¿Tukuy sunquchu Cristop qhipanta richkanchik?
¿Tukuy sunquchu Cristop qhipanta richkanchik?
“Kunankama ajinata kawsashankichej; [...] astawan ajinallatapuni kawsay[chik].” (1 TES. 4:1.)
1, 2. a) Jesuspa tiemponmanta runas, ¿imastá rikurqanku? b) ¿Imastataq tiemponchikpi rikuchkanchik?
¿MAYKʼAQLLAPIS Jesús kawsachkaptin Israel llaqtapi kawsay, imayna sumaqchus kasqanpi tʼukurirqankichu? Ichapis, mayta ñakʼarichiq unquymanta jampisunanta munankiman karqa. Chayrí yachachisqanta uyarispa, milagrosta ruwachkaqta rikuspa ima, mayta kusikuwaq karqa (Mar. 4:1, 2; Luc. 5:3-9; 9:11). Jesuspa ruwasqasninta rikunanchikqa, ¡may sumaq kanman karqa! (Luc. 19:37, 38.) Chay tiempomanta runasjinaqa, ni pipis chayjina sumaq ruwaykunata rikunñachu. Jesús, “yawarninta jaywaspa” ruwasqanwanqa, ni imapis kikinchakunchu (Heb. 9:26; Juan 14:19).
2 Kay tiempopi rikukuchkasqanpis, manaña juktawan rikukunqachu. Imaraykuchus ‘qhipa’ “tukukuy pʼunchay[kunapi]” kawsachkanchik (Dan. 12:1-4, 9; 2 Tim. 3:1). Satanasqa, janaqpachamanta wikchʼuchikamunña, tumpamantawantaq, wataykusqa “chinkay-chinkay ukhu[man]” wikchʼusqa kanqa (Apo. 12:7-9, 12; 20:1-3, Diospa Simin Qelqa). Chantapis, “reinomanta evangelio[ta]” Jallpʼantinpi willamunapaq, Paraíso kananta runasman riqsichinapaq ima, kamachisqa kanchik. Chaytaq, manaña juktawan ruwakunqachu (Mat. 24:14).
3. a) ¿Imatá Jesús, niraq janaqpachaman kutichkaspa discipulosninman kamachirqa? b) ¿Imataq Jallpʼantinpi ruwakunan karqa?
3 Jesusqa, niraq janaqpachaman kutichkaspa, discipulosninman ajinata kamachirqa: “Noqamanta testigos jina willankichej Jerusalenpi, tukuy Judea jallpʼapi, Samariapi, tukuy kay pachaj kʼuchusninkama” (Hech. 1:8). Chay nisqanqa, Jallpʼantinpi runasta yachachikunan kasqanta rikuchiwanchik. ¿Imapaq? Niraq tukukuy chayamuchkaptin, runasta Cristop discipulosninman tukuchinapaq (Mat. 28:19, 20). Chay kamachiyta sumaqta juntʼanapaq, ¿imatá ruwananchik tiyan?
4. a) Kay 2 Pedro 3:11, 12 nisqan, ¿imatá rikuchiwanchik? b) ¿Imamantaq mana urmananchikchu tiyan?
4 Apóstol Pedrop yuyaychayninta kasukunanchik tiyan, pay nirqa: “Diosman tʼakaskas causacunayquichej tiyan payta yupaychaspataj. Chaywanpis Diospa pʼunchaynin chayamunanta mayta suyaspa mayta munaspataj causacunayquichej tiyan”, nispa (2 Ped. 3:11, 12, Dios Parlapawanchej). Chay nisqanqa, kay qhipa pʼunchaykunapi wakichisqapuni kananchikta, ‘payta yupaychaypi’ ruwanasninchikta tukuy sunqu juntʼananchikta ima, rikuchiwanchik. Chaykunamanta jukqa, allin willaykunata willamuy kachkan. Jallpʼantinmanta hermanosninchik, Jesuspa kamachisqanta juntʼachkasqankuta rikuyqa, ¡mayta kusichiwanchik! Chaywanpis, Satanaspa saqra pachan, juchasapa kayninchik ima, achkha llakiykunata apamuwanchik, chaytaq, manaña sunqu kʼajaywan willamunapaq, Cristop qhipanta manaña rinapaq ima, tanqawasunman. ¿Imatá ruwasunman chaypi mana urmanapaq?
