Jchanbetik li xchʼunel yoʼontone

La xchan kʼusi smakoj li yakʼel pertone

MI JAʼUK chchʼay ta sjol Pedro ti kʼalal kʼelat yuʼun li Jesuse. ¿Mi yuʼun van loʼlabil laj yaʼi sba o xtiʼet sjol laj yilbe sat li Jesuse? Ta melel mu jnaʼtik, yuʼun li Vivliae kʼajomal noʼox chal ti «ijoyij li Jesuse; la sqʼuel li Pedroe» (Lucas 22:61). Pe ta skoj ti kʼuyelan kʼelat yuʼun Jesuse, laj yakʼ venta ti tsots smul la spase. Naka to ikʼot ta pasel li kʼusi laj yal Jesús ti chkʼot onoʼox ta pasele, pe ti mu xkʼot ta pasel xi li Pedroe. ¿Kʼusi jaʼ taje? Jaʼ skʼoplal kʼalal la smuk ta yoʼonton Pedro li Jchanubtasvanej yuʼun ti skʼanoj tajeke. Li vaʼ kʼakʼal taje, muʼyuk xa noʼox van yan velta jech ti echʼ xa noʼox chopol laj yaʼi sba tajeke. Li Pedroe echʼ xaʼox ta mas.

¿Mi muʼyuk xa van xpoxil li kʼusi la spase? Oy ta melel. Ta skoj ti ep xchʼunel yoʼonton li Pedroe, la stukʼibtas ta mas tsʼakal li kʼusi chopol bat yuʼun ta pasele xchiʼuk la xchan kʼuxi lek snaʼ xakʼ perton li Jesuse. Taje jaʼ jtos ti kʼusi tsots skʼoplal skʼan jchan jkotoltike. Li kʼusi kʼot ta pasel ta stojol Pedro ti kʼux laj yaʼie, xuʼ skoltautik ek.

Ep to kʼusitik skʼan xchan

Leʼ xa ta svakibal u kʼalal te oyik ta Capernaume, ti bu ivokʼ li Pedroe, xi toʼox la sjakʼbe li Jesuse: «Cajval, ¿jayib velta tscʼan ta jpasbe perdón cʼalal tsta smul ta jtojol li jchiʼile? ¿Me tscʼan cʼalal to ta vucub velta?». Li Pedroe toj lek van yoʼonton chaʼi sba, yuʼun li jnitvanejetik ta relijione chchanubtasvanik ti jaʼ noʼox oxib velta chichʼ akʼbel perton li buchʼu tsaʼ smul ta stojolal yan xchiʼile. Li Pedroe labal sba laj yaʼi li kʼusi laj yal Jesuse: «Muʼyuc chacalbot ti cʼalal to ta vucub veltae. Jaʼ tscʼan chapasbe perdón cʼalal to ta lajuneb xchanvinic (70) ta velta chichʼ atel li vucube», x-utat (Mateo 18:21, 22).

¿Mi yakal van chal Jesús ti akʼo jchaptik batel kʼusi chopol tspasbutik li yantike? Moʼoj; kʼalal laj yal «lajuneb xchanvinic (70) ta velta chichʼ atel li vucube» ti maʼuk noʼox «vucub» xut li Pedroe, la skʼan laj yalbe ti akʼo muʼyukuk spajeb ti jayib velta chkakʼtik pertone. Li Jesuse tskʼan ox chakʼbe yaʼi Pedro ti koʼoltik snopben kʼuchaʼal li krixchanoetik ta skʼakʼalil ti muʼyuk xkʼuxul yoʼontonike, ti nopem xaʼiik yatel batel jayib velta tspas smul li xchiʼilike. Pe li yakʼel perton kʼuchaʼal chal Diose mas to ep smakoj batel.

Li Pedroe mu xa kʼusi laj yal, pe ¿mi kʼot van ta yoʼonton li kʼusi laj yal yajChanubtasvaneje? Bateltike jaʼ to chkaʼitik ti tsots skʼoplal skʼan xkakʼtik perton kʼalal skʼan xkichʼtik akʼbel perton eke. Taje jech ikʼot ta pasel kʼalal poʼot xaʼox skʼan xichʼ milel li Jesuse. Ta skoj li kʼusitik la spas Pedroe tskʼan chichʼ akʼbel perton yuʼun li Jesuse.

