မာတိကာဆီ ကျော်သွား

မာတိကာဆီ ကျော်သွား

မာကု ‘အမှုဆောင်ရာတွင် အသုံးဝင်သောသူ’

မာကု ‘အမှုဆောင်ရာတွင် အသုံးဝင်သောသူ’

မာကု ‘အမှုဆောင်ရာတွင် အသုံးဝင်သောသူ’

အန္တိအုတ်အသင်းတော်တွင် ပြဿနာတချို့ရှိနေသည်၊ သို့သော် တမန်တော်ပေါလုနှင့် ဗာနဗအကြားရှိ သဘောထားကွဲလွဲမှုမှာ သီးခြားပြဿနာဖြစ်သည်။ ထိုသူတို့သည် ခရစ်ယာန်သာသနာပြုခရီးစဉ်အတွက် အစီအစဉ်ဆွဲသောအခါ ခရီးစဉ်တွင် မည်သူ့ကိုခေါ်သွားမည်နှင့်ပတ်သက်၍ ဆုံးဖြတ်ရာ၌ “အကြီးအကျယ်အငြင်းပွား” ခဲ့ကြသည်။ (တ. ၁၅:၃၉) သူတို့နှစ်ဦးသည် လမ်းခွဲခဲ့ကြပြီး တစ်လမ်းစီ ထွက်သွားခဲ့ကြသည်။ သူတို့သည် မာကုနှင့်ပတ်သက်၍ အငြင်းပွားခဲ့ကြသည်။

မာကုမှာ မည်သူနည်း။ တမန်တော်နှစ်ပါးသည် သူနှင့်ပတ်သက်၍ အဘယ်ကြောင့် အငြင်းပွားခဲ့ကြသနည်း။ သူတို့နှစ်ဦးတွင် အဘယ်ကြောင့် ဤမျှတင်းမာသောသဘောထားများ ရှိခဲ့ကြသနည်း။ သူတို့၏သဘောထားများ ပြောင်းလဲခဲ့ကြသလော။ မာကု၏ဇာတ်ကြောင်းမှ သင်အဘယ်အရာ သင်ယူနိုင်သနည်း။

ဂျေရုဆလင်နေအိမ်တွင်

မာကုသည် ဂျေရုဆလင်တွင် ချမ်းသာသောဂျူးမိသားစုမှ ကြီးပြင်းလာသူဖြစ်ဖွယ်ရှိသည်။ အစောပိုင်းခရစ်ယာန်အသင်းတော်၏သမိုင်းနှင့် ဆက်စပ်၍ သူ့အကြောင်းကို ကျွန်ုပ်တို့ ဦးဆုံးသိရှိခဲ့ရသည်။ စီအီး ၄၄ ခန့်တွင် ယေဟောဝါ၏ကောင်းကင်တမန်က တမန်တော်ပေတရုကို ဟေရုဒ်အဂြိပ္ပ ၁ ၏အကျဉ်းထောင်မှ အံ့ဖွယ်နည်းဖြင့် လွှတ်ပေးသောအခါ ပေတရုသည် “မာကုအမည်သစ်ကိုရသူ ယောဟန်၏အမိ မာရိ၏အိမ်သို့ သွားလေ၏။ ထိုတွင် လူအများစုဝေး၍ ဆုတောင်းနေကြ၏။”—တ. ၁၂:၁-၁၂ *