Diosta yupaychaypi ruwanasninchikta tukuy sunqu juntʼana
5, 6. a) ¿Imaraykutaq Pablo, Jerusalenpi hermanosman allinta ruwasqankuta nirqa, chantá imatá yuyaycharqa? b) ¿Imaraykutaq Diosta yupaychaypi ruwanasninchikta, jatunpaq qhawaspa juntʼananchik tiyan?
5 Pabloqa, Jerusalenpi hebreo hermanosman qillqasqanpi, qhatiykachasqa kaspapis chiqa sunqullapuni kasqankumanta, allinta ruwasqankuta nirqa. Pay nirqa: “Chayrayku yuyarikuychej ñawpa pʼunchaykunamanta, maypachachus kʼanchasqaña kaspa, ñakʼariypi kallpakuspa sinchʼita sayarqankichej, chaymanta”, nispa. Jehovaqa, chiqa sunqu kasqankuta, ni jaykʼaq qunqanqachu (Heb. 6:10; 10:32-34). Pablop nisqanqa, maytachá hebreo hermanosta kallpacharqa. Chaywanpis, willaypi sunqu kʼajayninkuta mana pisiyachinankupaqqa, ruwanankuta mana juntʼanankurayku achakista ama churanankuta nillarqataq. Astawanpis, Diospa kamachiykunasninta kasukunanku karqa.
6 Chay yuyaychayqa, kay tiempopipis yanapallawanchiktaq. Cristianosqa, Diosta yupaychaypi ruwanasta juntʼanapaq, mana ima achakistapis churananchikchu tiyan. Chay ruwanastaqa, mana tanqasqajinallachu, nitaq pisipaq qhawaspachu juntʼananchik tiyan (Heb. 10:39). Achkha runas, wañuy patapi kachkasqankuta yuyarikuna (1 Tim. 4:16).
7, 8. a) ¿Imataq Diosta sunqu kʼajaywan yupaychanallapaqpuni yanapawasun? b) ¿Pikunataq Diosta yupaychaypi ruwanasninchikta juntʼanapaq yanapachkawanchik?
7 ¿Imataq achakista mana churaspa Diosta yupaychaypi ruwanasninchikta juntʼanapaq yanapawasun? Ñawpaqtaqa, Jehovaman qukusqanchikpi sapa kuti tʼukurinanchik tiyan. Imaraykuchus payman qukuchkaspaqa, munayninta ruway kawsayninchikpi imamantapis aswan ñawpaqpi kananta nirqanchik, chay nisqanchiktataq, juntʼaytapuni munanchik (Mat. 16:24). Chayrayku, tʼukurinapaq tiempochakuna, tapurikunataq: “¿Bautizakurqani pʼunchaypijinachu Diosman qukusqayta juntʼayta munani? Chayrí watas pasasqanmanjina, ¿manañachu kikinta yuyani?”, nispa.
8 Allinta qhawarikuspa, manaña ñawpaqtajina ruwachkasqanchikta reparanchik chayqa, profeta Sofoniaspa nisqanta yuyarikuna, pay nirqa: “Makisniykitaj ama llawchʼiyachunkuchu. Señorniyki tata Diosqa qanwan khuskamin kashan. Payqa atiyniyoj, salvasonqataj. Tata Diosqa kusikonqa qanmanta”, nispa (Sof. 3:16, 17). Chaytaqa, Babiloniamanta kutimuq israelitasman nirqa. Chaywanpis kay tiempopiqa, Jehová, Churin ima, yanapachkallawanchiktaq. Arí, chay kamachiyta Jehová quwasqanchikrayku, paykunallataq, chay llamkʼayta juntʼanapaq kallpachawasunchik (Mat. 28:19, 20; Isa.12:2). Tukuy sunqu juntʼasun chaytaq, Diosninchik ñawpaqman rinallanchikpaqpuni bendeciwasunchik.
