Rot Bilong Helpim Wanpela Pren i Sik

OLSEM WANEM? I gat wanpela taim yu bin pilim olsem yu no save long wanem tok yu ken mekim long wanpela pren husat i gat bikpela sik? No ken tingting planti, yu inap winim dispela hevi. Yu inap winim olsem wanem? I gat planti samting yu inap mekim. Ating ol pasin bilong ples i insait long en. Na pasin bilong ol manmeri tu i narapela narapela. Olsem na samting i helpim wanpela sikman long pilim gutpela liklik, ating dispela i no inap helpim narapela sikman. Na i stap bilong sikman na samting em i pilim inap senis long olgeta de.

Olsem na bikpela samting em yu mas traim long pilim tingting bilong sikman na kisim save long samting sikman i laikim na yu ken helpim em long en. Olsem wanem yu inap mekim olsem? Orait, nau yumi ken skelim sampela stiatok bilong Baibel em ol inap helpim yumi.

Putim Gut Yau

OL STIATOK BILONG BAIBEL:

“Yupela olgeta i mas putim yau kwik long harim tok, tasol yupela i no ken hariap long mekim toktok.”​—JEMS 1:⁠19.

“Em i makim taim bilong pasim maus na taim bilong toktok.”​—SAVEMAN 3:​1, 7.

◼ Taim yu go lukim wanpela pren i sik, putim gut yau na pilim tok bilong em. No ken hariap long givim tok long em o ting olsem long olgeta taim yu mas givim sampela tok bilong helpim em. Sapos yu hariap long toktok, ating yu inap mekim sampela tok i bagarapim bel bilong em. Ating pren bilong yu i sik em i no wok long painim tok bilong helpim em, nogat, tasol em i laik long gutpela pasin wanpela i putim yau long tok bilong em.

Larim pren bilong yu i kamapim gut tingting bilong em. No ken katim tok bilong em na mekim sampela tok i olsem hevi bilong em i no bikpela. Emílio * i tok: “Mi bin kisim sik meninjaitis na mi kamap aipas. Sampela taim bel bilong mi i bagarap  stret, na sampela pren i traim long mekim gut bel bilong mi, na ol i tok: ‘I no yu wanpela tasol i gat hevi. I gat sampela man i gat ol bikpela hevi moa, winim hevi bilong yu.’ Tasol ol i no save olsem sapos ol i tokaut olsem hevi bilong mi i no bikpela tumas, dispela i no helpim mi. Nogat, dispela i mekim na mi bel hevi moa.”

Larim pren bilong yu i kamapim tru bel bilong em na em i no ken pret olsem yu bai sutim tok long em. Sapos em i tokim yu olsem em i pret, kamapim olsem yu pilim tingting bilong em, na no ken tok tasol olsem em i no ken pret. Eliana, em i gat sik kensa, i tok: “Sapos mi tingting planti long sik bilong mi na mi krai, dispela i no makim olsem mi no bilip moa long God.” Yu no ken ting olsem pren bilong yu i no gat strong, nogat, yu mas kisim stretpela tingting long em. Tingim olsem nau em i no strong tumas na ol tok yu mekim inap bagarapim bel bilong em. No ken les kwik long em. Putim gut yau​—maski em bai mekim wankain stori planti taim. (1 King 19:​9, 10, 13, 14) Ating em i gat laik long kamapim tingting bilong em long yu.

Pilim tru hevi bilong em

OL STIATOK BILONG BAIBEL:

“Yupela i mas amamas wantaim ol man i amamas. Na yupela i mas krai wantaim ol man i krai.”​—ROM 12:⁠15.

“Olgeta pasin yupela i laik bai ol arapela manmeri i mas mekim long yupela, ol dispela pasin tasol yupela i mas mekim long ol.”​—MATYU 7:⁠12.

◼ Pilim tingting bilong pren bilong yu. Sapos em i wok long redi long operesen, em i kisim sampela marasin, o em i wetim ol ripot bilong tes, ating em bai tingting planti na em i pret liklik. Luksave long ol dispela samting na pilim tingting bilong em. Ating dispela i no gutpela taim bilong kamapim planti askim, na moa yet ol askim long ol samting bilong em yet.

Ana Katalifós, wanpela dokta bilong tingting, em i tok: “Larim ol sikman long toktok long sik bilong ol long taim ol i pilim olsem ol i laik stori long en, na long taim ol yet i gat laik long mekim olsem. Taim ol i gat laik long toktok, stori wantaim ol long ol samting ol i laik stori long en. Tasol sapos ol i no laik toktok, sindaun tasol na no ken toktok, na sapos yu holim han bilong ol, dispela inap mekim gut bel bilong ol. O ating ol i nidim tasol wanpela i pilim tru tingting bilong ol.”

