¿Kunjamsa Jesusax Diosan chiqapätap uñachtʼayäna?
¿Kunjamsa Jesusax Diosan chiqapätap uñachtʼayäna?
“Diosasti Jesucristoruw juchan pagopjama uchi, jupan jiwäwip layku qhispiyasiñax utjañapataki, iyawsäwi tuqi. Taqi akanakasti lurasiwa [...] jiwasanakar uñachtʼayañataki jupax chiqapätapa.” (ROM. 3:25, 26.)
1, 2. 1) ¿Bibliarjamax kunjamansa jaqinakax jikxatasipxi? 2) ¿Kuna jisktʼanakarus aka yatichäwin qhanañchasiskani?
KUNJAMSA Adanampi Evampix Edén huertan Diosar kutkatasipxäna ukxa taqiniw yattanxa. Ukham kutkatasisaxa, ¿kunarus aptʼawayapxistu? Bibliax akham siwa: “Kunjämatix mä sapa jaqi tuqi juchax aka uraqir mantankixa, ukat jiwax uka jucha laykurak utjixa, ukhamarakiw jiwax taqi jaqirux katuntawayi juchachasitap layku” sasa (Rom. 5:12). Ukhamax taqinis juchar katuyatätanwa, sum lurañ munkasas awisax pantjastanwa, ukatwa perdón jikxatañatakix Diosar achiktʼastanxa. Apóstol Pablos ukhamaw jikxatasïna, ukatwa akham säna: “Janirakiw kuna asktix munkta ukxa lurkti, jan ukasti kunatix jan walïki ukakwa lurta. [...] ¡Kunakïkta nayaxa!” sasa (Rom. 7:19, 24).
2 Ukampis ¿kunatsa Jesusax jucharar jaqinak taypin jan juchani yuriwayi? ¿Kunatsa bautisasïna? ¿Ukat kunjamsa sarnaqatapampix Diosan chiqapätap uñachtʼayäna? Ukatxa, ¿kunsa jiwatapampix jikxatawayi? Uka jisktʼanakaruw aka yatichäwin qhanañchasiskani.
Diosax janiw chiqapäkiti sapxänwa
3. ¿Kunjamsa Supayax Evar sallqjäna?
3 Nayra awk taykasaxa, Diosan Apnaqäwipar atinisiñat sipansa, ‘nayra dragonan’, mä arunxa, ‘Supaya, Satanasan’ apnaqatäñwa ajlliwayapxi (Apo. 12:9). ¿Kunatsa Adanampi Evampix ukhamar purtʼasiwayapxi? Diosax janiw chiqapar apnaqirïkiti sasaw Supayax säna, ukatwa Evar akham jisktʼäna: “¿Ukhamax Diosax sapxtamti: ‘Janiw kawkïri quqan achunakapsa manqʼapxätati’ sasa?”. Evasti akham sänwa: “Kawkïri quqan achupatsa manqʼasipkakiristwa, chika taypinkki uka quqan achunakapakwa janix manqʼapkiristtixa. Diosasti sapxarakituwa: ‘Janiw uka quqan achupxa manqʼapxätati ni llamktʼapxätasa. Manqʼapxäta ukhasti jiwapxataw’ sasa”. Supayasti “janiw jiwapkätati”, Diosax kʼariwa sarakïnwa. Ukatsti, suma jakasiñatsa Diosax jarkʼkaspa ukham amuyayäna. Ukat akham sarakïnwa: “Quqan achunakapata manqʼapxasma ukkhax yatipxasmawa kunatix askïki, ukhamarak ñanqhäki ukanakxa, ukatsti Diosjamäpxasmawa” sasa (Gén. 3:1-5).
4. ¿Kunjamatsa Supayax jaqinakar apnaqañ qalltawayi?
4 Uka arunakampixa, Diosat jithiqtasin jumanakpach apnaqasipxätaxa, jukʼamp sumaw sarnaqapxäta sañwa Supayax munaskäna. Uka arunak istʼasaxa, Diosax chiqaparuw taqi kunsa sum apnaqi sasaw Adanax sañapäna, ukampis warmipar istʼasaw Diosan jarkʼat quqan achup manqʼantarakïna. Ukhamaw Adanax juchar purisin Diosat jayarstʼäna, ukat taqi wawanakaparuw juchampir jiwañampir katuyawayistu. Ukatwa jaqinakax ‘akapach diosanʼ jan ukax Supayan apnaqatäpxi (2 Cor. 4:4; Rom. 7:14).