‘Ñawpaqtaqa Diospa Reinonta sunqu kʼajaywan maskʼana’
9, 10. Jatun mikhunamanta rikchʼanachina, ¿imawan ninakurqa, imatataq chaymanta yachakunchik?
9 Jesusqa, fariseospa juknin kamachiqninkup wasinpi mikhuchkaspa, juk jatun mikhunamanta parlarqa. Chayqa, tukuy laya runasta, janaqpacha Reinonman yaykunankupaq waqyarikusqanwan ninakun. Chantapis runas, achakista churayman yachasqa kasqankuta sutʼincharqa (Lucas 14:16-21, ñawiriy). Chay jatun mikhuyman waqyarisqasqa, mana rinankupaq imaymana achakista churarqanku: ñawpaq kaqqa, rantisqan jallpʼata watukuq rinan kasqanta nirqa; qhipan kaqtaq, rantisqan yuntasta llamkʼarichimunan kasqanta nirqa; juknin kaqtaq, chaypachallaraq casarakusqanrayku mana riyta atisqanta nirqa. Jinata nisqankuqa, achakislla karqa. Imaraykuchus, jallpʼata chayri animalta rantiqkunaqa, manaraq rantichkaspa rantichkasqankuta allinta qhawarinku. Chayrayku, ¿imatawanpunitaq ruwananku karqarí? Chaypachallaraq casarakuqtaq, ¿manachu chay sumaq waqyariyta kasukunan karqa? Chayraykuchá waqyariqqa, mana risqankumanta phiñakurqa.
10 Kay rikchʼanachinapiqa, kay sumaq yachachiyta tarinchik: Jesús nirqajina, ni ima ruwanasninchikpis, Jehovata yupaychaypi ruwanasninchikmanta, aswan ñawpaqpi kananchu tiyan. Ruwanasnillanchikpi tʼukusunman chayqa, sunqu kʼajayninchik pisiyayta qallarinman (Lucas 8:14, ñawiriy). Mana ajina kananpaqqa, Jesús, “ñawpajtaqa Diospa reinonta, cheqan kaynintawan maskʼaychej” nispa kamachisqanta, kasukunanchik tiyan (Mat. 6:33). Kay kamachiyta, imaymana watasniyuq cristianos, kasukuchkasqankuta rikuyqa, ¡mayta kallpachawanchik! Arí, achkha hermanosninchik, kawsayninkupi ruwanasninkuta, astawan willamunankupaq pisiyachinku. Ajinamantataq, Diospa Reinonta ñawpaqman churaspa, kusiyta tarinku.
11. Joaspa ruwasqan, ¿imatataq Diosta tukuy sunqu yupaychanamanta yachachiwanchik?
11 Imaraykuchus Diosta sunqu kʼajaywan yupaychana kasqanta, astawan entiendenapaqqa, Israelta kamachiq Joasmanta parlarina. Pay kamachichkaptinqa, Siria suyu, Israelta atipananpaqjinaña kachkarqa. Chayrayku, Eliseoman rirqa, waqaspataq yanapanta mañakurqa. Profetaqa, ventananiqta Siria ladoman flechananta nirqa. Chaytaq Jehová, enemigonta atipananpaq yanapananwan ninakurqa. Chayqa, payta kallpachanan karqa. Chaywanpis, mana kallpacharqachu. Imaraykuchus, Eliseo flechaswan pampata waqtananta niptinqa, Joasqa, kimsa kutillata waqtarqa. Chayrayku profeta phiñakurqa, imaptinchus, Siriata ‘tukuchinankama’ atipanapaqqa, phichqa chayri suqta kutita waqtanan karqa. Kamachisqanta mana tukuy sunqu juntʼasqanrayku, kimsa kutillata Siriata atiparqa, manataq tukuchinankamachu (2 Rey. 13:12-20). ¿Imatá chay yachachiwanchik? Jehovap bendicionninta japʼiyta munanchik chayqa, quwasqanchik llamkʼayta, tukuy sunqu juntʼananchik tiyan.