Ep ta velta laj yichʼ akʼbel perton

Li avie slajebal xa akʼobal kuxul kʼuchaʼal krixchano liʼ ta Balumil li Jesuse, jaʼ jun akʼobal ti tsots skʼoplale. Pe ep to kʼusitik skʼan chakʼbe xchan li yajtakboltake. Ta baʼyele, laj yakʼbe xchan ti skʼan bikʼit xakʼ sbaike. ¿Kʼu yelan la xchanubtasan? La spokananbe yakanik, taje jaʼ yabtelik li mosoiletik ti pekʼel tajek skʼoplalike. Baʼyel, li Pedroe muʼyuk bu lek laj yil li kʼusi la spas Jesuse. Ta tsʼakale mu skʼan xakʼ ta pokel  li yoke, pe kʼalal albat smelolal yuʼun li Jesuse, maʼuk xa noʼox tskʼan pokbel li yoke, tskʼan xa pokbel skʼob xchiʼuk sjol xtok. Li Jesuse muʼyuk xkap, lek smelolal laj yalanbe ti kʼu yuʼun jech tspase (Juan 13:1-17).

Ta jlikel noʼoxe, li jtakboletike lik yutilan sbaik ta sventa buchʼu bankilal yuʼunik. Xuʼ jnoptik ti Pedro eke la stikʼ sba li ta kʼop taje, jun kʼop ti chakʼ iluk toyobbaile. Manchuk mi jech, li Jesuse ta slekil yoʼonton la stukʼibtasan xchiʼuk la spatbe yoʼonton skotolik ta skoj li kʼusitik lek spasojike, jech kʼuchaʼal ti tukʼ yoʼontonik ta stojolale. Pe laj yalanbe xtok ti chiktaik komel ta mas jelavele. Li Pedroe, ta anil noʼox laj yalbe li Jchanubtasvanej ti muʼyuk chikta komel manchuk mi koʼol xchamik. Li Jesuse laj yalbe ti mu jechuk chkʼot ta pasele, yuʼun li ta akʼobal taje kʼalal skʼan toʼox x-okʼ chib velta jkot kotse, laj xaʼox smuk ta yoʼonton oxib velta. Li jtakbole maʼuk noʼox la xchibal kʼopta li Jesuse, moʼoj, yuʼun ta toybail laj yal xtok ti muʼyuk chlaj stsatsal yoʼonton kʼuchaʼal li yantike (Mateo 26:31-35; Marcos 14:27-31; Lucas 22:24-28).

Labal sba tajek ti muʼyuk sok yoʼonton li Jesuse. Manchuk mi yakal chil tsots svokol, jaʼ yakʼoj-o ta yoʼonton skʼelel slekil talelal li jpas mulil yajtakboltake. Snaʼoj ti ch-iktavan komel li Pedroe, pe xi chalbee: «Laj xa jcʼopanbot Dios ta atojol, yuʼun jech mu me xchʼay o li xchʼunojel avoʼntone. Cʼalal ta xlic asutes avoʼntone, voʼot chatsatsubtasbe yoʼnton li achiʼiltaque» (Lucas 22:32). ¡Toj echʼ noʼox lek stalelal li Jesuse! Spatoj yoʼonton ti tsta yip ta mantal yan velta xchiʼuk ti tukʼ chakʼ sba li Pedroe.

Ta mas tsʼakal, te ta nichimaltik Getsemaní, li Pedroe oy jayibuk velta chichʼ tukʼibtasel. Li Jesuse toj yan sba yoʼonton laj yaʼi sba, jech oxal tskʼan patbel yoʼonton yuʼun li yamigotake. Jaʼ yuʼun kʼalal bat spas orasione laj yalbe komel Pedro, Santiago xchiʼuk Juan ti akʼo mu xvayike, pe ochilan svayelik. Manchuk mi jech, li Jesuse la yakʼ perton. «Li avoʼntonique tscʼan tscʼopan Dios, pero li abecʼtalique muʼyuc stsatsal», xi laj yal ta slekil yoʼontone (Marcos 14:32-38).

