Muswelo Utumbijanga Yesu Boloke Bwa Leza

“Yewa wātongela Leza ke kipwanino kya mu lwitabijo lwa mu mashi andi [Kidishitu], mwālombwela boloke bwandi.”—LOMA 3:25.

1, 2. (a) Lelo Bible witufundija bika pa ngikadila idi’mo bantu? (b) Le i bipangujo’ka bisa kubandaulwa mu kino kishinte?

 NSEKUNUNI ya Bible itala pa butomboki bwa mu budimi bwa Edena i miyukane senene. Batwe bonso tufikilwanga na bibi bilupukile ku bubi bwa Adama enka na mokishintulwidilwe mu bino binenwa bya amba: “Monka mwatwelele bubi panopantanda ku muntu umo, ne lufu nalo ponka pa bubi, mo monka mwasambakanine lufu ku bantu bonso, mwanda abo bonso bapīle mambo.” (Loma 5:12) Nansha byotwikankila’ko kulonga byoloke, tuponenanga’nka mu bilubo byotusakilwa kulekelwa na Leza. Nansha ke mutumibwa Polo wādidile amba: “Kiyampe kyo nswile nkilonga’kyopo, ino bubi bo nkisweleko e bo nonga. Yō! Yo! nanshi ne muntu wa malwa!”—Loma 7:19, 24.

² Kwikala kotwikele ba bubi i kulupule bino bipangujo bya mvubu: Lelo byābwanikile namani Yesu wa Nazala abutulwe kwampikwa kupyana bubi, ne mwanda waka wābatyijibwe? Le Yesu wātumbije namani boloke bwa Yehova mu būmi bwandi? Kya mvubu kutabuka i kino, lelo lufu lwa Kidishitu lwāfikidije bika?

Kulwibwa kwa Boloke bwa Leza

3. Le Satana wāongwele Eva namani?

³ Bambutwile betu babajinji, ba Adama ne Eva, bāpelele kwampikwa ñeni bubikadi bwa Leza ne kwitabija kuludikwa na “yewa nyoka wa kala na kalā, wakutelwa dya bu-dyabola ne dya bu-Satana.” (Kus. 12:9) Tutalei mobyāpityile. Satana waālakene boloke bwa Yehova Leza pa muswelo wandi wa kuludika. Waālakene na kwipangula Eva amba: “Lelo i nankyo nanshi Leza wanene’mba: Kemukadyako ku mityi yonso, shi mityi ka, shi mityi ka, idi mu budimi’ni, a? Eva wāpituluka mu kijila kya Leza kilombola patōkelela amba kebafwaninwepo kutenga ku mutyi kampanda kutyina’mba bakafwa. Kupwa Satana wālombola amba Leza i mbepai. Dyabola wānena’mba: Mhm, binebine kemukafupo.” Ebiya wāongola Eva kusaka akulupile amba Leza wibafile kintu kimo kiyampe na kumulombola’mba shi udye kino kipa, usa kwikala pamo bwa Leza, ne kwikala mwana-pabo.—Ngal. 3:1-5.

4. Lelo bantu bātwelele namani mu bubikadi bubi bwa Satana?

⁴ Mungya bino binenwa, Satana wādi ufwatakanya amba bantu bakekala na nsangaji shi beludika abo bene kwampikwa kuludikwa na Leza. Pa kyaba kya kukwatakanya lupusa lwa bubikadi bwa Leza, Adama wāivwana wandi mukaji ne kudya wadya kipa kijidikwe. Penepa Adama wajimija bubwaninine bwandi kumeso a Yehova ne kwitutweja mu lupungu lubi lwa bubi ne lufu. Ponka’po, bantu bātwela mu bubikadi bubi bwa Satana, “Leza wa panopantanda.”—2 Kod. 4:4; Loma 7:14.

5. (a) Lelo Yehova wālombwele namani amba kinenwa kyandi i kya bine? (b) Lelo Leza wāpele lutundu lwa Adama ne Eva lukulupilo’ka?