ထိုအချိန်တွင် ဂျေရုဆလင်အသင်းတော်သည် မာကု၏မိခင်အိမ်တွင် အစည်းအဝေးများ ကျင်းပပုံရသည်။ ထိုတွင် “လူအများစုဝေး” ကြခြင်းက အိမ်ကြီးကြောင်း ဖော်ပြသည်။ မာရိတွင် ပေတရု “ဂိတ်တံခါးကိုခေါက်” သောအခါ တံခါးဖွင့်ပေးသော ရောဒေအမည်ရှိ အစေခံမလေးတစ်ဦးရှိသည်။ ဤအသေးစိတ်အချက်အလက်များက မာရိသည် အတော်အတန်ချမ်းသာသော အမျိုးသမီးတစ်ဦးဖြစ်ကြောင်း ဖော်ပြသည်။ ထို့ပြင် အိမ်ကို သူ့ခင်ပွန်း၏အိမ်ဟုမပြောဘဲ သူ၏အိမ်ဟု ဖော်ပြသောကြောင့် သူသည် မုဆိုးမတစ်ဦးဖြစ်ပြီး မာကုမှာ အတော်အတန် ငယ်သေးပုံပေါက်သည်။—တ. ၁၂:၁၃

ဆုတောင်းရန်စုဝေးနေကြသော လူစုထဲတွင် မာကုရှိနေပုံရသည်။ သူသည် ယေရှု၏တပည့်များနှင့် ယေရှု၏ဓမ္မအမှုမှ အဖြစ်အပျက်များကို မြင်တွေ့ခဲ့ရသည့်အခြားသူများနှင့် ကောင်းစွာရင်းနှီးခဲ့မည်ဖြစ်သည်။ မာကုသည် ယေရှု ဦးဆုံးအဖမ်းခံရချိန်တွင် နောက်မှလိုက်ရန် ကြိုးစားခဲ့ပြီး သူ့ကိုဖမ်းသည့်အခါ ပိတ်ထည်ကိုစွန့်ကာ အတွင်းဝတ်လုံဖြင့်သာ ထွက်ပြေးသောလုလင်ဖြစ်ဖွယ်ရှိသည်။—မာ. ၁၄:၅၁၊ ၅၂

အသင်းတော်တာဝန်များ

ရင့်ကျက်သောခရစ်ယာန်များနှင့် ပေါင်းသင်းခြင်းက မာကုအပေါ် ကောင်းကျိုးသက်ရောက်ခဲ့မည်မှာ သေချာသည်။ သူသည် ဓမ္မအမှုတွင် တိုးတက်လာပြီး တာဝန်ရှိညီအစ်ကိုများ၏ အာရုံစိုက်ခြင်းကို ခံခဲ့ရသည်။ စီအီး ၄၆ ခန့်တွင် အစာခေါင်းပါးမှုဒဏ်ကိုသက်သာစေရန် ပေါလုနှင့် ဗာနဗသည် အန္တိအုတ်မှ ဂျေရုဆလင်သို့ သယ်ဆောင်လာသော “ကယ်ဆယ်ရေးအထောက်အပံ့များ” ကိုစီမံဆောင်ရွက်ချိန်တွင် မာကုကို သတိပြုမိခဲ့ကြသည်။ ပေါလုနှင့် ဗာနဗသည် အန္တိအုတ်မြို့သို့ ပြန်သောအခါ သူတို့နှင့်အတူ မာကုကို ခေါ်သွားခဲ့ကြသည်။—တ. ၁၁:၂၇-၃၀; ၁၂:၂၅

ဤမှတ်တမ်းကို အပေါ်ယံသာ ဖတ်ရှုသူတစ်ဦးအဖို့ ဤသုံးဦးသည် ခရစ်ယာန်ညီအစ်ကိုများဖြစ်သည်ကလွဲ၍ မည်သည့်အဆက်အစပ်မျှမရှိ၊ ပေါလုနှင့် ဗာနဗသည် မာကု၏အရည်အသွေးများကြောင့်သာ အတူအမှုဆောင်ရန် ရွေးချယ်ခဲ့ခြင်းဖြစ်သည်ဟု ယူမှတ်ပေမည်။ သို့သော် ပေါလု၏စာတစ်စောင်တွင် မာကုကို ဗာနဗ၏ညီဝမ်းကွဲဟု ဖော်ပြထားသည်။ (ကော. ၄:၁၀) ယင်းက မာကုနှင့်ပတ်သက်သော နောက်ပိုင်းအဖြစ်အပျက်များကို ရှင်းပြရန် အထောက်အကူပြုပေမည်။

