Shi kɛya he ni ato saneyitsei lɛ anaa yɛ lɛ

Shi kɛya he ni ato saneyitsei lɛ anaa yɛ lɛ

Ekase Eshaifaa Kɛjɛ Nuŋtsɔ lɛ Ŋɔɔ

Ekase Eshaifaa Kɛjɛ Nuŋtsɔ lɛ Ŋɔɔ

Kasemɔ Amɛhemɔkɛyeli Lɛ

Ekase Eshaifaa Kɛjɛ Nuŋtsɔ lɛ Ŋɔɔ

PETRO hiɛ kpaŋ beni ekɛ Yesu hiɛ kpe lɛ nɔ kɔkɔɔkɔ. Ani Yesu hiɛ su ha Petro nu he akɛ eha Yesu nine enyɛ shi loo ebɔ lɛ ahora? Wɔnyɛŋ wɔwie kɛ nɔmimaa; wiemɔi ni ajɛ mumɔŋ aŋma lɛ kɛɔ kɛkɛ akɛ: “Nuŋtsɔ lɛ tsɔ ehe, ni ekwɛ Petro.” (Luka 22:61) Shi Petro na akɛ efeee ni ahi kwraa beni akwɛ ehiɛ shikome pɛ lɛ. Petro yɔse akɛ efee nɔ ni Yesu gba efɔ̃ shi ni lɛ Petro diɛŋtsɛ tso akɛ efeŋ nakai kɔkɔɔkɔ lɛ—no ji akɛ, ekwa e-Nuŋtsɔ ni esumɔɔ lɛ waa lɛ. Enɛ ha Petro hao waa, ekolɛ enɛ ji be ni ehao fe fɛɛ yɛ eshihilɛ mli.

Shi enɛ etsɔɔɔ akɛ hiɛnɔkamɔ ko kwraa bɛ kɛha Petro. Akɛni Petro ji nuu ni hemɔkɛyeli mli wa hewɔ lɛ, ená hegbɛ lolo ni ekɛaafee tsakemɔi kɛjɛ etɔ̃mɔi lɛ ahe ni ekase nɔ ko ni hi jogbaŋŋ kɛjɛ Yesu ŋɔɔ. Nikasemɔ nɛɛ kɔɔ eshaifaa he. Ehe miihia ni wɔteŋ mɔ fɛɛ mɔ akase enɛ, no hewɔ lɛ, nyɛhaa wɔkwɛa bɔ ni etɔ Petro kɛ enɛ kasemɔ.

Nuu ni Yɔɔ Nii Pii Kasemɔ

Aaafee nyɔji ekpaa ni tsɔ enɛ hiɛ lɛ, Petro tsi ebɛŋkɛ Yesu beni amɛyɔɔ Petro maŋ ni ji Kapernaum lɛ, ni ebi lɛ akɛ: “Nuŋtsɔ, shii enyiɛ minyɛmi atɔ minɔ ni miŋɔfa lɛ? kɛyashi shii kpawo lo?” Eeenyɛ efee akɛ Petro susu akɛ eejie mlihilɛ babaoo kpo. Nɔ hewɔ ji akɛ, jamɔŋ hiɛnyiɛlɔi ni yɔɔ yɛ nakai beaŋ lɛ tsɔɔ akɛ esa ákɛ akɛ eshai afa shii etɛ pɛ! Yesu to he eha lɛ akɛ: ‘Mikɛɛɛo akɛ kɛyashi shii kpawo; shi moŋ shii nyɔŋmai kpawo kɛ kpawo.’—Mateo 18:21, 22.

Ani Yesu miitsɔɔ akɛ be fɛɛ be ni mɔ ko baafee Petro esha lɛ, eŋma efɔ̃ shi? Dabi; shi moŋ Yesu tsɔ kɛɛmɔ ni ekɛɛ Petro akɛ jeee shii 7 shi moŋ shii 77 lɛ nɔ etsɔɔ akɛ, husu ko kwraa bɛ shii abɔ ni esa ákɛ akɛ eshai afa mɔ ko lɛ he. Yesu tsɔɔ akɛ, bɔ ni mɛi ni yɔɔ nakai beaŋ lɛ ayitsoŋ wa ni amɛsumɔɔɔ akɛ amɛkɛ eshai faa lɛ anifeemɔ ená Petro nɔ hewalɛ, mɛi nɛɛ kaneɔ shii abɔ ni amɛkɛ eshai faa mɛi lɛ. Kɛlɛ, bɔ ni Nyɔŋmɔ tao ni akɛ eshai afa lɛ yaa shɔŋŋ fe nɛkɛ.

