Iñiyniyuqkunamanta yachakunapaq

Tukuy sunquwan Diosmanta mañakurqa

ANAQA, llakiykunasninpi mana tʼukurinanrayku, viajananpaq mayta wakichikuchkarqa. Chantapis, may kusisqa kachkanan karqa. Qusan Elcanaqa, tukuy familianta, sapa wata Siló llaqtaman Diosta yupaychanapaq toldoman pusan. Jehovapis, chay raymipi may kusisqa kanankuta munaq (Deuteronomio 16:15). Chiqamantachá Anaqa, wawamantapacha chay raymispi mayta kusikuq. Chaywanpis kunanqa, manaña ñawpaqjinachu.

Qusanqa, Anata mayta munakun, chaytaq juk tʼinkajina. Chaywanpis, mana juk warmiyuqllachu. Peninaqa, juknin warmin karqa. Paytaq, Anata ñakʼarichinanrayku, tukuy imata ruwan. Chay raymispipis, filo cuchillowanjina sunqunta tʼuqsin. ¿Imaynatá chayta ruwan? Chantá, ¿imaynatá Ana, iñiyninwan tukuy chay llakiykunata atipan? Qam, sunqu pʼakisqa, chayri chʼampaykunarayku manaña kawsaytapis munankichu chayqa, Anap kawsayninmanta yachakuy, mayta yanapasunqa.

‘¿Imaraykutaq llakisqalla kachkanki?’

Biblia nisqanmanjina, Anaqa, iskay jatun chʼampayniyuq karqa. Juktaqa, ichá allinchayta atinman karqa, juknintataq munaspapis, manapuni allinchanmanchu karqa. Qallarinapaqqa, qusan iskay warmiyuq karqa. Anataq, chay juknin warmip chhuqunakuyninta muchunan karqa. Iskay kaq chʼampayninqa, mana wawasniyuq kayta atisqan karqa. Kaytaq, wawasniyuq kayta munaq warmipaqqa, juk llakiypuni. Chantapis, Anap tiemponpiqa, mana wawayuq kayqa, mana allinpaqchu qhawasqa karqa. Imaraykuchus llaqtanpiqa, runas, sutinkuta mana chinkachinankupaq, wawasniyuqpuni kananku karqa. Chayrayku, mana wawasniyuq kayqa, pʼinqay karqa, pisipaqtaq qhawasqa karqa.

Peninaqa, Anata saqra ruwaykunasninwan mana ñakʼarichinmanchu karqa chayqa, ichapis llakiyninta muchullayta atinman karqa. Juk qhari, achkha warmiyuq kaptinqa, familianpi maqanakuykuna, chʼaqwas, chʼampaykuna ima kanpuni. Diosqa, ni jaykʼaqpis, qhari achkha warmisniyuq kananta munarqachu. Astawanpis, Edén huertapi, qharita juk warmiyuqlla kananta kamachirqa (Génesis 2:24). * Bibliaqa, qhari achkha warmiyuq kananta, manapuni allinpaqchu qhawachin. Chaytataq, Elcanap familianpi rikunchik.

Elcanaqa, Anata astawan munakun. Ñawpa tiempomanta judíos nisqankumanjina, Anawan ñawpaqta casararqa, watasninmantaq, Peninawan. Chiqachus manachus chayqa, mana allinta yachakunchu. Chaywanpis Peninaqa, Anata tukuy imaymanamanta llakichin. Achkha wawasniyuq kasqanrayku, may kasqanta yuyakun. Sapa wawa kaptintaq, astawan jatunchakun. Anata khuyakunanmantaqa, astawan ñakʼarichin. Biblia nisqanmanjina,  “Peninaqa Anata chejnikuspa, kʼumuykachachillajpuni” (1 Samuel 1:6). Arí, sunqunta nanachinanpaq, tukuy imata ruwaq.

Peninaqa, Siló llaqtaman Diosta yupaychaq riptinku, Anata astawan llakichiq. Elcanaqa, chay raymipi allinyakuy jaywanamanta japʼisqanta, Peninaman, ‘churisninman, ususisninman ima’ quq. Anamanrí, sapitallanpaq quq. Peninataq, may kasqanta yuyaspa, chay kutispipuni, Anata astawan asipayaq. Anataq, llakiymanta mana mikhuytapis munaqñachu, sunqu nanaytataq waqarikuq. Chaywanpis, Elcanaqa, Anap llakiyninta reparaspa, mana mikhusqanta rikuspa ima, ajinata sunquchaq: “Ana, [¿]imaraykutaj waqankiri? [¿]Imaraykutaj llakisqalla kashanki manataj mikhunkichuri? [¿]Manachu noqaqa chunka churismantapis aswan allinraj kani?”, nispa (1 Samuel 1:4-8).