တစ်နှစ် သို့မဟုတ် တစ်နှစ်နီးပါး ကြာပြီးနောက် သန့်ရှင်းသောစွမ်းအားတော်သည် ပေါလုနှင့် ဗာနဗအား ခရစ်ယာန်သာသနာပြုခရီးတစ်ခုသွားရန် ညွှန်ကြားခဲ့သည်။ သူတို့သည် အန္တိအုတ်မှ ဆိုက်ပရပ်စ်ကျွန်းသို့ စတင်ထွက်ခွာခဲ့သည်။ ယောဟန်မာကုသည် “ကူဖော်လောင်ဖက်အဖြစ်” သူတို့နှင့်အတူ လိုက်ပါသွားသည်။ (တ. ၁၃:၂-၅) ဓမ္မအမှုလုပ်ငန်းကို တမန်တော်များ အာရုံစိုက်နိုင်ရန် မာကုသည် ခရီးစဉ်တစ်လျှောက်တွင် သူတို့၏လိုအပ်ရာများကို လုပ်ကိုင်ပေးခဲ့သည်။

ပေါလု၊ ဗာနဗနှင့် မာကုသည် ဆိုက်ပရပ်စ်ကျွန်းတစ်လျှောက်တွင် ဟောပြောပြီးနောက် အာရှမိုင်းနားသို့ ဦးတည်သွားသည်။ ဤတွင် ယောဟန်မာကုသည် ပေါလုကို စိတ်ပျက်စေသည့် ဆုံးဖြတ်ချက်တစ်ခုကို ချခဲ့သည်။ သူတို့ ပေရဂေမြို့သို့ရောက်သောအခါ “ယောဟန်သည် သူတို့နှင့်ခွဲခွာ၍ ဂျေရုဆလင်မြို့သို့ ပြန်သွားလေ၏” ဟု မှတ်တမ်းကဆိုသည်။ (တ. ၁၃:၁၃) သူအဘယ်ကြောင့် ဤသို့ပြုလုပ်သည်ကို မဖော်ပြထားပါ။

နှစ်နှစ်ကြာပြီးနောက် ပေါလု၊ ဗာနဗနှင့် မာကုတို့သည် အန္တိအုတ်မြို့သို့ ပြန်လာကြသည်။ ဤတမန်တော်နှစ်ပါးသည် ပထမ ခရစ်ယာန်သာသနာပြုခရီးစဉ်တွင် လုပ်ဆောင်ခဲ့ရာများကို ပြန်တည်ဆောက်ရန် ဒုတိယခရစ်ယာန်သာသနာပြုခရီးစဉ်အတွက် ဆွေးနွေးကြသည်။ ဗာနဗသည် သူ၏ညီဝမ်းကွဲကို ခေါ်သွားလိုသော်လည်း ပေါလုမှာ လုံး၀မခေါ်လိုချေ၊ အကြောင်းမှာ မာကုသည် ယခင်က သူတို့ကို စွန့်ခွာသွားသောကြောင့်ဖြစ်သည်။ ဤကား နိဒါန်းတွင်ဖော်ပြထားသော အခြေအနေကို ဖြစ်ပေါ်စေသောအကြောင်းဖြစ်သည်။ ဗာနဗသည် မာကုကိုခေါ်ကာ သူ၏ဇာတိ ဆိုက်ပရပ်စ်တွင် လုပ်ဆောင်ရန် ထွက်သွားကာ ပေါလုမှာ ဆီးရီးယားသို့ သွားခဲ့သည်။ (တ. ၁၅:၃၆-၄၁) ရှင်းနေသည်မှာ ပေါလုနှင့် ဗာနဗသည် မာကု၏အစောပိုင်းဆုံးဖြတ်ချက်ကို မတူညီသောရှုထောင့်မှ ရှုမြင်ခဲ့ခြင်းဖြစ်သည်။