Petro kɛ Yesu etaaa naa. Shi ani Petro nu nɔ ni Yesu taoɔ atsɔɔ lɛ shishi diɛŋtsɛ? Bei komɛi lɛ, kɛ́ wɔfee nɔ ko ni wɔmiitao waa ni akɛ wɔhe eshai afa wɔ lɛ, no dani wɔnaa bɔ ni eshaifaa he hiaa. No hewɔ lɛ, nyɛhaa wɔsusua nibii ni tsɔ Yesu gbele lɛ hiɛ lɛ he ekoŋŋ wɔkwɛa. Yɛ nakai jaramɔ bei lɛ amli lɛ, Petro fee nibii pii ni ebi ni e-Nuŋtsɔ lɛ kɛfa lɛ.

Eshaifaa He Bahia Waa

Gbi gbɛkɛ ni enɔjetsɛremɔ lɛ agbe Yesu lɛ ji gbɛkɛ ko ni sa kadimɔ waa. Yesu yɛ nibii babaoo lolo ni ebaatsɔɔ ebɔfoi lɛ—ákɛ nɔkwɛmɔnɔ lɛ, nɔ ni kɔɔ heshibaa he. Yesu jɛ heshibaa mli efɔ amɛnaji ahe kɛfee nɔkwɛmɔnɔ eha amɛ, ni enɛ ji nitsumɔ ko ni bei pii lɛ tsuji ni baa shi lɛ tsuɔ. Shishijee lɛ, Petro bi Yesu nɔ hewɔ ni etaoɔ efɔ enaji ahe lɛ. Kɛkɛ ni ekpoo akɛ eeeha Yesu afɔ enaji ahe. No sɛɛ lɛ, ekɛɛ Yesu akɛ jeee enaji kɛkɛ ahe esa akɛ efɔ, shi efɔ eniji kɛ eyitso he hu! Yesu mli fuuu, shi ekɛ mlijɔlɛ gbala bɔ ni nɔ ni efeɔ lɛ he hiaa waa kɛ shishinumɔ ni yɔɔ sɛɛ lɛ mli etsɔɔ lɛ.—Yohane 13:1-17.

Shi yɛ no sɛɛ etsɛɛɛ lɛ, bɔfoi lɛ bɔi naataamɔ yɛ amɛteŋ mɔ ni ji agbo fe fɛɛ lɛ he. Ekã shi faŋŋ akɛ, Petro fata he ni afee hiɛgbejianii ni tsɔɔ henɔwomɔ nɛɛ. Fɛɛ sɛɛ lɛ, Yesu jɛ mlihilɛ mli ejaje amɛ ni ejie amɛyi po yɛ nɔ ko ni amɛbɔ he mɔdɛŋ lɛ he—anɔkwayeli ni amɛkɛnyiɛ amɛ-Nuŋtsɔ lɛ sɛɛ lɛ. Shi egba hu akɛ amɛ fɛɛ amɛbaakwa lɛ. Petro tse naa akɛ ekpaŋ yɛ Yesu sɛɛ kɔkɔɔkɔ kɛ́ ebi ni agbe lɛ yɛ no hewɔ po. Nɔ ni tamɔɔɔ nakai lɛ, Yesu gba akɛ Petro baakwa e-Nuŋtsɔ lɛ shii etɛ nakai nyɔɔŋ lɛ dani wuɔ aaagbɛɛ shii enyɔ. Jeee akɛ Petro ku Yesu naa kɛkɛ, shi ekɛ henɔwomɔ hu tsɔɔ akɛ ebaaye anɔkwa fe bɔfoi krokomɛi lɛ fɛɛ!—Mateo 26:31-35; Marko 14:27-31; Luka 22:24-28.