No ken strong long pren i kamapim tingting bilong em. Rosanne Kalick, wanpela meri bilong raitim ol buk, em tupela taim em i bin winim sik kensa, i tok: “Tingim olsem yu no ken kamapim long ol narapela man ol tok em pren i mekim long yu. Sapos sikman i askim yu long kamap olsem mausman bilong famili, long dispela taim tasol yu ken kamapim ol tok. Askim sikman long em i laik yu kamapim wanem ol tok.” Edson, wanpela man i bin winim sik kensa, em i tok: “Wanpela pren i stori long ol narapela olsem mi gat sik kensa, na mi no inap stap laip longpela taim. Tru, nau tasol ol dokta i bin katim mi. Mi save olsem mi gat sik kensa, tasol mi wet yet long ol ripot bilong ol tes. Kensa i no bin go bikpela. Tasol ol tok em pren i bin kamapim i mekim mi bel hevi. Bel bilong meri bilong mi i bagarap stret long ol tok na ol askim ol narapela i mekim.”

Sapos pren bilong yu i wok long skelim wanem samting em bai mekim bilong stretim sik, no ken hariap na tokim em ol samting yu yet bai mekim sapos yu gat kain sik olsem. Lori Hope, wanpela meri bilong raitim ol buk, na em i bin winim sik kensa, i tok: “Paslain long salim sampela stori o nius long sampela samting i go long wanpela i gat sik kensa o wanpela i winim sik kensa, i gutpela yu askim em long em i laik kisim kain nius olsem o nogat. Nogut gutpela samting yu ting yu mekim inap bagarapim bel bilong pren bilong yu, na yu no save long dispela.” I no olgeta sikman i laik kisim planti tok long ol kain kain rot bilong stretim sik samting.

Maski yu gutpela pren bilong sikman, taim yu go visitim em, no ken stap longpela taim. Em i bikpela samting yu go lukim em, tasol ating pren bilong yu i no laik stori tumas inap longpela taim. Tasol tu, no ken mekim ol samting i givim tingting olsem yu laik lusim em hariap. Em i mas luksave olsem yu save tingim tru em.

Bilong tingim gut sikman, yu mas holim stretpela tingting na skelim gut ol samting. Olsem: Paslain long redim wanpela kaikai o bringim ol plaua long em, i gutpela yu kisim tingting bilong em, nogut i gat sampela kaikai em i no inap kisim o plaua samting inap givim sik long em. Sapos yu  yet i sik, olsem yu gat kus samting, i gutpela long yu wet inap long sik bilong yu i pinis na bihain yu go lukim pren bilong yu.

Strongim sikman

OL STIATOK BILONG BAIBEL:

“Man i gat gutpela tingting i save helpim ol man olsem gutpela marasin.”​—SINDAUN 12:⁠18.

“Mekim gutpela tok tasol, em olkain tok ol man i save laik long harim.”​—KOLOSI 4:⁠6.

◼ Sapos yu gat stretpela tingting long pren bilong yu husat i sik, ol tok na pasin yu mekim bai kamapim klia dispela samting. Tingim pren bilong yu olsem em i dispela wankain man husat i gat wankain pasin olsem bipo, na dispela i bin mekim na yu i laikim em. Tingim pasin pren bilong yupela na no ken toktok tumas long sik bilong em. Sapos yu toktok long pren olsem em i wanpela tarangu man husat i no gat helpim, ating em bai pilim olsem. Roberta, husat i gat wanpela sik bilong ol bun, i tok: “Tingim mi olsem yu tingim ol narapela man. Tru mi gat sik, tasol mi gat tingting na laik bilong mi. No ken tingim mi olsem mi wanpela tarangu meri. Na no ken toktok long mi olsem mi wanpela longlong meri.”

Tingim tu olsem, ol tok yu mekim na moa yet pasin bilong yu long mekim tok, dispela i bikpela samting. Krai bilong nek tu i bikpela samting. Bihain liklik long Ernesto i kisim save olsem em i gat sik kensa, wanpela pren bilong em long narapela kantri i ringim em na i tok: “Man! Mi no inap bilip olsem yu gat sik kensa!” Ernesto i tok: “Krai bilong nek bilong pren bilong mi taim em i kolim dispela tok ‘yu’ na ‘sik kensa,’ dispela i pretim mi tru.”

Lori Hope, em wanpela meri bilong raitim ol buk, i stori long dispela olsem: “Taim yu askim sikman olsem ‘Yu orait?’ dispela askim inap givim kain kain tingting long em. Nek bilong man i kamapim askim, pasin bilong em, pasin pren i stap namel long tupela, na taim bilong kamapim askim, ol dispela samting inap mekim gut bel bilong sikman, bagarapim bel bilong em, o mekim em i pret.”

Wanpela pren husat i gat sik, em i laik ol narapela i tingim em, pilim tingting bilong em, na rispektim em. Olsem na tokim pren bilong yu olsem em i bikpela samting long yu, na oltaim bai yu stap bilong helpim em. Rosemary, em i gat buk long kru, em i tok: “Wanpela samting i strongim tru bel bilong mi em taim ol pren bilong mi i tok ol i laikim mi tru na ol bai stap wantaim mi, maski wanem samting bai kamap.”​—Sindaun 15:23; 25:⁠11.