Mu jaluk une, kʼot epal krixchanoetik ti xtuchoj batel skʼokʼik, yespadaik xchiʼuk steʼike. Ta melel, taje jaʼo yorail oyuk spʼijilik kʼusi tspasik. Pe mu jechuk tspas li Pedroe. Ta anil la slokʼes yespada; la xtuchʼbe lokʼel jun xchikin smoso li mero bankilal palee, Malco sbi li vinike. Yan velta, li Jesuse muʼyuk x-ilin; la stukʼibtas li Pedroe xchiʼuk la xpoxta li mosoile. Laj yalbe yajtsʼaklomtak xtok ti skʼan mu saʼik kʼope, ti jech-o ta jpastik ek li yajtsʼaklomutik Cristo avie (Mateo 26:47-55; Lucas 22:47-51; Juan 18:10, 11). ¡Ep xa noʼox ta velta laj yakʼ ta preva yajChanubtasvanej li Pedroe! Li kʼusitik kʼot ta pasel ta stojol li jtakbol taje jaʼ senyail ti «jcotoltic ep bu ta jta [o ta jpas] jmulti[ke]» (Santiago 3:2). ¿Mi oy van junuk krixchano ta spʼejel Balumil ti mu persauk tskʼan perton junuk kʼakʼale? Pe oy to kʼusi yan mas tsots skʼan xkʼot ta pasel li akʼobal taje.

Li kʼusi tsots xa noʼox bat yuʼun ta pasele

Li Jesuse laj yal ti akʼo xakʼik batuk li yajtakboltak mi jaʼ yakal tsaʼe li stuke. Ta skoj ti mu xpoj yuʼun yajChanubtasvanej li Pedroe, jaʼ lek jatav batel xchiʼuk li yantike.

Ta jlikele, li Pedro xchiʼuk Juane pajik ta jatvil. Xuʼ van te nopol oyik ti bu baʼyel laj yikʼik batel li Jesuse, ta sna li pasaro mero bankilal pale Anase. Jech oxal te batik. Kʼalal yan-o bu lik yikʼik batel li Jesuse, «ta nomnomtic ibat[ik]» ta spat Jesús li Pedro xchiʼuk Juane (Mateo 26:58; Juan 18:12, 13). Mu stakʼ xkaltik ti jaʼ jun jxiʼel vinik li Pedroe, yuʼun xvinaj ti tsots yoʼontone, jech oxal la stsʼakli batel li epal krixchanoetik ti xkuchoj yespadaike. Jech xtok mu me xchʼay ta joltik ti te xbat jun vinik ti laj toʼox syayijese. Manchuk mi jech, ¿mi tukʼ van  laj yakʼ sba jech kʼuchaʼal laj yale? ¿Mi laj van spoj Jesús manchuk mi xichʼ milel kʼuchaʼal laj toʼox yale? (Marcos 14:31.)

Jech kʼuchaʼal li Pedroe, ep krixchanoetik ti «ta nomnomtic» tstsʼakliik li Jesuse, mu skʼan x-ilatik yuʼun yan krixchanoetik. Pe kʼuchaʼal laj stsʼiba ta mas tsʼakal stuk li Pedroe, li kʼuyelan ta tsʼakliel lek li Cristoe jaʼ mi nopolutik ta stojolale. Skʼan tsotsuk koʼontontik ta stsʼakliel, mu xi jxiʼ li kʼusitik xuʼ xkʼot ta pasele (1 Pedro 2:21).

Li jtakboletike kʼotik kʼalal to ta stiʼ sna li jkʼulej mero bankilal pale Caifase, li snae toj echʼ noʼox kʼupil xvinaj ta sjunul Jerusalén. Naetik kʼuchaʼal taje, oy yamakʼil ta sjoyobal li yute xchiʼuk oy jun yochebal ta stiʼ. Li jchabi tiʼnae muʼyuk laj yakʼ ochuk li Pedroe. Li Juane ti te xa onoʼox ta yut nae, sut skʼopon li tseb te chchabi tiʼnae, sventa akʼo ochuk ek li Pedroe. Yaʼeluke, mu jmojuk bat xchiʼuk Juan li Pedroe xchiʼuk muʼyuk nopaj batel jutebuk ta stojolal li Jesuse. Jaʼ lek chaʼi ti te chkom ta yamakʼil nae, te yoʼ bu chkʼatinik j-abteletik xchiʼuk mosoiletik ta skoj ti oy sike. Kʼalal jaʼo jech taje, x-och-xlokʼ noʼox li buchʼutik jecheʼ stikʼbeik smul Jesuse (Marcos 14:54-57; Juan 18:15, 16, 18).

