Shi kɛya he ni ato saneyitsei lɛ anaa yɛ lɛ

Shi kɛya he ni ato saneyitsei lɛ anaa yɛ lɛ

Hii, Ani Nyɛkpɛlɛɔ Kristo Yitsoyeli Lɛ Nɔ?

Hii, Ani Nyɛkpɛlɛɔ Kristo Yitsoyeli Lɛ Nɔ?

Hii, Ani Nyɛkpɛlɛɔ Kristo Yitsoyeli Lɛ Nɔ?

“Nuu fɛɛ nuu yitso ji Kristo.”—1 KOR. 11:3.

1. Mɛni tsɔɔ akɛ Yehowa jeee sakasakafeemɔ Nyɔŋmɔ?

KPOJIEMƆ4:11 lɛ kɛɔ akɛ: “Nuŋtsɔ, bo ji mɔ ni sa akɛ oŋɔ anunyam kɛ agbojee kɛ hewalɛ lɛ, ejaakɛ bo obɔ nii fɛɛ, ni osuɔmɔ naa amɛyɔɔ ni abɔ amɛ.” Yehowa Nyɔŋmɔ ji jeŋ muu lɛ fɛɛ Nɔyelɔ, ni eyɛ edebɔɔ nibii fɛɛ anɔ hewalɛ, ejaakɛ lɛ ji mɔ ni bɔ nibii fɛɛ. Akɛni Yehowa ‘jeee sakasakafeemɔ Nyɔŋmɔ, shi moŋ hejɔlɛ Nyɔŋmɔ’ hewɔ lɛ, eto ŋwɛi bɔfoi lɛ ahe gbɛjianɔ jogbaŋŋ.—1 Kor. 14:33; Yes. 6:1-3; Heb. 12:22, 23.

2, 3. (a) Namɔ Yehowa bɔ klɛŋklɛŋ? (b) Mɛɛ wekukpaa kã Tsɛ lɛ kɛ kromɔ-Bi lɛ teŋ?

2 Nyɔŋmɔ kome too hi shi kɛjɛ naanɔ dani ebɔi ade bɔɔ. Nyɔŋmɔ adebɔɔ nibii lɛ ateŋ kromɔbi lɛ ji mumɔŋ bɔɔ nɔ̃, ni atsɛɔ lɛ “Wiemɔ lɛ” ejaakɛ lɛ ji Yehowa Naawielɔ. Wiemɔ lɛ nɔ atsɔ abɔ nibii krokomɛi fɛɛ. Sɛɛ mli lɛ, eba shikpɔŋ lɛ nɔ akɛ adesa ni eye emuu, ni atsɛ lɛ akɛ Yesu Kristo.—Nyɛkanea Yohane 1:1-3, 14.

3 Mɛni Ŋmalɛi lɛ kɛɔ yɛ wekukpaa ni kã Nyɔŋmɔ kɛ ekromɔ-Bi lɛ teŋ lɛ he? Akɛ mumɔ tsirɛ bɔfo Paulo ni ekɛɛ akɛ: “Miisumɔ akɛ nyɛle akɛ nuu fɛɛ nuu yitso ji Kristo, ni yoo fɛɛ yoo hu yitso ji nuu, ni Kristo yitso ji Nyɔŋmɔ.” (1 Kor. 11:3) Tsɛ lɛ ji Kristo lɛ yitso. Bɔni afee ni nibii aya nɔ jogbaŋŋ ni toiŋjɔlɛ ahi ŋwɛi bɔfoi loo adesai ateŋ lɛ, esa akɛ amɛná mɔ ko ni ji amɛyitso, ni esa akɛ amɛ hu amɛkpɛlɛ mɔ lɛ yitsoyeli lɛ nɔ. Ebiɔ ni mɔ ni “emli abɔ nii fiaa yɛ” lɛ po akpɛlɛ Nyɔŋmɔ yitsoyeli lɛ nɔ.—Kol. 1:16.

4, 5. Te Yesu fee enii yɛ Yehowa yitsoyeli lɛ he eha tɛŋŋ?

