Mwaŵanalume, Kasi Mukujilambika kwa Khristu?
Mwaŵanalume, Kasi Mukujilambika kwa Khristu?
“Mutu wa mwanalume waliyose ni Khristu.”—1 KOR. 11:3.
1. Kasi nchivici cikulongora kuti Yehova ni Ciuta wa utimbanizgi cara?
LEMBA la Uvumbuzi 4:11 likuti: “Muli ŵakwenelera, Yehova, enya, Ciuta withu, kupokera ucindami, nchindi na nkhongono, cifukwa mukalenga vinthu vyose, ndipo cifukwa ca khumbo linu vikaŵako ndipo vikalengeka.” Pakuti Yehova Ciuta wali kulenga vinthu vyose, ni Muwusi wa Cilengiwa cose. Fundo yakuti Yehova “ni Ciuta wa utimbanizgi cara, kweni wa mtende,” yikuwoneka makora para tikuwona umo wali kulinganizgira mulimo wa ŵangelo.—1 Kor. 14:33; Yes. 6:1-3; Heb. 12:22, 23.
2, 3. (a) Kasi Yehova wakamba kulenga njani? (b) Kasi mulimo uwo Mwana wakwamba wali nawo ukukolerana wuli na wa Ŵawiske?
2 Pambere cilicose cindalengeke, Ciuta wakaŵa yekha kwa nyengo yitali comene. Cilengiwa cake cakwamba cikaŵa cauzimu ico cikumanyikwa kuti “Mazgu,” cifukwa cikayowoyanga m’malo mwa Yehova. Vinthu vinyake vyose vili kulengeka kwizira mwa Mazgu. Pamanyuma, Mazgu wakiza pa caru capasi nga munthu wakufikapo ndipo wakacemekanga kuti Yesu Khristu.—Ŵazgani Yohane 1:1-3, 14.
3 Kasi Malemba ghakuti pali kukolerana wuli pakati pa mulimo wa Ciuta na wa Mwana wake wakwamba? Paulosi wakalemba kuti: “Kweni nkhukhumba kuti mumanye kuti mutu wa mwanalume waliyose ni Khristu; ndipo mutu wa mwanakazi ni mwanalume; ndipo mutu wa Khristu ni Ciuta.” (1 Kor. 11:3) Khristu wali pasi pa Ŵawiske. Kuti paŵe mtende pakati pa vilengiwa vyavinjeru, vinyake vikwenera kuŵa na mazaza, ndipo vinyake vikwenera kujilambika. Nanga wangaŵa uyo “mwa iyo, vinthu vinyake vyose vikalengeka” wakwenera kujilambika kwa Ciuta.—Kol. 1:16.
4, 5. Kasi Yesu wakaghawonanga wuli mazaza gha Yehova?
4 Kasi Yesu wakaghawonanga wuli mazaza gha Yehova? Malemba ghakuti: “Yesu Khristu, uyo, nanga wakaŵa mu kaŵiro ka Ciuta, wakaghanaghanapo yayi kuti wapoke, kuti wayane na Ciuta. Ndimo wakacitira cara, kweni wakajikhutura na kutora kaŵiro ka muzga ndipo wakaŵa wakuyana na ŵanthu. Kuluska apa, wakati waŵa wakuyana na munthu, wakajiyuyura na kuŵa wakupulikira mpaka nyifwa, enya, nyifwa pa khuni lakusuzgikirapo.”—Fil. 2:5-8.
5 Nyengo zose Yesu wakajilambikanga ku khumbo la Ŵawiske. Iyo wakati: “Ningacita kanthu nanga nkhamoza cara mwa ine nekha; . . . ceruzgo ico nkhupeleka nchaurunji, cifukwa nkhupenja khumbo la namwene cara, kweni khumbo la uyo wakanituma.” (Yoh. 5:30) Wakatiso: “Nyengo zose nkhucita vinthu vyakukondweska” Ŵadada. (Yoh. 8:29) Ca kuumaliro wa umoyo wake wa pa caru capasi, Yesu pakulomba ku Ŵawiske wakati: “Namupani ucindami pa caru capasi, cifukwa namalizga mulimo uwo mukanipa kuti nicite.” (Yoh. 17:4) Cikamuŵira cinonono yayi Yesu kujilambika kwa Ciuta cifukwa wakamanyanga kuti Ciuta ndiyo ni mutu wake.
