Πώς να Βοηθήσετε Κάποιον Άρρωστο Φίλο

ΣΑΣ έχει συμβεί ποτέ να μην ξέρετε τι να πείτε σε κάποιον φίλο που είναι σοβαρά άρρωστος; Να είστε βέβαιοι ότι μπορείτε να αντιμετωπίσετε αυτή τη δυσκολία με επιτυχία. Πώς; Δεν υπάρχουν άκαμπτοι κανόνες. Αφενός, ενδέχεται να περιλαμβάνονται πολιτισμικές διαφορές. Αφετέρου, οι προσωπικότητες των ανθρώπων ίσως διαφέρουν σε μεγάλο βαθμό. Επομένως, αυτό που μπορεί να κάνει κάποιον άρρωστο να νιώθει καλύτερα πιθανόν να μη βοηθάει κάποιον άλλον. Επίσης, οι περιστάσεις και τα συναισθήματα μπορεί να αλλάζουν αρκετά από τη μια μέρα στην άλλη.

Άρα, αυτό που χρειάζεται περισσότερο είναι να προσπαθείτε να βάζετε τον εαυτό σας στη θέση του ατόμου για να βρείτε τι πραγματικά θέλει και έχει ανάγκη από εσάς. Πώς μπορείτε να το καταφέρετε αυτό; Ακολουθούν μερικές εισηγήσεις βασισμένες σε Γραφικές αρχές.

Να Είστε Καλοί Ακροατές

ΓΡΑΦΙΚΕΣ ΑΡΧΕΣ:

«Κάθε άνθρωπος πρέπει να είναι γρήγορος στο να ακούει, αργός στο να μιλάει».​—ΙΑΚΩΒΟΥ 1:19.

“Υπάρχει καιρός να σωπαίνει κανείς και καιρός να μιλάει”.​—ΕΚΚΛΗΣΙΑΣΤΗΣ 3:1, 7.

◼ Όταν επισκέπτεστε κάποιον άρρωστο φίλο, να τον ακούτε προσεκτικά και συμπονετικά. Μη βιάζεστε να δώσετε συμβουλές ούτε να θεωρείτε ότι πρέπει πάντα να βρίσκετε λύσεις. Μέσα στη βιασύνη σας να εκφραστείτε ίσως πείτε άθελά σας κάτι που θα τον πληγώσει. Ο άρρωστος φίλος σας δεν αναζητάει απαραιτήτως απαντήσεις, αλλά κάποιον που θα τον ακούσει με ανοιχτή καρδιά και ανοιχτό μυαλό.

Δώστε στο φίλο σας την ευκαιρία να εκφράζεται ελεύθερα. Μην τον διακόπτετε, υποτιμώντας την κατάστασή του με τετριμμένες φράσεις. «Έπαθα μυκητιασική μηνιγγίτιδα και κατέληξα να χάσω την όρασή μου», λέει ο Εμίλιο. * «Μερικές φορές νιώθω πολύ αποθαρρυμένος, και οι φίλοι  μου προσπαθούν να με παρηγορήσουν λέγοντας: “Δεν έχεις μόνο εσύ προβλήματα. Άλλοι είναι χειρότερα”. Ωστόσο, δεν καταλαβαίνουν ότι το να μικροποιούν την κατάστασή μου δεν με βοηθάει. Αντιθέτως, με επηρεάζει αρνητικά, φέρνοντάς με σε απόγνωση».

Αφήστε το φίλο σας να σας ανοίγει την καρδιά του χωρίς να ανησυχεί ότι θα τον επικρίνετε. Αν σας πει ότι έχει αγωνία για κάτι, αναγνωρίστε ότι έχει δίκιο αντί να του πείτε απλώς να μη φοβάται. «Το γεγονός ότι εκφράζω φόβους για την κατάστασή μου και ξεσπάω σε κλάματα δεν σημαίνει ότι δεν εμπιστεύομαι πια τον Θεό», λέει η Ελιάνα, η οποία δίνει μάχη με τον καρκίνο. Προσπαθήστε να βλέπετε το φίλο σας όπως πραγματικά είναι, όχι όπως θα θέλατε να είναι. Λάβετε υπόψη σας ότι τώρα μπορεί να είναι ευάλωτος και ότι δεν αντιδρά όπως συνήθως. Να είστε υπομονετικοί. Να τον ακούτε​—ακόμη και αν λέει τα ίδια ξανά και ξανά. (1 Βασιλέων 19:9, 10, 13, 14) Ίσως νιώθει την ανάγκη να μοιραστεί μαζί σας αυτά που περνάει.