⁵ Yehova pa kulama kinenwa kyandi kyambulwa kubepa wātyibile ba Adama ne Eva mambo a lufu. (Ngal. 3:16-19) Ino kino ke kishintululapo amba mpango ya Leza yādi ya kukankalwa. Kulampe kwine! Yehova pa kutyibila ba Adama ne Eva mambo wāpele lukunwa lwabo lwalondele’po lukulupilo lwa kutendelwa. Wālongele namino na kusapula mpango  yandi ya kusangula “lukunwa” lwādi lwa kusanshijibwa ku kapondo na Satana. Inoko kilonda kya ku kapondo kya luno lukunwa lwalailwe pa kukoma lwādi lwa ‘kukansanshija [Satana] ku mutwe.’ (Ngal. 3:15) Bible ulombola bivule pa uno mwanda na kunena binenwa bilonda’ko bitala padi Yesu Kidishitu bya amba: “E po pa mwanda pāsokwedilwe Mwana Leza’mba, ōne mīngilo ya dyabola.” (1 Yoa. 3:8) Ino le mwiendelejo wa Yesu ne lufu lwandi byātumbije namani boloke bwa Leza?

Mushintulwila Lubatyijo lwa Yesu

6. Le kika kituyukija amba Yesu kāpyenepo bubi bwa Adama?

⁶ Yesu pa kutama wādi udingakene biyampe na Adama mubwaninine. (Loma 5:14; 1 Kod. 15:45) kino kishintulula amba Yesu wādi wa kubutulwa mubwaninine. Lelo kino kyādi kya kubwanika namani? Mwikeulu Ngabudyele wāshintulwidile biyampe Madia inandya Yesu amba: “Mushipiditu Sandu ukakwilako ne bukomo bwa Wamūlumwine-bukakuputa, ino kadi kyakubutulwa kikola kikatelwa ke Mwana Leza.” (Luka 1:35) Mobimwekela Yesu pādi ukidi mwanuke Madia wāmulombwele myanda imoimo yālongekele pa kubutulwa kwandi. Ino kyaba kimo ba Madia ne Yosefa shandi wa bulelwa pa kumutana mu njibo ya Leza, uno mwana mutyetye wēbepangwile amba: “Lelo kemuyūkilepo’mba kiñendelemo’mba ngube mīngilo ya Tata’ni?” (Luka 2:49) Bine Yesu wādi wiyukile tamba pa bwanuke amba i mwanā Leza. Kutumbija boloke bwa Leza kyādi kintu kya mvubu kwadi.

7. Le i kintu’ka kya bulēme bukatampe kyādi ne Yesu?

⁷ Yesu wādi mute mutyima bininge ku bintu bya ku mushipiditu na kutanwa ku kupwila kitatyi ne kitatyi mwanda wa kutōta. Byaādi na ñeni mibwaninine, wādi ukwata byonso byaādi wivwana ne byaādi utanga mu Bisonekwa bya Kihebelu. (Luka 4:16) Kadi wādi na kintu kikwabo kya bulēme mpata—ngitu ya bumuntu mubwaninine yādi ya kwelwa bu kitapwa pa mwanda wa bantu bonso. Pa kubatyijibwa, Yesu wālombele, padi wādi ulangulukila ne pa binenwa bya bupolofeto bidi mu Mitōto 40:6-8.—Luka 3:21; Tanga Bahebelu 10:5-10. *

8. Mwanda waka Yoano Mubatyiji wādi kakankaja Yesu kubatyijibwa?

⁸ Dibajinji Yoano Mubatyiji wākankeje Yesu kubatyijibwa. Mwanda waka? Mwanda Yoano wādi ubatyija Bayuda lubatyijo lwa kwisāsa ku bubi bwabo bwa kujilula bijila. Byaādi ubutulwa na Yesu, Yoano wādi uyukile amba Yesu i moloke ne  kadipo na kya wisāshila. Yesu wāyukije Yoano amba i kimwendele’mo Aye kubatyijibwa. Yesu mwine wāshintulwile amba, “Ke-kintu kibetufwaninwa tufikije byonso byakoloka.”—Mat. 3:15.