ပြန်လည်သင့်မြတ်ခြင်း

မာကုသည် ဤအတွေ့အကြုံကြောင့် ဝမ်းနည်းခဲ့မည်မှာ သေချာသည်။ သို့သော် သူသည် သစ္စာရှိအမှုဆောင်တစ်ဦးအဖြစ် ဆက်ရပ်တည်ခဲ့သည်။ ပေါလုနှင့် ပဋိပက္ခဖြစ်ပြီး ၁၁ နှစ်၊ ၁၂ ခန့်ကြာပြီးနောက်တွင် အစောပိုင်းခရစ်ယာန်သမိုင်း၌ မာကုပြန်ပေါ်လာသည်။ မည်သည့်နေရာတွင်နည်း။ သင်မျှော်လင့်ထားမည်မဟုတ်သောနေရာတွင်ဖြစ်သည်—သူသည် ပေါလုနှင့်အတူရှိနေလေသည်။

စီအီး ၆၀-၆၁ တွင် ပေါလု ရောမ၌ အကျဉ်းကျနေချိန်တွင် ယခု သမ္မာကျမ်းစာ၏ ကျမ်းစောင်များဖြစ်သော စာများကို ပေးပို့ခဲ့သည်။ ကောလောသဲအသင်းတော်သို့ရေးသောစာတွင် ဤသို့ရေးခဲ့သည်– “ငါနှင့်အတူ အကျဉ်းကျနေသူ အာရိတ္တာခုက သင်တို့ကို နှုတ်ဆက်လိုက်ပါ၏။ ဗာနဗ၏ညီဝမ်းကွဲ မာကုကလည်း နှုတ်ဆက်လိုက်ပါ၏။ မာကုသည် သင်တို့ထံရောက်လာခဲ့လျှင် သူ့ကို လက်ခံကြိုဆိုရန် သင်တို့ကို မှာကြားထားပြီ။ . . . ဤသူတို့သာ ဘုရားသခင့်နိုင်ငံတော်အတွက် ငါ၏လုပ်ဖော်ဆောင်ဖက်များဖြစ်၍ ငါ့ကို အားပေးထောက်မသူများ ဖြစ်ကြ၏။”—ကော. ၄:၁၀၊ ၁၁

အခြေအနေမှာ လုံးလုံးပြောင်းလဲသွားပြီဖြစ်သည်။ မာကုသည် ပေါလု အလွန်အမင်း မနှစ်သက်ခဲ့သူအဖြစ်မှ ယခုတွင်မူ အားထားရသော လုပ်ဖော်ဆောင်ဖက်တစ်ဦး ပြန်ဖြစ်နေပြီ။ မာကုသည် ကောလောသဲသို့ လည်ပတ်လိမ့်မည်ဖြစ်ကြောင်း ပေါလုအသိပေးနေခြင်းဖြစ်သည်မှာ ထင်ရှားသည်။ ထိုသို့လည်ပတ်ခဲ့သည်ဆိုလျှင် မာကုသည် ပေါလု၏ကိုယ်စားလှယ်အဖြစ် ဆောင်ရွက်ခဲ့ပေမည်။

ယခင်က ပေါလုသည် မာကုအား အလွန်အမင်း အပြစ်ရှာခဲ့ခြင်းလော။ မာကုသည် လိုအပ်သောဆုံးမမှုမှ အကျိုးရရှိခဲ့သလော။ သို့မဟုတ် ယင်းဖြစ်နိုင်ခြေနှစ်ခုစလုံး မှန်သလော။ မည်သို့ပင်ဖြစ်ပါစေ သူတို့၏ ပြန်လည်သင့်မြတ်မှုက ပေါလုနှင့် မာကုနှစ်ဦးစလုံးသည် ရင့်ကျက်ကြောင်း ဖော်ပြ၏။ အတိတ်မှအဖြစ်အပျက်များကို အတိတ်တွင်သာထားခဲ့ကာ အတူတကွ ဆက်အမှုဆောင်ခဲ့ကြသည်။ ယုံကြည်သူချင်းတစ်ဦးနှင့် သဘောထားကွဲလွဲသူတစ်ဦးအတွက် ယင်းသည် အလွန်ကောင်းသော ပုံသက်သေပါတကား။

