Skip to content

Skip to table of contents

Keta husik ema nia hanoin domina ita

Keta husik ema nia hanoin domina ita

Keta husik ema nia hanoin domina ita

EMA nia hanoin kona-ba hahalok neʼebé loos no la loos ka kona-ba buat neʼebé diʼak ka la diʼak la hanesan iha fatin ida ho fatin seluk. Ema nia hanoin kona-ba hahalok sira-neʼe mós troka nuʼudar tempu liu ba daudauk. Entaun, kuandu ita lee istória ruma husi Bíblia kona-ba buat neʼebé akontese iha tempu antigu, ita presiza hatene kona-ba ema nia hanoin no buat neʼebé sira hafolin iha tempu neʼebá duké sente katak sira-nia moris no hanoin hanesan deʼit ho ita-nian.

Porezemplu, hanoin toʼok kona-ba ideia rua neʼebé temi dala barak iha Eskritura Lia-Gregu. Neʼe mak buka atu hetan hahiʼi husi ema seluk no hetan moe. Atu komprende diʼak liután eskritura sira neʼebé koʼalia kona-ba hetan hahiʼi no hetan moe, ita tenke hanoin didiʼak oinsá mak ema iha tempu neʼebá haree kona-ba ideia sira-neʼe.

Hahalok neʼebé ema hafolin iha Jesus nia tempu

Matenek-naʼin ida hatete: “Iha kultura husi ema gregu, ema roma, no ema judeu, buat neʼebé importante liu ba sira mak atu hetan hahiʼi no sira lakohi duni atu hetan moe. Ema uza moris tomak ka prontu atu mate hodi bele hetan hahiʼi, hetan naran-boot, no atu ema respeitu sira.” Tanba iha hanoin hanesan neʼe, fasil ba sira atu tuir deʼit ema seluk nia hanoin.

Iha naran-boot, pozisaun aas, no hetan hahiʼi mak importante ba sira tanba sira-nia kultura mak hafolin liu ema ida-idak tuir sira-nia pozisaun, hahú husi ema-boot toʼo atan sira. Ema ida bele sente katak nia iha folin se nia simu hahiʼi husi ema seluk. Ema ida simu hahiʼi iha ema seluk nia oin kuandu nia hatudu hahalok neʼebé ema barak simu. Ema sente katak sira neʼebé iha rikusoin barak, iha serbisu diʼak ka iha pozisaun aas merese atu simu hahiʼi. Ema mós hetan hahiʼi kuandu nia halo hahalok diʼak ka nia sai diʼak liu fali ema seluk iha buat ruma. Maibé se ema ida hetan moe, ema sei hatún ka goza nia iha ema barak nia oin. Buat neʼebé halo ema hetan moe mak laʼós tanba nia rasik nia laran mak duun nia, maibé tanba ema barak hakribi nia.

Kuandu Jesus koʼalia kona-ba ema ida neʼebé hetan tuur-fatin “iha meza ulun” ka “tuur iha fatin ikus liu” iha festa ruma, ida-neʼe kona-ba hetan hahiʼi ka moe tuir sira-nia kultura iha tempu neʼebá. (Lc 14:8-10) Iha Bíblia laran temi katak ba dala rua Jesus nia dixípulu sira haksesuk malu kona-ba “sé mak boot liu iha sira leet”. (Lc 9:46; 22:24) Hodi halo nuneʼe sira hatudu sai buat neʼebé ema barak hanoin mak importante iha tempu neʼebá. No mós, ulun-naʼin relijiaun sira neʼebé foti-an haree Jesus nia serbisu haklaken nuʼudar buat ida neʼebé hamoe sira no kontra sira-nia pozisaun. Sira diskute malu ho Jesus iha ema barak nia oin tan buka atu hamoe nia, maibé sira nunka hetan susesu.—Lc 13:11-17.

