Llapan kanqanman ëwari

Qallananchö tïtulukunaman ëwë

Yanapakïta mañakoqkunata, ¿piraq yanapanqa?

Yanapakïta mañakoqkunata, ¿piraq yanapanqa?

Yanapakïta mañakoqkunata, ¿piraq yanapanqa?

“Diosllä, leynikikunata reyta qoyki [...]. Pëmi waktsa nuna mañakuptin yanapanqa.” (SAL. 72:1, 12.)

1. ¿Imatataq Diospa ankupäkïnimpita yachakuntsik David pasanqanwan?

¡IMANÖ kushikïpaqmi tsënö ninqanqa! Itsa këtaqa qellqarqan unë israelïtakunapa David shutiyoq reynin, pëqa qepa watakunallataran casada warmi Bat-sëbawan hutsallakunqampita Diosta perdonta mañakurqan, kënö nishpa: “Alläpa ankupäkïnikichö [llakipäkuynikichö] hutsäta ushakäratsi [...]; hutsam nöpächö imëpis kakïkan. [...] ¡Rikë! Nanatsikurmi hutsayoqta mamänï wachamarqan, y hutsayoqmi mamänïpita yurikurqö” (Sal. 51:1-5). Awmi, Jehoväqa alläpa ankupäkoqmi y musyanmi hutsasapa karnin hutsaman raslla ishkirinqantsikta.

2. ¿Imapaqtaq Salmo 72 texto parlan?

2 Jehoväqa alleqmi musyan imanö kawanqantsiktapis, tsëmi yanapamänantsikpaq awnimantsik. Pëmi huk Reyta churashqa “Alläpam ankupanqa waktsata y humilde nunata, y waktsa nunakunapa almantam salvanqa” (Sal. 72:12, 13). Salmo 72 textochömi willamantsik tukï hipakïkunata imanö altsamunampaq kaqtapis. Kë textochö ninqan, Salomonpa gobiernompaq parlashqa kaptimpis, rikätsimantsikmi Jesuspa Gobiernonchö imanö kawanapaq kaqtapis. Tsë Gobiernochömi nunakunapa llapan hipakïninkunata Diospa Tsurin ushakätsinqa.

Cristupa Gobiernontam rikätsikun

3. ¿Imatataq Salomón mañakurqan, y imatataq Jehová qorqan?

3 Awkinyëninchö Davidqa manam rey kananllapaqtsu tsurinta churarqan, sinöqa imanö gobernanampaq kaqtapis nirqanmi, y ninqannöllam kë mushoq rey ruranan karqan (1 Rey. 1:32-35; 2:1-3). Tsëpitanam Salomonta suëñïninchö Jehová yuripurnin kënö nirqan: “Munanqëkita mañamë”. Pero pëqa këllatam mañakurqan: “Sirveshoqnikitam huk wiyakoq shonquta qonëki, markëkita shumaq rikänampaq, alli kaqta y mana alli kaqta tantianampaq”. Tsënö humilde kanqanmi Diosta kushitsirqan, tsëmi mañakunqampitapis masta qorqan (1 Rey. 3:5, 9-13).

4. ¿Imataq nirqan Salomonpa gobiernompita Seba nacionta gobernaq warmi?

4 Jehová bendicionninta churanqanrëkurmi, Salomón gobernanqan witsan yamë y alli kawakïchö israelïtakuna kawayarqan, y tsënöqa manam pipis gobernarqantsu (1 Rey. 4:25). Salomonpa gobiernon imanö kanqantapis rikaqmi ëwayaq më tsë markakunapita, Seba nacionta gobernaq warmipis sirveqninkunawan ëwarqanmi, kë warmim Salomonta kënö nirqan: “Ruranqëkikunapita nacionnïchö wiyanqäqa rasumpam kashqa [...], manam pullanllatapis willayämashqatsu karqan. Yachënikiwan y kapoqyoq kënikiqa wiyanqäpitapis masmi” (1 Rey. 10:1, 6, 7). Tsënö kaptimpis, Salomonpa yachëninqa manam ichikllapis Jesuspa yachëninwanqa igualarqantsu, tsëta musyarmi Jesus kënö nirqan: “Salomonpitaqa canan qamcunawan quecho quecaqmi mas poderyoq” (Mat. 12:42).

