Yani kulokufunako

Yani kulokucuketfwe

Indlela Yekuba Lusito Kumngani Logulako

Indlela Yekuba Lusito Kumngani Logulako

Indlela Yekuba Lusito Kumngani Logulako

KUKE kwenteka yini kutsi utive uphelelwa ngemagama nawukhuluma nemngani wakho lophatsekile? Insayeya lenjalo ungaphumelela kuyo. Njani? Angeke sishaye imitsetfo kulendzaba. Kulendzaba emasiko lahlukahlukene ebantfu angaba nemitselela, ingasaphatfwa indzaba yebuntfu lobehlukahlukene bantfu labanabo. Kuba mihibahiba kwebantfu kwenta kutsi intfo tsite lelusito kulomunye ibe sinengiso kulomunye. Esikhatsini lesifananako, timo labakuto bantfu labagulako kanye nemiva yabo kuyashintjashintja.

Kumcoka kutsi wetame konkhe lokusemndleni akho kutsi usivisise kahle simo umuntfu logulako lakuso. Loko kutawenta akutjele kutsi lusito luni laludzingako kuwe. Ungakwenta njani loko? Nakha emachinga lahlukahlukene lasekelwe etimisweni teliBhayibheli lesitawucoca ngawo.

Bani Silaleli Lesihle

TIMISO TELIBHAYIBHELI:

“Ngulowo nalowo umuntfu akasheshe kuva, ephute kukhuluma.”JAKOBE 1:19.

“Kunesikhatsi . . . sekubindza nesikhatsi sekukhuluma.”UMSHUMAYELI 3:1, 7.

◼ Nakwenteka uvakashela umngani wakho logulako, kuhle kumlalelisisa nakakhuluma futsi ube neluvelo. Ungasheshi umnikete seluleko nobe ube nelikhambi lalesimo labhekene naso. Nangabe uba ngumuntfu losheshe akhulume angakacabangi, kungamvisa buhlungu loko umngani wakho. Umngani wakho akakagadzi umuntfu lonelikhambi lekugula kwakhe, kodvwa umane ufisa kukhuluma nalotsite ngesimo lakuso.

Vumela umngani wakho kutsi akutfululele sifuba. Ungamngeni emlonyeni futsi uwanakisise emagama lowasebentisako, ubalekele inkhulumo lengamenta ative angasilutfo. Naku lokushiwo ngu-Emílio: a “Ngahlaselwa sifo lokutsiwa yi-meningitis, sagcina singibangele kutsi ngibe yimphumphutse. Ngalesinye sikhatsi ngitiva ngiphelelwa ngemandla kodvwa bangani bami bayangidvudvuta batsi: ‘Nibanyenti nine leninalenkinga. Wena uncono ngobe kulabanye bantfu kwembulwa kuyembeswa.’ Abati kutsi kusho kwabo kanjalo akungisiti ngalutfo kunaloko kufaka linyeva ekhatsi kungente ngicabange kutsi inkinga yami angeke ilungiseke.”

Yenta umngani wakho ative akhululekile akhone kukhipha lokusesifubeni sakhe ngaphandle kwekutsi umphenye ngemibuto. Nakakutjela kutsi utiva aneluvalo, yihloniphe imiva yakhe kunekutsi umane umtjele kutsi angesabi. Naku lokushiwo ngu-Eliana lophetfwe sifo sekhensa: “Nakwenteka ngicabanga kutsi simo sami kungenteka sibe sibi kakhulu, ngivele ngisidzindze sililo. Kodvwa loko kusuke kungasho kutsi angisametsembi Nkulunkulu.” Semukele simo umngani wakho lakuso. Khumbula nekutsi naye ungumuntfu, akasiyo incelencele. Mbeketelele. Mlalele ngisho nobe ngabe ukhuluma futsi aphindzaphindze tintfo letifanako. (1 Emakhosi 19:9, 10, 13, 14) Kungenteka ative anesidzingo sekukutjela simo labhekene naso.

Bani Neluvelo Futsi Umlalelisise

TIMISO TELIBHAYIBHELI:

“Nijabule nalabajabulako, nikhale nalabakhalako.”ROMA 12:15.