Iha Jesus nia tempu, ideia ida tan neʼebé ema judeu, ema gregu, no ema roma hanoin katak sei hamoe loos sira mak kuandu “ema kaer toman no duun sira iha ema barak nia oin kona-ba sala ruma”. Buat neʼebé halo ema ida la iha folin mak kuandu ema kesi nia liman ain ka hatama nia ba komarka. Ema ida neʼebé hasoru situasaun hanesan neʼe sei sente moe loos iha ninia kolega, família no komunidade nia oin, maski karik nia la halo krime ruma. Buat aat neʼebé akontese ba nia sei hafoʼer nia naran-diʼak no bele halakon ninia respeitu ba nia an rasik no bele estraga ninia relasaun ho ema seluk. Buat neʼebé aat liután neʼebé hamoe nia mak kuandu ema kolu nia hatais no baku ho xikote. Kastigu hanesan neʼe book ema seluk atu odi no goza nia hodi halakon nia respeitu hotu.

Maibé kastigu neʼebé aat liu hotu neʼebé hamoe ema mak hetan kastigu-mate iha ai-riin leten. Hodi koʼalia kona-ba kastigu hanesan neʼe, matenek-naʼin ida naran Martin Hengel esplika: “Neʼe mak kastigu ba atan sira. No ida-neʼe hafoʼer ema nia naran, haterus no hamoe duni ema neʼe.” Iha situasaun hanesan neʼe, ema barak hanehan família no kolega husi ema neʼebé hetan kastigu atu nega ema neʼe tan nia hamoe sira. Tanba Kristu mate iha dalan hanesan neʼe, klaru katak ema sei goza no hatún sira neʼebé hakarak atu sai ema kristaun iha tempu neʼebá. Ita bele fiar katak tuir ema barak nia hanoin, sira neʼebé hili atu halo tuir ema neʼebé hetan kastigu-mate iha ai-riin mak hatudu hahalok neʼebé bulak. Apóstolu Paulo hakerek: “Ami haklaken Kristu neʼebé mate iha krús [“ai-riin”, MF], neʼebé sai fatuk sidi ba ema judeu sira no buat bulak ba ema gregu sira.” (1 Kor 1:23) Oinsá mak ema kristaun iha tempu neʼebá tahan hasoru susar sira-neʼe?

Ema kristaun nia hanoin la hanesan ho mundu

Ema kristaun iha apóstolu sira-nia tempu halo tuir lei sira no hakaʼas an atu sees husi halo hahalok sala neʼebé sei hamoe sira. Apóstolu Pedro hakerek: “Haree bá katak imi ida la terus tanba nia oho ema, ka tanba nia naʼok-teen, ka ema aat.” (1 Ped 4:15) Jesus fó-hatene nanis katak ninia dixípulu sira sei hetan terus tan nia naran. (Joao 15:20) Pedro hakerek: “Ema ruma terus karik tanba nia sarani, nia la bele moe. Nia sei hahiʼi Maromak tan naran neʼe.” (1 Ped 4:16) Dixípulu sira la sente moe kuandu hetan terus nuʼudar ema kristaun, no ida-neʼe hatudu katak sira la tuir ema barak nia hanoin kona-ba buat neʼebé importante ba sira.

Ema kristaun la husik ema seluk nia hanoin atu domina sira-nia moris. Iha Jesus nia tempu ema barak hanoin katak atu iha Mesias ida neʼebé hetan kastigu iha ai-riin mak ideia neʼebé beik loos. Hanoin hanesan neʼe bele book duni ema kristaun atu halo tuir deʼit ema nia ideia. Maibé atu hatudu sira-nia fiar ba Jesus nuʼudar Mesias, sira tenke halo tuir nia maski ema goza sira. Jesus hatete: “Ema neʼebé moe kona-ba haʼu no haʼu-nia liafuan sira iha otas maksalak no foʼer neʼe nian, Oan-Mane mós sei moe kona-ba nia wainhira nia mosu mai iha nia Aman nia kmanek ho nia anju santu sira.”—Mc 8:38.

Ohin loron, ema mós karik book ita atu husik ita-nia fiar kristaun nian. Ita bele hetan ida-neʼe husi kolega eskola, viziñu, ka kolega sira neʼebé koko tenta ita atu halo sala-foʼer, bosok, ka halo atividade ruma neʼebé la loos. Ema sira-neʼe karik koko atu halo ita sente moe tanba ita moris tuir matadalan neʼebé loos. Entaun, ita tenke halo saida?