Jesus gobernamuptin bendicionkuna

5. ¿Imatataq rikätsimantsik Salmo 72 y imatataq yachatsimantsik kë Patsachö Jesus ruranqan?

5 Jesus gobernamuptin ima bendicionkunata apamunanta más tantianapaqqa, Salmo 72 ninqampita más yachakushun (lei Salmo 72:1-4 *). Tsëchö qellqarëkanqanmi rikätsimantsik, “Alli Kawakïta Apamoq[pa]” gobiernonta Jehová imanö rikanqantapis (Isa. 9:6, 7). Dios yanapaptinmi Cristu yanapanqa Patsachö “hipëkaqkunata”, y waktsakunapa tsurinkunatapis salvanqam. Gobiernonchöqa yamë y allim kawakushun. Awmi, kë Patsachö llapan ruranqanwanmi rikätsikurqan Waranqa Wata Gobiernonchö ruramunampaq kaqta (Apo. 20:4).

6. ¿Jesus ruranqan imanötaq yanapamantsik Diospa Gobiernon ruramunampaq kaqta más musyanapaq?

6 Nunakunapaq Jesus ruramunampaq kaqta Salmo 72 textochö wakin wakinllata rikärishun. Alläpa kushikïpaqmi Jesus ankupäkoq llakipäkoq kanqanqa (Mat. 9:35, 36; 15:29-31). Huk kutim leprayoq nuna kënö rogarqan: “Tëte, munarnenqa, cachaquecatsillämë”. Tsënam kënö contestarirqan: “Munämi, cachacänequita”. ¡Këqa ima shumaqraq këkurqan! Kë nunaqa paqwëmi kachakärirqan (Mar. 1:40-42). Tsëpitanam huk warmipa hapallan wambran wanurirqan, tsënam Cristu kë warmita “ancuparnin” wanushqa jöventa kënö nirqan: “Sharquï” (Luc. 7:11-15).

7, 8. ¿Imanötaq Jesus rikätsikurqan kachakätsikunampaq podernin kanqanta?

7 Jesusqa milagrokunata rurarqan Jehová espïritunta qoshqa kaptinmi, këtaqa musyantsik huk warmipaq Bibliachö kënö willakuptinmi. “Chunca ishque (12) watana[m] yawar ewewan qeshyacorqan” y masmi antsäkïkurqan. Y “Tse qeshyawan jiparmi imecancunatapis ranticur usharqan doctorcunata pagananpaq, peru manam cachacätsiyaqtsu mas peormi antsäquicarqan”. Tsëmi atskaq nunakuna rurimpa yëkurir Jesusta yatëkurqan, pero tsënö rurarqa yawar ëwëpaq huk Ley ninqanta wiyakïkarqantsu (Lev. 15:19, 25). Jesusnam pëpita poder yarqunta mäkurir, pï yatanqantapis tapukurqan. Tsëmi warmiqa “Jesuspa nopanman allapa mantsacashqa qonquriquicur, llapanta willarqan”. Teytan Jehová kachakätsinqanta musyarmi Jesusqa kuyëpa warmita kënö nirqan: “Ija, noqaman marcäcurmi cachacärerqonqui. Canan cushishqana euquï. Mananam mas jipanquinatsu” (Mar. 5:25-27, 30, 33, 34).

