Wõn Eo Emaroñ Lomoren Ro Rej Lamij kin Jibõñ?

“O Anij kwon lelok ekajet ko Am ñõn kiñ eo . . . Bwe e naj kõtlok ro dri aikwij ke rej lamij.”​—SAM 72:​1, 12.

1. Ikijen wãwen eo Devid ear iione, ta eo jej katak kin tiriamo eo an Anij?

 ELAP an kainemõn nan kein me Kiñ in Israel eo etto etan Devid ear jei! Ilo elõñ yiõ ko mokta jen an kar jei nan kein, ear lukkun buromõj elikin an kar lũñ iben Bat-shiba. Ilo ien in, Devid ear eowore Anij: “Ilo Am tiriamo in yokwe relõñ, Kwon jolok bwir ko aõ. . . . Jerawiwi eo aõ ej imaõ ien otemjej. . . . Lo emwij kõmõnmõn iõ ilo jab wãnik; im ilo jerawiwi jinõ e ar etaik iõ.” (Sam 51:​1-5) Ilo tiriamo, Jeova ej lemnok kin jerawiwi eo jar jolite.

2. Ewi wãwen Sam 72 emaroñ jibõñ kij?

² Jeova emelele kin wãwen ber eo ar ekaburomõjmõj. Bõtab, einwõt kar kanan kake, Kiñ eo Anij ear kabiti “e naj kõtlok ro dri aikwij ke rej lamij, im ro dri jeramel, ro ejelok air dri jibõñ. E naj tiriamokake ro dri jeramel im ro dri aikwij, im e naj lomoren mour an ro dri aikwij.” (Sam 72:12, 13) Ewi wãwen naj bõktok jemlokõn iñtan ko? Sam 72 ej letok uak eo. Al in me kar kine ikijen iroij eo an Solomon, leo nejin Devid, ej pijaikilok wãwen eo iroij eo an Nejin Anij, Jisõs Kraist, enaj bõktok jemlokõn iñtan ko an armij ro.

 Wãwen ko Renaj Walok Iomin Iroij eo an Kraist

3. Ta eo Solomon ear kajitõk kake, im ta eo Anij ear lelok ñõn e?

³ Elikin an kar jiroñ ro jet ñõn kõmõn bwe Solomon en kiñ, Devid ear lelok ñõn Solomon nan in tel ko me ear tiljek in kajejiti. (1 Kiñ. 1:​32-​35; 2:​1-3) Tokelik, Jeova ear weaktok ñõn Solomon ilo juõn tõnak im ba: “Kwon kajitõk ta I naj lewoj.” Solomon ear kajitõk kin juõn wõt men: “Kwon letok ñõn ña korijerõm buru e jelalokjen bwe in ekajet dri ailiñ ro Am, bwe in maroñ kili emõn im nana.” Tokjen an kar Solomon kajitõk wõt kin men in, Anij ear uake im ear bar lelok men ko jet.​—1 Kiñ. 3:​5, 9-​13.

4. Ewi wãwen juõn leroij ilo ien eo ear kwalok kin iroij eo an Solomon?

⁴ Kin kejerammõn eo jen Jeova, ien iroij eo an Solomon ear juõn ien elap ainemõn im mweie me ejañin kar walok iomin kien ko jet ion lõl. (1 Kiñ. 4:​25) Juõn ian ro im rar itok ñõn lale wãwen iroij eo an Solomon kar leroij eo an Shiba, ekoba juõn kumi elap in dri korijer ro an. Ear jiroñ Solomon: “Emol nan eo I ar roñjake ilo eneo aõ . . . rar jab kennanek iõ jibilkwon; am meletlet im am jeban relap jen buñbuñ eo I ar roñjake.” (1 Kiñ. 10:​1, 6, 7) Bõtab, juõn eo me elaplok an kwalok meletlet kar Jisõs, eo ear maroñ ba kin e mõke: “Lo, juõn ijin elap jen Solomon.”​—Matu 12:42.