4 Te Yesu fee enii yɛ Yehowa yitsoyeli lɛ he eha tɛŋŋ, ni mɛni tsirɛ lɛ koni eba shikpɔŋ lɛ nɔ? Ŋmalɛi lɛ kɛɔ akɛ: ‘Kristo Yesu, mɔ ni Nyɔŋmɔ su lɛŋ eyɔɔ moŋ, shi etaooo ní ekɛ Nyɔŋmɔ aye egbɔ; shi moŋ ejie yɛ ehe efɔ̃ shi, eŋɔ tsulɔ su efɔ̃ enɔ, etsɔ tamɔ gbɔmɔ, ni eshihilɛ gbɛfaŋ hu ana lɛ taakɛ gbɔmɔ; eba ehe shi ni ebo toi kɛtee gbele mli, kɛtee sɛŋmɔtso nɔ gbele mli tete.’—Fil. 2:5-8.

5 Yesu kɛ heshibaa fee e-Tsɛ lɛ suɔmɔnaa nii be fɛɛ be. Ekɛɛ akɛ: “Mi diɛŋtsɛ minyɛŋ miyiŋ mato mafee nɔ ko; . . . mikojomɔ lɛ jalɛ kojomɔ ni, ejaakɛ mitaooo nɔ ni mi diɛŋtsɛ misumɔɔ, shi moŋ nɔ ni tsɛ lɛ ni tsũ mi lɛ sumɔɔ.” (Yoh. 5:30) Ejaje akɛ: “Nɔ ni sa [mi-Tsɛ] hiɛ mifeɔ daa.” (Yoh. 8:29) Beni eshwɛ fioo ni Yesu baagbo lɛ, esɔle eha e-Tsɛ lɛ akɛ: “Mi lɛ miwo ohiɛ nyam yɛ shikpɔŋ lɛ nɔ, akɛni nitsumɔ lɛ ní oŋɔha mi tsumɔ lɛ, migbe naa lɛ.” (Yoh. 17:4) Saji nɛɛ tsɔɔ akɛ, Yesu kpɛlɛ nɔ akɛ Nyɔŋmɔ ji e-Yitso, ni eba ehe shi kwraa eha lɛ.

Bi lɛ Ná Tsɛ lɛ Toi ní Ebo lɛ He Sɛɛ

6. Mɛɛ sui kpakpai Yesu jie lɛ kpo?

6 Beni Yesu yɔɔ shikpɔŋ lɛ nɔ lɛ, ejie sui kpakpai babaoo akpo. Suɔmɔ kpele ni ejie lɛ kpo etsɔɔ e-Tsɛ lɛ ji sui nɛɛ ateŋ ekome. Ekɛɛ akɛ: “Misumɔɔ tsɛ lɛ.” (Yoh. 14:31) Ejie suɔmɔ kpele hu kpo etsɔɔ adesai. (Nyɛkanea Mateo 22:35-40.) Yesu mli hi, esusuɔ mɔ he, eyi waaa, ni eyeee mɔ nɔ dɛŋdɛŋ. Ekɛɛ akɛ: “Nyɛbaa miŋɔɔ, nyɛ mɛi fɛɛ ni etɔ nyɛ ni nyɛjatsui fe nyɛ lɛ, ni maha nyɛ hejɔɔmɔ. Nyɛwoa mipã lɛ nyɛfɔ̃a nyɛnɔ, ni nyɛkasea mi; shi mihe jɔ, ni mibaa mihe shi kɛjɛ mitsui mli; ni nyɛaaná hejɔɔmɔ nyɛaaha nyɛsusumai lɛ. Ejaakɛ mipã lɛ teremɔ waaa, ni mijatsu lɛ etsiii.” (Mat. 11:28-30) Bɔ ni Yesu fee enii eha lɛ ha gbekɛbii kɛ onukpai fɛɛ ni he jɔ, titri lɛ mɛi ni awaa amɛyi ni afeɔ amɛ niseniianii lɛ amii shɛ amɛhe jogbaŋŋ, ni eshɛɛ sane lɛ hu ha amɛtsui nyɔ amɛmli.