Να Είστε Συμπονετικοί και Στοχαστικοί

ΓΡΑΦΙΚΕΣ ΑΡΧΕΣ:

«Να χαίρεστε με όσους χαίρονται· να κλαίτε με όσους κλαίνε».​—ΡΩΜΑΙΟΥΣ 12:15.

«Όλα όσα θέλετε . . . να κάνουν σε εσάς οι άνθρωποι πρέπει και εσείς, παρόμοια, να κάνετε σε αυτούς».​—ΜΑΤΘΑΙΟΣ 7:12.

◼ Να βάζετε τον εαυτό σας στη θέση του φίλου σας. Αν πρόκειται να χειρουργηθεί, αν υποβάλλεται σε θεραπεία ή αν περιμένει τα αποτελέσματα κάποιων εξετάσεων, ίσως βρίσκεται σε ένταση και τείνει να είναι υπερευαίσθητος. Προσπαθήστε να το διακρίνετε αυτό και να προσαρμοστείτε στις μεταπτώσεις της διάθεσής του. Τώρα μπορεί να μην είναι η κατάλληλη στιγμή για πολλές ερωτήσεις, ιδιαίτερα για προσωπικές.

«Να αφήνετε τους ασθενείς να μιλούν για την αρρώστια τους όποτε θέλουν αυτοί και με το δικό τους ρυθμό», λέει η Άννα Καταλειφού, κλινική ψυχολόγος. «Όταν έχουν διάθεση για κουβέντα, να μιλάτε μαζί τους για όποιο θέμα επιλέξουν. Αλλά όταν δεν έχουν όρεξη να μιλήσουν, καθήστε σιωπηλοί​—έστω και κρατώντας τους το χέρι μπορείτε να τους βοηθήσετε πολύ. Ή ίσως διαπιστώσετε ότι το μόνο που χρειάζονται είναι μια αγκαλιά για να κλάψουν».

Να σέβεστε τα ιδιωτικά ζητήματα του φίλου σας. Η συγγραφέας Ροζάν Κάλικ, η οποία ξεπέρασε δύο φορές τον καρκίνο, γράφει: «Λαβαίνοντας υπόψη τις περιστάσεις του ασθενούς, θεωρήστε πως ό,τι σας λέει είναι εμπιστευτικό. Αν δεν σας έχει ζητηθεί να μιλάτε για λογαριασμό της οικογένειας, μη δίνετε πληροφορίες εδώ και εκεί. Ρωτήστε τον ασθενή τι θέλει να ξέρουν οι άλλοι». Ο Έντσον, ο οποίος ξεπέρασε τον καρκίνο, λέει: «Κάποιο φιλικό πρόσωπο διέδωσε ότι είχα καρκίνο και ότι δεν θα ζούσα για πολύ. Παρεμπιπτόντως, μόλις είχα κάνει εγχείρηση. Ήξερα ότι είχα καρκίνο αλλά περίμενα τα αποτελέσματα της βιοψίας. Δεν υπήρχαν μεταστάσεις. Αλλά η ζημιά είχε γίνει. Η σύζυγός μου καταρρακώθηκε από τα αστόχαστα σχόλια και τις ερωτήσεις των άλλων».

