Ki Mañi ya Kona ku Lamulela Batu ba ba Itilelela Kuli ba Tusiwe?

“U fe mulena likatulo za hao Mulimu . . . Kakuli u ka lamulela mubotana ya itilelela ku yena.”—SAMU 72:1, 12.

1. Lu itutañi ka za sishemo sa Mulimu ka mwa naa ezelizwe Davida?

MANZWI ao a tiisa pilu luli, mi ku bonahala kuli naa ñozwi ki Mulena Davida wa Isilaele wa kwaikale. * Lilimo-limo pili a si ka ñola kale manzwi ao, Davida naa inyazize hahulu hamulaho wa ku buka ni Bati-Sheba. Ka nako yeo, Davida naa itilelezi ku Mulimu, a li: “Ka makeke a matuna a hao, u takule lifoso za ka. . . . Sibi sa ka si fapilaa ka, ka nako ni nako. . . . Bona, na, ni bupezwi mwa bumaswe, me u ni pepezi mwa sibi.” (Samu 51:1-5) Ka sishemo sa hae, Jehova wa hupulanga kuli lu yambuzi sibi.

2. Samu 72 i lu bulelelañi?

² Jehova wa utwisisa manyando a luna. Kono sina mo ne ku polofitezwi, Mulena ya tozizwe ki Mulimu “u ka lamulela mubotana ya itilelela ku yena, ni yena mukunyandela ya si na ya mu tusa. Ya fokozi, ni ya shebile, u ka ba  utwela butuku, a lamulele bupilo bwa ba ba nyandile.” (Samu 72:12, 13) Tuso i ka fiwa cwañi? Samu 72 i lu fa kalabo. Pina yeo i talusa ka za bulena bwa Salumoni mwanaa Davida mi i bonisa mo puso ya Mwanaa Mulimu, Jesu Kreste, i ka tuseza batu ba ba ziyelehile.

Poniso ya Puso ya Kreste

3. Salumoni naa kupileñi, mi Mulimu naa mu fileñi?

³ Hasamulaho wa ku laela kuli Salumoni a eziwe mulena, Davida wa musupali naa mu file litaelo za naa latelezi Salumoni ka busepahali. (1 Mal. 1:32-35; 2:1-3) Hamulaho wa fo, Jehova naa bonahezi ku Salumoni mwa tolo mi a li ku yena: “Kupa se ni ka ku fa.” Salumoni naa kupile feela nto i liñwi, a li: “U fe mutangaa hao pilu ye na ni kutwisiso mwa ku atula sicaba sa hao, kuli ni zibe ku keta se sinde ku se si maswe.” Kabakala kupo ya Salumoni ya naa ezize ka buikokobezo, Mulimu naa mu file za naa kupile ni ku mu ekeleza ze ñwi.—1 Mal. 3:5, 9-13.

4. Puso ya Salumoni ne i talusizwe cwañi ki mubusi yo muñwi ya naa pila mwa miteñi ya hae?

⁴ Jehova naa fuyauzi puso ya Salumoni, mi kacwalo puso ya hae ne i zwile mubano kakuli ne i tahisize kozo ye tuna ni mbombolelwa, ze si ka bonwa kale mwa mulonga ufi kamba ufi o bile teñi fa lifasi. (1 Mal. 4:25) Yo muñwi wa batu be ne ba tile ku to bona mwa naa buseza Salumoni ne li mulena wa musali wa kwa Sheba, ya naa tile ni makutwenyi ba hae. Mulena yo naa ize ku Salumoni: “Ze ne ni utwile mwa naha ya ka, za litaba za hao ni za butali bwa hao, ne li niti . . . Ne ni si ka li bulelelwa niheba fahali a zona. Butali bwa hao ni bufumu bwa hao li fitela kwahule libubo le ni utwile.” (1 Mal. 10:1, 6, 7) Kono Jesu naa bonisize butali bo butuna ni ku fita, mi ne li swanelo ha naa ipulezi kuli: “A mu bone, hona mo, ku na ni yo mutuna ku Salumoni.”—Mat. 12:42.