7, 8. Mɛni esaaa akɛ yoo ni lá hoɔ lɛ lɛ feɔ yɛ Mose Mla lɛ naa, shi te Yesu kɛ lɛ ye eha tɛŋŋ?

7 Susumɔ bɔ ni Yesu kɛ yei ye eha lɛ he okwɛ. Kɛbashi amrɔ nɛɛ, hii babaoo waa yei ayi waa. Nakai ji bɔ ni jamɔŋ hiɛnyiɛlɔi ni hi shi yɛ blema Israel lɛ fee. Shi Yesu jie bulɛ kpo etsɔɔ yei. Bɔ ni ekɛ yoo ko ni lá eho lɛ afii 12 lɛ ye eha lɛ feɔ enɛ faŋŋ. Yoo lɛ “ena nɔ babaoo” yɛ tsofatsɛmɛi adɛŋ, ni efite edɛŋ nii fɛɛ bɔni afee ni ehe awa lɛ. Yɛ mɔdɛŋ ni ebɔ nɛɛ fɛɛ sɛɛ lɛ, ‘wu moŋ ehela lɛ woɔ.’ Yɛ Mose Mla lɛ naa lɛ, ehe tseee. Ni mɔ fɛɛ mɔ ni baata ehe lɛ hu he tseee.—3 Mose 15:19, 25.

8 Beni yoo lɛ nu akɛ Yesu miitsa helatsɛmɛi lɛ, eyafutu asafo babaoo ni ebɔle Yesu lɛ, ni ebɔi kɛɛmɔ akɛ: “Kɛji mina etade lɛ he mita kɛkɛ lɛ mihe aaawami.” Eta Yesu he, ni amrɔ lɛ ehe wa lɛ. Yesu le akɛ esaaa akɛ yoo lɛ taa etade lɛ he. Ni kɛlɛ, eshaaa ehiɛ. Ejie mlihilɛ kpo moŋ etsɔɔ lɛ. Enu he eha yoo lɛ ejaakɛ ele akɛ yoo lɛ ena nɔ afii babaoo, ni ekɔ sɛɛ akɛ ahuntoo naa yoo lɛ fee nakai lɛ. Yesu kɛ musuŋtsɔlɛ kɛɛ lɛ akɛ: “Biyoo ohemɔkɛyeli eha ohe ewao; yaa yɛ hejɔlɛ mli, ni ohela lɛ aaajɔo.”—Mar. 5:25-34.

9. Beni Yesu kaselɔi lɛ sumɔɔɔ ni akɛ gbekɛbii baa eŋɔɔ lɛ, mɛni Yesu fee?

9 Gbekɛbii po sheee gbeyei akɛ amɛaabɛŋkɛ Yesu. Be ko beni mɛi kɛ gbekɛbii ba Yesu ŋɔɔ lɛ, ekaselɔi lɛ nyafĩ mɛi ni hole amɛ kɛba lɛ, kɛsusumɔ akɛ Yesu sumɔŋ ni akɛ gbekɛbii abagba enaa. Shi Yesu enaaa lɛ nakai. Ŋmalɛ lɛ bɔ amaniɛ akɛ: “Shi beni Yesu na lɛ, edɔ lɛ, ni ekɛɛ [ekaselɔi lɛ] akɛ: Nyɛhaa gbekɛbii lɛ abaa miŋɔɔ, ni nyɛkatsĩa amɛ gbɛ; ejaakɛ mɛnɛɛmɛi anɔ̃ ji Nyɔŋmɔ maŋtsɛyeli lɛ.” No sɛɛ lɛ, “eloo amɛ atuu, ni eŋɔ eniji eshwie amɛnɔ, ni ejɔɔ amɛ.” Jeee akɛ Yesu ŋmɛ gbɛ ní gbekɛbii aba eŋɔɔ kɛkɛ; ejie suɔmɔ hu kpo etsɔɔ amɛ.—Mar. 10:13-16.