Kakije Iomin Iroij eo an Solomon eo Elaplok

5. Ta eo Sam 72 ej kwalok kake, im men ko sam in ej konono kaki rej pijaiklok ta?

⁵ Ñõn katak kin jerammõn ko renaj walok iomin iroij eo an Solomon eo elaplok, Jisõs Kraist, jen kiõ etali eon ko ilo Sam 72. (Riit Sam 72:​1-4.) Sam in ej kwalok kin wãwen iñjake eo an Jeova kin “kien”eo an Nejin, Jisõs Kraist, “Iroij in Ainemõn” eo. (Ais. 9:​6, 7) Iomin tel eo an Anij, Solomon eo Elaplok enaj jibõñ ‘ro dri jeramel im lomoren ro nejin dri aikwij rõn.’ Iroij eo an enaj ilo ainemõn im wãnik. Ke Jisõs ear ber ion lõl, ear kõmõni men ko me Iroij eo an iomin Juõn Tausan Yiõ enaj kõtõbrõki.​—Rev. 20:4.

6. Ta men ko Jisõs ear kõmõni me rej kwalok kin jerammõn ko renaj walok iomin iroij eo an Ailiñ eo?

⁶ Jen etali jet ian makõtkit ko an Jisõs Kraist me rej kwalok kin ta eo enaj kõmõne ñõn armij ro ñõn kajejit kitien nan ko ilo Sam 72. Ñe jej lemnok kin tiriamo eo an elap kin ro rej iñtan, men in elap an jelet kij. (Matu 9:​35, 36; 15:29-​31) Ñõn wanjoñok, juõn eman eo ear iñtan kin nañinmij in leper ear kebak Jisõs im eowore: “Elañe Kwo kõnan, Kwoj maroñ in karreo iõ.” Jisõs ear uak im ba: “I kõnan: kwon erreo.” Inem eman eo ear ejmour! (Mark 1:​40-​42) Tokelik, Jisõs ear iion juõn kõra ejoko belen, eo leo ej mõke wõt nejin ear mij. Kin an “tiriamokake,” Jisõs ear ba, “Kwon jerkak” im likao eo nejin ear jerkak!​—Luk 7:​11-​15.

7, 8. Ta jet ian wãwen ko Jisõs ear kajerbal kajur eo kar lelok ñõn e bwe en kejmour armij ro?

⁷ Jeova ear kamaroñ Jisõs ñõn an kõmõni menin bwilõñ ko. Men in ej alikar ilo wanjoñok eo kin “juõn kõra, bõtõktõkin etorlok iomin joñoul im ruo yiõ.” Meñe “elap an iñtan kin elõñ dru uno, im e ar aji mweien  otemjej,” ak ear drorlõllok wõt. Kõra in ear itok ibwiljin jar in armij ro im uñir nuknuk eo an Jisõs, juõn men me emo ñõn an juõn eo ‘ej torlok bõtõktõkin’ kõmõne, ekkar ñõn Kien eo. (Liv. 15:19, 25) Jisõs ear iñjake bwe kajur ear drioijlok jen e im kin men in ear kajitõk wõn eo ear uñir nuknuk eo an. Kin an “lelñõn im wuririr,” kõra eo ear “buñ iman mejen, im ba ñõn E aolepen mol.” Kin an kile bwe Jeova ear kejmour kõra eo, ilo joij Jisõs ear ba: “Nejiõ, am tõmak e ar kemour yuk; kwon ilok im ainemõn, im mour jen am nañinmij.”​—Mark 5:​25-​27, 30, 33, 34.

⁸ Kajur eo Anij ear lelok ñõn Jisõs ear kamaroñ e ñõn an kejmour ro renañinmij im emaroñ kar lap an jelet armij ro rar lo an kõmõne men in. Ñõn wanjoñok, ejelok berre bwe elõñ rar bwilõñ ke rar lo an Jisõs kejmour armij ro mokta jen an kwalok Katak eo an ebuñbuñ ion Tol eo. (Luk 6:​17-​19) Ke Jon dri baptais ear jilkinlok ruo dri kaloran ñõn lale elañe Jisõs ej Messaia eo, rar lo An “kemour elõñ kin air nañinmij im iñtan ko, im kin jitõb ro renana; im ñõn elõñ ro rebilo Ej kõmõn bwe ren lolokjen.” Inem Jisõs ear ba ñõn irro: “Komin ilok, im kennanek Jon men ko kom ar loi im roñjaki; ro rebilo rej lolokjen, kirro ro rej etetal, leper ro karreoik ir, ro jaroñroñ rej roñlokjen, ro remij rej jerkakbiji, im kwalok gospel ñõn ro dri jeramel.” (Luk 7:​19-​22) Emol an kar lap an ennan in kõkãtõk Jon!