ခရီးသွားသူမာကု

မာကုသွားခဲ့သောခရီးများကို သင်ဖတ်ရှုသောအခါ သူသည် ခရီးများစွာသွားခဲ့ကြောင်း သင်သိရှိလာသည်။ သူသည် ဂျေရုဆလင်မှ အန္တိအုတ်သို့ ပြောင်းရွှေ့ခဲ့သည်၊ ထိုမှတစ်ဆင့် ဆိုက်ပရပ်စ်ကျွန်းနှင့် ပေရဂေသို့ ရွက်လွှင့်ခဲ့သည်။ ထိုမှတစ်ဖန် ရောမသို့သွားသည်။ ပေါလုသည် သူ့ကို ထိုမှ ကောလောသဲသို့ သွားစေလိုခဲ့သည်။ အခြားနေရာသို့လည်း သွားခဲ့သေးသည်။

တမန်တော်ပေတရုသည် သူ၏ပထမစာကို စီအီး ၆၂ မှ ၆၄ ခန့်တွင် ရေးခဲ့သည်။ သူဤသို့ရေးခဲ့၏– “ဗာဗုလုန်မြို့တွင်ရှိသော အမျိုးသမီးနှင့် ငါ၏သား မာကုတို့သည် သင်တို့ကို နှုတ်ဆက်လိုက်ပါ၏။” (၁ ပေ. ၅:၁၃) ထို့ကြောင့် မာကုသည် ဗာဗုလုန်သို့သွားကာ အစောပိုင်းနှစ်များက သူ့မိခင်၏အိမ်တွင် ခရစ်ယာန်အစည်းအဝေးများတက်ခဲ့သော တမန်တော်နှင့်အတူ အမှုဆောင်ခဲ့သည်။

ပေါလု ရောမ၌ ဒုတိယအကြိမ် ထောင်ချခံရချိန် စီအီး ၆၅ ခန့်တွင် ဧဖက်မြို့ရှိ တိမောသေအား ခေါ်သောစာ၌ ဤသို့ ထပ်ဆင့်ပြောခဲ့သည်– “မာကုကို သင်နှင့်အတူ ခေါ်ခဲ့လော့။” (၂ တိ. ၄:၁၁) ထို့ကြောင့် ထိုအချိန်တွင် မာကုသည် ဧဖက်မြို့၌ ရှိနေသည်။ သူသည် ပေါလုပြောသည့်အတိုင်း တိမောသေနှင့်အတူ ရောမသို့သွားခဲ့မည်မှာ သေချာသည်။ ထိုအချိန်က ခရီးသွားခြင်းသည် မလွယ်ကူပါ၊ သို့သော် မာကုသည် ထိုခရီးများကို လိုလိုလားလား သွားခဲ့သည်။

နောက်ထပ်အခွင့်ထူးကြီးတစ်ခု

မာကုရရှိခဲ့သော အခွင့်ထူးကြီးတစ်ခုမှာ ယေဟောဝါ၏စွမ်းအားတော် တိုက်တွန်းမှုဖြင့် ခရစ်ဝင်ကျမ်းတစ်စောင်ရေးရန်ဖြစ်သည်။ ဒုတိယခရစ်ဝင်ကျမ်းကို မည်သူရေးကြောင်း မဖော်ပြထားသော်လည်း အစောပိုင်းယုံကြည်ချက်အရ ယင်းကို မာကုရေးခဲ့ကြောင်းနှင့် အကြောင်းအရာများကို ပေတရုထံမှ သိရှိခဲ့ကြောင်းဖော်ပြသည်။ အမှန်မှာ မာကုမှတ်တမ်းတင်ခဲ့ရာများ၏ မျက်မြင်သက်သေမှာ ပေတရုဖြစ်သည်။