Ku Tusiwa ki Mulena yo Mutuna ku Fita Salumoni

5. Samu 72 i patululañi, mi i bonisañi ze ka ezahala kwapili?

⁵ Cwale ha lu nyakeñi litaba ze mwa Samu 72 kuli lu itute ka za limbuyoti ze ka tiswa ki puso ya Jesu Kreste, yena yo mutuna ku fita Salumoni. (Mu bale Samu 72:1-4.) Samu yeo i bonisa mwa ikutwela Jehova ka za “bulena” bwa Mwanaa hae, ya li “Mulena wa Kozo,” yena Jesu Kreste. (Isa. 9:6, 7) Ka ku zamaiswa ki Mulimu, Mulena yo mutuna ku fita Salumoni ‘u ka atulela banyandi ni ku pilisa bana ba babotana.’ Puso ya hae i ka ba ya kozo ni ya ku luka. Ha naa li fa lifasi, Jesu naa bonisize ze i ka peta puso ya hae ya lilimo ze sikiti.—Sin. 20:4.

6. Jesu naa bonisize cwañi ze ñwi za limbuyoti ze ka tiswa ki Mubuso?

⁶ Ha mu nyakisise ye miñwi ya misebezi ya naa ezize Jesu Kreste ye lu bonisa za ka ezeza batu kuli a taleleze Samu 72. Mukekecima o mutuna wa naa bonisize kwa batu be ne ba nyanda wa lu susueza. (Mat. 9:35, 36; 15:29-31) Ka mutala, muuna yo muñwi ya naa kula mbingwa naa atumezi Jesu mi a itilelela ku yena, a li: “Ha u lata, u na ni maata a ku ni kenisa.” Jesu a mu alaba, a li: “Na lata, u kene.” Mi muuna yo a fola! (Mare. 1:40-42) Hasamulaho, Jesu naa katani mbelwa ya naa shwezwi ki mwanaa hae wa libanda. Jesu “a mu utwela butuku” mi a bulelela situpu, a li, “Zuha!” mi mwanaa musali yo a zuha. A kalisa ku pila hape!—Luka 7:11-15.

7, 8. Ki lifi linzila ze ñwi zeo Jesu naa bonisize ka zona maata a hae a ku folisa?

 ⁷ Jehova naa file Jesu maata a ku eza limakazo. Ze ne ezahezi ku ‘musali ya naa kulile mweya ka myaha ye lishumi ka ye mibeli’ li paka taba yeo. Nihaike kuli “naa nyandile hahulu ha naa nzaa alafwa ki liñaka ze ñata, mi naa sinyize cwalo liluwo la hae kaufela,” butuku bwa hae ne bu ekezehile. Musali yo a kena mwa buñata mi a swala Jesu—ili ku loba Mulao o no bulela ka za mutu ya naa “kula mweya.” (Liv. 15:19, 25) Jesu naa lemuhile kuli maata naa zwile ku yena mi a buza kuli ya naa mu sweli ki mañi. “Inza saba ni ku ngangama,” musali yo “a ikwiseza mwa mautu a hae, mi a mu bulelela niti kaufela.” Jesu ha sa lemuhile kuli Jehova naa folisize musali yo, a mu eza ka musa mi a li ku yena: “Mwanaa ka, tumelo ya hao i ku pilisize; u ye ka kozo, mi u folelele luli kwa butuku bwa hao.”—Mare. 5:25-27, 30, 33, 34.

⁸ Maata a naa filwe Jesu ki Mulimu naa mu konisize ku folisa bakuli mi hape ku bonahala kuli bashalimeli ne ba susumelizwe hahulu ki ona. Ka mutala, batu ba bañata ba swanela kuli ne ba susumelizwe hahulu ha ne ba boni Jesu inzaa folisa batu pili a si ka fa kale ngambolo ya hae fa lilundu ili ye zibahala hahulu. (Luka 6:17-19) Joani Mukolobezi ha naa lumile linumwana ze peli kuli li yo buziseza haiba Jesu ne li yena Mesia, ne li izo mu fumana inzaa “folisa ba bañata kwa matuku a bona, ni buyanga, ni mioya ye maswe; mi a tusa libofu ze ñata, za bona.” Mi cwale Jesu a li kwa linumwana zeo: “Mu yo kandekela Joani ze mu bona ni ze mu utwa: Libofu za bona, lianga za mautu za zamaya, ba mbingwa ba keniswa, ba ba tibani lizebe ba utwa, ba ba shwile ba zuha, mi Evangeli i bulelelwa babotana.” (Luka 7:19-22) Joani u swanela kuli naa susuelizwe hahulu ki lushango lo!