10. Te fee tɛŋŋ ni Yesu ná sui ni ejie amɛkpo lɛ?

10 Te fee tɛŋŋ ni Yesu ná sui ni ejie amɛkpo beni eyɔɔ shikpɔŋ lɛ nɔ lɛ? Dani ebaaba shikpɔŋ lɛ nɔ lɛ, ekɛ eŋwɛi Tsɛ lɛ hi shi afii babaoo ni ekase e-Tsɛ lɛ nifeemɔi. (Nyɛkanea Abɛi 8:22, 23, 30.) Beni eyɔɔ ŋwɛi lɛ, ena bɔ ni Yehowa kɛ suɔmɔ kwɛɔ ebɔɔ nii lɛ fɛɛ anɔ lɛ, ni ekase. Eji Yesu ekpɛlɛɛɛ Yehowa nɔyeli lɛ nɔ kulɛ, ani ebaanyɛ ekase lɛ? Yesu kpɛlɛ e-Tsɛ lɛ nɔyeli lɛ nɔ, ni no ha ená miishɛɛ jogbaŋŋ. Yehowa hu tsui nyɔ emli akɛ eyɛ Bi ni feɔ nakai. Beni Yesu yɔɔ shikpɔŋ lɛ nɔ lɛ, ejie eŋwɛi Tsɛ lɛ sui kpakpai lɛ akpo jogbaŋŋ kɛmɔ shi. Eji hegbɛ kpele ni wɔná akɛ, Kristo ni ji ŋwɛi Maŋtsɛyeli lɛ nɔ Nɔyelɔ ni Nyɔŋmɔ ehala lɛ lɛ miiye wɔnɔ!

Kasemɔ Kristo Sui Lɛ

11. (a) Namɔ esa akɛ wɔmia wɔhiɛ wɔkase lɛ? (b) Mɛni hewɔ esa akɛ hii ni yɔɔ asafo lɛ mli lɛ titri amia amɛhiɛ kɛkase Yesu lɛ?

11 Esa akɛ mɛi fɛɛ ni yɔɔ Kristofoi asafo lɛ mli, titri lɛ hii, aya nɔ amia amɛhiɛ kɛkase Kristo sui lɛ. Taakɛ atsɔ hiɛ aha wɔna momo lɛ, Biblia lɛ kɛɔ akɛ: “Nuu fɛɛ nuu yitso ji Kristo.” Taakɛ Kristo kase anɔkwa Nyɔŋmɔ lɛ, mɔ ni ji e-Yitso lɛ, esa akɛ Kristofoi hii amia amɛhiɛ kɛkase Kristo lɛ, mɔ ni ji amɛyitso lɛ. Nakai pɛpɛɛpɛ bɔfo Paulo fee beni ebatsɔ Kristofonyo lɛ. Ewo enyɛmimɛi Kristofoi lɛ ahewalɛ akɛ: “Nyɛkasea mi, taakɛ bɔ ni mi hu mikaseɔ Kristo lɛ.” (1 Kor. 11:1) Bɔfo Petro hu kɛɛ akɛ: “Enɛ nɔŋŋ hewɔ atsɛ́ nyɛ, ejaakɛ Kristo hu na amanehulu eha nyɛ ni ekɛto okadi efɔ̃ shi eha nyɛ, koni nyɛnyiɛ enanemaahei lɛ asɛɛ.” (1 Pet. 2:21) Ŋaa ni awo Kristofoi akɛ amɛkase Kristo lɛ he yɛ sɛɛnamɔ kɛha hii titri yɛ yiŋtoo kroko ko hewɔ. Amɛji mɛi ni batsɔmɔɔ asafoŋ onukpai kɛ asafoŋ sɔɔlɔi. Akɛni Yesu kase Yehowa hewɔ lɛ, ená miishɛɛ, no hewɔ lɛ, esa akɛ Kristofoi hii akase Kristo koni amɛ hu amɛná miishɛɛ.

12, 13. Te esa akɛ asafoŋ onukpai lɛ kɛ tooi ni amɛkwɛɔ amɛnɔ lɛ aye aha tɛŋŋ?