မာကုခရစ်ဝင်ကျမ်းကို လေ့လာသူများက မာကုသည် ယင်းကျမ်းကို တစ်ပါးအမျိုးသားများအတွက် ရေးခဲ့သည်ဟု ယူဆခဲ့၏၊ သူသည် ဂျူးအလေ့အထများကို နားလည်စေသည့် ရှင်းပြချက်များကို ထည့်သွင်းထားသည်။ (မာ. ၇:၃; ၁၄:၁၂; ၁၅:၄၂) မာကုသည် ဂျူးမဟုတ်သူတစ်ဦး နားမလည်နိုင်သည့် အာရမိတ်စကားအသုံးအနှုန်းများကိုလည်း ဘာသာပြန်ပေးထားသည်။ (မာ. ၃:၁၇; ၅:၄၁; ၇:၁၁၊ ၃၄; ၁၅:၂၂၊ ၃၄) သူသည် လက်တင်အသုံးအနှုန်းအတော်များများကို အသုံးပြုထားပြီး သာမန်ဂရိစကားလုံးများကိုပင် လက်တင်အသုံးအနှုန်းများဖြင့် ရှင်းပြခဲ့သည်။ သူသည် ဂျူးဒင်္ဂါးများကို ရောမငွေကြေးတန်ဖိုးဖြင့် ဖော်ပြခဲ့သည်။ (မာ. ၁၂:၄၂၊ အောက်ခြေမှတ်ချက်) ဤအချက်များက မာကုသည် သူ၏ခရစ်ဝင်ကျမ်းကို ရောမတွင်ရေးသည်ဟူသော ကြာရှည်စွာလက်ခံခဲ့သောယုံကြည်ချက်နှင့် ကိုက်ညီသည်။

‘အမှုဆောင်ရာတွင် ငါ့အတွက် အသုံးဝင်သောသူ’

ခရစ်ဝင်ကျမ်းရေးသားခြင်းက မာကု ရောမတွင် ရှိနေရသည့် တစ်ခုတည်းသောအကြောင်းရင်းမဟုတ်ပါ။ တိမောသေအား ပေါလုပြောဆိုခဲ့ရာကို သတိရပါ– “မာကုကို သင်နှင့်အတူ ခေါ်ခဲ့လော့။” ပေါလု၏အကြောင်းပြချက်မှာ အဘယ်နည်း။ ‘အမှုဆောင်ရာတွင် သူသည် ငါ့အတွက် အသုံးဝင်သောသူဖြစ်၏။’—၂ တိ. ၄:၁၁

ဤအချက်သည် သက္ကရာဇ်စဉ်အရ သမ္မာကျမ်းစာတွင် မာကုအကြောင်း နောက်ဆုံးဖော်ပြချက်ဖြစ်သည်။ သို့သော် သူ့အကြောင်းကို များစွာသိရသည်။ မာကုကို သီအိုကရက်တစ်တာဝန်များဖြစ်သော တမန်တော်၊ ခေါင်းဆောင်၊ ပရောဖက်အဖြစ် မည်သည့်နေရာ၌မျှ မဖော်ပြထားပါ။ သူသည် အခြားသူများအတွက် အသုံးခံသူ သို့မဟုတ် အစေခံသူ အမှုဆောင်တစ်ဦးဖြစ်သည်။ ပေါလုမသေဆုံးမီ ဤအချိန်လေးတွင် မာကု၏ကူညီမှုမှ အကျိုးများစွာ ရရှိခဲ့မည်မှာသေချာသည်။