Pe ta skoj li xojobal kʼokʼe, li tseb ti laj yakʼ ochuk li Pedroe laj yojtikin, vaʼun xi laj yalbee: «Li voʼote jaʼ achiʼil li Jesús liquem tal ta Galilea banamile», xut. Toj chʼayal to yoʼonton kʼot. Lik yal ti mu xojtikin li Jesuse xchiʼuk ti mu snaʼ kʼusi yakal chal li tsebe. Bat ta tiʼiltik na sventa mu xichʼ ojtikinel lek. Yan velta, tee oy yan tseb ti xi laj yale: «Leʼe jaʼ xchiʼil li Jesús liquem ta Nazarete», li Pedroe xi laj stakʼbee: «Mu xcotquin li vinic chavale» (Mateo 26:69-72). Li avie xchibal xa velta la smuk ta yoʼonton Jesús li Pedroe. Xuʼ van laj yaʼi okʼ jkot kots, pe ta skoj ti xiʼem tajeke muʼyuk xvul ta sjol li kʼusi toʼox laj yal Jesús leʼ xa ta jayibuk orae.

Li Pedroe yakʼoj-o tajek persa mu x-ojtikinat, pe nopaj talel jtsop krixchanoetik ta stojolal. Te oy jun yutsʼ yalal li buchʼu tuchʼbat xchikin yuʼun Pedro ta Getsemanie, li Malcoe. Xi laj yalbe li Pedroe: «¿Me muc voʼocot ti laj quilot te achiʼuc li vinic te ta tsʼunubaltique?», xut. Li Pedroe mu skʼan tajek xakʼ sba ta ojtikinel, jech oxal sventa xchʼunbate tstʼabbe tajek sbi Dios ti melel li kʼusi chale. Naka to tajek jech chal kʼalal jaʼo okʼ jkot kotse, xchibal xaʼox velta ti jech laj yaʼi Pedro li akʼobal taje (Juan 18:26, 27; Marcos 14:71, 72).

Kʼalal jaʼo jech taje, lokʼ talel ta yamakʼil jolna li Jesuse, tukʼ skʼelojbe batel sat li yamigoe. Jaʼ to te laj yakʼ venta ti tsots smul la spas li Pedroe. La svalopatin komel li yajChanubtasvaneje. Ta skoj ti chopol chaʼi sbae, lokʼ batel li ta nae. Mu noʼox snaʼ bu chbat, mu xil lek sbe ta skoj ti tsnakʼ xa sba batel li ue. Manchuk mi xbein noʼox lokʼel yalel sat, chakʼ persa chanav  batel, pe mu xuʼ yuʼun. Mu xa stsʼik yuʼun, jaʼ yuʼun lik smil sba ta okʼel (Marcos 14:72; Lucas 22:61, 62).

Kʼalal oy buchʼu jech chopol tspas smul kʼuchaʼal taje, xuʼ anil ta snop ti mu xa sta-o pertone. Ta melel, jech van la snop li Pedroe. Pe, ¿mi ch-akʼbat van perton yuʼun li yajChanubtasvaneje?

¿Mi muʼyuk xa van xpoxil li smule?

Xuʼ anil noʼox xkaʼibetik smelolal ti chopol tajek laj yaʼi sba Pedro li sob taje xchiʼuk li sjunul kʼakʼale. ¡Jaʼ xa van ta smul laj yaʼi sba ti oy jayibuk ora laj yil svokol Jesús xchiʼuk ti ichame! ¡Toj sokem van laj yaʼi sba ta skoj ti laj yakʼbe mas svokol li ta slajebal kʼakʼal kʼalal ikuxi kʼuchaʼal krixchano li yajChanubtasvaneje! Ta melel lajem van chaʼi sba li Pedroe, pe mu jechuk ilaj-o ta at-oʼonton. Li sKʼop Diose chal ti lik stsob sba xchiʼuk li yermanotake (Lucas 24:33). Xuʼ jnoptik ti te van xvulajetik ta skoj ti jxiʼel vinik la spas sbaik li akʼobal taje, pe ta skoj ti tstsob sbaike la spatbe sba yoʼontonik.

Xuʼ xkaltik ti vaʼ kʼakʼal taje, li Pedroe oy kʼusi lek la snop tspas li ta xkuxlejale. Kʼalal chpʼaj ta mantal jun yajtunel Diose, mu ventauk kʼu to stayal ipʼaj yalel, moʼoj, li kʼusi mas tsots skʼoplale jaʼ ti mi oy ta yoʼonton tstam sba likele xchiʼuk ti tstukʼibtas li xkuxlejale (Proverbios 24:16). Ta skoj ti la stsob sba xchiʼuk yermanotak manchuk mi toj lajem chaʼi yoʼonton li Pedroe, laj yakʼ ta ilel ti oy lek xchʼunel yoʼontone. Kʼalal chkat tajek koʼontontik xchiʼuk chopol tajek chkaʼi jbatik ta skoj jmultike xuʼ van mas lek chkaʼitik ti jchʼak jbatik ta stojolal li yantike, pe taje toj xibal sba (Proverbios 18:1, NM). Sventa xi jtsatsub ta mantale skʼan nopoluk oyutik li ta tsobobbaile (Hebreos 10:24, 25).