9. Limakazo za naa ezize Jesu ne li liponiso zañi?

⁹ Ki niti kuli tuso ya naa file Jesu batu be ne ba nyanda ha naa li fa lifasi ne li ya ka nakonyana. Batu ba naa folisize kamba ba naa zusize kwa bafu ne ba shwile hasamulaho. Kono limakazo za naa ezize Jesu ha naa li fa lifasi ne li liponiso za lituso za kamita za ka fa batu mwa puso ya hae ya Bumesia.

Lifasi Lote li ka ba Paradaisi

10, 11. (a) Limbuyoti ze u ka tisa Mubuso li ka ba teñi ku isa lili, mi puso ya Jesu i ka ba ye cwañi? (b) Ki mañi ya ka ba ni Kreste mwa Paradaisi, mi u ka kona cwañi ku pila ku ya ku ile?

¹⁰ Ha mu like ku nahana mo bu ka bela bupilo mwa Paradaisi fa lifasi. (Mu bale Samu 72:5-9.) Balapeli ba Mulimu a nosi wa niti ba ka ikola ku pila mwa Paradaisi ka nako kaufela ye li ka ba teñi lizazi ni kweli—ili ku talusa ku ya ku ile! Mulena Jesu Kreste u ka ba ya katulusa “sina pula ye nela mwa mafulisezo, ni sina milupi ye kolobisa mubu.”

¹¹ Ha mu nze mu kengeyela talelezo ya samu yeo, kana pilu ya mina ha i susumezwi ki sepo ya ku pila ku ya ku ile mwa lifasi le li li paradaisi? Kaniti, muezalibi ya naa kokotezwi naa nyakalalile Jesu ha naa mu bulelezi kuli: “U ka ba ni na mwa [Paradaisi].” (Luka 23:43) Mwa Puso ya Jesu ya Lilimo ze Sikiti, muuna yo u ka pila hape. Haiba a ipeya kwatasaa bubusi bwa Kreste, u ka kona ku pila ku ya ku ile fa lifasi a na ni buikangulo bo bu petehile ni tabo.

12. Mwa Puso ya Kreste ya Lilimo ze Sikiti, ki kolo mañi ye ka fiwa batu ba ba si ka luka ba ba ka zusiwa kwa bafu?

¹² Mwa puso ya Mulena yo mutuna ku fita Salumoni, yena Jesu Kreste, “ya na ni niti u ka konda.” (Samu 72:7) Lilato la Kreste ni pabalelo ya hae ye musa, li ka bonahala hahulu ka nako yeo, sina mo ne li bonahalezi ha naa li fa lifasi. Mwa lifasi le linca la sepisize Mulimu, nihaiba batu “ba ba si ka luka” ba ba ka zusiwa kwa bafu ba ka fiwa kolo ya kuli ba latelele likuka za Jehova ilikuli ba pile. (Lik. 24:15) Kaniti, batu ba ba ka hana ku mamela za tokwa Mulimu ku bona ha ba na ku lumelezwa ku zwelapili ku pila ni ku sinya kozo ni buiketo, ze ka ba teñi mwa lifasi le linca.

13. Puso ya Mubuso i ka ba ye tuna cwañi, mi ki kabakalañi kozo ye i ka tisa ha i si ke ya tibelwa?

 ¹³ Taba ya kuli Mulena yo mutuna ku fita Salumoni u ka busa lifasi lote i boniswa ka manzwi a: “U ka busa, ku kalela kwa liwate le liñwi, ku ya ku le liñwi; ku zwa kwa Nuka [ya Eufrati], ku ya kwa [mafelelezo] a lifasi. Ba ba yahile mwa lihalaupa ba ka mu kubamela, mi lila za hae li ka lazwa liluli fapilaa hae.” (Samu 72:8, 9) Kaniti, Jesu Kreste u ka busa lifasi lote. (Zak. 9:9, 10) Ba ba itebuha puso ya hae ni limbuyoti ze i ka tisa ba ka “mu kubamela,” ili ku ipeya kwatasaa hae ka ku lata. Kwa neku le liñwi, baezalibi ba ba sa baki ba ka yundiswa niha ba “pilile myaha ye mwanda.” (Isa. 65:20) Ba “ka lazwa liluli.”

Jesu wa lu Utwela Butuku

14, 15. Lu ziba cwañi kuli Jesu wa utwisisa mo ba ikutwela batu ni kuli “u ka lamulela mubotana ya itilelela ku yena”?