8 Jesus Teytampa poderninwan qeshyaqkunata kachakätsinqanqa, manam qeshyaqkunallatatsu yanaparqan, itsachi rikaqkunapis pasëpa espantakuyarqan. Tsënöllachi karqan hirkapita manaraq yachatsikurnin qeshyaqkunata kachakäratsiptimpis (Luc. 6:17-19). Hina tsënöllachi karqan bautizakoq Juan ishkaq nunakunata Jesus pï kanqanta tapuyänampaq kachanqankunawampis. Pëkunapis rikäyarqanmi Jesus “qeshyacoqcunata, y supëyoq nunacunapita supëcunata qarqo[nqanta]; y wiscucunatapis cachacätse[nqanta]”. Këkunata Cristu rurarirnam kë ishkaq willakoqkunata kënö nirqan: “Bautisacoq Juanta quecho wiyayashqequita y ricayashqequita queno willayanqui: wiscucuna ricayanqanta, cojucuna puriyanqanta, leprawan qeshyaqcuna cachacäyanqanta, sorducuna wiyayanqanta, wanushqacuna cawariyanqanta y wactsacuna Diospa alli willaquininta wiyaquicayanqanta” (Luc. 7:19-22). ¡Imanöraq tsë willakïqa Juanta kushïkatsirqan!

9. Milagrokunata Jesus ruranqanqa, ¿imatataq rikätsikurqan?

9 Awmi, Jesusqa nunakunapa hipakïninkunata ushakätsirqanmi, pero tsënö kaptimpis kawaritsinqan y kachakätsinqan nunakuna tiempowanqa wanuyarqanmi. Tsëmi kë milagrokuna ruranqanqa, rikätsikurqan shamoq tiempochö pë gobernamuptin nunakunapaq mana ushakaq bendicionkunata apamunampaq kaqta.

Patsaqa paraïsoman tikranqanam

10, 11. a) Jesus gobernamuptin, ¿imanöraq kawakushun y imëyaqraq bendecimäshun? b) ¿Hina piraq paraïsochö Cristuwan këkanqa y imataraq ruranan mana wanushpa kawakïta munarqa?

10 Pensarishun, ¿imanöraq kanqa huk paraïsochö kawakïqa? (Lei Salmo 72:5, 6 *.) Hinantin Patsam huk shumaq huertanö kanqa, tsëchömi Diosta sirveqkuna kushishqa kawayanqa imëka Intinö y Killanöpis mana ushakashpa. Jesucristu gobernamuptinmi llapan nunakuna mana hipashpa kawayanqa, tsëqa kanqa “cegashqa qoraman tamya shikwaqnömi y patsata ras oqutaq tamyanömi”.

11 Salmo librochö parlanqan hunaq chämunampaq kaqman pensar, y Edén huertachönö mana wanushpa kawakïman pensar, ¿manaku shonquntsikchö alläpa kushikuntsik? Tsënöchi Jesus wanunampaq këkaptin qeruchö warkurëkaq nunapis kushikurqan, Jesus kënö niptin: “Nogawan[mi] paraíso niyangan shumag cawaychö canqui” (Luc. 23:43, NTCN). Jesus Waranqa Wata gobernamuptinmi kë nuna kawarimunqa, y Cristu mandanqanta wiyakurqa, kushi kushim mana qeshyarnin imëyaqpis kawakunqa.

12. Waranqa wata Jesus gobernamuptin, Diosta mana servikar kawarimoqkunaqa ¿imataraq chaskiyanqa?

12 Jesucristu kë Patsata gobernamuptinqa, “alli nunakunallam winayanqa”, këqa, wëtanömi wëtanqa ninanmi (Sal. 72:7). Cristu kë Patsachö tärarmi huk kuyakoq teytanö karqan, y tsënöllam gobernarpis kanqa. Wanuyanqampita kawarimoqkuna, hasta ‘mana alli ruraq’ kawarimoqkunapis Mushoq Patsachö Dios mandakunqanta wiyakurninqa, mana wanushpam kawakuyanqa (Hech. 24:15). Pero Jehová mandakunqanta mana wiyakoqkunaqa wanuyanqam. Tsënöpam ni pï, ni imapis mushoq Patsachö kawakunqantsikta ushakätsinqatsu.

13. ¿Mëyaqtaq Cristu gobernanqa y imanirtaq alli kawakï ushakanqatsu?