Ta skoj ti te xchiʼuk yermanotak li Pedroe, laj yaʼi ti sak-chʼay la sbekʼtal Jesús li ta mukinale, akʼo mi lek bajal li stiʼe. Ta anil lokʼik batel li Pedro xchiʼuk Juane. Yaʼeluke jaʼ toʼox mas kerem li Juane, jech baʼyuk ikʼot. Pe kʼalal jamal laj yil li smukinal Jesuse, muʼyuk la skʼan x-och. Pe li Pedroe, manchuk mi x-aj-un xa talel, muʼyuk xpaj, tukʼ och batel. Jech ta melel, xokol xaʼox li mukinale (Juan 20:3-9).

 Ta slikebe muʼyuk laj xchʼun ti chaʼkuxi xaʼox Jesús li Pedroe. Mi jaʼuk la xchʼun kʼalal oy jayibuk tukʼil antsetik laj yalik ti albatik yuʼun anjeletik ti chaʼkuxi xaʼox li Jesuse (Lucas 23:55–24:11). Pe li ta mal kʼakʼale, skotol li kʼusi mu xchʼun leke xchiʼuk li at-oʼonton chaʼie, ichʼay batel. ¡Kuxul xaʼox li Jesuse! Li avie jaʼ xaʼox jun kuxlejal ti oy sjuʼele, sventa chakʼ ta ilel taje, laj yakʼ sba ilel ta stojolal li yajtakboltake. Pe oy kʼusi toj lek tajek la spas baʼyel. ¿Kʼusi taje? Xi laj yalik li jtakboletike: «Ta melel chaʼcuxem xa li Cajvaltique. Laj xa yacʼ sba ta ilel ta stojol li Simone» (Lucas 24:34). Ta mas tsʼakal, li jtakbol Pablo eke laj yal ta sventa ti «laj yacʼ sba ta ilel ta stojol li Pedroe. [Ti] tsʼacal laj yacʼ sba ta ilel ta stojol xlajchabali[ke]» (1 Corintios 15:5). Li Pedroe ojtikinbil kʼuchaʼal Cefas xchiʼuk Simón xtok. Li vaʼ kʼakʼale, li loʼiletik chakʼ ta aʼyel ti laj yakʼ sba ta ilel Jesús ta stojolal Pedro kʼalal jaʼo stuk oye.

Li Vivliae muʼyuk chalbe skʼoplal kʼusitik kʼot ta pasel kʼalal la sta sbaik li Pedro xchiʼuk Jesuse. Jaʼ noʼox xuʼ jnoptik kʼu to yelan xmuyubaj Pedro kʼalal laj yil ti kuxul li yajChanubtasvaneje, xchiʼuk ti te laj yalbe ti laj yat yoʼonton xchiʼuk ti la sutes yoʼonton ta skoj li kʼusitik la spase. Li kʼusi mas oy ta yoʼontone jaʼ ti x-akʼbat perton yuʼun li Jesuse. Xuʼ jnoptik ti mu chibuk yoʼonton jech la spas li Jesuse. Jech ek li yajtsʼaklomtak Cristo avi ti tsots smul spasojike, skʼan svules ta sjolik li Pedroe xchiʼuk akʼo mu snopik ti mu xa staik-o x-akʼbatik perton yuʼun li Diose. Li Jesuse lek chakʼ ta ilel li stalelal sTot ti «toj ep perdón yuʼun[e]» (Isaías 55:7).

Mu chibuk yoʼonton laj yakʼ perton

Laj yalbe yajtsʼaklomtak Jesús ti akʼo xbatik ta Galilea ti te tsta sbaik yan veltae. Kʼalal kʼotike, li Pedroe la snop chbat stsak choy ta nab, jech koʼol ibatik xchiʼuk li yan jtsʼaklometike. Yan velta xtok, li Pedroe te oy li ta nab ti bu jal abtejeme. Xpatet xa onoʼox van yoʼonton ta skoj ti chaʼi kʼuyelan chbakʼ steʼel skanovae, li xtal-xbat yok nabe xchiʼuk ta skoj li yalal snutiʼ sventa tsak choye. ¿Mi yakal van tsnop kʼusi tspas ta xkuxlejal ti vaʼ laj xaʼox yabtel Jesús liʼ ta Balumile? ¿Mi tskʼan van tsut yan velta ta tsak choy? Yikʼaluk van. Pe mu jkotuk choy la sta echʼ akʼobal (Mateo 26:32; Juan 21:1-3).