9. Menin bwilõñ ko Jisõs ear kõmõni rej pijaiklok ta?

⁹ Emol, iñtan ko Jisõs ear juloki ilo ien eo ear jerbal ion lõl kar ñõn jidrik wõt ien. Ro im ear kejmour ak kejerkakbiji ir, rar mij tokelik. Bõtab, menin bwilõñ ko Jisõs ear kõmõni ke ear ber ion lõl rej pijaiklok ien eo ñe enaj kajemlok iñtan ko an armij ro im renaj lo lõñliñ iomin iroij eo an.

Paredais eo Ibelakin Lõl Ej Ber Iman!

10, 11. (a) Ewi toõn an naj jerammõn ko an Ailiñ eo ber, im naj ewi wãwen iroij eo an Jisõs? (b) Wõn eo enaj ber iben Kraist ilo Paredais, im ewi wãwen an naj maroñ mour ñõn indrio?

¹⁰ Kajeoñ in pijaik ilo lemnok eo am kin ewi naj wãwen mour ilo Paredais eo ion lõl. (Riit Sam 72:​5-9.) Dri korijer ro an Anij eo emol renaj lõñliñ kin air mour ilo Paredais toõn wõt an al im aliñ eo ber, melelen ñõn indrio! Kiñ eo Jisõs Kraist enaj mol an juõn eo ekaemololo, ‘einwõt wut ion ujoij emwij bukwelok im wutrikrik ko re kaimlolo ene.’

¹¹ Ke kwoj pijaik an jejit kitien sam in, ejjab ke lap an kejatrikrik eo ñõn mour indrio ilo paredais eo ion lõl kamakõt buruõm? Alikar bwe dri nana eo kar totoiki ion alal eo ear lukkun mõnõnõ ke Jisõs ear ba ñõn e: “Kwo naj ber iba ilo paredais.” (Luk 23:43) Ilo ien Iroij eo an Jisõs iomin Juõn Tausan Yiõ, eman in enaj bar mour. Elañe ej kõtãik e ñõn iroij eo an Kraist, enaj maroñ mour ion lõl ñõn indrio ilo mõnõnõ im enaj ejmour im wãppen.

12. Ilo ien Iroij eo an Kraist iomin Juõn Tausan Yiõ, ta ien eo emõn enaj bellok ñõn ro renana im renaj jerkakbiji?

¹² Iomin iroij eo an Solomon eo Elaplok, Jisõs Kraist, ro ‘rewãnik renaj lablok,’ ak orlok. (Sam 72:7, UBS) Inem Kraist enaj lukkun lap an yokwe im kejbãrok armij ro, einwõt an kar kõmõne mokta ke ear ber ion lõl. Ilo lõl eo ekãl me Anij ear kalimur kake, “ro renana” renaj jerkakbiji im naj lelok ñõn ir juõn ien emõn ñõn air bokake kien ko an Jeova im mour. (Jerb. 24:15) Emol, ro rej makoko in jerbal ekkar ñõn kien ko an Anij rejamin naj mour manlok wõt im kokkure ainemõn im jokõne eo ilo lõl eo ekãl.

13. Ewi joñõn an naj jededlok iroij eo an Ailiñ eo, im etke ejelok enaj kokkure ainemõn eo an?

¹³ Iroij eo an Solomon eo Elaplok enaj jededlok  ibelakin lõl, im men in ej alikar ilo nan kein: “E naj bareinwõt iroij jen lomalo ñõn lomalo, im jen river eo ñõn jemlokõn ko jemlokõn lõl. Ro dri ene jemaren re naj barikrik jen e, im ro dri kijirãte re naj drõmij bõñõlñõl.” (Sam 72:​8,  9) Aet, Jisõs Kraist enaj iroij iaolepen lõl. (Zek. 9:9, 10, UBS) Ro rej kile im kaurõk iroij eo an im jerammõn ko rej itok jene renaj “barikrik” ilo air mõnõnõ in kõtãik ir. Ijo turãjet, naj kokkure dri nana ro rejjab ukwelok, meñe ‘jibuki air yiõ.’ (Ais. 65:20) “Re naj drõmij bõñõlñõl.”