13 Jesuspa Gobernacionninqa hinantin Patsapam kanqa kë texto ninqannö: “Y lamarpita hasta lamaryaqmi, y [Éufrates] Mayupita hasta patsapa ushanan kuchunyaqmi nunankuna kanqa. Yaku mana kaqchö täraqkunam pëpa nöpanchö qonqurikuyanqa, y chikeqninkunam allpata laqwayanqa” (Sal. 72:8, 9). Awmi, hinantin Patsatam gobernanqa (Zac. 9:9, 10). Diospa Gobiernonta y bendicionninta kuyaqkunaqa, Cristupa “nöpanchö[mi] qonqurikuyanqa” y llapan ninqantam kushishqa wiyakuyanqa. Pero mana wiyakoq kaqqa, “pachak watayoq këkarpis” ushakanqam (Isa. 65:20). Awmi, mana allita ruraqkunaqa penqakïchömi ushakäyanqa.

Imanö kanqantsikta musyaq y yanapamaqnintsik Rey

14, 15. ¿Imanirtaq markäkuntsik Cristu hipanqantsikta musyanqanman y waktsakunatapis yanapanampaq kaqman?

14 ¡Imanö llakikïpaqmi hutsasapa nunakunapa kawënin! Y atska yanapakïtam wanayan. Pero alli kawëta tariyanmanmi (lei Salmo 72:13, 14a *). Salomonpitapis más yachaq Jesusmi alläpa ankupämantsik. Pëqa alleqmi musyan hutsasapa kanqantsikta, Teytanlla alli kanqanta rikätsikunanrëkur hipashqa karmi, noqantsik hipanqantsiktapis musyan. Awmi, kikinlla tsarakunampaq Jehová haqiriptinmi alläpa hiparqan “yawarnoraq sudorninpis patsaman shuto[nqanyaq]” (Luc. 22:44). Tsëpitanam, qeruchö clavarëkar kënö nirqan: “Dios[llä], Dios[llä], ¿imanirtaq noqata jaqirïcamarqonqui?” (Mat. 27:45, 46). Pero manam nanatsikïkar, ni Satanás hipëkätsiptimpis Jehovätaqa haqirqantsu. Wanunqanyaqmi tsarakurqan.

15 Yarpäshun, Jesusqa musyanmi llapan hipakïnintsikkunata. “Waktsa nuna mañakuptin yanapa[nampaq], hina llakishqata y mana ni pï yanapaqninnaq nunata yanapanampaq[qa]” listom këkan. Kuyakoq teytanqa “waktsakunata wiyëkanmi”, “shonqunkunachö nanatsikoqkunata kachakëkätsinmi” y “herïdankunatam watëkan”. Y tsënöllam Cristupis ruranqa (Sal. 69:33; 147:3). Pëqa “debil quenintsicta musyar[mi], ancupäcoq car, yanapamantsic jutsaman mana ishquinapaq” (Heb. 4:15). ¡Imanömi kushikuntsik ciëlochöna gobernëkanqanta y hipakïkunata ushakätsinampaq kaqta musyar!

16. ¿Imanirtaq Salomón sirveqninkunata ankuparqan o llakiparqan?

16 Salomón reymi waktsa nunakunata yanapaq. Y këtaqa ruraq manam yachaq y musyaq nuna karllatsu, sinöqa kawëninchö pëpis hipashqa karmi. Amnón shutiyoq wawqinmi, Tamar shutiyoq paninta violëkurqan y Absalón shutiyoq wawqinnam paninta tsënö ruranqampita hukwan wanïkatsirqan (2 Sam. 13:1, 14, 28, 29). Tsëpitanam, Absalón gobernëta munarnin papänin Davidta rey kënimpita horqëta munarqan, pero manam allitsu yarqapakurqan y Joab nunam wanïkatsirqan (2 Sam. 15:10, 14; 18:9, 14). Hina Adonías shutiyoq wawqimpis, gobernëta munarqanmi Salomonpa rantin. Rey këman charqa wanïkatsinmanchi karqan (1 Rey. 1:5). Y nunakunapa hipakïninkunata musyanqanta rikätsikurqan templopa ushëninchö Jehoväta mañakunqanchömi. Tsëchömi rikätsikurqan llapan sirveqninkunapa hipakïninkuna y nanatsikïninkuna kanqanta, tsëmi Jehoväta rogakurqan hutsankunapita perdonanampaq y rurayanqanmannö juzganampaq (2 Cró. 6:29, 30).