“Konkhe lenifisa kutsi bantfu bakwente kini, kwenteni nani kubo.”MATEWU 7:12.

◼ Yembatsa simo umngani wakho lakuso. Nangabe umngani wakho atilungiselela kuhlindvwa, nobe kwelashwa, nobe asamele imiphumela yekupotjolwa bodokotela, makhulu ematfuba ekutsi ashube ebusweni nobe abe yincelencele. Hlala ukulungele kwemukela kushintja kwesimo semngani wakho. Ngaleso sikhatsi kubalulekile kumbuta imibuto leminyenti lephatselene nemphilo yakhe.

Naku lokushiwo ngu-Ana Katalifós, longudokotela wekusebenta kwengcondvo: “Nangabe bantfu labagulako bacala kukhuluma, nawe coca nabo kodvwa ucoce nabo ngendzaba labakhanuka kucoca ngayo. Nakangakhanuki kukhuluma, kumane nje uhlale eceleni kwakhe ungakhulumi lutfo uphindze umchawule, kungaba nemiphumela lemihle. Kungenteka kutsi loyo muntfu logulako umane nje ufuna umuntfu longavelana naye kulobuhlungu labhekene nabo nobe udzinga lihlombe lekukhalela.”

Tihloniphe timfihlo temngani wakho. Umbhali wetincwadzi Rosanne Kalick lowasindza tikhatsi letimbili ngalesikhatsi ahlaselwe yikhensa, wabhala: “Nangabe ufuna kusita umngani wakho logulako, ungakutjeli muntfu loko lakucocela kona. Nangabe umelela umndeni wakhe, ungabatjeli labanye bantfu ngalesifo lesiphetse umngani wakho. Mbute kucala umngani wakho kutsi ungakhuluma yini nalabanye ngalesifo lesimphetse.” Edson, losindze esifeni sekhensa utsi: “Umngani wami watjela bantfu kutsi nginekhensa nekutsi angeke ngiphile sikhatsi lesidze. Nami bengati kutsi nginekhensa ngobe bengisandza kuhlindvwa. Kodvwa bengilindze imiphumela lebeyitangitjela kutsi nginayo yini vele. Beyisengakandzi lekhensa emtimbeni wami. Kodvwa ngesizatfu sekutsi bese atjele bantfu ngalesifo lenginaso, kwase kwenteke umonakalo lomkhulu. Umfati wami watfukutsela wabila ngobe bantfu bese bacale kukhuluma ngami futsi babuta nemibuto.”

Nangabe umngani wakho afuna kukhetsa kutsi nguyiphi indlela yekwelapha latayisebentisa, ungasheshi usho kutsi wena bewutawukhetsa yiphi. Umbhali Lori Hope losindze esifeni sekhensa, utsi: “Ngembikwekuba ucocele umuntfu lonekhensa nobe losindze kuyo ngemininingwane letsite lemayelana nayo, cale umbute kutsi angatsandza yini kutsi umcocele ngayo. Ngobe nawungenti njalo ungamvisa buhlungu kakhulu ungakahlosi kwenta njalo.” Akusibo bonkhe bantfu labafuna kutjelwa kutsi bakhetse yiphi indlela yekwelashwa.

Nawunemngani losondzelene naye, ungahlali sikhatsi lesidze nawumvakashele. Kuba khona kwakho kubaluleke kakhulu, kodvwa kungenteka kutsi umngani wakho akanaso sikhatsi sekucoca nawe sikhatsi lesidze. Loko kungabangelwa kutsi udziniwe futsi akanawo emandla ekukhuluma newekukulalela nawukhuluma. Ngakulokunye, ungamenti acabange kutsi uyaphutfuma futsi sewufuna kuhamba. Umngani wakho kufanele abone kutsi uyamtsandza.

Kumcabangela kufaka ekhatsi kuba nekwehlulela lokuhle. Nasi sibonelo: Ngembikwekuba uphekele umngani wakho logulako kudla, cale umbute kutsi yini langatsandza kuyidla. Nangabe nawe uyagula, mhlawumbe uphetfwe ngumkhuhlane, kungaba kuhle kutsi ulindze ute ube ncono ngembikwekuba uvakashele umngani wakho logulako.