Jisõs Ej Tiriamokake Kij

14, 15. Ewi wãwen ar jela bwe Jisõs emelele kin iñjake ko an armij ro im bwe “e naj kõtlok ro dri aikwij ke rej lamij”?

¹⁴ Wãwen ber eo an armij ro rejjab wãppen elukkun kaburomõjmõj im elap air aikwij jibõñ. Bõtab, eor kejatrikrik ñõn ir. (Riit Sam 72:12-​14.) Jisõs, Solomon eo Elaplok, ej tiriamokake kij kinke emelele kin jab wãppen eo ar. Bareinwõt, Jisõs ear iñtan kin an kar kõmõni jerbal ko an Anij, im Anij ear kõtlok bwe en jelmae melejoñ ko ilo an jab jibõñ e. Joñõn an kar lap an Jisõs iñtan kin an inebata, “An menokoru einwõt elap bõliñliñ in bõtõktõk e wutlok ion brij.” (Luk 22:44) Tokelik, ke ear ber ion alal in iñtan eo, ear lamij: “Aõ Anij, Aõ Anij, etke Kw’ar illok jen Iõ?” (Matu 27:45, 46) Meñe ear iñtan kin elõñ men ko im Setan ear lukkun kate e ñõn kõmõn bwe en ilok jen Jeova, ak Jisõs ear tiljek wõt ñõn Jeova Anij.

¹⁵ Jemaroñ liki bwe Jisõs ej lo ar iñtan im “e naj kõtlok ro dri aikwij ke rej lamij, im ro dri jeramel, ro ejelok air dri jibõñ.” Kin an Jisõs kea kake armij ro einwõt Jemen, enaj “roñjake ro dri aikwij” im ‘kãejmour ro erup burueir im kitimi kinej ko kinjeir.’ (Sam 69:33; 147:3) Jisõs emaroñ “tiriamokake mõjino ko ar” kinke “emwij kabo E kin men ko otemjej, einwõt kij.” (Hib. 4:​15) Elap ar mõnõnõ in jela bwe Kiñ eo Jisõs Kraist ej kiõ iroij ilõñ im ej kijorur in bõktok jemlokõn iñtan ko an armij ro!

16. Etke Solomon ear maroñ tiriamokake armij ro an?

¹⁶ Kin an kar or iben Solomon meletlet im lolokjen, ejelok berre ear “tiriamokake ro dri jeramel.” Ear bareinwõt walok elõñ wãwen ko rekaburomõjmõj im nana ilo baamle eo an. Amnon ear kokkure Temar, lio jãtin, im Absalom ear mõn Amnon kin men eo enana ear kõmõne. (2 Sam. 13:​1, 14, 28, 29) Absalom ear kajeoñ in nibiji tron eo an Devid, bõtab ear jab lo tõbrõk, inem Joab ear mõn e. (2 Sam. 15:10, 14; 18:​9, 14) Tokelik, Adonaija, leo bar jein Solomon, ear kajeoñ in kairoij e mõke. Elañe ear lo tõbrõk, ejelok berre Solomon emaroñ kar mij. (1 Kiñ. 1:​5) Jar eo an Solomon ilo ien eo kar aje tempel eo an Jeova ej kalikar bwe ear melele kin iñtan ko an armij ro. Ilo an lemnok kin armij ro an, kiñ in ear jar: “Jabrewõt iair e naj jela iñtan eo an im buromõj eo an . . . [Jeova] Kwon jolok bwir, im lelok ñõn jabrewõt armij ekar ñõn ial otemjej an.”​—2 Kron. 6:​29, 30.

17, 18. Kain iñtan rõt eo jet ian dri korijer ro an Anij rar aikwij kijenmij kake, im ta eo ear jibõñ ir ñõn kõmõne men in?

¹⁷ ‘Ar iñtan’ emaroñ walok jen tokjen  men ko jar kõmõni mokta. Mary, * juõn Dri Kennan an Jeova im ej 30 jima an yiõ, ear je: “Eor un ko iba ñõn aõ mõnõnõ, ak enañin aolep ien ij jok im illu iba mõke ñe ij kememejtok men ko ikin kõmõni mokta. Kin an einwõt ñe aolep men kein rar walok inne, men in ej kõmõn an lap aõ buromõj im ekkã aõ jõñ. Im rej bareinwõt kõmõn bwe in bõk wõt iñjake eo bwe eor ruõ im ejelok tokjeõ.”