Wakatumbikika Cifukwa ca Kujilambika ku Ŵawiske
6. Ni mikhaliro wuli yiwemi iyo Yesu wakalongora?
6 Apo Yesu wakaŵa pa caru capasi wakalongora mikhaliro yiwemi comene. Wakatemwanga comene Ŵawiske. Ndipo wakati: “Nkhutemwa Ŵadada.” (Yoh. 14:31) Kweniso wakatemwanga comene ŵanthu. (Ŵazgani Mateyu 22:35-40.) Yesu wakaŵa walusungu, wakaghanaghaniranga ŵanji, wakaŵa mukali yayi, ndipo wakacicizganga ŵanji yayi kucita ivyo iyo wakukhumba. Lekani wakati: “Zani kwa ine, mose imwe mukuphyoka na kunyekezgeka, ndipo nimusamphuskaninge. Jitolerani joko lane ndipo sambirani kwa ine, pakuti nili wakuzika na wakujiyuyura mu mtima, ndipo muzamusamphuskika mu umoyo winu. Cifukwa joko lane ndipusu na katundu wane ngwakupepuka.” (Mat. 11:28-30) Ŵanthu ŵa misinkhu yose awo ŵakaŵa ŵakuzika nga ni mberere, comenecomene ŵakusuzgika ŵakakhozgeka na mikhaliro yakukondweska ya Yesu ndiposo uthenga uwo wakapharazganga.
7, 8. Mwakuyana na Dango, ni vici ivyo mwanakazi wakusulura ndopa uyu wakeneranga yayi kucita, kweni Yesu wakacita nayo wuli?
7 Wonani umo Yesu wakacitiranga na ŵanakazi. Mdauko ukulongora kuti ŵanalume ŵanandi ŵakuyuyura ŵanakazi. Kale mu Israyeli, ŵalongozgi ŵacisopa nawo ŵakayuyuranga ŵanakazi. Kweni Yesu wakacindikanga ŵanakazi. Ukaboni wa fundo iyi ni umo wakacitira na mwanakazi uyo wakalwara nthenda ya kusulura ndopa kwa vilimika 12. Mwanakazi uyu “wakazizipizga vyakuŵinya vinandi” ku ŵacizgi ndipo wakamara vyose ivyo wakaŵa navyo pakuyezgayezga kuti wacire. Nangauli wakacita nthena, kweni suzgo likalutilira. Mwakuyana na Dango, mwanakazi uyu wakaŵa wakufipirwa. Ndipo waliyose uyo wamukhwaska nayo wakaŵanga wakufipirwa.—Lev. 15:19, 25.
8 Mwanakazi uyu wakati wapulika kuti Yesu wakucizga ŵalwari, nayo wakiza pa gulu ilo likaŵa na Yesu, uku wakuyowoya kuti: “Usange ningakhwaska waka laya lake lakuwaro, mbwenu niŵenge makora.” Wakati wakhwaska laya la Yesu, nyengo yeneyiyo wakacizgika. Yesu wakamanya kuti mwanakazi uyu wakaŵa wambura kwenelera kukhwaska laya lake. Ndipouli, wakamukalipira yayi. Kweni wakamucitira lusungu. Wakamanya umo wakasuzgikira kwa vilimika vyose ivyo wakalwara, ndipo wakawona kuti wakukhumbikwira nadi wovwiri. Mwalusungu, Yesu wakaphalira mwanakazi uyu kuti: “Wamwana, cipulikano cako cakucizga. Luta mu mtende, ndipo uŵe makora.”—Mrk. 5:25-34.