5. 1) ¿Kunjamsa Jehová Diosax arunakap phuqäna? 2) ¿Diosax kuna suytʼäwsa Adanan wawanakapar churawayi?
5 Jehová Diosax kuntï siski ukanakxa phuqapuniwa. Ukatwa Adanampi Evampix Diosan arunakaparjamax jiwañar puriwayapxi (Gén. 3:16-19). Ukampis Diosan amtapax janiw ukharuki tukuskänti. Adanampir Evampir juchañchasax wawanakaparux mä suytʼäwi churäna. Mä Wawaw utjani sasaw Diosax säna, uka Wawax Supayan kayut achjatas uñjasiñapäkchïnxa, qhipatxa jupaw Supayar pʼiqit takxatañapäna (Gén. 3:15). Uka Wawax Jesucristow sasaw Bibliax qhanañchi, ukat jupaw ‘Supayan luratanakap tʼunjiri juti’ sasaw saraki (1 Juan 3:8). Ukampis ¿kunjamsa Jesusax sarnaqatapampisa jiwatapampisa Jehová Diosan chiqapätap uñachtʼayäna?
Kunatsa Jesusax bautisasïna
6. ¿Kunatsa Jesusax jan juchani yurïna?
6 Adanax janïr juchanïkäna ukham jan juchani jaqiw Jesusax saytʼañaparakïna, ukwa Jehová Diosax munäna (Rom. 5:14; 1 Cor. 15:45). Ukatwa Jesusax jan juchani yuriñapäna. Ukampis ¿kunjamatsa Jesusax jucharar jaqinak taypin jan juchani yuriwayi? Gabriel angelax akham sasaw Mariar säna: “Qullan ajayuw jumxaru jutani, ukatsti alaxpach Diosan chʼamapaw mä qinayjam jumarux imxattätam. Ukatwa naskan uka wawax Diosatak yaqhachatäni, ukatsti Diosan Wawapa satarakïniwa” sasa (Luc. 1:35). Mariax uka arunak Jesusar yatiypachänwa. ¿Kunatsa ukham sistanxa? Kunapachatï Joseyampi Mariampix templonkaskir Jesusar jikxatapxäna ukhaxa, Jesusax akham sänwa: “¿Janit yatipkta nayax Awkixan utapankañaxxa?” sasa (Luc. 2:49). Ukhamasti, Jesusax jiskʼatpachwa Diosan wawapätapxa yatpachäna. Ukatwa jupax Jehová Diosan chiqapätap uñachtʼayañ wal munäna.
7. ¿Jesusax kuna askinaksa Diosar luqtañapäna?
7 Jesusax Diosan arunakapat walpun yatxatañ munäna, ukatwa tantachäwinakarux jan qhiparas sarirïna. Jan juchanjamax wali chʼikhïnwa, ukatwa Hebreo Arut Qullan Qillqatanak liytʼasax jankʼaki yatiqirïna (Luc. 4:16). Ukatxa, jan juchani cuerponirakïnwa, jupakiw jaqinak layku luqtasirakispäna. Kunapachatï bautisaskäna ukhaxa, kuntï Salmo 40:6-8 qillqatan siskäna uka arunak amtasaw Diosat mayisirakpachäna (Luc. 3:21; Hebreos 10:5-10 liytʼasiñapawa). *
8. ¿Kunatsa Juanax Jesusar jan bautisañ munkäna?
8 Qalltanxa, Juanax janiw Jesusar bautisañ munkänti. ¿Kunatsa? Amtañäni, Moisesan katuqat Leyinak pʼakintasin juchanakapat arrepentisitanakap uñachtʼayañatakiw judionakax Juanampi bautisayasir sarapxirïna. Ukampis Jesusan jan juchanïtapxa, familiarapjamax Juanax sum yatïna, ukatwa jan bautisañ munkänti. Ukampis Jesusax bautisasiñpunwa munäna, ukatwa akham säna: “Wakisiw Diosan munañap phuqhañasaxa” sasa (Mat. 3:15).