Elcanaqa, Ana mana wawasniyuq kayta atisqanmanta llakikusqanta reparasqanqa, may allin. Anataq, qusan payman munakuyninta rikuschisqanta, chiqamantachá allinpaq qhawarqa. * Chaywanpis Elcanaqa, mana imatapis Peninap saqra ruwayninmanta parlanchu. Nillataq yachakunchu, Ana qusanman quejakusqanqa. Ichá payqa, quejakuspa, astawan chʼampayllata rikhurichinanta yuyarqa. Qusanman willakunman karqa chaypis, ¿chay chʼampayta allinchanmanchu karqa? ¿Manachu Peninap, wawasninpa, kamachisninpa ima, chiqnikuynillanku wiñanman karqa? Chayjina saqra warmiwan tiyakuspaqa, ichá Anaqa, sapa pʼunchay astawan chiqnisqa sientekurqa.

Elcaná, Peninap saqra ruwayninmanta yacharqachus manachus chayqa, mana sutʼi yachakunchu. Chaywanpis Jehovaqa, tukuy imata rikurqa. Chayrayku Palabranpi, maychus kasqanta willawanchik. Chantapis, saqra sunquwan, chiqnikuywan ima, saqrata ruwaqkunata, mana allinpaq qhawasqanta willawanchik. Mana chayllachu, Anajina kʼacha runasqa, chiqan kaqta ruwaq Diospi atienekunkuman. Imaraykuchus Payqa, maychus tiemponpi, munasqanmanjinataq, ima saqra ruwaytapis allinchanqa (Deuteronomio 32:4). Anaqa, ichapis chayta sumaqta yachan, chayrayku Jehovaman qayllaykun.

“Manañataj llakisqachu karqa”

Elcanap familianqa, juchʼuymanta jatunkama, usqhay usqhayllata wakichikuchkanku. Paykunaqa, Efrainpa sachʼarara urqusninta, Siló llaqtakama 30 kilometrosta, rinanku tiyan. * Chakipi rispaqa, juk chayri iskay pʼunchaypi chayanqanku. Anaqa, Peninata riqsispa ñakʼarichinanta, yachanña. Chaywanpis, mana wasinpi qhipakunchu. Kay tiempopi, Diospa kamachisninqa, kaymanta mayta yachakusunman. Wakkunap ruwasqasnin, ni jaykʼaqpis Diosta yupaychaymanta karunchanawanchikchu tiyan. Imaraykuchus, Jehovamanta karunchakuspaqa, mana bendicionesninta japʼisunmanchu. Kallpanchiktaq, muchunapaq pisiyanman.

Elcanap familianqa, diantinta linkʼu linkʼu ñanta puriytawan, urqu patapi Siló llaqtata, wak jatun urquswan muyurisqata rikunkuña. Anataq, chiqamantachá, imatachus Jehovaman ninanpi tʼukurichkan. Llaqtaman chayaspaqa, tukuyninku mikhurinankupaq tiyarikunku. Anaqa, atiptinkama, Jehovata yupaychanapaq toldoman rin. Chaypitaq, sacerdote Elí, punkupi tiyasqa kachkarqa. Anaqa, Jehová uyarinanpi atienekuspa, tukuy sunquwan mañakuchkarqa. Ni pipis, janaqpachapi Tata Diosjina, imaynachus sunqun kachkasqanta yachayta atinmanchu. Nanayninqa, sunqun ukhupi may chhika, chayrayku waqaspa mañakuyta qallarin.

 Anaqa, Diosmanta sunqun ukhupi mañakuyta qallarin. Llakiyninmanta Diosman willakuchkaptinqa, ukhunpis, siminpis kharkatichkan. Sunqunpi tukuy ima kasqanta, Dios Tataman willakun. Mana wawayuq kayllatachu mañakun. Manaqa Diosman imatachus quyta munasqanta ima nin. Chayrayku, Tata Diosman nirqa: “Uj wawata qowanki chayqa, noqa chay wawataqa qopusqayki tukuy kawsaynimpi kamachiyki kanampaj”, nispa (1 Samuel 1:9-11).

Ajinata mañakuspaqa, imaynatachus Diosmanta mañakunanchikta yachachiwanchik. Jehovaqa, imachus sunqunchikpi kasqanta, willananchikta munan. Imaynatachus juk juchʼuy wawa, tatanman tukuy imata willakun, ajinata (Salmo 62:8; 1 Tesalonicenses 5:17). Apóstol Pedroqa, Jehovamanta mañakuymanta, ajinata qillqarqa: “Diosman saqeychej tukuy phutikuyniykichejta, imaraykuchus payqa qankunamanta dakun”, nispa (1 Pedro 5:7).