¹⁸ Elõñ dri korijer ro an Anij rej bõk ejja iñjake kein wõt, ak ta eo emaroñ kakajur ir ñõn air maroñ kijenmij wõt? Mary ej ba, “Ro mõta remol im ro jeiõ im jãtiõ ilo congregation eo rej kõmõn aõ lukkun mõnõnõ. Ij bareinwõt kate iõ ñõn lemnok wõt kin men ko Jeova ear kalimur kaki kin ran ko rej berotok, im eor aõ liki bwe aõ lamij kin jibõñ enaj oktõk ñõn lamij kin aõ lõñliñ.” (Sam 126:5) Jej aikwij likit ar kejatrikrik ilo menin letok eo an Anij kin Nejin, Iroij eo emwij an kãlete. Kar kanan kin e bwe “E naj tiriamokake ro dri jeramel im ro dri aikwij, im e naj lomoren mour an ro dri aikwij. E naj wiaik air jen matõrtõr im kokkure, im e naj aurõk bõtõktõkir iman mejen.” (Sam 72:13, 14) Elap wõt an nan kein kainemõn kij!

Juõn Lõl Ekãl Eobrõk kin Mõña Ej Ber Iman

19, 20. (a) Einwõt an Sam 72 kwalok kake, ta abañ eo me Ailiñ eo enaj kamarmire? (b) Wõn eo ej tellokin bõk nebar kin iroij eo an Kraist, im ewi wãwen am iñjake kin men ko enaj kõtõbrõki?

¹⁹ Kajeoñ in pijaik ilo lemnok eo am kin ilju im jeklaj eo an armij ro rewãnik ilo lõl eo ekãl an Anij iomin iroij eo an Solomon eo Elaplok. Kar kalimur ñõn kij: “E naj lõñ korn ilo ene ion jabõn tol ko.” (Sam 72:16) Kinke korn, wit, im men ko eierlok wõt rejjab edrek ion tol ko, nan kein rej kalikar bwe aolepen lõl in enaj lukkun kouwa. Enaj “einwõt Lebanõn,” jikin eo me menin edrek ko ie rar obrõk kin leir ilo ien iroij eo an Solomon. Baj lemnok mõk, enaj ejelok ñitta, im ejelok juõn enaj kwuli ak mõjino kin an jabwe õn! Aolep renaj lõñliñ kin “juõn kwojkwoj in men ko re mãttõk.”​—Ais. 25:​6-8; 35:​1, 2.

²⁰ Wõn eo enaj bõk nebar kin aolep jerammõn kein? Eo elaptata an naj bõk nebar ej Jeova Anij, Kiñ eo ej Indrio im Iroij in Lõñ im Lõl. Inem ilo kõkkar, kij aolep jenaj lõñliñ in al mõtõn in eliktata ilo al in: “Etan [Kiñ  eo Jisõs Kraist] e naj berwõt ñõn in drio; etan e naj ber einwõt al, im armij re naj jerammõn ilo e: ro dri ailiñ otemjej re naj naetan dri mõnõnõ. Emõnõnõ Jeova Anij, Anij in Israel, eo wõt Ej kõmõn men in bwilõñ ko. Im emõnõnõ etan e aibujuij ñõn in drio; im aolepen lõl in en obrõk kin an wuj. Amen, im Amen.”​—Sam 72:17-​19.

[Kamelele eo itulal]

Ewi Wãwen Am Naj Uak?

• Men ko Sam 72 ej konono kaki rej pijaiklok ta?

• Wõn Solomon eo Elaplok, im ewi joñõn an naj jededlok iroij eo an?

• Ta eo kwoj itoklimo kake kin jerammõn ko kar kanan kaki ilo Sam 72?

[Kajitõk ko ñan katak]

[Pija ilo peij 29]

Mweie eo rar lõñliñ kake iomin iroij eo an Solomon ear pijaiklok ta?

[Pija ilo peij 32]

Eor tokjen ar kate kij ñõn mour ilo Paredais eo iomin iroij eo an Solomon eo Elaplok