9. ¿Kunsa Jesusax bautisasitapampi uñachtʼayäna?
9 Jesusatakix Diosan munañap phuqañapuniw nayrankäna. Mä arunxa, kuntï Mesiasjam lurañapäkäna ukanak phuqañapänwa, jan juchan cuerpopsa sacrificiot luqtañapäna (Isaías 53:5, 6, 12 liytʼasiñapawa). Amtañäni, Adanjam jan juchani jaqïsaxa, jan juchani wawanakajampiw sum jakasïxa sasaw Jesusax amtaspäna. Ukampis janiw jupax ukanak thaqkänti, jan ukasti, kuntï aka Uraqin phuqañapäkäna ukaruw chuym uchäna. Ukhamaxa, Awkipan munañap phuqañatakiw bautisasïna, kunanaktï Mesiasjamax phuqañapäkäna, ukanak lurañatakiw uñstäna. Janiw Jehová Diosar jakäwi katuyasitap uñachtʼayañataki bautisaskänti, jupax Diosar katuyat markankirïnwa.
10. ¿Diosan munañaparjamax kunanaks Mesiasax lurañapäna, ukat kunjam chuymampis phuqäna?
10 Jesusax iyaw sasaw Diosan munañap phuqäna. Diosan Apnaqäwipatsa taqi chuymaw yatiyäna ukat yatichäna, arkirinakaparus uka pachpa lurapxañapatakiw wakichawayarakïna. Ukatxa, uñisirinakapan tʼaqhisiyatasa ukat jiwayatasa, taqi chuymaw Jehová Diosan chiqapätapsa ukat taqi kunxar Munañanïtapsa uñachtʼayäna, chiqansa jupax ukatakiw bautisasïna. Maysa tuqitxa, Jesusax Awkipar wal munasirakïna, ukatwa munañapsa taqi chuym phuqäna ukat jiwañkamas luqtarakïna (Juan 14:31). Ukatsti, kunjamsa jaqinakar juchampit jiwañampit Dios nayraqatan qhispiyaspäna uk yatisax wal kusisirakpachäna. Ukampis ¿Diosan ajllitati Jesusax taqi ukanak lurpachäna?
11. ¿Kunjamsa Jehová Diosax Jesusar ajllitap uñachtʼayäna?
11 Jesusax Awkipan katuqataw taqi ukanak luräna sasaw Mateo, Marcos, Lucas ukat Juan libronakax qhan uñachtʼayistu. Kunapachatï Jesusax Jordán jawir umat bautisasisin mistxäna ukhaxa, ‘mä palomar uñtataw qullan ajayux alaxpachat saraqanïna’ sasaw Bautisir Juanax säna. Ukatxa, akham sarakïnwa: “Uka Qullan Ajayusti jupxaruwa saytʼaraki. [...] Nayaw uñjta, nayarakiw testigötxa, jupax Diosan wawapätapa” sasa (Juan 1:32-34). Ukatxa, Jehová Diosax akham sasaw säna: “Akawa munat Wawaxaxa, kawkïrirutix nayax ajllista ukaxa” sasa (Mat. 3:17; Mar. 1:11; Luc. 3:22).
Jiwañkamaw Diosar luqtawayi
12. ¿Bautisasisax kunanaksa Jesusax kimsa mara chikatanix lurawayi?
12 Jesusax bautisaskäna uka qhipatxa, kimsa mara chikataniw Awkipan chiqapätapsa ukat taqi kunxar Munañanïtapsa yatichäna. Israel markan wali jayanak qarin qarin sarkasas Diosan arunakapat yatichapunirïnwa (Juan 4:6, 34; 18:37). Ukatsti, usutanaksa kʼumaraptayäna, manqʼat awtjatanakarus manqʼa churäna ukat jiwatanaksa jaktayänwa. Ukanakampixa, kunanaksa Apnaqirjamax jutïrin lurani ukwa uñachtʼayäna (Mat. 11:4, 5).