9. Kasi Yesu wakacita wuli apo ŵasambiri ŵake ŵakakanizganga ŵana kwiza kwa iyo?
9 Nanga mbana ŵakafwatukanga nayo Yesu. Pa nyengo yinyake ŵanthu ŵakati ŵiza na ŵana ŵawo kwa Yesu, ŵasambiri ŵake ŵakaŵakalipira, ŵakaghanaghananga kuti walije nyengo yakutangwanikira na ŵana. Kweni Yesu ndimo wakaghanaghaniranga yayi. Baibolo likuti: “Pakuwona ici, Yesu wakakwiya ndipo wakati kwa iwo [ŵasambiri ŵake]: ‘Lekani ŵana ŵacoko ŵize kwa ine; mungayezganga cara kuŵakanizga, cifukwa ufumu wa Ciuta ngwa ŵakuŵa ntheura.’” Pamanyuma, “wakatolera ŵana mu mawoko ghake na kwamba kuŵatumbika, wakaŵika mawoko ghake pa iwo.” Yesu kuti wakazomerezga waka ŵana kwiza kwa iyo yayi, kweni wakaŵapokelera na cimwemwe.—Mrk. 10:13-16.
10. Nchivici cikawovwira Yesu kuti waŵe na mikhaliro yiwemi?
10 Nchivici cikawovwira Yesu kuti waŵe na mikhaliro iyo wakalongora apo wakaŵa pa caru capasi? Pambere wandize pa caru capasi, Yesu wakawona mikhaliro ya Ŵadada ŵake ŵakucanya kwa nyengo yitali ndipo wakasambira nthowa zawo. (Ŵazgani Zintharika 8:22, 23, 30.) Yesu wakawona umo Yehova wakacitiranga na vilengiwa vyake vyose mwacitemwa ndipo nayo wakatolerako. Kasi Yesu waŵenge wambura kujilambika, mphanyi wakatolerako mikhaliro iyi? Yesu wakakondwanga kuŵa wakujilambika ku Ŵawiske, ndipo Ŵawiske nawo ŵakaŵa ŵakukondwa pakuŵa na Mwana wanthena. Apo Yesu wakaŵa pa caru, wakalongora makora comene mikhaliro yiwemi ya Ŵawiske ŵakucanya. Nase tili na mwaŵi ukuru comene wa kujilambika kwa Khristu, Fumu yakusoleka na Ciuta ya Ufumu wakucanya.
Ŵani na Mikhaliro ya Khristu
11. (a) Kasi tikwenera kuyezgayezga kulondezga njani? (b) Kasi pali cifukwa wuli cinyake ico ŵanalume mu mpingo ŵakuciskikira kulondezga Yesu?
11 Ŵakhristu wose mu mpingo, comenecomene ŵanalume, ŵakwenera kufwilirapo kuŵa na mikhaliro ya Khristu. Nga umo tawonera, Baibolo likuti: “Mutu wa mwanalume waliyose ni Khristu.” Nga umo Khristu wakalondezgera Ciuta uyo ni Mutu wake, ŵabali mu mpingo nawo ŵakwenera kufwilirapo kulondezga Khristu uyo ni mutu wawo. Ndivyo mpositole Paulosi wakacita wati wazgoka Mkhristu. Pakuciska Ŵakhristu ŵanyake wakati: “Muŵe ŵakuyezga ine, umo nane niliri wakuyezga Khristu.” (1 Kor. 11:1) Mpositole Petrosi nayo wakati: “Makhaliro agha ndigho mukacemekera, cifukwa nanga ni Khristu wakasuzgika cifukwa ca imwe, kumulekerani bambiro kuti mulondezgenge mendero ghake mwakugomezgeka.” (1 Pet. 2:21) Paliso cifukwa cinyake ico ŵanalume mu mpingo ŵakuciskikira kuti ŵalondezgenge Khristu. Cifukwa ndiwo ŵakuŵa ŵalara na ŵateŵeti ŵakovwira. Nga umo Yesu wakakondweranga pakulondezga Yehova, ŵabali nawo ŵakwenera kukondwa pakulondezga Khristu.
12, 13. Kasi ŵalara ŵakwenera kucita nazo wuli mberere izo ŵakupwelelera?
