¿Sutʼillantachu Jesusmanta yachachinku?
¿Sut’illantachu Jesusmanta yachachinku?
¿IMA NIWAQTAQ?
¿25 diciembre killapichu Jesús nacenman karqan?
¿Cheqaqchu kinsa mago reykuna Jesusta visitarqanku naceqtin hina?
¿Jesusllachu kanman karqan Mariaq wawan?
¿Jesuschu Dios karqan?
¿Allin runallachu Jesús karqan?
CHAY tapuykunamantaqa askha runakunachá ninkuman: “Arí, chhaynapunin”, nispa. Wakinkunataq ninkuman: “Manan pipas cheqaqtapuniqa yachanmanchu chaykunamantaqa, chaypas iñiykun paypi, chayllan aswan importante ñoqaykupaqqa”, nispa.
Bibliaq nisqan hina, allintapunin yachananchis ‘Señorninchis Jesucristomanta’ (2 Pedro 1:8). ¿Maypin paymanta yachasunman? Evangelio qelqakunapi. Chay qelqakunata t’aqwispallan yachasun cheqaq kaqtachu Jesusmanta runakuna yachachishanku chayta.
¿25 diciembre killapichu Jesús nacenman karqan?
MANAN.
Bibliaqa manan willanchu ima p’unchaypi ima killapi Jesuspa nacesqanta. Chhaynaqa, ¿imanaqtinmi ninku: “25 diciembre killapin Jesusqa nacerqan”, nispa? Huk libron nin: “Roma llaqtapi Iglesia Catolican paqarichirqan 25 diciembre killapi Navidad fiestata, chay p’unchaypin Intita yupaychasqaku qasa tiempomanta q’oñi tiempoman pasasqankumanta”, nispa. Huk libropas ninmi: “Navidad fiestaqa paqarirqan Inti yupaychay fiestakunamanta, hinallataq tarpuy fiestakunamantapas”, nispa (The Encyclopædia Britannica).
Chhaynaqa manan allinchu kanman chay p’unchaypi Jesuspa nacesqanta festejay. Bibliapas manan kamachiwanchischu Jesuspa nacesqanta festejanapaq, nitaq ñawpa cristianokunapas chaytaqa ruwarqankuchu. Aswanmi Jesusqa kamachirqan wañusqan p’unchayllata yuyarinanchispaq, chaymi Biblia sut’ita willan ima p’unchaychus Jesús wañusqanta (Lucas 22:19). * Arí, rikusqanchis hina, Jesusqa manan hayk’aqpas kamachinmanchu karqan nacesqan p’unchayta festejanankupaq. Payqa wañusqan p’unchayllatan yuyarinanchista munarqan (Mateo 20:28).
¿Cheqaqchu kinsa mago reykuna Jesusta visitarqanku naceqtin hina?
MANAN.
Rikurqankipaschá Jesuspa nacimienton armasqankuta, chaypin rikukun huk wawachata uywa qaranapi puñushaqta, kinsa reykuna regalokunata haywashaqta ima. ¿Chhaynapunichu karqan? Manan.
Chay runakunaqa manan reykunachu karqanku, aswanmi “ch’aska qhawaypi yachaysapa runakuna”. Manataqmi Biblia willanchu hayk’a runachus karqanku chayta (Mateo 2:1). Hinaspapas chay runakunaqa manan Jesusta visitarqanku naceqtin hinachu, manataqmi Jesusqa uywa qaranapiraqchu puñusharqan, aswanmi huk wasipiña tiyasharqanku. Chaywanmi yachanchis chay runakunaqa askha killakuna pasasqan qhepataña visitasqankuta (Mateo 2:9-11).
Bibliapiqa manan willanchu iskaychus, kinsachus, kinsa chunkachus karqanku chayta. Chhaynaqa, ¿imaraykutaq nikun: “Kinsa runakunan karqan”, nispa? Kinsa clase regalokunata apasqankuraykupaschá (Mateo 2:11). * Wakin runakunan ninku: “Chay kinsa runakunaqa sapankankun representanku huk ayllu runakunata”, nispa; ichaqa chay yachachikuyqa manan Bibliamantachu hamun. Huk libroq nisqanman hinaqa, 1700-1800 watakuna ukhupi kawsaq historiadorsi kinsa mago reykunamanta cuentotaqa qallarichisqa.
¿Jesusllachu kanman karqan Mariaq wawan?
MANAN.
Evangelio qelqakunapin sut’ita willan Jesuspa wawqe-panankunamanta. Lucas qelqapin Jesusta nin: “Mariaq ‘phiwi’ wawan”, nispa, chaypin entiendenchis Mariaqa askha wawakunayoq kasqanta (Lucas 2:7). * Marcos qelqapas willanmi Jesuspa wawqe-panankunamanta. Huk kutinsi Nazaret runakuna tapukusqaku: “¿Manachu payqa Jacoboq, Josepa, Judaspa, Simonpapas wawqen? ¿Manachu panankunapas ñoqanchiswan kashanku?” nispa (Marcos 6:3; Mateo 12:46; Juan 7:5).
Chaywanpas askha teólogo runakunan nishallanku: “Jesusqa sapan wawan karqan”, nispa. Wakinkutaq ninku: “Chay wawqe-panankuqa primonkunallan karqanku”, nispa. * Hukkunataq ninku: “Paykunaqa Mariaq entenadonkunallan karqanku”, nispa. Ichaqa, sapan wawalla Jesús kanman karqan chayqa, ¿tapukunkumanchu karqan Nazaret runakuna Jesuspa wawqe-panankunamanta? Manan riki. Wakin Nazaret runakunaqa rikunkumanmi karqan María askha kutipi wiksallikusqanta, chaymi yacharqanku Jesusqa wawqe-panayoq kasqanta.