13. ¿Jesusan arunakaparjamax kunsa Diosar nayraqat mayiñasa?
13 Ukampisa, Jesusax janiw milagronakapatsa ni yatichäwinakapatsa jachʼañchaskänti, jan ukasti, altʼat chuymampiw Jehová Diosar jachʼañchayäna. Jiwasax jupat yatiqasiñasawa (Juan 5:19; 11:41-44). Ukat kunsa Diosat nayraqat mayisiñasa, uksa yatichawayarakïnwa. Nayraqatxa, Diosan Jehová sutipa ‘jachʼañchasiñapataki’ mayiñasawa. Ukatxa Supayan apnaqat aka ñanqha pachar tukjasin ‘munañamampi apnaqapxita’; “munañamasti luratäpan akapachanxa, kunjämatï alaxpachana luratäki ukhama” sasin mayisiñasarakiwa (Mat. 6:9, 10).
14. Jesusax janis juchanïkchïnxa, ¿kunatsa Awkipan munañap phuqañax jupatakix chʼamakïna?
14 Jiwañapax niya jakʼankxäna ukhaxa, kunjamaksa Diosan munañap phuqäxa sasaw Jesusax wal llakispachäna. Jupatix jiwañkam jan aguantkaspäna ukhaxa, ¿kunjamsa Awkipar uñjayaspäna? ¿Diosan amtanakapas phuqasispänti? Ukatwa jiwañapatak phisqüru faltkipan akham sasin Diosar mayispachäna: “Jichhax wali llaktʼatätwa; ¿kamsäsa? ¿‘Awki, qhispiyita kunatix jichhax paskitani ukat’ säti? Ukhamäñapatakipuniw nayax jutta” sasa. Jaqjamax walpun chuymapan llaktʼaspachäna. Ukampis kunatix wali wakisirïki ukaw jupatakix nayrankäna. Ukatwa Diosar akham säna: “Awkiy, sutimax jachʼañchatäpan” sasa. Diosasti akham sarakïnwa: “Nayax jachʼañchawayxtwa, wasitampis jachʼañchaskakïwa” sasa (Juan 12:27, 28). Jïsa, Awkipan munañap phuqañ layku jiwañxa janiw Jesusax axsarkänti; janiw akchʼas Diosan chuymap pʼakintañ munkänti. Janipuniw jichhakamax khitis ukham uñjasiwaykiti. Ukat uka chʼamañchkir arunak istʼasaxa, Awkijan taqi kunxar Munañanïtapsa ukat chiqapätapsa sumpun uñachtʼayäxa sasaw chʼamachaspachäna. Uka amtapxa phuqawayapuniwa.
¿Kunsa jiwatapampix jikxatawayi?
15. ¿Kunatsa Jesusax “taqi kunaw phuqhasxi” sasin jiwawayxäna?
15 Jesusax akham sasaw taqhisiñ lawan jiwawayxäna: “Taqi kunaw phuqhasxi” sasa (Juan 19:30). Bautisasitapat jiwañapkamax kimsa mara chikataniw Awkipan yanaptʼatax wali muspharkañanak lurawayäna. Ukat kunapachatï jiwxäna ukhaxa, uraqiw khathatïna, uk uñjasax akham sasaw chʼakkatayañapäkäna uka soldadox säna: “Chiqpachapuniw aka jaqix Diosan Yuqapäpacha” sasa (Mat. 27:54). Diosan Yuqapätwa sipanwa Jesusar wal tʼaqhisiyapxäna, uk uñjasaw uka soldadox ukham sispachäna. Jesusax janipuniw kunäkipansa Awkipat jithiqtkänti, ukat axtañ Supayan wali kʼarïtapsa qhan uñachtʼayarakïna. Amtañäni, Diosan luqtirinakapatxa, akham sasaw uka Supayax säna: “Mä jaqixa jakañapa qhispiyasiña laykuxa kunsa lurakispawa” sasa (Job 2:4). Ukampis ¿kunsa Jesusax jiwañkam aguantasax uñachtʼayäna? Adanampi Evampitakixa Supayan yantʼapar atipañax janiw chʼamäkänti. Ukat luratanakapampisa jiwatapampisa, Awkipax taqi kunxar Munañani ukat chiqap Diosätapwa uñachtʼayarakïna (Proverbios 27:11 liytʼasiñapawa). * Ukat ¿kunsa jiwatapampix jikxatawayaraki?