12 Esa akɛ Kristofoi asafo lɛ mli onukpai lɛ akase Kristo. Petro wie etsɔɔ asafoŋ onukpai lɛ akɛ: “Nyɛlɛa Nyɔŋmɔ asafoku ni yɔɔ nyɛteŋ lɛ, nyɛkwɛa nɔ, jeee nɔnyɛ̃ɛ naa, shi moŋ yɛ suɔmɔ naa; asaŋ jeee sɛɛnamɔ ni yɔɔ hiɛgbele hewɔ, shi moŋ tsuijurɔ naa; asaŋ jeee akɛ mɛi ni yeɔ asafoi lɛ anɔ nuŋtsɔmɛi asane, shi moŋ mɛi ni toɔ okadii amɛhaa asafoku lɛ.” (1 Pet. 5:1-3) Esaaa akɛ asafoŋ onukpai lɛ ayi waa yɛ nyɛmimɛi lɛ anɔ, amɛyeɔ amɛnɔ dɛŋdɛŋ, amɛnyafĩɔ amɛ, loo amɛkpoɔ amɛ. Yɛ no najiaŋ lɛ, amɛkaseɔ Kristo, ni no haa amɛjieɔ suɔmɔ kpo amɛtsɔɔ tooi ni atu awo amɛdɛŋ lɛ, amɛnuɔ he amɛhaa amɛ, ni amɛkɛ amɛ yeɔ yɛ heshibaa kɛ mlihilɛ mli.

13 Mɛi ni sɔmɔɔ akɛ nɔkwɛlɔi yɛ asafo lɛ mli lɛ ji hii ni yeee emuu, ni esa akɛ amɛha amɛhiɛ ahi anɔkwa sane nɛɛ nɔ be fɛɛ be. (Rom. 3:23) No hewɔ lɛ, esa akɛ amɛná he miishɛɛ jogbaŋŋ akɛ amɛaakase Yesu ni amɛjie suɔmɔ ni ejie lɛ kpo lɛ eko kpo. Esa akɛ amɛjwɛŋ bɔ ni Nyɔŋmɔ kɛ Kristo kɛ mɛi yeɔ amɛhaa lɛ nɔ, ni amɛbɔ mɔdɛŋ jogbaŋŋ kɛkase amɛ. Petro woɔ wɔ ŋaa akɛ: “Nyɛ fɛɛ nyɛbaa nyɛhe shi nyɛhaa nyɛhe ni nyɛbumɔa heshibaa jwɛŋmɔ lɛ, ejaakɛ Nyɔŋmɔ kuɔ hewolɔi anaa, shi heshibalɔi eduroɔ.”—1 Pet. 5:5.

14. Te esa akɛ asafoŋ onukpai ajie woo kpo amɛtsɔɔ mɛi krokomɛi amɛha tɛŋŋ?

14 Esa akɛ hii ni akɛ sɔɔmɔ hegbɛi ewo amɛdɛŋ yɛ asafo lɛ mli lɛ ajie sui kpakpai akpo kɛ́ amɛkɛ Nyɔŋmɔ tooi lɛ miiye. Romabii 12:10 lɛ kɛɔ akɛ: “Nyɛkɛ nyɛmimɛi asuɔmɔ asumɔsumɔa nyɛhe; mɔ fɛɛ mɔ kɛ woo aha enaanyo tsutsu.” Asafoŋ onukpai kɛ sɔɔlɔi kɛ woo haa mɛi krokomɛi. Taakɛ Kristofoi fɛɛ feɔ lɛ, hii nɛɛ ‘eŋmɛɛɛ mligbalamɔi loo yaka anunyam taomɔ gbɛ, shi moŋ amɛkɛ heshibaa jwɛŋmɔ buɔ amɛnanemɛi fe amɛ diɛŋtsɛ amɛhe.’ (Fil. 2:3) Eka shi faŋŋ akɛ, esa akɛ nɔkwɛlɔi aná susumɔ akɛ mɛi krokomɛi anɔ kwɔlɔ fe amɛ. Kɛ́ hii ní akɛ sɔɔmɔ hegbɛi ewo amɛdɛŋ lɛ fee amɛnii yɛ nɛkɛ gbɛ nɔ lɛ, no tsɔɔ akɛ amɛmiibo Paulo ŋaawoo lɛ toi. Ekɛɛ akɛ: “Shi wɔ mɛi ni wɔyɔɔ hewalɛ lɛ, esa akɛ wɔkpeeɔ mɛi ni bɛ hewalɛ lɛ kɛ amɛgbɔjɔmɔi lɛ, ni wɔhe akasa wɔ diɛŋtsɛ wɔhiɛ. Wɔteŋ mɔ fɛɛ mɔ asa enaanyo hiɛ, koni ahi aha lɛ ni enane amɔ shi. Ejaakɛ Kristo hu haaa ehe asa ehiɛ.”—Rom. 15:1-3.