¹⁴ Batu ba baezalibi ba mwa manyando mi ba tokwa hahulu tuso. Kono lu na ni sepo. (Mu bale Samu 72:12-14.) Jesu, Mulena yo mutuna ku fita Salumoni, wa lu utwela butuku kakuli wa utwisisa muinelo wa ku sa petahala o lu li ku ona. Hape Jesu naa nyandiselizwe ku luka, mi Mulimu naa mu tuhelezi ku talimana ni miliko ka ili yena. Jesu naa ziyelehile hahulu kuli mane “mifufuzo ya hae ya ba sina mali a lota, aa wela fafasi”! (Luka 22:44) Hasamulaho, ha naa li fa kota ya linyando, naa huwile, a li: “Mulimu wa ka, Mulimu wa ka, u ni tuheleziñi?” (Mat. 27:45, 46) Jesu naa zwezipili ku sepahala ku Jehova Mulimu ku si na taba ni manyando kaufela a naa ipumani ku ona ni buikatazo bwa Satani bwa ku mu kauhanya ku Jehova.

¹⁵ Lwa kona ku kolwa kuli Jesu wa bona ze lu utwisa butuku mi “u ka lamulela mubotana ya itilelela ku yena, ni yena mukunyandela ya si na ya mu tusa.” Kabakala kuli wa iyakatwa luna sina Ndatahe mwa iyakatwela luna, Jesu u ka “utwa ba ba shebile” mi u ka ‘folisa ba ba lobehile lipilu ni ku tama litombo za bona.’ (Samu 69:33; 147:3) Jesu wa kona “ku lu utwela butuku mwa mifokolo ya luna” kakuli u “likilwe mwa litaba kaufela, sina luna.” (Maheb. 4:15) Kwa tabisa luli ku ziba kuli Mulena Jesu Kreste u sweli wa busa mwa lihalimu mi wa lata ku imulula batu kwa manyando a bona!

16. Ki kabakalañi Salumoni ha naa kona ku utwela butuku babusiwa ba hae?

¹⁶ Ku si na ku kakanya, Salumoni naa ‘utwezi butuku ba ba fokozi’ kakuli naa na ni butali ni kutwisiso. Mi hape ne ku ezahezi lika ze swabisa ni ze utwisa maswe butuku mwa bupilo bwa hae. Muhulwanaa hae Amnoni naa sweli kaizelaa hae Tamare likalala, mi Abisalomi, muhulwanaa Salumoni yo muñwi, naa bulaisize Amnoni bakeñisa kezo yeo. (2 Sam. 13:1, 14, 28, 29) Abisalomi naa ngile lubona lwa Davida, kono petuhelo ya hae ne i palile, mi naa bulailwe ki Joabi. (2 Sam. 15:10, 14; 18:9, 14) Hasamulaho, Adonija muhulwanaa Salumoni naa likile ku nga bulena. Kaniti, kambe naa ezize cwalo, Salumoni naa ka bulaiwa. (1 Mal. 1:5) Za naa bulezi Salumoni mwa tapelo kwa kakulo ya tempele ya Jehova li bonisa kuli naa utwisisa manyando a batu. Naa lapezi ka za babusiwa ba hae cwana: “Mutu ni mutu [wa] iziba mwa pilu ya hae se si mu kataza, ni se si mu utwisa butuku . . . [Jehova] u swalele; u fe mutu ni mutu ka mizamao ya hae.”—2 Makol. 6:29, 30.

17, 18. Ki lika mañi ze utwisa butuku ze se ba tiyezi batanga ba Mulimu ba bañwi, mi ki lika mañi ze ba tusize ku eza cwalo?

¹⁷ ‘Se si lu utwisa butuku’ si konwa ku  tahiswa ki lika ze lu ezahalezi bwa bupilo. Bo Maria, * ba ba li Lipaki za Jehova ili ba ba mwa lilimo za ma-30, ne ba ñozi kuli: “Ni na ni mabaka a ni tahiseza tabo, kono hañata ni utwanga maswabi ni bumaswe ha ni hupula ze kile za ezahala mwa bupilo bwa ka. Ni banga ni masitapilu, mi na lilanga, inge kuli lika zeo kaufela li ezahezi mabani. Ha ni hupulanga ze kile za ezahala mwa bupilo bwa ka, ni sa ikutwanga mulatu ni kuli ni mutu ya si na tuso.”