Helpim gut sikman

STIATOK BILONG BAIBEL:

“Yumi no ken laikim ol brata long tok tasol o long maus tasol. Nogat. Yumi mas givim bel bilong yumi tru long ol na mekim gutpela pasin long ol.”​—1 JON 3:⁠18.

◼ Long taim dokta i tokim sikman long em i gat wanem kain sik, na long taim sikman i mas kisim marasin samting, yu mas givim ol narapela narapela kain helpim long em. Tasol long olgeta taim em i mas kisim helpim. No ken tok tasol​—⁠“sapos yu laikim sampela helpim, tokim mi”​—⁠askim em long wanem samting stret em i laik yu mekim bilong helpim em. Tokim em olsem yu amamas long helpim em long kukim kaikai, klinim haus, wasim na ainim ol klos, go long baim ol samting, na kisim pren bilong yu long ka i go i kam bilong lukim dokta o kisim marasin long haus sik. Dispela em sampela gutpela rot bilong soim olsem yu tingim em. Soim olsem yu redi long mekim na kamap long taim stret. Tingim ol tok promis yu mekim na bihainim.​—⁠Matyu 5:⁠37.

Rosanne Kalick, wanpela meri bilong raitim ol buk, i tok: “Wanem samting yumi mekim, maski em i liklik samting o bikpela samting, taim yumi helpim sikman long kamap orait gen, dispela em i gutpela samting.” Sílvia, em i winim sik kensa tupela taim pinis, em i tok: “Long olgeta wan wan de, ol narapela narapela pren i save draivim mi i go long narapela taun bilong mi kisim rediesen. Dispela i mekim mi i stap bel isi na belgut! Long taim mipela i ron long rot, mipela i stori long planti samting, na bihain long mi kisim rediesen pinis, mipela i save stop long wanpela kofi sop. Dispela i mekim na mi pilim olsem mi no gat sik.”

Tasol no ken ting olsem yu save stret long olgeta samting pren bilong yu i mas kisim. Kalick i tok:  “Askim em planti taim.” Na em i tok moa: “Taim yu laik helpim em, no ken mekim olsem yu bosim em. Dispela i no inap helpim sikman, em bai mekim na sikman i bel hevi. Sapos yu no larim mi i mekim wanpela samting, mi bai pilim olsem mi no inap tru long mekim wanpela samting. Mi mas pilim olsem mi inap mekim sampela wok. Mi mas pilim olsem mi no wanpela tarangu sikman tasol. Helpim mi long mekim samting mi inap mekim.”

Pren bilong yu i mas pilim olsem em inap mekim sampela samting. Adilson, husat i gat sik AIDS, em i tok: “Taim yu sik, yu no laik bai ol narapela i tingim yu olsem samting nating o yu no inap mekim wanpela samting. Yu laik insait long sampela wok samting maski em i liklik wok tasol. I gutpela tru long pilim olsem yu inap mekim yet sampela wok samting! Dispela i helpim yu long pilim olsem yu laik i stap laip yet. Mi laik ol narapela i larim mi long mekim ol disisen, na ol i rispektim dispela. Taim yumi sik, dispela i no makim olsem yumi no inap mekim wok olsem papa, mama, o ol narapela wok samting.”

_______

Pas gut wantaim sikman

STIATOK BILONG BAIBEL:

“Ol gutpela pren i save laikim yumi long olgeta taim. Tasol ol brata i save sambai long helpim yumi long taim bilong hevi.”​—SINDAUN 17:⁠17.

◼ Sapos yu no inap visitim pren bilong yu, long wanem, yu stap longwe o sampela narapela samting i pasim yu, yu inap ringim em na stori wantaim em, raitim liklik pas, o salim wanpela E-meil. Yu inap raitim wanem ol tok? Alan D. Wolfelt, em wanpela man husat i save givim gutpela tok long ol man i stap bel hevi, em i tok: “Stori long ol amamas yupela i bin kisim wantaim. Tok promis olsem yu bai raitim pas  . . . gen​—⁠na truim tok promis yu mekim.”

Yu no ken surik long strongim pren bilong yu i sik, long wanem, yu pret nogut yu mekim sampela tok i no stret o yu mekim popaia. Bikpela samting em yu stap wantaim sikman. Long buk bilong em, Lori Hope, i tok: “Yumi olgeta i save mekim sampela tok na pasin em ol narapela i no kliagut long en o inap bagarapim bel bilong narapela. Dispela i no wanpela bikpela samting tumas. Bikpela samting em sapos yu pret long mekim wanpela popaia na yu stap longwe long wanpela husat i nidim yu.”

Wanpela pren husat i gat bikpela sik, em bai nidim yu tru. Soim olsem yu wanpela “gutpela pren” tru. Pasin bilong yu long helpim em bai i no pinisim sik bilong em, tasol ating yu inap helpim em long karim dispela bikpela hevi bilong em.

[Futnot]