Αν ο φίλος σας πρέπει να αποφασίσει ποια θεραπεία θα επιλέξει, μη βιαστείτε να πείτε τι θα κάνατε εσείς στη θέση του. Η συγγραφέας Λόρι Χόουπ, η οποία ξεπέρασε τον καρκίνο, λέει: «Προτού στείλετε άρθρα ή οποιουδήποτε είδους δημοσιεύματα σε κάποιον που έχει καρκίνο ή τον έχει ξεπεράσει, είναι καλύτερο να τον ρωτήσετε αν θα ήθελε να λαβαίνει τέτοια νέα. Διαφορετικά, η καλοπροαίρετη χειρονομία σας θα μπορούσε να πληγώσει το φίλο σας και εσείς να μην το μάθετε ποτέ». Δεν θέλουν όλοι να κατακλύζονται με πληροφορίες για διάφορες ιατρικές θεραπείες.

Ακόμη και αν είστε στενός φίλος, μην κάνετε παρατεταμένες επισκέψεις. Η παρουσία σας είναι πολύ σημαντική, αλλά ο φίλος σας μπορεί να μην έχει κουράγιο για πολλές κοινωνικές επαφές. Μπορεί να είναι κουρασμένος και να μην έχει τη δύναμη να μιλάει ή ακόμη και να ακούει πολλή ώρα. Από την άλλη πλευρά, μη δίνετε την εντύπωση ότι βιάζεστε να φύγετε. Αξίζει να δείχνετε στο φίλο σας πόσο τον νοιάζεστε.

Η στοχαστικότητα περιλαμβάνει ισορροπία και καλή κρίση. Για παράδειγμα, προτού ετοιμάσετε ένα γεύμα για κάποιον άρρωστο φίλο ή ακόμη και προτού του πάτε λουλούδια, θα μπορούσατε να ρωτήσετε μήπως έχει κάποια αλλεργία.  Αν εσείς είστε άρρωστοι, ίσως κρυωμένοι, θα ήταν στοργικό να επισκεφτείτε το φίλο σας αφού πρώτα γίνετε καλά.

Να Είστε Εποικοδομητικοί

ΓΡΑΦΙΚΕΣ ΑΡΧΕΣ:

«Η γλώσσα των σοφών είναι γιατρειά».​—ΠΑΡΟΙΜΙΕΣ 12:18.

«Ο λόγος σας ας είναι πάντοτε με χάρη, καρυκευμένος με αλάτι».​—ΚΟΛΟΣΣΑΕΙΣ 4:6.

◼ Αν διατηρείτε θετική στάση για έναν άρρωστο φίλο, αυτή πιθανότατα θα γίνεται φανερή με τα λόγια και τις πράξεις σας. Να σκέφτεστε ότι ο φίλος σας εξακολουθεί να είναι το ίδιο άτομο και να έχει τις ίδιες ιδιότητες οι οποίες σας έλκυσαν αρχικά σε εκείνον. Να επικεντρώνεστε στο άτομο ως προσωπικότητα, όχι στην ασθένειά του. Αν μιλάτε στο φίλο σας όπως θα μιλούσατε σε ένα αβοήθητο θύμα, ίσως αρχίσει και αυτός να βλέπει τον εαυτό του έτσι. Η Ρομπέρτα, η οποία πάσχει από μια σπάνια γενετική οστεοπάθεια, λέει: «Να με αντιμετωπίζετε όπως ένα φυσιολογικό άτομο. Είμαι ανάπηρη, αλλά έχω τις απόψεις και τις επιθυμίες μου. Μη με κοιτάζετε με οίκτο. Μη μου μιλάτε σαν να είμαι χαζή».

Να θυμάστε ότι δεν μετράει μόνο το τι λέτε αλλά και το πώς το λέτε. Ακόμη και ο τόνος της φωνής σας μπορεί να παίξει ρόλο. Λίγο καιρό αφότου διαγνώστηκε ότι ο Ερνέστο έπασχε από καρκίνο, του τηλεφώνησε ένας φίλος από το εξωτερικό, ο οποίος είπε: «Δεν μπορώ να πιστέψω ότι εσύ έχεις καρκίνο!» Ο Ερνέστο θυμάται: «Ο τρόπος με τον οποίο τόνισε τις λέξεις “εσύ” και “καρκίνο” με έκανε να ανατριχιάσω».