9. Le lubatyijo lwa Yesu i kyelekejo kya bika?

⁹ Yesu, muntu mubwaninine pamo bwa Adama, wādi na bukomo bubwanya kubutula bantu babwaninine. Ino Yesu kāabilepo buno būmi bwa kumeso mwanda ke akyopo kyadi kimusakila Yehova kulonga. Leza wātumine Yesu pano pa ntanda mwanda wa kufikidija kyepelo kya bu Lukunwa lwālailwe, ke kya bu Meshiasa kadi. Mu kino kyepelo mubadilwa ne kupāna kwāpēne Yesu būmi bwandi bwa bu muntu mubwaninine bu kitapwa. (Tanga Isaya 53:5, 6, 12.) Kunena na bubine, lubatyijo lwa Yesu keludipo na nshintulwilo imo yonka na lwetu. Lwandi kelwādipo lwa kwipāna kudi Yehova, mwanda Yesu wādi kala mu muzo wa Isalela wādi mwipāne kudi Leza. Inoko, lubatyijo lwa Yesu kyādi kyelekejo kya kwilombola patōkelela amba usaka kulonga kiswa-mutyima kya Leza mungya mulombwela Bisonekwa bisambila padi Meshiasa.

10. Lelo kulonga kiswa-mutyima kya Leza kudi Meshiasa i kulonga bika, ne Yesu wēivwene namani pa kino?

¹⁰ Kiswa-mutyima kya Yehova kudi Yesu i kya kusapula myanda miyampe ya Bulopwe bwa Leza, kulonga bana ba bwanga, ne kwibateakanya ku mwingilo wadi wibatengele wa kulonga bana ba bwanga. Kwilombola patōkelela kwa Yesu i ne kwitabija kūminina kupangwapangwa ne lufu lwa masusu mwanda wa kukwatakanya bubikadi boloke bwa Yehova Leza. Yesu wāloelelwe kulonga kiswa-mutyima kya Leza ne wāsangedile mpata kupāna ngitu yandi bu kitapwa, mwanda wādi uswele Shandi wa mūlu binebine. (Yoa. 14:31) Kadi wāsangele pa kuyuka amba bulēme bwa būmi bwandi bubwaninine bukafutwa kudi Leza bu kikūlwa mwanda wa kwitukūla ku bupika bwa bubi ne lufu. Lelo Leza wāsangedile kuno kwitabija kwāitabije Yesu kusela bino biselwa bikatampe. Wasangedile’ko binebine!

11. Lelo Yehova wālombwele namani amba i mwitabije Yesu bu Meshiasa wālailwe, nansha bu Kidishitu?

¹¹ Balembi bonso baná ba Maevanjile i basapule bukamoni amba Yehova Leza wāitabije Yesu patōkelela kitatyi kyobamuvubwile mu Munonga wa Yodano. Yoano Mubatyiji ulombola amba: “Namwene aye Mushidipitu ūtuka mūlu bwa nkunda, wamutumba [Yesu] . . . Ami kumona namone ne kusapula kadi nasapula’mba: Uno ye aye Mwana Leza’wa.” (Yoa. 1:32-34) Ne kadi, enka penepa, Yehova wānena’mba: “Uno nandi i wami Mwana wakuswedibwa o ntokelwe pa mutyima.”—Mat. 3:17; Mako 1:11; Luka 3:22.

Wādi Mukōkele Kufika ne ku Lufu

12. Lelo i bika byālongele Yesu mu myaka isatu ne kipindi pa kupwa kubatyijibwa?

¹² Mu myaka isatu ne kipindi yālondele’ko, Yesu wipēne mu kufundija bantu myanda ya Shandi ne ya bubikadi boloke bwa Leza. Nansha byaādi ukōka pa kutyibulula Ntanda ya Mulao yonso mu bula ne mu bunkimbwa lwa panshi, ino i kutupu kintu kyāmukankeje kusapula bubinebine ne pa mfulo. (Yoa. 4:6, 34; 18:37) Yesu wādi ufundija bantu Bulopwe bwa Leza. Wālongele bingelengele bya kubelula babela, kudisha bibumbo bya bantu bādi na nzala, ne kusangula bafwe, mwanda wa kulombola Bulopwe byobukalongela bantu.—Mat. 11:4, 5.