¿Jesuschu Dios karqan?
MANAN.
Jesuspa wañusqan qhepamanñan wakin runakuna yachachirqanku: “Jesusqa Diosmi karqan”, nispa. Tiempoq pasasqanwantaq paqarirqan Trinidad nisqa yachachikuy. Ichaqa huk libron nin: “Nuevo Testamento nisqapiqa manan rikhurinchu Trinidad rimay nitaq chaymanta yachachikuypas. Chay yachachikuyqa unay watakunaq pasasqanman hinañan pisi-pisimanta paqarirqan, askha hap’inakuykunataq karqan chaymanta”, nispa (The Encyclopædia Britannica) *.
“Jesusqa Diosmi” niqkunaqa Jesustan llullata hina qhawarichishanku. ¿Imaraykun chayta ninchis? Chayta allinta entiendenapaq kaywan rikch’anachisun: Sichus huk Jefe llank’apakuqninkuna mana qonan kaqta mañakuqtinku ninman: “Chayqa manan ñoqaq qonaychu”, nispa chayqa, allin honrado jefen, ichaqa qoyta atishaspa “manan atinichu” ninman chayqa, llulla jefen kanman.
Huk kutinmi iskay apostolkuna Jesusta mañakurqanku: “Kamachikushaspayki hukniykuta paña ladoykipi, hukniykutataq lloq’e ladoykipi tiyaykachiwayku”, nispa. Jesusmi ichaqa nirqan: ‘Chayqa manan ñoqaq tiyaykachinaychu, aswanpas Yayaypa akllasqankunapaqmi chay tiyanakunaqa’, nispa (Mateo 20:23). Chaywanmi Jesusqa rikuchisharqan huch’uyyaykukuq kasqanta, mana paychu Dios kasqantawan. Sichus Jesús Diospuni kanman karqan chayqa, llullakushanmanchá karqan “chayqa manan ñoqaq tiyaykachinaychu” nisqanwan.
¿Allin runallachu Jesús karqan?
MANAN.
Jesusqa manan huk allin runallachu karqan. Pay kikinmi nirqan: “Diospa Churinmi kani”, nispa (Juan 10:36). Sichus Jesús mana Diospa Wawanpunichu kanman karqan chayqa, llullachá kanman karqan chhaynata rimaspa. Ichaqa manan llullakusharqanchu.
Jehová Dios kikinmi iskay kutipi Jesusmanta nirqan: “Kaymi munakusqay Churiy”, nispa (Mateo 3:17; 17:5). Bibliaq nisqanman hina, kay pachapiqa iskay kinsa kutillapin Diospa kunkanqa uyarikurqan. Chaywanmi sut’ita yachanchis Jesusqa Diospa Churinpuni kasqanta.
Ichaqa hukniraytapaschá Jesusmanta yachachirqasunkiku. Chhayna kaqtinqa kallpachaykikun tiempota hap’ispa Evangelio qelqakunata allinta t’aqwinaykipaq. Sichus Jesusmanta Taytanmantawan cheqaq kaqta yachasunchis chayqa, ‘wiñay kawsaytan’ chaskikusunchis (Juan 17:3).
[Uranpi willakuykuna]
^ párr. 13 Jesusqa Pascua fiesta p’unchaypin wañurqan, 14 nisán killapi, judiokunaq calendarionpi (Mateo 26:2).
^ párr. 18 Mateo qelqapi nisqan hina, ‘alforjankuta kicharispan’ Jesusman regalarqanku qorita, inciensota, mirratawan. Chay regaloqa allinpunichá karqan Jesuspaq, tayta-mamanpaqpas, chay qhepallamanmi paykunaqa huk llaqtaman ayqekurqanku (Mateo 2:11-15).
^ párr. 21 Mariaqa santo espirituq atiyninwanmi Jesusta wiksallikurqan, huk wawankunatan ichaqa qosanwanña (Mateo 1:25).
^ párr. 22 Chay yachachikuytaqa Jerónimo sutiyoq runan paqarichirqan 383 watapi hina, Jesuspa hamusqan qhepata. Chhaynatan yachachishallankuraq “Mariaqa virgenllapunin” niqkuna. Qhepamanmi Jerónimo iskayrayarqan chay yachachisqanmanta, chaywanpas askha runakunan creeshallanku chaypi, Iglesia Catolicapas chhaynatan yachachin.
^ párr. 25 Astawan yachanaykipaqqa ¿Debería creer usted en la Trinidad? nisqa folletota t’aqwiy, chaytaqa Jehová Diospa testigonkunan ruwan.
[14 paginapi dibujo recuadropiwan]
Jesusmanta astawan yachanapaq
¿Imayna runan karqan Jesús? ¿Sinchi chaninpaq qhawarikuspachu manaña asirikuqpas? Wakin runakunaqa chhayna kananpaqchá yuyaykunku. Ichaqa payqa manan chhaynachu karqan.
• Payqa fiestakunamanmi riq (Juan 2:1-11).
• Allinpaqmi qhawarirqan hukkunaq allin ruwasqanta (Marcos 14:6-9).
• Kusikurqanmi wawakunawan kaspa (Marcos 10:13, 14).
• Manan p’enqakurqanchu hukkunaq qayllanpi waqayta (Juan 11:35).
• Khuyapayarqanmi llakipi kaqkunata (Marcos 1:40, 41).