16, 17. 1) ¿Kunatsa Diosax nayra luqtirinakaparux askit uñjäna? 2) ¿Jiwañkam aguantasax kunsa Jesusax katuqawayi, ukat kunsa jichhax luraski?
16 Aka Uraqin Jesusat nayra jakir Diosan luqtirinakapatakixa, ¿kunas utjani? Uka aski jaqinakax jaktanipxaniwa (Isa. 25:8; Dan. 12:13). Ukampis ukatakix mä sacrificiow utjañapa sasaw taqi kun chiqapar uñjiri Qullan Jehová Dios Awkisax säna. Bibliax akham qhanañchi: “Diosasti Jesucristoruw juchan pagopjama uchi, jupan jiwäwip layku qhispiyasiñax utjañapataki, iyawsäwi tuqi. Taqi akanakasti lurasiwa [...] jiwasanakar uñachtʼayañataki jupax chiqapätapa, jichhasti pachpakïskiwa khitinakatix Jesucristor iyawski ukanakar jupampïñataki katuqasinxa” sasa (Rom. 3:25, 26). *
17 ¿Jiwañkam aguantasax kunsa Jesusax Awkipat katuqawayi? Nayraqatxa Jehová Diosaw jaktayäna, ukat kupïxaparuw alaxpachan quntʼayasi. Jichhaxa mä angeljamaw alaxpachan wali sum jakasxi, janipuniw mayampis jiw uñtʼxaniti (Heb. 1:3). Ukat niyakixay alaxpachan Jilïr Sacerdotjam apnaqaskchixa, jupan yanaptʼataw arkirinakapax Diosan chiqapätap aka Uraqin qhanañchasipki. Ukat khitinakatix ukarjam taqi chuyma phuqapkani ukanakatakixa, walja bendicionanakaw utjani. ¿Janit uk yatiñax wali askïki? (Salmo 34:3 ukat Hebreos 11:6 liytʼasiñapawa.)
18. ¿Kuna tuqitsa jutïr yatichäwin yatxataskañäni?
18 “Mä Wawaw utjani” sasaw Abel chachat aksarux Diosan nayra luqtirinakapax suyapxäna. Ukaw jupanakarux Diosamp sum apasiñ yanaptʼäna. Kunjamsa uka Wawax jiwañkam aguantasax “akapachan juchap qʼuma[chaspäna]” ukxa Jehová Diosax sum yatïna (Juan 1:29). Ukat Jesusan luqtasitapatxa, ¿kuna bendicionanaksa jichhürunakansa katuqsna? (Rom. 3:26.) Uka tuqitwa jutïr yatichäwin yatxataskañäni.
[Qhanañchäwinaka]
^ Hebreos 10:5-10 qillqatan siski uka arunakxa, Salmo 40:6-8 Septuaginta qillqatatwa Pablox apsutayna. Griego arur jaqukipat qillqatanwa “cuerpoxa wakichtaxa” siski uka arunakax uñsti. Jichhax uka arunakani Hebreo Arut Qullan Qillqatanakax janiw utjxiti.
^ Proverbios 27:11 (NM): “Munat wawaxay, yatiñanïmaya, nayarux kusisiyitätawa; ukhamatwa arsusïxa nayar tuqirinakarusa”.
^ “Aka revist liytʼirinakan jisktʼäwinakapa” siski ukwa 6 ukat 7 jananakan uñxattʼäta.
¿Qhanañchtʼasmati?
• ¿Kunjamsa Diosan chiqakankañapar qallasipxäna?
• ¿Jesusan bautisasitapax kuns uñachtʼayäna?
• ¿Kunsa Jesusax jiwatapampix jikxatawayäna?
[Jisktʼanaka]
[9 janan fotopa]
¿Jesusan bautisasitapax kuns uñachtʼayäna?