Kʼalal poʼot xaʼox sakube, oy kʼusi xvinaj ta tiʼ nab ti chal akʼo stenik batel ta jot kanova li snutiʼike. Jech la spasik... ¡vaʼun la staik 153 ta kot choyetik! Li Pedroe laj yojtikin li buchʼu chkʼopoje, anil bit lokʼel ta skanova xchiʼuk nuxinaj batel kʼalal to ta tiʼnab. Kʼalal te xaʼox oy skotolike, li Jesuse laj yakʼanbe vobil choy, ti laj xaʼox staʼajes ta akʼale. Vaʼun jaʼ lik skʼopon li Pedroe.

Li Jesuse xi la sjakʼbe kʼalal te xbech kʼobtaoj li choyetike: «¿Mi yepal noʼox cʼux ta xavaʼiun ta avoʼnton, mi jaʼ mu sta ti yan leʼe?», xut. ¿Mi mas van skʼanoj tsak choy li Pedroe, ti jaʼ xkom to ti kʼuyelan skʼanoj li Jesuse? Leʼ to noʼox ta sjayibaluk kʼakʼale, la smuk ta yoʼonton oxib velta li Jesuse. Li avie, oxib velta la sjakʼbe ta sat xchiʼiltak mi ta melel skʼanoj li Jesuse, li Pedroe laj yal ti skʼanoje. Li yajChanubtasvaneje laj yal ti akʼo yakʼ iluke. ¿Kʼuxi? Jaʼ la mi baʼyel laj yakʼ ta xkuxlejal li yabtel Diose, ti chchabibe xchijtak li Cristoe, jaʼ xkaltik, li yajtsʼaklomtake (Juan 21:4-17, Ch).

Jech taje, laj yakʼbe snaʼ ti ep-o sbalil ta sat li Jesuse xchiʼuk ta sat li sTote, xchiʼuk ti lek-o jtunel chkʼot li ta tsobobbail bu chbeiltasvan stuk  li Cristoe. ¡Jaʼ smukʼta prevail perton maʼ taje! Ta melel, li xkʼuxul yoʼonton Jesuse kʼot ta yoʼonton.

Ep jabil lek tajek tun li Pedroe. La stsatsubtasbe yoʼonton yermanotak jech kʼuchaʼal laj yal Jesús kʼalal poʼot xaʼox xchame. Ta xkʼuxul xchiʼuk ta smukʼul yoʼonton la xchabi li xchijtak Cristoe. Li Simón, ti Pedro xi biiltasat yuʼun Jesuse, lek tsots xchiʼuk lek tukʼ yoʼonton la spas sba ta tsʼakal, li tsobobbaile lek tspat yoʼonton ta stojolal. Jech la spas kʼuchaʼal smelolal li achʼ sbie —yuʼun jaʼ skʼan xal «ton»—. Taje lek xvinaj li ta chib karta la stsʼibae xchiʼuk ti te oyik li ta Vivliae. Li kartaetik taje chakʼ ta ilel xtok ti muʼyuk xchʼay ta sjol li kʼusi akʼbat xchan yuʼun Jesús ta sventa kʼusi smakoj li yakʼel pertone (1 Pedro 3:8, 9; 4:8).

Jchantik jech taj eke. ¿Mi ta jkʼanbetik perton Dios ta sventa skotol li kʼusitik chopol chbat kuʼuntik ta pasele? ¿Mi ta sjunul koʼontontik ta jchʼuntik ta melel ti ta stupʼ jmultik li Diose? ¿Mi lek xkaʼitik yakʼbel perton li yantike? Mi ta jpastike, jech me ta jchanbetik xchʼunel yoʼonton Pedro xchiʼuk xkʼuxul yoʼonton li Jesuse.

[Lokʼol ta pajina 22]

Li Pedroe ep ta velta la skʼan ti x-akʼe ta perton yuʼun li Jesuse. Pe, ¿mi oy van buchʼu muʼyuk tskʼan perton li jujun kʼakʼal chjelave?

[Lokʼol ta pajina 23]

«Ijoyij li Jesuse; la sqʼuel li Pedroe»

[Lokʼol ta pajina 24]

«Li Cajvaltique [...] laj xa yacʼ sba ta ilel ta stojol li Simone»