မာကုနှင့်ပတ်သက်သော အချက်အလက်အပိုင်းအစများကို စုစည်းလိုက်သောအခါ သူသည် ကမ္ဘာချီလယ်ကွင်း၏ ဒေသအမျိုးမျိုးတွင် သတင်းကောင်းတိုးတက်ပျံ့နှံ့ရေးအတွက် ဇွဲထက်သန်စွာ လုပ်ဆောင်သူတစ်ဦးဖြစ်ကြောင်း၊ အခြားသူများ၏အကျိုးကို ပျော်ရွှင်စွာထမ်းဆောင်သူဖြစ်ကြောင်း ရုပ်လုံးပေါ်လာသည်။ မာကု လက်မလျှော့ခဲ့သောကြောင့် အမှန်ပင် အခွင့်ထူးများဖြင့် ဆုချခံခဲ့ရသည်။

မာကုကဲ့သို့ မျက်မှောက်ခေတ် ဘုရားသခင့်ကျေးကျွန်များဖြစ်သော ကျွန်ုပ်တို့လည်း ဘုရားသခင့်နိုင်ငံတော်သတင်းကောင်းကို ဟောပြောရန် ထပ်တူစိတ်ပိုင်းဖြတ်ချက်မျိုး တင်ပြကြသည်။ မာကုကဲ့သို့ပင် ယနေ့ ကျွန်ုပ်တို့ထဲမှ အချို့သည် သတင်းကောင်းပျံ့နှံရေးတွက် အခြားဒေသ သို့မဟုတ် တိုင်းတစ်ပါးသို့ပင် ပြောင်းရွှေ့နိုင်ကြသည်။ ကျွန်ုပ်တို့အများစုမှာ ထိုသို့မပြောင်းရွှေ့နိုင်ကြသော်လည်း ကျွန်ုပ်တို့အားလုံးသည် အရေးပါသော အခြားနည်းဖြင့် မာကုကို တုပနိုင်ပါသည်။ မာကုသည် သူ၏ခရစ်ယာန်ညီအစ်ကိုများအား အထူးတလည်ကူညီပေးခဲ့သကဲ့သို့ ကျွန်ုပ်တို့လည်း ကျွန်ုပ်တို့၏ညီအစ်ကိုများ ဘုရားသခင့်အမှုတော်တွင် ကောင်းစွာလုပ်ဆောင်နိုင်ရန် သူတို့ကို လက်တွေ့ကျအကူအညီများပေးရန် လိုလိုလားလားကြိုးစားကြပါသည်။ ထိုသို့ပြုလုပ်ခြင်းဖြင့် ကျွန်ုပ်တို့လည်း ယေဟောဝါ၏ကောင်းချီးများ ဆက်လက်ခံစားရမည်မှာ သေချာပါသည်။—သု. ၃:၂၇; ၁၀:၂၂; ဂလ. ၆:၂

[အောက်ခြေမှတ်ချက်]

^ အပိုဒ်၊ 5 မာကုနှင့် တစ်ခေတ်တည်းသားများတွင် ဟေဗြဲအမည်နောက်တစ်မျိုး သို့မဟုတ် တိုင်းတစ်ပါးအမည်တစ်မျိုးကို မှည့်ခေါ်ခြင်းသည် သမားရိုးကျဖြစ်၏။ မာကု၏ဂျူးအမည်မှာ ရိုဟန်နန်—မြန်မာလို ယောဟန်ဖြစ်သည်။ သူ၏ လက်တင်အမည်သစ်မှာ မားကက်စ် သို့မဟုတ် မာကုဖြစ်သည်။—တ. ၁၂:၂၅

[စာမျက်နှာ ၈၊ ၉ ပါမြေပုံနှင့် ရုပ်ပုံ]

မာကု သွားရောက်ခဲ့သည့်မြို့အချို့

ရောမ

ဧဖက်

ကောလောသဲ

ပေရဂေ

အန္တိအုတ် (ဆီးရီးယား)

ဆိုက်ပရပ်စ်

မြေထဲပင်လယ်

ဂျေရုဆလင်

ဗာဗုလုန်