13. Le Yesu wāfundije bika pangala pa milombelo?

¹³ Pa kyaba kya kwitumbikila bufundiji bwandi ne mingilo ya kundapa bantu, Yesu i mushiye kimfwa kya kutendelwa kya kwityepeja ne kupa Yehova ntumbo yonso. (Yoa. 5:19; 11:41-44) Kadi Yesu wāyukenye bintu bya kamweno byotufwaninwe kulomba mu milombelo.  Mu milombelo yetu, tufwaninwe kulomba amba dijina dya Leza, Yehova, “dijile kijila” ne amba bulopwe bwa Leza boloke bupingakene pa buludiki bubi bwa Satana, amba “Muswidile mutyima [wandi] mūlu ne panopantanda pene i monka.” (Mat. 6:9, 10) Kadi Yesu wētusoñenye tulongele mungya ino milombelo na kubadikila “bidi kusaka bulopwe bwa Leza, ne boloke bwandi kumo.”—Mat. 6:33.

14. Nansha byādi Yesu mubwaninine, mwanda waka byāmulombele kulonga bukomo pa kuvuija mwingilo wandi mu mpango ya Leza?

¹⁴ Yesu paāfwenene kubwipi na lufu lwandi lwa bu kitapwa, wājingulwile kiselwa kilēma kyaādi nakyo. Mpango ya Shandi ne ntumbo byādi bimanine pa muswelo wāuminine Yesu masusu ampikwa mambo ne kwipaibwa’ye lufu lusansa. Mafuku atano kumeso kwa lufu lwandi, Yesu wālombele amba: “Ino ne pano pene mutyima wami ubamfita fututu! kyo nsaka kunena i kika? nene na’mba: Abe Tata, mpadije ku kino kitatyi? Nanshi po pa mwanda o naīdile pa kino kitatyi kino’ki.” Pa kupwa kulupula ino milangwe ya bumuntu, Yesu wāshintyile milangwe na kuta mutyima ku kintu kya mvubu mpata kwampikwa kwilangila, kalombela’mba: “Abe Tata, tumbija dijina dyobe ntumbo.” Yehova wāmulondolola ponka na ponka’mba: “Kutumbija napu kwiditumbija, ne pano pene nkeditumbijanga dikwabo.” (Yoa. 12:27, 28) Bine, Yesu wāitabije bululame bwandi butūlwe pa matompo keamwene muntu mukwabo nansha umo. Ino na bubine, pāivwene Yesu bino binenwa bya Shandi wa mūlu, byāmupele kikulupiji kikatampe kilombola amba ukabwanya kutumbija ne kubingija bubikadi bwa Yehova. Ne bine wābwenye!

Byobya Byāvuije Lufu lwa Yesu

15. Mwanda waka Yesu wānene kumeso kwa kufwa amba: “Byonso bibavuika”?

¹⁵ Yesu paādi uyeyekelwe ku mutyi wa masusu, pa kutūla muya wānene amba: “Byonso bibavuika.” (Yoa. 19:30, BB) Bine, na bukwashi bwa Leza, Yesu wādi ubwanya kuvuija kintu kikatampe mu myaka isatu ne kipindi tamba kubatyijibwa kwandi kutūla ne ku lufu! Yesu pa kufwa kwāikele kintenshi kikatampe, ne mudyavita mwine Loma wātuminwe kumwipaya wāfudile ku kunena amba: “I binebine, nanshi muntu uno’u wadi mulumbuluke.” (Luka 23:47) Mobimwekela mudyavita wāmwene mobādi basepela Yesu na kibengo paādi witēla bu mwanā Leza. Nansha byaāpityile mu masusu mavule, Yesu wālamine bululame bwandi ne kulombola patōka amba Satana i mbepai wa mu meso fututu. Satana wānene binenwa bya lonji pangala pa boba bonso bakwatakanya bubikadi bwa Leza amba: “I binebine uno’u wadi Mwanā Leza.” (Mat. 27:54) Kupityila ku kikōkeji kyandi, Yesu wālombwele amba ba Adama ne Eva nabo bādi bakokeja kwikala na kikōkeji mu matompo apēla bininge ebātene. Kya mvubu nakampata, būmi bwa Yesu ne lufu lwandi i bikwatakanye bubikadi boloke bwa Yehova ne kwibutumbija. (Tanga Nkindi 27:11.) Lelo kudi bintu bikwabo bifikidije lufu lwa Yesu? Bine, bidi’ko!