Ani Yesu mli fu Petro? Yɛ anɔkwale mli lɛ, yɛ shihilɛ ni mli wa nɛɛ fɛɛ mli lɛ, Yesu tee nɔ egbala ejwɛŋmɔ kɛtee nibii kpakpai ni ebɔfoi ni yeee emuu lɛ feɔ lɛ anɔ. Ele akɛ Petro baakwa lɛ, kɛlɛ ekɛɛ akɛ: “Mi lɛ mikpa fai mihao, koni ohemɔkɛyeli akatã; ni bo hu, beni oookpale lɛ, wo onyɛmimɛi lɛ ahewalɛ.” (Luka 22:32) No hewɔ lɛ, Yesu tsɔɔ akɛ, eyɛ hekɛnɔfɔ̃ɔ akɛ Petro baajaje etɔ̃mɔ lɛ ni ekɛ anɔkwayeli asɔmɔ ekoŋŋ. Mɛɛ mlihilɛ mli ni ajɛɔ akɛ eshaifaa po nɛ!

Sɛɛ mli yɛ Getsemane abɔɔ lɛ mli lɛ, ehe bahia ni ajaje Petro shii abɔ. Yesu kɛɛ Petro, Yakobo kɛ Yohane ni amɛshi kpe be ni esɔleɔ lɛ. Yesu he miijara lɛ ni eetao ni aye abua lɛ, shi wɔ sɔŋŋ Petro kɛ mɛi krokomɛi lɛ wɔɔ. Yesu wie wiemɔi nɛɛ ni tsɔɔ akɛ enuɔ he ehaa amɛ ni ekɛfa amɛ hu, ekɛɛ akɛ: “Mumɔ lɛ miikpɛlɛ moŋ; shi heloo lɛ he waaa.”—Marko 14:32-38.

Etsɛɛɛ ni asafoku ko ni hiɛ kɔtii, klantei kɛ tsei ba jɛmɛ. Be nɛɛ ji be ni esa akɛ amɛkwɛ jogbaŋŋ ni amɛkɛ nilee atsu nii. Kɛlɛ, Petro kɛ kpalakpalafeemɔ fɔ̃ eklante lɛ kɛfo Malko ni ji osɔfonukpa lɛ tsulɔ lɛ toi kome. Yesu kɛ mlijɔlɛ jaje Petro, etsa tsulɔ lɛ fala lɛ, ni ekɛ shishitoo mla ko ni tsɔɔ akɛ esaaa ákɛ akɛ he woɔ yiwalɛ nifeemɔi amli ha, ni shishitoo mla nɛɛ ji nɔ ni kudɔɔ esɛɛnyiɛlɔi kɛbashi ŋmɛnɛ. (Mateo 26:47-55; Luka 22:47-51; Yohane 18:10, 11) Petro etsɔ hiɛ efee nibii pii momo ni ebi ni e-Nuŋtsɔ lɛ kɛfa lɛ. Petro sane nɛɛ haa wɔnaa akɛ “wɔ fɛɛ wɔtɔɔ babaoo.” (Yakobo 3:2) Wɔteŋ namɔ ni gbi fɛɛ gbi lɛ efeee nɔ ko ni ebaabi ni Nyɔŋmɔ kɛ ehe eshai afa lɛ? Shi, Petro kɛ shihilɛi krokomɛi baakpe lolo nyɔɔŋ nɛɛ mli. Ebaafee nɔ ko ni ehiii kwraa.

Nɔ ni Ehiii Fe Fɛɛ ni Petro Fee

Yesu kɛɛ asafoku lɛ akɛ kɛji lɛ amɛtaoɔ lɛ, no lɛ amɛha ebɔfoi lɛ aya. Petro miikwɛ ni afimɔ Yesu ni Petro nyɛɛɛ he nɔ ko efee. Kɛkɛ ni Petro jo foi taakɛ bɔfoi krokomɛi lɛ fee lɛ.