Banati-tuir sira neʼebé la moe

Atu laran-metin nafatin ba Maromak Jeová, Jesus tenke tahan terus toʼo hetan kastigu-mate iha dalan neʼebé aat tebes. “Nia simu krús [“ai-riin terus nian”, MF], la hodi moe.” (Ebr 12:2) Jesus nia inimigu sira basa nia, tafui ba nia, kolu nia hatais, baku nia ho xikote, tara nia iha ai-riin, no goza nia. (Mc 14:65; 15:29-32) Maski sira koko atu hamoe no hatún nia, maibé nia la moe. Nia la rende an maski ema fó terus ba nia iha dalan sira-neʼe. Tanbasá? Jesus hatene katak iha Maromak Jeová nia matan nia iha folin boot, no nia la hanoin atu buka glória husi ema. Maski Jesus mate hanesan atan ida, Maromak Jeová fó glória ba nia hodi halo nia moris-hiʼas fali no fó ba nia pozisaun neʼebé espesiál iha ninia sorin loos. Filipe 2:8-11 hatete: “[Kristu Jesus] haraik an hodi halo tuir toʼo mate, mate iha krús [“ai-riin terus nian”, MF]. Tan neʼe, Maromak foti nia hodi fó ba nia naran ida neʼebé boot liu naran sira hotu, atu nuneʼe, ba Jesus nia naran, ain-tuur sira hotu hakneʼak, iha lalehan, iha rai, iha mate sira leet, no nanál tomak haklaken katak Kristu Jesus mak Naʼi, ba Aman Maromak nia glória.”

Jesus komprende katak hodi mate iha ai-riin leten mak moe boot. Nia hanoin barak kona-ba hafoʼer ninia Aman nia naran tanba ema duun katak nia hatete aat Maromak. Jesus husu Maromak Jeová atu halakon tiha susar neʼe. Nia harohan: “Hasai tiha kalis ida-neʼe husi haʼu.” Maski nuneʼe, Jesus nafatin hakruʼuk an atu halo tuir Maromak nia hakarak. (Mc 14:36) Jesus tahan hasoru susar hotu hodi la moe. Tuir loloos, ema neʼebé sente moe iha situasaun hanesan neʼe mak ema neʼebé tuir deʼit hanoin no ideia husi kultura iha tempu neʼebá. Jesus laʼós ema hanesan neʼe.

Ema mós kaer no baku Jesus nia dixípulu sira. Terus sira-neʼe hamoe sira iha ema barak nia oin. Ema la respeitu sira no hakribi sira. Maibé, sira la dada an. Dixípulu neʼebé loos la simu ema nia ideia no ema nia hanoin kona-ba buat neʼebé bele hamoe sira. (Mt 10:17; Apos 5:40; 2 Kor 11:23-25) Sira hatene katak sira presiza ‘kaer sira-nia krús [“ai-riin terus nian”, MF] loron-loron nian hodi tuir Jesus’.—Lc 9:23, 26.

Oinsá ho ita ohin loron? Maski buat neʼebé mundu hanoin katak beik, la iha kbiit, no la iha folin, maibé iha Maromak nia haree buat sira-neʼe mak matenek, iha kbiit, no iha folin. (1 Kor 1:25-28) Klaru katak atu husik ema nia hanoin iha mundu neʼe domina ita mak hahalok neʼebé beik duni!

Ema neʼebé hakarak atu hetan hahiʼi husi ema seluk hafolin duni buat neʼebé mundu hanoin kona-ba sira. Iha parte seluk, hanesan Jesus no ninia dixípulu sira iha tempu uluk, ita hakarak Maromak Jeová simu ita nuʼudar ninia Belun. Entaun, ita sei hafolin buat neʼebé Maromak hafolin no ita sei simu ninia hanoin kona-ba buat neʼebé lori moe boot.

[Dezeñu iha pájina 4]

Jesus la simu mundu nia hanoin kona-ba buat neʼebé lori moe boot