‘Nyɛkɛ Woo Awoa Nyɛŋamɛi’

15. Te esa akɛ wumɛi kɛ amɛŋamɛi aye aha tɛŋŋ?

15 Agbɛnɛ susumɔ ŋaa ni Petro wo hii ni ebote gbalashihilɛ mli lɛ he okwɛ. Eŋma akɛ: “Nyɛ wumɛi, nyɛkɛ [nyɛŋamɛi] ahia shi yɛ nilee naa, ni nyɛkɛ woo awoa yoo akɛ nɔ ni he waaa tuutu ko.” (1 Pet. 3:7) Kɛ́ obuɔ mɔ aŋkro ko jogbaŋŋ lɛ, no tsɔɔ akɛ owoɔ lɛ. No hewɔ lɛ, kɛ́ ehe bahia ni nyɛkpɛ nyɛyiŋ yɛ sane ko he lɛ, obaaha mɔ nɛɛ atsɔɔ ejwɛŋmɔ, obaasusu ehiamɔ nii, kɛ nibii ni esumɔɔ lɛ ahe, ni kɛ́ amɛteee shi amɛwooo Biblia shishitoo mla ko lɛ, obaafee nɔ ni mɔ lɛ sumɔɔ oha lɛ. Nɛkɛ ji bɔ ni esa akɛ wumɛi kɛ amɛŋamɛi aye aha.

16. Mɛɛ kɔkɔ Nyɔŋmɔ Wiemɔ lɛ bɔɔ yɛ bɔ ni esa akɛ wumɛi kɛ amɛŋamɛi aye aha lɛ he?

16 Beni Petro kɛɔ wumɛi ni amɛwo amɛŋamɛi lɛ, ebɔ amɛ kɔkɔ akɛ: “Koni akatsimɔ nyɛsɔlemɔi lɛ agbɛ.” (1 Pet. 3:7) Enɛ tsɔɔ faŋŋ akɛ bɔ ni nuu ko kɛ eŋa yeɔ ehaa lɛ ji hiɛdɔɔ sane yɛ Yehowa hiɛ. Kɛ́ ekɛ woo haaa eŋa lɛ, abaanyɛ atsĩmɔ esɔlemɔi agbɛ. Kɛfata he lɛ, kɛ́ wumɛi kɛ woo ha amɛŋamɛi lɛ, ewoɔ yibii kpakpai, aloo jeee nakai?