Beni Petro kɛ Yohane hiɛ foi lɛ, amɛwa yɛ gbɛ lɛ nɔ, ekolɛ yɛ he ko ni bɛŋkɛ tsutsu Osɔfonukpa Hana shĩa lɛ, he ni akɛ Yesu tee klɛŋklɛŋ ni ayabi lɛ saji lɛ. Beni akpalaa Yesu kɛyaa jɛmɛ lɛ, Petro kɛ Yohane nyiɛ esɛɛ “yɛ shɔŋŋ.” (Mateo 26:58; Yohane 18:12, 13) Petro sheee nɔ ko gbeyei. Ekã shi faŋŋ akɛ, ebi ekãa babaoo dani enyɛ enyiɛ asafoku lɛ sɛɛ. Asafoku lɛ hiɛ klantei kɛ tsei, ni Petro etsɔ hiɛ epila amɛteŋ mɔ kome momo. Kɛlɛ, wɔnaaa yɛ Petro nifeemɔ mli akɛ eye anɔkwa ni lɛ diɛŋtsɛ ewie akɛ ebaaye lɛ—akɛ kɛ́ ebi po ni ekɛ e-Nuŋtsɔ lɛ agbo lɛ, ekɛ lɛ baagbo lɛ.—Marko 14:31.

Taakɛ Petro fee lɛ, ŋmɛnɛ lɛ mɛi babaoo miisumɔ ni amɛnyiɛ Kristo sɛɛ “yɛ shɔŋŋ”—bɔ ni mɔ ko mɔ ko enaŋ amɛ. Shi tamɔ bɔ ni Petro diɛŋtsɛ ŋma yɛ sɛɛ mli lɛ, gbɛ ni hi fe fɛɛ ni wɔbaanyɛ wɔtsɔ nɔ wɔnyiɛ Kristo sɛɛ ji ni wɔkpɛtɛ lɛ gbagbalii, ni tsɔɔ akɛ wɔbaanyiɛ enɔkwɛmɔnɔ lɛ sɛɛ yɛ nɔ fɛɛ nɔ ni wɔfeɔ lɛ mli, ekɔɔɔ he eko nɔ ni baajɛ mli kɛba.—1 Petro 2:21.

Petro nyiɛ mɛi ni emɔ Yesu lɛ asɛɛ nigii kɛyashi Petro yashɛ mɔɔ wulu ko ni yɔɔ Yerusalem lɛ shinaa lɛ naa. Jɛmɛ ji osɔfonukpa ni yɔɔ hewalɛ waa ni yɔɔ nii babaoo ni atsɛɔ lɛ Kaiafa lɛ shĩa. Afɔɔ shĩai ni tamɔ nɛkɛ lɛ maa kɛbɔleɔ ekpoi lɛ, ni akɛ agbó taa naa. Beni Petro shɛ agbó lɛ naa lɛ, ahaaa ebote mli. Yohane ni no mli lɛ etsɔ hiɛ ebote mli lɛ ba ni ekɛ mɔ ni buɔ agbó lɛ naa lɛ baawie koni eha Petro aba shĩa lɛ mli. Eeenyɛ efee akɛ Petro enyiɛɛɛ Yohane sɛɛ kpaakpa; ni asaŋ Petro ebɔɔɔ mɔdɛŋ hu akɛ eeeya tsu lɛ mli ni eyadamɔ e-Nuŋtsɔ lɛ masɛi. Eyadamɔ kpo lɛ nɔ, he ni nyɔji kɛ tsuji komɛi miiwere la yɛ fɛ̃i ni yeɔ yɛ nakai nyɔɔŋ lɛ mli lɛ hewɔ, ni eekwɛ beni amale odasefoi lɛ yaa tsu lɛŋ ekomekome ni amɛyayeɔ odase amɛshiɔ Yesu lɛ.—Marko 14:54-57; Yohane 18:15, 16, 18.

La lɛ ni ashɛre yɛ shĩa lɛ mli lɛ ha oblayoo ni gbele Petro ni ha ebote shĩa lɛ mli lɛ na Petro jogbaŋŋ. Oblayoo lɛ le lɛ. Oblayoo lɛ kɛɛ akɛ: “Bo hu té okɛ Yesu, Galileanyo lɛ, nyiɛɔ!” Akɛni Petro hiɛ bɛ ehe nɔ hewɔ lɛ, ekwa Yesu—loo efee tamɔ nɔ ni elé nɔ ni oblayoo lɛ wieɔ lɛ he nɔ ko kwraa po. Etee eyadamɔ agbó lɛ masɛi bɔni afee ni mɛi akayoo lɛ, shi oblayoo kroko na lɛ, ni lɛ hu ema anɔkwa sane lɛ nɔ mi akɛ: “Mɔ nɛ hu kɛ Yesu, Nazarenyo lɛ, yɔɔ.” Shi Petro tso akɛ: “Mileee gbɔmɔ lɛ.” (Mateo 26:69-72) Eeenyɛ efee akɛ beni Petro kwa Yesu nɔ ni ji shii enyɔ nɔ lɛ ni enu ni wuɔ ko miigbɛɛ, shi eyiŋ efutu lɛ aahu akɛ ekaiii nɔ ni Yesu egba ŋmɛlɛtswai fioo ni eho lɛ.