Bani Sikhutsato

TIMISO TELIBHAYIBHELI:

“Emavi lakhulumeke ngekuhlakanipha ayaphilisa.”TAGA 12:18.

“Kukhuluma kwenu akube nemusa ngasosonkhe sikhatsi, nikunandzise njengeluswayi ekudleni.”KHOLOSE 4:6.

◼ Nangabe unembono lomuhle ngemngani wakho logulako, loko kutawubonakala ngendlela lokhuluma ngayo nangendlela lowenta ngayo tintfo. Hlale ucabanga ngetimfanelo letinhle temngani wakho letakwenta wasondzelana naye. Mcocele ngaletinye tindzaba, hhayi ngalesifo lesimphetse. Nangabe ukhuluma nemngani wakho ngendlela lebewukhuluma naye ngayo ngalesikhatsi angakaguli, utawumenta kutsi ative ancono. Roberta lonesifo sematsambo lesingakavami lasitfole ngelufuto, utsi: “Ngiphatse njengalabanye bantfu. Ngiyati kutsi ngikhubatekile, kodvwa nami nginayo imibono kanye netifiso. Ungangiveli buhlungu. Ungakhulumi nami shengatsi ngisilima.”

Khumbula kutsi loko lokushoko akusiko lokuvisa umuntfu buhlungu, kodvwa yindlela lokukhuluma ngayo. Ngisho nelivi lakho lingaba nemtselela kuloko. Ngekushesha ngemuva kwekutsi atfole kutsi unekhensa, Ernesto washayelwa ngumngani wakhe lucingo, watsi kuye: “Angikholwa kutsi wena unekhensa!” Ernesto uyakhumbula: “Indlela umngani wami lakhuluma ngayo nakatsi ‘wena unekhensa’ yangetfusa kakhulu.”

Umbhali Lori Hope usiniketa lesinye sibonelo: “Kubuta utsi ‘unjani?’ kusho tintfo letinyenti kumuntfu logulako. Indlela livi lakho lelikusho ngayo loko kanye nesimo sakho semtimba, buhlobo bakho nalona logulako, lizinga lenetayelene ngalo kanye nesikhatsi lobuta ngaso, kungenta lona logulako advudvuteke, kuvuse emanceba nobe kumente esabe.”

Umuntfu logulako ufuna kutsandvwa futsi aviwe nakakhuluma aphindze ahlonishwe. Metsembise lona logulako kutsi ubalulekile kuwe futsi umtjele kutsi uhlale ukulungele kumsita. Rosemary lonesimila ebucosheni, utsi: “Lokungisite kakhulu kuva bangani bami batsi bayangitsandza futsi batawuhlala banami ngisho nobe kwentekani.”—Taga 15:23; 25:11.

Yiba Lusito

SIMISO TELIBHAYIBHELI:

“Asingatsandzi ngemavi emlomo nje kuphela, kodvwa asitsandze ngetento nangeliciniso.”1 JOHANE 3:18.

◼ Tidzingo temngani wakho titawushintjashintja kusukela ngalesikhatsi atfola kutsi uphetfwe yini kute kube ngulesikhatsi acala kwelashwa. Ngaleso sikhatsi, angaludzinga lusito. Kunekumane utsi—“nangabe udzinga lusito ubongitsintsa”—yetama kumsita. Kufanele ube nesandla lesivulekile ekusiteni loyo logulako njengekumphekela kudla, kumhlantela indlu, kumwashela, kumu-ayinela, kumtfolela tintfo letitsite latidzingako, kumyela esitolo kanye nekumyisa emtfolamphilo nobe esibhedlela kute ayewelashwa. Leti tindlela letimbalwa nje longakhombisa ngato kutsi unendzaba ngaye. Kufanele akwetsembe futsi nawe ugcine sikhatsi. Yenta konkhe lometsembise kumentela kona umngani wakho.—Matewu. 5:37.