17. Te esa akɛ wu asumɔ eŋa eha tɛŋŋ?

17 Nyɔŋmɔ Wiemɔ lɛ woɔ wumɛi ŋaa koni amɛsumɔ amɛŋamɛi. Ekɛɔ akɛ: ‘Sa akɛ wumɛi asumɔ amɛ diɛŋtsɛ amɛŋamɛi, tamɔ amɛ diɛŋtsɛ amɛgbɔmɔtsei. Ejaakɛ mɔ ko enyɛko lɛ diɛŋtsɛ eheloo da, shi moŋ elɛ̀ɔ lɛ ni ehiɛɔ lɛ dɔdɔɔdɔ, taakɛ bɔ ni Nuŋtsɔ lɛ hiɛɔ asafo lɛ. Sa akɛ nyɛteŋ mɔ fɛɛ mɔ asumɔ lɛ diɛŋtsɛ eŋa tamɔ lɛ diɛŋtsɛ ehe.’ (Efe. 5:28, 29, 33) Te esa akɛ wumɛi asumɔ amɛŋamɛi amɛha tɛŋŋ? Paulo ŋma akɛ: “Nyɛ wumɛi lɛ, nyɛsumɔa nyɛ diɛŋtsɛ nyɛŋamɛi, taakɛ bɔ ni Kristo hu sumɔ asafo lɛ ni eŋɔ lɛ diɛŋtsɛ ehe eha yɛ ehewɔ.” (Efe. 5:25) Hɛɛ, esa akɛ wu asumɔ po akɛ ekɛ ewala aaafɔ shi aha eŋa, taakɛ Kristo fee eha mɛi krokomɛi lɛ. Kɛ́ Kristofonyo wu hiɛɔ eŋa dɔdɔɔdɔ, enaa mli ehaa lɛ, enáa deka ehaa lɛ, ni efooo lɛ pɛ enɔ̃ mli lɛ, ewaaa akɛ eŋa lɛ aaakpɛlɛ eyitsoyeli lɛ nɔ.

18. Mɛni hii baanyɛ amɛkɛ amɛhe afɔ̃ nɔ koni amɛnyɛ amɛtsu amɛsɔ̃i ahe nii yɛ gbalashihilɛ mli?

18 Kɛ́ wumɛi kɛ woo ha amɛŋamɛi yɛ nɛkɛ gbɛ nɔ lɛ, ani no baafee jatsu ni tsii yɛ amɛkɔŋ nɔ? Dabi, Yehowa biŋ amɛ koni amɛfee nɔ ko ni amɛnyɛŋ amɛfee. Kɛfata he lɛ, Yehowa jálɔi anine baanyɛ ashɛ hewalɛ ni fe fɛɛ yɛ jeŋ fɛɛ lɛ nɔ—Nyɔŋmɔ mumɔ krɔŋkrɔŋ lɛ. Yesu kɛɛ akɛ: “Kɛji nyɛ ni nyɛji mɛi fɔji lɛ nyɛle bɔ ni nyɛfeɔ ni nyɛkɛ nikeenii kpakpai keɔ nyɛbii lɛ, enyiɛ nɔŋŋ nyɛtsɛ ni yɔɔ ŋwɛi lɛ eŋɔŋ Mumɔ krɔŋkrɔŋ ehaŋ mɛi ni biɔ lɛ lɛ.” (Luka 11:13) Wumɛi baanyɛ abi Yehowa yɛ amɛsɔlemɔi amli koni ekɛ emumɔ lɛ aye abua amɛ, koni amɛkɛ mɛi, ní amɛŋamɛi hu fata he lɛ, aye jogbaŋŋ.—Nyɛkanea Bɔfoi lɛ Asaji 5:32.

19. Mɛni abaasusu he yɛ nikasemɔ ni nyiɛ sɛɛ lɛ mli?

19 Yɛ anɔkwale mli lɛ, ehe miihia jogbaŋŋ ni hii akpɛlɛ Kristo nɔ ní amɛkase eyitsoyeli lɛ. Ni yei, titri lɛ ŋamɛi hu? Nikasemɔ ni nyiɛ sɛɛ lɛ baaha wɔna bɔ ni esa akɛ yei ana amɛgbɛfaŋnɔ yɛ Yehowa gbɛjianɔtoo mli lɛ amɛha.

Ani Okaiɔ?

• Mɛɛ Yesu sui esa akɛ wɔkase?

• Te esa akɛ asafoŋ onukpai kɛ tooi lɛ aye aha tɛŋŋ?

• Te esa akɛ wu kɛ eŋa aye aha tɛŋŋ?

[Nikasemɔ lɛ he Sanebimɔi]

[Mfonirii ni yɔɔ baafa 10]

Okɛ woo aha mɛi taakɛ Yesu fee lɛ