12 Ŵalara mu mpingo ŵakwenera kucita nga ni Khristu. Petrosi wakaciska ŵanalume ŵalara kuti: “Liskani mskambo wa Ciuta uwo mukupwelelera, mwakucicizgika cara, kweni mwakukhumbisiska; nesi cifukwa ca kutemwa kusanga candulo mu uryarya, kweni mwamwamphu; nesi kucita ufumu pa awo nchiharo ca Ciuta, kweni muŵenge vyakuwonerapo ku mskambo.” (1 Pet. 5:1-3) Ŵalara ŵaleke kuŵa ŵankhaza, kuwusa, kutemwera, panji kuŵa ŵakali. Para ŵakuyezga Khristu, ŵakulimbikira kuŵa ŵacitemwa, ŵakujicefya, ŵakughanaghanira ŵanji, ndiposo ŵalusungu pakucita vinthu na mberere izo ŵali kupika kuti ŵapwelelere.
13 Awo ŵakulongozga mu mpingo mbambura kufikapo, ndipo nyengo zose ŵakwenera kukumbuka fundo iyi. (Rom. 3:23) Ntheura, ŵakwenera kukhumbisiska kusambira kwa Yesu na kulondezga citemwa cake. Ŵakweneraso kuyezgayezga kulondezga umo Ciuta na Khristu ŵakucitira na ŵanthu. Petrosi wakuticiska kuti: “Mose mujivwalike kujicefya kwa yumoza na munyake, cifukwa Ciuta wakwimikana na ŵakujikuzga, kweni wakupeleka lusungu lukuru ku ŵakujiyuyura.”—1 Pet. 5:5.
14. Kasi ŵanalume ŵakwimikika ŵakwenera kucindika ŵanji kufika mpha?
14 Pakucita vinthu na mskambo wa Ciuta, ŵanalume ŵakwimikika ŵakwenera kulongora mikhaliro yiwemi. Lemba la Ŵaroma 12:10 likuti: “Mu kutemwa ŵabali, muŵe na mtima wacitemwa kwa yumoza na munyake. Pakulongora nchindi kwa yumoza na munyake, yambani ndimwe.” Ŵalara na ŵateŵeti ŵakovwira ŵakucindika ŵanji. Nga Mbakhristu wose, ŵanalume aŵa ŵakwenera yayi kucita ‘mphindano panji kujiwona,’ kweni ŵakwenera ‘kujicefya, kuwona ŵanji kuti ŵakuŵaluska.’ (Fil. 2:3) Awo ŵakulongozga ŵakwenera kuwona ŵanyawo kuŵa ŵapacanya kuluska iwo. Para ŵakucita nthena, ŵakulondezga ulongozgi wa Paulosi wakuti: “Kweni ise, taŵeneise tili ŵakukhora tikwenera kuyegha mauteciteci gha awo mbambura kukhora, ndipo tingajikondweskanga taŵene cara. Waliyose wa ise wakondweske mzengezgani wake mu ico nchiwemi kuti wamuzenge. Cifukwa nanga ni Khristu wakajikondweska iyomwene cara.”—Rom. 15:1-3.
‘Ŵapani Nchindi Ŵawoli’
15. Kasi ŵafumu ŵakwenera kucita wuli na ŵawoli ŵawo?
15 Sono tiyeni tiwone ulongozgi uwo Petrosi wakapeleka ku ŵanalume ŵakutora. Wakati: “Imwe ŵafumu, lutilirani kukhala nawo [ŵawoli ŵinu] mwakuyana waka, kwakuyana na kumanya, kuŵapa nchindi nga nchiŵiya cambura kukhora kuluska imwe.” (1 Pet. 3:7) Kucindika munthu kukung’anamura kumuwona kuti ngwakuzirwa comene. Ntheura, mukuzirwiska maghanoghano ghake, vyakukhumba vyake, nakuti mukucita ivyo wakukhumba, cikuru vikuleka kususkana na malango gha Ciuta nangauli vingapambana na maghanoghano ghinu. Ndimo mfumu wakwenera kucitira na muwoli wake.