Η συγγραφέας Λόρι Χόουπ αναφέρει ένα άλλο παράδειγμα: «Η ερώτηση “Πώς τα πας;” μπορεί να σημαίνει πολλά διαφορετικά πράγματα για έναν ασθενή. Ανάλογα με τον τόνο της φωνής εκείνου που ρωτάει, τη γλώσσα του σώματός του, τη σχέση μεταξύ των δύο, το βαθμό οικειότητας και, φυσικά, τη χρονική στιγμή, μπορεί να ηρεμήσει την ψυχή, να προκαλέσει πόνο ή να ξυπνήσει έναν κρυφό φόβο».

Ο άρρωστος φίλος σας θέλει πιθανότατα να νιώθει ότι τον νοιάζονται, τον καταλαβαίνουν και τον σέβονται. Γι’ αυτό, να τον βεβαιώνετε ότι τον θεωρείτε πολύ σημαντικό και ότι θα είστε στο πλευρό του. Η Ρόζμαρι, ασθενής με όγκο στον εγκέφαλο, λέει: «Αυτό που με ενθάρρυνε πραγματικά ήταν το να ακούω τους φίλους μου να λένε ότι με αγαπούν και ότι θα ήταν στο πλευρό μου ό,τι και αν συνέβαινε».​—Παροιμίες 15:23· 25:11.

Να Είστε Υποβοηθητικοί

ΓΡΑΦΙΚΗ ΑΡΧΗ:

«Ας αγαπάμε, όχι με λόγια ούτε με τη γλώσσα, αλλά με έργα και αλήθεια».​—1 ΙΩΑΝΝΗ 3:18.

◼ Θα υπάρξουν διαφορετικές ανάγκες καθώς ο φίλος σας περνάει από τη διάγνωση στη θεραπεία. Αλλά όλη αυτή την περίοδο, ίσως χρειάζεται βοήθεια. Αντί να πείτε κάτι γενικό και αόριστο​—«αν χρειάζεσαι κάτι, πάρε με τηλέφωνο»—​προσπαθήστε να είστε συγκεκριμένοι. Μερικοί πρακτικοί τρόποι με τους οποίους μπορείτε να δείξετε ότι ενδιαφέρεστε είναι να προσφερθείτε να βοηθήσετε με τις καθημερινές υποχρεώσεις, όπως το μαγείρεμα, το καθάρισμα, το πλύσιμο των ρούχων, το σιδέρωμα, κάποιες εξωτερικές δουλειές, τα ψώνια και η μεταφορά του φίλου σας με το αυτοκίνητο προς και από την κλινική ή το νοσοκομείο για θεραπείες. Να είστε αξιόπιστοι και συνεπείς στην ώρα σας. Να κρατάτε το λόγο σας και να τηρείτε τις υποσχέσεις σας.​—Ματθαίος 5:37.

«Οτιδήποτε κάνουμε, μεγάλο ή μικρό, το οποίο γεφυρώνει το χάσμα ανάμεσα στους δύο κόσμους του ασθενούς​—της ασθένειας και της υγείας—​είναι υποβοηθητικό», λέει η συγγραφέας Ροζάν Κάλικ. Η Σίλβια, η οποία ξεπέρασε δύο φορές τον καρκίνο, συμφωνεί. «Το γεγονός ότι είχα φίλες που με πήγαιναν καθημερινά με το αυτοκίνητο σε άλλη πόλη για να κάνω ακτινοβολίες με καθησύχαζε και με παρηγορούσε! Στο δρόμο, μιλούσαμε για πολλά και διάφορα, και μετά τη θεραπεία, σταματούσαμε πάντα για καφέ. Αυτό με έκανε να νιώθω και πάλι φυσιολογική».