¹⁸ Batanga ba Mulimu ba bañata ba kona ku ba ni maikuto a swana, kono ki lika mañi ze kona ku ba tusa ku ba ni maata a tokwahala kuli ba itiise? Bo Maria ba li: “Balikani sakata ni mizwale ni likaizeli mwa puteho ba ni tahiseza tabo cwale. Hape ni likanga ku nahana lika za kwapili za sepisize Jehova, mi ni na ni sepo ya kuli mioko ya ka ya ku kupa tuso i ka fetuha mioko ya tabo.” (Samu 126:5) Lu swanela ku sepa Mwanaa Mulimu ye lu filwe, ili Mubusi ya ketilwe ki yena. Ne ku polofitilwe cwana ka za hae: “Ya fokozi, ni ya shebile, u ka ba utwela butuku, a lamulele bupilo bwa ba ba nyandile; a ba liulule ku ba ba limba, ba ba ba nyandisa. Mali a mwa mibili ya bona a ka babaleha mwa meeto a hae.” (Samu 72:13, 14) Sepiso yeo ya lu tiisa luli!

Lu Libelezi Lifasi le Linca mo ku ka ba ni Lico ze Ñata

19, 20. (a) Sina mo i boniseza Samu 72, puso ya Mubuso i ka felisa butata bufi? (b) Ki mañi sihulu ya swanelwa ku lumbiwa kabakala puso ya Kreste, mi mu ikutwa cwañi ka ze i ka peta puso yeo?

¹⁹ Hape mu like ku nahana ze ba ka ikola batu ba ba lukile mwa lifasi le linca la Mulimu ili mwa puso ya Mulena yo mutuna ku fita Salumoni. Lu sepiswa kuli: “Buloto bu ka ba bo buñata mwa naha, mane ni fahalimu a malundu.” (Samu 72:16) Bakeñisa kuli hañata buloto ha bu limiwangi fahalimwaa malundu, manzwi ao a koñomeka taba ya kuli lifasi li ka beya lico ze ñata. Li ka tahisa lico ze ñata “sina likota za fa Lebanoni.” Mu nahane feela taba yeo se i talusa! Lico ha li na ku taela mi ha ku na ya ka lapa! Ka nako yeo, bote ba ka ikola “mukiti wa lico ze nunile.”—Isa. 25:6-8; 35:1, 2.

²⁰ Ki mañi ya ka lumbiwa kabakala limbuyoti zeo kaufela? Sihulu ki Mulena wa Kamita ni Mubusi wa pupo kaufela, yena Jehova Mulimu. Kaufelaa luna lu ka tumusa manzwi a luna inze lu tabile ku opela manzwi a mafelelezo a pina ye nde ye, ye tabisa: “Libizo la hae [ili la Mulena Jesu Kreste] li ka pila ku ya ku ile. Libizo la hae li ka na li ba teñi, lizazi ha li nze li pazula. Batu ba fuyolane ka Libizo la hae; macaba kaufela a bulele mwa fuyaulezwi. KU LUMBEKWE MUÑAA BUPILO MULIMU, ILI MULIMU WA ISILAELE, YENA A NOSI YA EZA ZE KOMOKISA: KU LUMBEKWE KAMITA LIBIZO LA HAE LE LI TUMILE, MI LIFASI KAUFELA LI TALE KANYA YA HAE. AMEN, E, AMEN.”—Samu 72:17-19.

[Litaluso za kwatasi]

Mu Kona ku Alaba Cwañi?

• Bupolofita bo bu mwa Samu 72 ne bu bonisizeñi ze ka ezahala kwapili?

• Mulena yo mutuna ku fita Salumoni ki mañi, mi puso ya hae i ka ba ye tuna cwañi?

• Ki nto mañi ye mu tabela hahulu ka za limbuyoti ze polofitilwe mwa Samu 72?

[Lipuzo za Tuto]

[Siswaniso se si fa likepe 29]

Mbombolelwa ye ne li teñi mwa puso ya Salumoni ne li poniso yañi?

[Siswaniso se si fa likepe 32]

Lu swanela ku eza ka mo lu konela kaufela kuli lu to fumana bupilo mwa Paradaisi ili mwa puso ya Mulena yo mutuna ku fita Salumoni