16. Pa nkhani ya kucindika ŵawoli, kasi Mazgu gha Ciuta ghakuŵacenjezgaci ŵafumu?
16 Apo Petrosi wakaphaliranga ŵafumu kuti ŵacindikenge ŵawoli ŵawo, wakaŵacenjezga kuti: “Mwakuti malurombo ghinu ghaleke kujandizgika.” (1 Pet. 3:7) Ici cikulongolerathu kuti umo mfumu wakucitira na muwoli wake, Yehova wakukhwaskika. Para mfumu watondeka kucindika muwoli wake malurombo ghake ghakujandizgika. Nakuti kanandi ŵawoli ŵakukolerana comene na ŵafumu ŵawo para ŵafumu ŵawo ŵakuŵacindika.
17. Kasi mfumu wakwenera kutemwa muwoli wake kufika mpha?
17 Pakuyowoya za kutemwa ŵawoli, Mazgu gha Ciuta ghakuti: “Ŵafumu ŵatemwenge ŵawoli ŵawo nga ni mathupi ghawo. . . . Pakuti palije munthu wakutinkha thupi lake; kweni wakulilyeska na kulipwelelera, umo Khristu nayo wakucitira na mpingo . . . Waliyose payekha watemwenge muwoli wake umo wakujitemwera yekha.” (Efe. 5:28, 29, 33) Kasi ŵafumu ŵakwenera kutemwa ŵawoli ŵawo kufika mpha? Paulosi wakalemba kuti: “Ŵafumu, lutilirani kutemwa ŵawoli ŵinu, umo Khristu nayo wakatemwera mpingo na kujipeleka iyomwene cifukwa ca iwo.” (Efe. 5:25) Mfumu wakwenera kuŵa wakunozgeka nanga nkhutaya umoyo wake cifukwa ca muwoli wake, nga umo Khristu wakacitira cifukwa ca ŵanji. Muwoli cikumuŵira cipusu kujilambika ku mfumu wake, usange mfumu wakumutemwa, kumughanaghanira, ndiposo kumucitira lusungu.
18. Ni wovwiri wuli uwo ulipo kuti ŵafumu ŵakhalenge makora na ŵawoli ŵawo?
18 Kasi kucindika ŵawoli mu nthowa iyi nkhutalulira? Yayi, Yehova wangaphalira ŵafumu kuti ŵacite vinthu ivyo ŵangatondeka kufiska yayi. Kweniso, awo ŵakusopa Yehova ŵali na mwaŵi cifukwa mzimu utuŵa, uwo ngwankhongono kuluska cilicose ukuŵawovwira. Yesu wakati: “Usange imwe, nangauli muli ŵaheni, mukumanya kupeleka vyawanangwa viwemi ku ŵana ŵinu, ipo comene kwakuluska Ŵadada ŵakucanya ŵapelekenge mzimu utuŵa ku awo ŵakuŵalomba!” (Luka 11:13) Ŵafumu ŵangalomba Yehova kuti waŵawovwire na mzimu wake, mwakuti ŵakhalenge makora na ŵanji ndiposo ŵawoli ŵawo.—Ŵazgani Milimo 5:32.
19. Kasi nkhani yakulondezgapo yizamulongosora vici?
19 Mbunenesko kuti ŵanalume ŵali na mulimo ukuru comene wa kusambira umo ŵangajilambikira kwa Khristu na kulondezga ulongozgi wake. Kweni wuli pakuyowoya za ŵanakazi, comenecomene ŵawoli? Nkhani yakulondezgapo yizamulongosora umo ŵawoli ŵakwenera kuwonera ndondomeko ya Yehova.
Kasi Mukukumbuka?
• Kasi ni mikhaliro wuli ya Yesu iyo tikwenera kulondezga?
• Kasi ŵalara ŵakwenera kucita nazo wuli mberere?
• Kasi mfumu wakwenera kukhala nayo wuli muwoli wake?
[Mafumbo]
[Vithuzithuzi pa peji 10]
Londezgani Yesu mwa kucindika ŵanji