Αλλά μη συμπεραίνετε ότι ξέρετε ακριβώς τι χρειάζεται ο φίλος σας. «Να ρωτάτε, να ρωτάτε, να ρωτάτε», συστήνει η Κάλικ. Και προσθέτει: «Παρότι θέλετε να βοηθήσετε, μην επωμίζεστε εσείς όλο το βάρος. Αυτό μπορεί να έχει το αντίθετο από το επιθυμητό αποτέλεσμα. Αν δεν με  αφήνετε να κάνω τίποτα, το μήνυμα που εισπράττω είναι ότι δεν μπορώ να κάνω τίποτα. Έχω ανάγκη να νιώθω χρήσιμη. Έχω ανάγκη να νιώθω ότι δεν είμαι θύμα. Βοηθήστε με να κάνω αυτά που μπορώ να κάνω».

Ο φίλος σας έχει πιθανότατα την ανάγκη να νιώθει ότι είναι ικανός να συνεισφέρει. Ο Αντίλσον, ο οποίος έχει AIDS, λέει: «Όταν είσαι άρρωστος, δεν θέλεις να σε κρατούν στο περιθώριο, σαν να είσαι άχρηστος ή εντελώς ανήμπορος. Θέλεις να βοηθάς με κάποιον τρόπο, έστω και αν αυτό σημαίνει να κάνεις μικροδουλειές. Είναι ωραίο να νιώθεις ότι είσαι ακόμη ικανός να προσφέρεις κάτι! Σου δίνει το κίνητρο να συνεχίσεις να ζεις. Μου αρέσει να με αφήνουν οι άλλοι να αποφασίζω​—και μετά να σέβονται τις αποφάσεις μου. Το ότι είμαστε άρρωστοι δεν σημαίνει ότι δεν μπορούμε να συνεχίσουμε να φέρνουμε σε πέρας τις ευθύνες μας ως πατέρες, μητέρες ή οτιδήποτε άλλο».

Να Διατηρείτε την Επαφή Μαζί Του

ΓΡΑΦΙΚΗ ΑΡΧΗ:

«Ο αληθινός σύντροφος αγαπάει πάντοτε και είναι αδελφός που γεννιέται για καιρό στενοχώριας».​—ΠΑΡΟΙΜΙΕΣ 17:17.

◼ Αν δεν μπορείτε να επισκέπτεστε το φίλο σας λόγω απόστασης ή άλλων περιστάσεων, μπορείτε να του τηλεφωνείτε για να κουβεντιάζετε, να του γράφετε δυο λόγια ή να του στέλνετε κάποιο μήνυμα μέσω ηλεκτρονικού ταχυδρομείου. Για ποια πράγματα μπορείτε να του γράφετε; Ο ψυχολόγος Άλαν Ντ. Γουόλφελτ προτείνει: «Θυμηθείτε κάποιες από τις ωραίες στιγμές που έχετε περάσει μαζί. Υποσχεθείτε ότι θα ξαναγράψετε . . . σύντομα​—και τηρήστε αυτή την υπόσχεση».

Μην κρατάτε αποστάσεις από τον άρρωστο φίλο σας, φοβούμενοι ότι θα πείτε κάτι που δεν πρέπει ή ότι θα κάνετε λάθη. Σε πολλές περιπτώσεις, αυτό που πραγματικά μετράει είναι η παρουσία σας. Στο βιβλίο της, η Λόρι Χόουπ γράφει: «Όλοι μας λέμε και κάνουμε πράγματα που μπορεί να παρεξηγηθούν ή μπορεί, άθελά μας, να πληγώσουμε τους άλλους με κάποιον τρόπο. Το ζήτημα δεν είναι αυτό. Το ζήτημα είναι να μην κρατιέστε μακριά από ένα άτομο που σας χρειάζεται επειδή φοβάστε ότι θα κάνετε κάποιο λάθος».

Κάποιος φίλος που είναι σοβαρά άρρωστος μπορεί να σας χρειάζεται τώρα περισσότερο από ποτέ. Αποδειχτείτε «αληθινός σύντροφος». Οι προσπάθειές σας να βοηθήσετε ίσως δεν εξαφανίσουν τον πόνο του αλλά μπορεί κάλλιστα να κάνετε μια δύσκολη κατάσταση πιο υποφερτή για κάποιον που αγαπάτε.

[Υποσημείωση]