12. a) ¿Imatataq chʼampaykuna, sunqu kʼajayninchikta mana pisiyachinanpaq ruwananchik tiyan? b) ¿Imaynatá mana saykʼuspa willamusqayki yanapasunki?
12 Chʼampaykunaqa, Diosta yupaychaypi sunqu kʼajayninchikta pisiyachinman. Achkha hermanos, mana qullqita tariyta atillankuchu. Wakintaq, unqusqa chayri machitus kasqankurayku, mana munasqankumanjinachu Jehovapaq llamkʼanku. Chaywanpis, Cristojina sunqu kʼajaywan ruwanallapaqpuniqa, kallpachakuyta atinchik. Chayrayku, “Cristop qhipanta rinallapaqpuni yanapas” nisqa recuadropi pʼitista, yanapasta ima, yuyariyqa, mayta yanapawasun. Chantapis imaynatachus chay yanapas kawsayninchikpi yanapanawanchikpi tʼukurina tiyan. Jinata ruwaspaqa, achkha bendicionesta japʼisun. Mana saykʼuspa willamullasunpuni chayqa, aswan sinchita sayasun, bendicionesta japʼisun, sunqu tiyasqas, kusisqas ima, kawsakusun (1 Cor. 15:58). Chantapis, “Señorpa jamunan pʼunchayta” qayllapiña qhawachkasqanchikta rikuchisun (2 Ped. 3:12).
¿Astawan willayta atisunmanchu?
13. ¿Imaynamantá Diosta tukuy sunquchus manachus yupaychachkasqanchikta yachasunman?
13 Achkhata willamusqanchikqa, mana astawan sunqu kʼajayniyuq kasqanchiktachu rikuchin. Mana tukuychu, kikinta ruwayta atinchik. Chayrayku, juk hermano unqusqa kasqanrayku pisisitullata willaptinpis, Jehovata kusichichkallantaq (Marcos 12:41-44, kikinchay). Sapa jukninchik, imatachus ruwayta atisqanchikta qhawarikuspa, Diosta tukuy sunquchus manachus yupaychachkasqanchikta reparananchik tiyan. Chantapis, Cristop discipulosnin kasqanchikrayku, payjina kayta munanchik (1 Corintios 2:16, ñawiriy). ¿Imatataq Jesús kawsayninpi ñawpaqman churarqa? Capernaunmanta runasman nisqanta yuyarina, pay nirqa: “Wajkunamampis Diospa reinonmanta evangeliota willamunallaytaj tiyan, imaraykuchus chaypaj kachamusqa kani, nispa” (Luc. 4:43; Juan 18:37). Jesús sunqu kʼajaywan willamusqanta yuyarispaqa, Reinomanta astawanchus manachus willayta atisqanchikta yachasun (1 Cor. 11:1).
14. ¿Imaynasmantá astawan willamusunman?
14 Allinta tʼukurispaqa, ichapis astawan willamuyta atisqanchikta reparakusun (Mat. 9:37, 38). Achkha waynas, sipaskuna imaqa, yachaywasimanta lluqsiytawan, sunqu kʼajaywan willaq precursoresman tukuspa, ajinata ruwachkanku. ¿Qampis ajina kusisqa kayta munawaqchu? Wakin hermanosqa, suyunkupi chayri wak suyuspi, maypichus pisita willakun, chayman willamunankupaq ripunku. Wak hermanostaq, maypichus willanku chaypi wak qalluta parlaqkunaman willanankupaq, chay qalluta yachakunku. Ajinata ruwayqa, ichapis mana atinapaqjina kanman, chaywanpis achkha tʼinkasta apamun, chaykunamanta juktaq, astawan achkha runasman ‘chiqa kaqmanta riqsichiyta’ atisqanchik (1 Tim. 2:3, 4; 2 Cor. 9:6).
Ñawpa tiempopi chiqa sunqu runasmanta yachakuna
15, 16. Pikunachus sunqu kʼajaywan Jesuspa qhipanta riqkunamanta parlay.