Diosqa, kʼacha sunquyuq, khuyakuyniyuq ima. Runasrí, mana payjinachu kanchik. Ana sunqu nanayta waqaspa mañakuchkaptin, Elip parlaynin mancharichin. Nintaq: “Maykʼajkamataj machasqa kankiri? Amaña astawan ujyaychu”, nispa. Eliqa, Ana simi kharkatiyta parlachkasqanta, waqachkasqanta ima, rikurqa. Chaywanpis tapurinanmantaqa, usqhayllata machasqa kasqanta yuyarqa (1 Samuel 1:12-14).

Kuraq sacerdote Elí, Anata qhasimanta juchachasqanqa, ¡maytachá sunqunta nanachirqa! Chaywanpis, Anamanta sumaqta yachakullasunmantaq. ¿Imaraykú? Imaraykuchus wakkunap saqra ruwasqankuqa, mana Anata, Diosta yupaychaymanta karuncharqachu. Astawanpis, Eliman imaraykuchus jina kachkasqanta, kʼachamanta sutʼincharqa. Elitaq, pantasqanta reparaspa, ichá pʼinqaywan, jinata kutichirqa: “Sonqochakuspa ripuy; Israelpa Diosnintaj uyarisuchun chay tukuy mañakusqaykita”, nispa (1 Samuel 1:15-17).

Ana, Jehovamanta toldo wasinpi tukuy sunquwan mañakuspa, ¿imatá tarirqa? Biblia nin: “Chaymanta Anaqa kutiporqa maynintachus jamusqanta. Chantá mikhorqa, manañataj llakisqachu karqa”, nispa (1 Samuel 1:18). Arí, Anap sunqun tiyaykurqa. Imaraykuchus, llasa qʼipinta, tukuy atiyniyuq Tata Diosman saqipurqa (Salmo 55:22). Jehovaqa ima chʼampaytapis allinchayta atin.

Llakiyniykirayku sunqu pʼakisqa kachkanki chayqa, chayri manaña atisqaykita yuyanki chayqa, Anajina, tukuy sunquwan ‘mañakuykunata uyariq’ Diosman willakuy (Salmo 65:2). Diospi iñispa, chayta ruwanki chayqa, payqa “chay mana unanchay atina sonqo tiyaykuyninta sonqo[ykiman] churanqa” (Filipenses 4:6, 7).

‘Diosninchisjinaqa, mana wak pakakuna chhanka, kanchu’

Qʼayantinqa, Ana qusanwan, Diosta yupaychana toldoman kutin. Ichapis, imatachus  Diosman qusaq nisqanta, Elcanaman willanña. Imaraykuchus ley nisqanmanjina, warmi, qusan mana yachanallanta imatapis qunanta niq chayqa, qusaqa, warmip nisqanta qhisachayta atinman karqa (Números 30:10-15). Chaywanpis Elcanaqa, mana Anap nisqanta qhisachanchu. Astawanpis, niraq  wasinkuman kutipuchkaptinku, paywan khuska, Diosta yupaychaq rinku.

Peninaqa, Anata manaña llakichiyta atinchu. ¿Maykʼaqmantapachataq? Chayqa mana yachakunchu. Chaywanpis Biblia, Ana ‘manaña llakisqa kasqanta’ nispaqa, chaymanta qhipaman manaña phutikusqanta rikuchiwanchik. Peninaqa, ni ima ruwasqanwanpis, Anata llakichiyta atinñachu. Bibliataq, manaña juktawanpis, Peninap sutinta uqharinchu.

Killasninmanqa, Anap kawsaynin may kusiyman tikrakun. Imaraykuchus, ¡wiksallisqa rikhurin! Chaywanpis, kusiyninqa, mana Jehovata qunqachinchu. Wawitan paqarikuptintaq, Samuel nispa sutichan. Chay sutiqa, hebreo qallupi, “Diospa sutin” ninayan. Diospa sutinta uqhariymantataq, parlachkan, imaynatachus Ana ruwarqa, ajinata. Anaqa, wawitanta ñuñumanta pʼitinankama, Siló llaqtaman mana rinchu. Arí, kimsa watata, llaqtanpi qhipakun. Imaraykuchus, wawitanta Diosta yupaychanapaq toldo wasipi saqimunanpaq kallpachakuchkarqa.

Kunanqa, wawitanta saqipunan pʼunchay chayamun. Manataq atikullanchu. Anaqa, wawitan Samuel, Siló llaqtapi allin qhawasqa, kananta yachan. Imaraykuchus, achkha warmis, Diosta yupaychana toldopi sirvinku. Chaywanpis, wawitanqa juchʼuysitullaraq, ¿ima warmitaq wawitanmanta tʼaqakuyta munanmanrí? Jina kaptinpis, payqa, qusanwan khuska, wawitanta may agradecesqas tukuy sunquwan, Diosta yupaychana toldoman pusanku. Chaypitaq, Diospaq jaywanata qʼulachinku. Chantataq, Samuelta Elip ñawpaqinman apanku. Yuyarichinkutaq, imatachus Ana, Diosman watas ñawpaqta nisqanta.