Yɛ enɛ sɛɛ lɛ, Petro kã he eebɔ mɔdɛŋ lolo koni akayoo lɛ. Shi mɛi komɛi ni damɔ kpo lɛ teŋ lɛ tsi amɛbɛŋkɛ lɛ. Amɛteŋ mɔ kome ji Malko, mɔ ni Petro fo etoi lɛ wekunyo. Ekɛɛ Petro akɛ: “Ani minaaao kɛ lɛ yɛ trom lɛ mli?” Petro nu he akɛ esa ni efee nɔ ko ni baaha amɛna akɛ nɔ ni amɛwieɔ lɛ bɛ mli. No hewɔ lɛ, ekã kita yɛ sane lɛ he, ni ekã shi faŋŋ akɛ, ewie akɛ kɛ́ eemale lɛ loomɔ po aba enɔ. Shi enaa enyɔko shi nɔŋŋ ni wuɔ gbɛɛ—no ji wuɔ gbɛɛmɔ ni ji enyɔ ni Petro nu yɛ nakai nyɔɔŋ lɛŋ.—Yohane 18:26, 27; Marko 14:71, 72.

No mli lɛ, Yesu eje kpo ebadamɔ ablanaa ni kwɛɔ kpo lɛ nɔ lɛ nɔ. Yɛ nakai be lɛ mli ni ehiɛ kɛ Petro hiɛ yakpe taakɛ wɔwie he kɛje shishi lɛ. Oya nɔŋŋ ni Petro na bɔ ni eha e-Nuŋtsɔ lɛ nine enyɛ shi eha lɛ. Akɛni Petro nifeemɔ lɛ ha Petro tsui kumɔ hewɔ lɛ, eshi kpo lɛ nɔ etee. Etsɔ gbɛjegbɛ ni kã maŋ lɛ mli lɛ nɔ, ni nyɔŋtsere ni no mli lɛ eenyɔ shi lɛ ji nɔ ni kpɛɔ gbɛ lɛ nɔ. Ewerɛ eho ehe waa. Ehiŋmɛiiaŋ fɛɛ etɛo nu. Kɛkɛ ni ejwa yaafo, ni efo aahu.—Marko 14:72; Luka 22:61, 62.

Kɛ́ mɔ ko yɔse akɛ etɔ̃ tɔ̃mɔ ni yɔɔ hiɛdɔɔ tamɔ nɛkɛ lɛ, ewaaa akɛ mɔ lɛ aaamu sane naa akɛ enyɛŋ ená eshaifaa. Ekolɛ Petro nu he nakai. Ani abaanyɛ akɛ Petro he eshai lɛ afa lɛ?

Ani Anyɛŋ akɛ Petro He Eshai lɛ Afa Lɛ?

Ewa akɛ wɔɔna bɔ ni Petro nu dɔlɛ he waa eha beni je tsɛre ni gbi lɛ mli nibii lɛ yaa nɔ lɛ. Kwɛ bɔ ni ebaashwa ehe waa eha beni Yesu gbo nakai gbi lɛ shwane beni epiŋ ŋmɛlɛtswai babaoo sɛɛ lɛ! Petro baahao waa be fɛɛ be ni ebaakai bɔ ni eha dɔlɛ ni e-Nuŋtsɔ lɛ nu he lɛ mli wo wu yɛ E-naagbee gbi akɛ adesa lɛ nɔ lɛ. Eyɛ mli akɛ sane lɛ dɔ Petro waa moŋ, shi no haaa enijiaŋ aje wui. Wɔbaanyɛ wɔkɛɛ nakai ejaakɛ amaniɛbɔɔ lɛ tsɔɔ akɛ etsɛɛɛ ni ekɛ enyɛmimɛi lɛ yabɔ ekoŋŋ. (Luka 24:33) Ŋwanejee ko bɛ he akɛ bɔfoi lɛ fɛɛ shwa amɛhe yɛ bɔ ni amɛfee amɛnii amɛha yɛ nakai nyɔɔŋ lɛŋ, ni amɛshɛjeshɛjee amɛhe mii.