15 Jesuspa wakin apostolesninpi tʼukurina. ¿Imatá Jesús, paykunata discipulosnin kanankupaq waqyariptin ruwarqanku? Mateoqa, “tukuy imanta saqerpayaspa, Jesuspa qhepanta rerqa” (Luc. 5:27, 28). Challwata japʼiqkuna Pedrowan, Andreswantaq, “chay ratopacha chʼipasninkuta saqerpayaspa, Jesuspa qhepanta rerqanku”. Santiagowan Juanwantaq, chʼipasninkuta sirachkaptinku, waqyarisqa karqanku, “chay ratopachataj boteta, tatankutawan saqerpayaspa, Jesuspa qhepanta rillarqankutaj” (Mat. 4:18-22).
16 Apóstol Pabloman tukuq Saulopis, kikillantataq ruwarqa. Ñawpaqtaqa cristianosta manchayta qhatiykacharqa, chaywanpis kawsayninta tikrachirqa, Jesuspa sutinta riqsichimunanpaqtaq, ‘akllasqa’ karqa. Biblia nin: “Chaymantapacha Sauloqa sinagogaspi willayta qallarerqa Jesusqa Diospa Churin kasqanta” (Hech. 9:3-22). Chʼampaykunapi chayri qhatiykachasqa kaspapis, sunqu kʼajaywan willamullarqapuni (2 Cor. 11:23-29; 12:15).
17. a) ¿Imatá Cristop qhipanta rinallaykipaqpuni ruwayta munanki? b) ¿Ima bendicionestataq Diospa munayninta tukuy sunqu juntʼaspa japʼisunchik?
17 Chiqamantachá, tukuyninchik chay chiqa sunqu cristianosjina kayta munanchik, sunqu kʼajaywantaq Cristop waqyariyninta kasukuyta munanchik (Heb. 6:11, 12). ¿Ima bendicionestá paypa qhipanta rispa japʼisunchik? Diospa munayninta ruwachkasqanchikta yachaspa sunqu juntʼasqas kawsasun, qutuchakuypi astawan yanapasun, Diosta yupaychaypitaq wak ruwanastawan ruwasun (Sal. 40:8; 1 Tesalonicenses 4:1, ñawiriy). Cristop qhipanta tukuy sunqu rinapaq kallpachakusun chayqa, achkha bendicionesta japʼisun: sunqu tiyasqas, kusisqastaq kasunchik, Diostaq allinpaq qhawawasun, wiñay kawsaytataq tariyta atisun (1 Tim. 4:10).
¿Yuyarikunkichu?
• ¿Ima llamkʼayta ruwanapaqtaq kamachisqa kanchik, imaynatataq chayta juntʼananchik tiyan?
• ¿Imatataq mana churananchikchu tiyan, imaraykutaq?
• ¿Imatataq astawanchus manachus ruwayta atisqanchikta yachanapaq ruwananchik tiyan?
• ¿Imataq Cristop qhipanta rinallapaqpuni yanapawasun?
[Tapuykuna]
[27 paginapi recuadro, dibujo/foto]
Cristop qhipanta rinallapaqpuni yanapas
▪ Diospa Palabranta sapa pʼunchay ñawirina, chaypitaq tʼukurina (Sal. 1:1-3; 1 Tim. 4:15).
▪ Diosmanta yanapanta, espíritu santonta ima, mañakuna (Zac. 4:6; Luc. 11:9, 13).
▪ Sunqu kʼajaywan willamuqkunawan masichakuna (Pro. 13:20; Heb. 10:24, 25).
▪ Tukukuy qayllapiña kasqanta, ama qunqanachu (Efe. 5:15, 16).
▪ Achakista churay mana allin kasqanta yuyarikuna (Luc. 9:59-62).
▪ Diosman qukusqanchikpi sapa kuti tʼukurina, Jehová, Jesús ima, kamachiwasqanchikta tukuy sunqu juntʼay, bendicionesta apamuwasqanchikpi tʼukurina (Sal. 116:12-14; 133:3; Pro. 10:22).