Chantaqa, Ana juk sumaq mañakuyta Diosman ruwan. Jehovataq, chay mañakuyta Palabranpi qillqachirqa. Kay 1 Samuel 2:1-10, nisqanpi, Ana may iñiyniyuq kasqanta reparasunman. Payqa, imaynatachus Jehová atiyninta apaykachasqanmanta jatunchan. Arí, Jehovaqa, jatunchakuq runasta kʼumuykachachin, sarusqa runasta tʼinkan, kawsaytapis qunman chayri qhichunman. Chantapis, Jehovap llimphu kayninta, chiqan kayninta ima, jatunchan. Tukuy sunqutaq nin: ‘Diosninchikjinaqa, mana wak pakakuna chhanka kanchu’, nispa. Chaytaq chiqapuni, imaraykuchus Jehovaqa, atienekunapaqjina, mana jaykʼaqpis tikrakunchu, jarkʼakunapaqjinataq. Mana piniyuq runastaq, paymanta yanapata mañakunkuman.

Salmuelqa, may iñiyniyuq mamayuq kaspa, ¡chiqamantachá mayta kusikun! Wiñasqanmanjina, mamanta anchatachá faltachan. Chaywanpis, ni jaykʼaqpis, qunqasqa kasqanta yuyanchu. Imaraykuchus mamanqa, sapa wata Siló llaqtaman waturiq rillaqpuni. Chantapis, makinwan ruwasqa pʼachitata apapuq. Chaytataq, munakuyninta rikuchinanpaq ruwaq (1 Samuel 2:19). Tʼukuriy. Anaqa, wawitaman musuq pʼachitanta churaykuchkan, may munakuywantaq, ñawpaqllamanpuni rinanpaq kallpachachkan. ¡Maytachá Samuel, chayjina mamayuq kaspa kusikun! Jatunyaspataq, paypis, tatasninpaq, Israelpaq ima, juk sumaq tʼinkallataq kanqa.

Chantá, Diosqa, Anata phichqa wawastawan quspa bendecirqa (1 Samuel 2:21). Chaywanpis aswan jatun bendicioninqa, Dios Tataman astawan qayllaykusqan karqa. Chaytaq, watamanta wata astawan wiñarqa. Qampis, Anajina Jehovapi iñiyta atiwaq. Paytaq, Anatajina tʼinkasunqa.

[Sutʼinchaykunasnin]

[29 paginapi recuadro]

Iskay sumaq mañakuykuna

Anap iskaynin mañakuyninqa, kay 1 Samuel 1:11; 2:1-10 pʼitikunapi qillqasqa kachkan. Chaypitaq, sumaq yachachiykunata rikuyta atisunman. Wakinta qhawarina:

▪ Ñawpaq mañakuyninpi, “Jehová ejercitospa kamachiqnin, [NM]” kasqanta nin. Bibliapiqa, Ana ñawpaqta chayjina sutita, Jehovapaq uqharin. Bibliapiqa, kayjina suti 285 kutista rikhurin. Dios, mana yupay atina angelesta kamachichkasqantataq rikuchin.

▪ Anaqa, iskay kaq mañakuyninta, Elcanawan, Samuelta Diosta yupaychanapaq toldopi qhipakunanpaq pusaptinku ruwarqa. Anap kusiyninqa, mana Peninata chʼinyachisqanmantachu, manaqa Jehovap bendicionninta japʼisqanmanta, jamurqa.

▪ Anaqa, hebreo qallupi, “waqrayqa Jehovapi jatunchasqa kachkan”, nirqa. Chayta nispaqa, torop waqrasninpi may kallpayuq kasqanta, ichá yuyachkarqa (1 Samuel 2:1, NM). Wak parlaypiqa, ‘Dios kallpachasqanta’ nichkarqa.

▪ Diospa ‘akllasqan’ nispaqa, juk jamuq akllasqa reymanta parlaschkan. Imaraykuchus, Anap uqharisqan rimayqa, wak chiqaspi, “mesías” nispa tikrachikun. Bibliapitaq, Ana chay rimayta, ñawpaqta uqharirqa (1 Samuel 2:10).

▪ Waranqa watasninmanjina, Jesuspa maman María, Anap mañakuyninmanta wakin rimaykunata, Jehovata jatunchananpaq uqharin (Lucas 1:46-55).

[28 paginapi dibujo/foto]

Anaqa, mana wawayuq kayta atisqanrayku may llakisqa kachkan. Peninataq, astawan llakichinanpaq tukuy imata ruwan

[28, 29 paginaspi dibujo/foto]

¿Anajina tukuy sunqu Diosmanta mañakuwaqchu?

[29 paginapi dibujo/foto]

Anaqa, Elip nisqanwan mana phiñakunchu