Yɛ gbɛ ko nɔ lɛ, wɔnaa akɛ Petro fee nɔ ko ni nilee yɔɔ mli waa yɛ sane nɛɛ mli. Kɛ́ Nyɔŋmɔ tsulɔ ko gbee shi lɛ, jeee bɔ ni esha ni efee lɛ yɔɔ hiɛdɔɔ lɛ ji nɔ ni he hiaa, shi moŋ efai shi ni etswaa akɛ ebaajaje nibii ekoŋŋ lɛ ji nɔ ni he hiaa. (Abɛi 24:16) Petro jie anɔkwa hemɔkɛyeli kpo kɛtsɔ enyɛmimɛi lɛ ni ekɛ amɛyabɔ ekoŋŋ yɛ bɔ ni ehao waa lɛ fɛɛ sɛɛ lɛ nɔ. Kɛ́ mɔ ko werɛ ho ehe loo ehao lɛ, nɔ ni baa ejwɛŋmɔŋ ji ni etse ehe, shi nakai feemɔ yɛ oshara. (Abɛi 18:1) Nilee yɛ mli moŋ akɛ mɔ lɛ aaatsi abɛŋkɛ enyɛmimɛi Kristofoi lɛ koni aye abua lɛ ni ehe awa yɛ mumɔŋ ekoŋŋ.—Hebribii 10:24, 25.

Akɛni Petro kɛ emumɔŋ nyɛmimɛi lɛ bɔ hewɔ lɛ, enyɛ enu shɛɛ sane ni yɔɔ naakpɛɛ akɛ Yesu gbɔmɔtso lɛ bɛ gbonyobu lɛ mli lɛ. Petro kɛ Yohane jo foi kɛtee gbonyobu ni afu Yesu yɛ mli ni atsi naa lɛ he. Yohane ni eeenyɛ efee akɛ eji oblanyo fe Petro lɛ yashɛ jɛmɛ klɛŋklɛŋ. Beni ena akɛ agbele gbonyobu lɛ naa lɛ, ewa edamɔ shi. Shi Petro efeee nakai. Eyɛ mli akɛ no mli lɛ etsui miisu moŋ, shi ebote gbonyobu lɛ mli tɛ̃ɛ. Mɔ ko mɔ ko bɛ mli!—Yohane 20:3-9.

Ani Petro he eye akɛ atee Yesu shi? Klɛŋklɛŋ lɛ, eheee eyeee, eyɛ mli akɛ yei anɔkwafoi lɛ po ebabɔ amaniɛ akɛ ŋwɛibɔfoi ejie amɛhe kpo amɛtsɔɔ amɛ, ni amɛha amɛle akɛ atee Yesu shi kɛjɛ gbohii ateŋ. (Luka 23:55–24:11) Shi beni nakai gbi lɛ baa naagbee lɛ, awerɛho ni Petro yeɔ kɛ eyiŋ ni feɔ lɛ kɔshikɔshi lɛ fɛɛ elaaje. Amrɔ nɛɛ Yesu hiɛ kã akɛ mumɔŋ bɔɔ nɔ ni he wa! Ejie ehe kpo etsɔɔ ebɔfoi lɛ fɛɛ. Shi etsɔ hiɛ efee nɔ ko klɛŋklɛŋ, nɔ ko ni bɔfoi lɛ ateŋ mɔ kome pɛ na. Bɔfoi lɛ wie yɛ nakai gbi lɛ nɔ akɛ: “Eyɛ mli akɛ Nuŋtsɔ lɛ ete shi, ni ejie ehe kpo etsɔɔ Simon.” (Luka 24:34) Nakai nɔŋŋ sɛɛ mli lɛ, bɔfo Paulo ŋma yɛ nakai gbi ni sa kadimɔ lɛ he akɛ, Yesu ‘jie ehe kpo etsɔɔ Kefa, no sɛɛ lɛ mɛi nyɔŋma kɛ enyɔ lɛ.’ (1 Korintobii 15:5) Kefa kɛ Simon ji gbɛ́i krokomɛi ni akɛtsɛɔ Petro. Yesu jie ehe kpo etsɔɔ lɛ nakai gbi lɛ—ekã shi faŋŋ akɛ efee nakai beni Petro kome yɔɔ he ko lɛ.

