọ “o je wowou, vi ahwo kpobi.” (Ik. 12:1-3, 9-15) O wọhọ nọ fiki udu uwowolẹ riẹ, Mosis o se emiẹsọ rai gbe oware ovo ho. Kọ ẹvẹ eware e hae jọ ogbẹrọ udu uwowolẹ Mosis hi?

Evaọ oke ofa jọ, ẹzi Jihova ọ ruọ ezae jọ oma, a tẹ jẹ ruẹaro. Joshua, odibo Mosis o te roro nọ ezae nana a bi ru oware nọ u fo ho. Rekọ Mosis o roro ere he, ọ ruẹ eware no eriwo Jihova ze, yọ ọ ruawa ha inọ a ti mi ei ọkwa  riẹ no. (Ik. 11:26-29) Kọ ogbẹrọ udu uwowolẹ Mosis hi, ọ hae te jẹ inwene nana nọ Jihova o ru na rehọ?

Udu uwowolẹ u fi obọ họ kẹ Mosis rehọ ọkwa gbe udu-esuo nọ Jihova ọ kẹ riẹ ruiruo wowoma. Jihova ọ ta kẹ Mosis nọ o kpohọ obọ ehru ugbehru Horẹb re o dikihẹ aro ogbotu na. Ọghẹnẹ ọ rehọ ẹkwoma ukọ-odhiwu ta ẹme kẹ Mosis jẹ rehọ iẹe mu obruthe ọvọ na. Udu uwowolẹ Mosis u ru rie jẹ enwene ologbo nana rehọ jẹ daji aruoriwo Ọghẹnẹ.

Kọ ẹvẹ kpahe omai? Re ma sai wo ẹnyaharo o gba omai họ nọ ma re wo udu uwowolẹ. O gwọlọ nọ ahwo kpobi nọ a wo uvẹ-iruo gbe udu-esuo evaọ udevie ahwo Ọghẹnẹ a rẹ jọ wowolẹ. U re ru nọ ma jẹ whaha omorro nọ ma tẹ rẹriẹ ovao dhe inwene, je fi obọ họ kẹ omai yeri kugbe iyero kpobi evaọ edhere nọ u kiehọ. Oghẹrẹ nọ ma re ru nọ oware o tẹ via o r’oja. Kọ ma te jẹ enwene na rehọ? Kọ ma te rehọ iẹe wọhọ uvẹ nọ ma re ro wuhrẹ eware ekpokpọ? O sae jọ obọdẹ uvẹ nọ ma re ro dhesẹ udu uwowolẹ.

No oke ruọ oke ma te rẹriẹ ovao dhe inwene evaọ uzuazọ mai. Evaọ ẹsejọ o rẹ jọ bẹbẹ re ma wo otoriẹ oware nọ o wha inwene itieye ze. Sebaẹgba mai gbe ọyawọ iroro e rẹ sae whae ze nọ ma gbe rri eware epanọ Jihova o re rri rai hi. Ghele na, ekwakwa wọhọ omaurokpotọ, ẹriẹ-ọnyaba mai, gbe udu uwowolẹ i ti fi obọ họ kẹ omai jẹ inwene na rehọ jẹ daji aruoriwo Ọghẹnẹ.

[Ẹme nọ a fi ẹgba họ nọ ọ rrọ ẹwẹ-obe avọ 4]

Uvi omaurokpotọ u re fi obọ họ kẹ omai ruẹ oma mai oghẹrẹ nọ ma ginẹ rrọ

[Ẹme nọ a fi ẹgba họ nọ ọ rrọ ẹwẹ-obe avọ 5]

Re ma sai wo ẹnyaharo o gba omai họ nọ ma re wo udu uwowolẹ

[Uwoho nọ o rrọ ẹwẹ-obe avọ 5]

Mosis ọ rẹriẹ ovao dhe inwene nọ i fi obọ họ kẹe wo udu uwowolẹ