Lomunye umbhali longuRosanne Kalick utsi: “Nome yini loyentako lelusito yincane nobe yinkhulu, ingenta sigulane sikhohlwe mbijane kutsi sigula kangakanani.” Sílvia lowasindza tikhatsi letimbili ekubulaweni sifo sekhensa, utsi: “Bangani bami bebashintjana njalo ngekungiyisa esibhedlela kute ngiyewelashwa. Loko kwakungijabulisa futsi ngangitiva kutsi ngiyatsandvwa. Endleleni, sasicoca ngetintfo letinyenti. Nasengelashiwe sasibese singena esitolo sekudla. Loku kwakungenta nami ngitive kutsi ngingumuntfu ebantfwini.”

Kodvwa ungacabangi kutsi wati konkhe umngani wakho lakudzingako. Kalick utsi: “Mbute.” Uchubeka atsi: “Ungacabangi kutsi ungakhona kumentela tonkhe tintfo. Loko angeke kusisite lesigulane futsi kungasibangela kutsi sisangane. Nangabe usitjela kutsi awufuni sitsintse lutfo, ngalamanye emagama utawube usho kutsi asikwati kwenta lokutsite. Naso siyafuna kwenta lokutsite. Akufanele sitive shengatsi sikhishwa inyumbazane. Sisite kutsi sente loko lokusemandleni aso.”

Umngani wakho naye kufanele ative angumuntfu sibili. Adilson lonesifo se-AIDS, utsi: “Nangabe ugula, awufuni kukhishwa inyumbazane, kwentiwe shengatsi uyintfo lengenamsebenti. Uyaye utive shengatsi ungasita ndzawana tsite nobe nje kubitela kwenta imisebenti lelula. Kuyajabulisa kwati kutsi kukhona lokutsite longakwenta. Kukunika umdlandla wekutsi uchubeke uphila. Ngifuna kutsi bantfu banginike litfuba lekutentela sincumo futsi basihloniphe sincumo lengisitsetse. Kugula akukafanele kusente singayinaki imitfwalo lesemahlombe etfu njengekuba ngubabe, ngumake nobe lokunye.”

Hlale Usondzelene Nemngani Wakho Logulako

SIMISO SELIBHAYIBHELI:

“Umngani unelutsandvo ngaso sonkhe sikhatsi; kantsi umnakenu utalelwe kutsi netfwalisane naye tinhlupheko.”TAGA 17:17.

◼ Nangabe ungeke ukhone kuvakashela umngani wakho ngesizatfu sekutsi ukhashane nobe unetinkinga, ungamshayela lucingo ucoce naye, umbhalele umlayeto nobe umtfumelele i-e-mail. Yini longambhalela yona? Umeluleki longu-Alan D. Wolfelt, unanangu umbono ngalendzaba: “Ungabhala umcocele ngetikhatsi letimnandzi loke watijabulela. Metsembise kutsi utawuphindze umbhalele masinyane futsi usigcine lesetsembiso.”

Akufanele uphelelelwe ngemandla ekukhutsata umngani wakho logulako, mhlawumbe wesabe kutsi utawukhuluma kabi nobe wente emaphutsa latsite. Etimeni letinyenti lokubalulekile kutsi umvakashele umngani wakho logulako futsi nguloko lokungamenta abone kutsi ufuna kumsita. Lori Hope naku lakubhala encwadzini yakhe: “Sonkhe ngalesinye sikhatsi sikhuluma siphindze sente tintfo labanye labangaticondza kabi nobe letingabakhuba. Loko akusiyo inkinga. Inkinga icala ngalesikhatsi sewesaba kakhulu kwenta liphutsa bese uyakhwesha kulomuntfu logulako.”

Umngani lobangwa netibi ngekugula angakudzinga kakhulu nakakuleso simo. Mkhombise kutsi “ungumuntfu sibili.” Imetamo yakho yekumsita ingase ingabucedzi nya buhlungu lobumphetse, kodvwa ingamsita kutsi akhone kububeketelela.

[Umbhalo longentasi]

a Lamanye emabito ashintjiwe.