16, 17. (a) Lelo i kika kinenenwa amba Batumoni ba Yehova ba kumeso kwa Bwine Kidishitu bāikele na mwimanino moloke kudi Yehova? b) Le Yehova wāpadile wandi Mwana mpalo muswelo’ka pangala pa kikōkeji kyandi, ne i bika byendelela kulonga Mfumwetu Yesu Kidishitu?

¹⁶ Kumeso kwa Yesu kwiya pano panshi, kwādi kala bengidi bavule ba Yehova. Bādi na mwimanino moloke kumeso a Leza ne na lukulupilo lwa lusangukilo. (Is. 25:8; Dan. 12:13) Lelo i mu buluji’ka Yehova, Leza ukola, waeselanga bantu ba bubi mu uno muswelo wa kutendelwa? Bible ushintulula amba: “Yewa wātongela Leza ke kipwanino kya mu lwitabijo lwa mu mashi andi [Yesu Kidishitu], mwālombwela boloke bwandi bwa kulekela yoya myanda ya  kala, mwanda wa kwifula kwa Leza; napo i pa mwanda wa kulombola ponka panopano boloke bwandi’mba, ēkale umbinge kadi, abingije ne yewa wakumwitabija Yesu.”—Loma 3:25, 26. *

¹⁷ Yehova wāpadile Yesu mpalo na kumusangula ne kumupa kitenta kitabuke kyaādi nakyo kumeso kwa kwiya pano panshi. Pano Yesu udi na būmi bwampikwa kufwa pamo bu kipangwa kya ku mushipiditu kya ntumbo. (Bah. 1:3) Byadi Mupidishitu Mukatampe, kadi Mulopwe, Mfumwetu Yesu Kidishitu wendelelanga kukwasha balondi bandi amba batumbije boloke bwa Leza. Ne kadi tufwija’ko Yehova bikatampe, Tata wetu wa mūlu, Mwine upalanga mpalo bonso bamutumibija ne kumwingidila na kikōkeji, mu kimfwa kya wandi Mwana!—Tanga Mitōto 34:3; Bahebelu 11:6.

18. Le kishinte kilonda’ko kikesambila pa mwanda’ka?

¹⁸ Bantu bonso ba kikōkeji tamba padi Abele badi bekala mu kipwano na Yehova pa mwanda wa lwitabijo lwabo ne kukulupila mu Lukunwa lwālailwe. Yehova wādi uyukile amba wandi Mwana ukalama bululame ne amba lufu lwandi lukekala ke kya kuputa kibwaninine kya “bubi bwa panopantanda.” (Yoa. 1:29) Ne bantu badi’ko dyalelo nabo bamwenanga mu lufu lwa Yesu. (Loma 3:26) Penepa, le nobe kitapwa kya Yesu i kikuletele madyese’ka? Kino kyo kikesambilwa’po mu kishinte kilonda’ko.

[Kunshi kwa dyani]

Usa Kulondolola Namani?

• Le i muswelo’ka wālwilwe na boloke bwa Leza?

• Le lubatyijo lwa Yesu lwādi lwelekeja bika?

• Lelo lufu lwa Yesu i luvuije bika?

[Bipangujo bya Kifundwa]

[Kifwatulo pa paje 15]

Lelo moyukile, lubatyijo lwa Yesu lwādi lwelekeja bika?