Biblia lɛ egbaaa wɔ nɔ ni tee nɔ beni Yesu jie ehe kpo etsɔɔ Petro lɛ he sane. Wɔbaanyɛ wɔfee miishɛɛ ni Petro ná beni ena e-Nuŋtsɔ ni esumɔɔ lɛ waa lɛ ekoŋŋ akɛ ehiɛ kã ni eha ele akɛ ewerɛ eho ehe ni etsake etsui lɛ he mfoniri yɛ wɔjwɛŋmɔŋ. Nɔ pɛ ni etaoɔ ji eshaifaa. Namɔ baanyɛ aje he ŋwane akɛ Yesu kɛfaaa lɛ? Esa akɛ Kristofoi ni feɔ esha ŋmɛnɛ lɛ akai Petro sane lɛ. Esaaa akɛ wɔmuɔ sane naa kɔkɔɔkɔ akɛ nɔ ni wɔfee lɛ naa wa aahu akɛ Nyɔŋmɔ kɛfaŋ wɔ. Yesu fee enii tamɔ e-Tsɛ pɛpɛɛpɛ, mɔ ni ‘kɛfaa aahu lɛ.’—Yesaia 55:7.

Nibii Krokomɛi ni Tsɔɔ akɛ Akɛfa Lɛ

Yesu kɛɛ ebɔfoi lɛ akɛ amɛya Galilea, ni ekɛ amɛ baakpe yɛ jɛmɛ ekoŋŋ. Beni amɛyashɛ jɛmɛ lɛ, Petro kpɛ eyiŋ akɛ ebaaya wuo yɛ Galilea Ŋshɔ lɛŋ. Mɛi krokomɛi fata ehe kɛtee. Shikome ekoŋŋ lɛ, naa Petro yɛ kpaakpo ni ehɛ yɛ mli kɛjɛ egbekɛbiiashi tɔ̃ɔ lɛ nɔ. Bɔ ni lɛlɛ lɛ mli gbɛɔ, ni ŋshɔkei lɛ tswaa lɛlɛ lɛ, kɛ bɔ ni yaa lɛ yɔɔ ŋmlitsaŋmlitsa yɛ edɛŋ lɛ fɛɛ jeee nɔ ko hee kɛha lɛ. Amrɔ nɛɛ ni Yesu shikpɔŋ lɛ nɔ sɔɔmɔ lɛ eba naagbee lɛ, ani Petro susu bɔ ni esa akɛ ehi shi eha lɛ he nakai nyɔɔŋ lɛŋ? Ani eba etsine akɛ ehi shi akɛ wolɛɛnyo ekoŋŋ? Bɔ fɛɛ bɔ ni sane lɛ ji lɛ, amɛgbeee loo ko nakai nyɔɔŋ lɛŋ fɛɛ.—Mateo 26:32; Yohane 21:1-3.

Shi hiɛfutɛfutɛ mli lɛ, mɔ ko bo kɛjɛ ŋshɔ lɛ naa akɛ amɛfɔ̃ amɛyaa lɛ kɛya lɛlɛ lɛ afã kroko. Amɛbo toi ni amɛgbe looi 153 sɔŋŋ! Petro yoo mɔ ni mɔ nɛɛ ji. Etu kɛjɛ lɛlɛ lɛ mli, ni esere kɛtee ŋshɔ lɛ naa. Beni amɛyashɛ ŋshɔ lɛ naa lɛ, Yesu ha amɛ loo ni akɛ ŋãi eshã ni amɛye. Egbala ejwɛŋmɔ kɛtee Petro nɔ.

Yesu bi Petro kɛji eesumɔ e-Nuŋtsɔ lɛ “fe mɛnɛɛmɛi”—ekã shi faŋŋ akɛ Yesu kɛ enine tsɔɔ loo babaoo ni amɛgbe lɛ. Ani Petro miisumɔ Yesu kɛ etsui fɛɛ fe wuoyaa? Taakɛ bɔ ni Petro kwa e-Nuŋtsɔ lɛ shii etɛ lɛ, agbɛnɛ, Yesu ha Petro hegbɛ koni ema suɔmɔ ni eyɔɔ kɛha lɛ lɛ nɔ mi shii etɛ sɔŋŋ yɛ Petro nanemɛi lɛ ahiɛ. Beni Petro fee nakai lɛ, Yesu tsɔɔ lɛ bɔ ni eeefee ejie nakai suɔmɔ lɛ kpo: esa akɛ ekɛ sɔɔmɔ nitsumɔ lɛ aye klɛŋklɛŋ gbɛhe yɛ nii fɛɛ mli, ni elɛ Kristo tooku ni ji esɛɛnyiɛlɔi anɔkwafoi lɛ ni ekwɛ amɛ.—Yohane 21:4-17.

No hewɔ lɛ, Yesu ha ana faŋŋ akɛ Petro he yɛ sɛɛnamɔ lolo kɛha lɛ kɛ e-Tsɛ lɛ. Petro baatsu gbɛfaŋnɔ titri ko he nii yɛ asafo lɛ mli yɛ Kristo gbɛtsɔɔmɔ shishi. Enɛ ji odaseyeli ni tsɔɔ faŋŋ akɛ Yesu kɛfa Petro kwraa! Ekã shi faŋŋ akɛ, nakai mɔbɔnalɛ ni ajie lɛ kpo atsɔɔ Petro lɛ ta etsuiŋ waa, ni ekase nii babaoo kɛjɛ mli.

Petro kɛ afii abɔ tsu nitsumɔ ni akɛwo edɛŋ lɛ jogbaŋŋ. Ewo enyɛmimɛi lɛ ahewalɛ taakɛ Yesu fã lɛ ni efee yɛ gbi gbɛkɛ ni enɔjetsɛremɔ lɛ egbo lɛ. Petro kɛ mlihilɛ kɛ tsuishitoo lɛ Kristo sɛɛnyiɛlɔi lɛ ni ekwɛ amɛ. Nuu ni atsɛɔ lɛ Simon lɛ hi shi yɛ gbɛ́i ni Yesu kɛha lɛ, ni ji Petro, loo Tɛsaa lɛ naa—ebafee mɔ ni he wa, ni anyɛɔ amuɔ afɔ̃ɔ enɔ ni náa mɛi anɔ hewalɛ kpakpa yɛ asafo lɛ mli. Anaa enɛ faŋŋ yɛ woji enyɔ ni Petro ŋmala ni tsɔɔ akɛ eyɛ suɔmɔ lɛ mli, woji nɛɛ bafee Biblia mli woji ni sɛɛnamɔ yɔɔ he waa. Agbɛnɛ hu, woji nɛɛ tsɔɔ akɛ Petro hiɛ kpaaa nɔ ni ekase kɛjɛ Yesu ŋɔɔ yɛ eshaifaa he lɛ nɔ kɔkɔɔkɔ.—1 Petro 3:8, 9; 4:8.

Nyɛhaa wɔ hu wɔkasea nɔ ko kɛjɛa enɛ mli. Ani daa gbi lɛ wɔbiɔ ni Nyɔŋmɔ kɛ wɔhe eshai babaoo lɛ afa wɔ? No sɛɛ lɛ, ani wɔkpɛlɛɔ nɔ akɛ ekɛ wɔhe eshai efa wɔ, ni wɔheɔ wɔyeɔ akɛ ebaanyɛ etsuu wɔhe? Ni ani wɔ hu wɔkɛ mɛi ahe eshai faa amɛ? Kɛ́ wɔfee nakai lɛ, belɛ wɔmiikase Petro hemɔkɛyeli lɛ, kɛ mɔbɔnalɛ ni e-Nuŋtsɔ lɛ jie lɛ kpo lɛ.

[Wiemɔ ni akɔ ni akɛmiitsu nii ni yɔɔ baafa 22]

Petro fee nibii pii ni ebi ni e-Nuŋtsɔ lɛ kɛfa lɛ, shi wɔteŋ namɔ ni eshaifaa he ehiaaa lɛ daa gbi?

[Mfoniri ni yɔɔ baafa 23]

“Nuŋtsɔ lɛ tsɔ ehe, ni ekwɛ Petro”

[Mfoniri ni yɔɔ baafa 24]

‘Nuŋtsɔ lɛ jie ehe kpo etsɔɔ Simon’