17, 18. Diosta sirveqkuna, ¿imakunatataq hipayan y imaraq yanapanqa alli tsarakuyänampaq?

17 Awmi, llapantsikmi hipantsik. Kë hipakïkunaqa kawënintsikchö imakunapis pasanqantsikkunapitam. Mary * 30 watayoq cristiänam kënö willakun: “Tukïmi kapaman kushishqa kawakunäpaq, tsënö kaptimpis unë kawanqäkunata yarparkurmi penqakü y piñakü, tsëmi pasëpa llakitsiman y waqatsiman. Tsëkunataqa qanyan pasanqantanöllam yarparëkä. Tsëkunam, mana imapaqpis väleqtanö y mana alli kanqätanö rikätsiman”.

18 Diospa atska sirveqninkunam tsënö llakikuyan. ¿Imataraq rurayanman alli tsarakuyänampaq? Mary ninqantam rurayänan: “Atskaq turïkuna y yanasäkunam kawënïchö kushitsiyäman. Hina Jehová alli kawakïpaq awnikunqanmampis yarparämi. Alleqmi musyä kanan waqanqäkuna tsë witsanchö pasëpa kushikïman tikrananta” (Sal. 126:5). ¡Alläpa precïsom llapantsik Dios churanqan rey Jesucristuman llapan shonquntsikwan markäkunantsik! Pëpaqmi Bibliachö kënö willakurqan: “Alläpam ankupanqa waktsata, y humilde nunata, y waktsa nunakunapa kawënintam salvanqa. Allqutsayanqampita y wanutsita munayanqampitam librëkunqa, y pëpa nawimpaqqa, yawarninkuna alläpa shumaqmi” (Sal. 72:13, 14). ¡Kënö ninqanqa alläpam kushitsimantsik!

Imëka hananchö kawakïqa këllachönam

19, 20. a) Salmo 72 ninqannö, ¿imakunataraq Cristupa Gobiernon altsamunqa? b) ¿Tsë Gobiernopita pitataq agradecikunantsik, y imanötaq tikrarintsik tsë bendicionkunapaq musyar?

19 Jesucristupa gobernacionninchö imanö kawanapaq kaqtapis rikärishun: “Patsachöqa alläpa atska gränom kanqa, hirkakunapa puntanchöpis sobrakunqam” (Sal. 72:16). Wakin hirkakunapa puntankunachöqa manam ni ima grano wayuntsu, tsëmi kë texto kënö ninqanqa rikätsimantsik kë Patsachö alläpa wayunampaq kaqta. Tsëqa Salomonpa tiemponchö “Líbano” nishqan hirkachö wayunqannömi cosëchata ëllushun. ¡Mananam mikïkuna pishinqanatsu, ni mallaqäshunnatsu! Llapan nunakunam “atska aceitillantin mishkeq mikïta mikuyanqa” (Isa. 25:6-8; 35:1, 2).

20 ¿Pitataq agradecikushun llapan qomanqantsikpita? Puntataqa agradecikushun Mana Ushakaq Rey Jehovätam, pëllam Ciëlochö y Patsachö autoridadyoq. Tsëchömi llapantsik huknölla cantashun kë qotsu ninqanta: “[Jesuspa] shutin imëyaqpis katsun; intipa [Rupaypa] puntanchö shutin reqikätsun, y pëwan bendecishqa llapan kayätsun, y nacionkuna kushishqa kayë niyätsun. Israelpa Diosnin Jehová bendecishqa katsun, pëllam imëkatapis shumaq ruraqqa. Y shutin imëyaqpis alabashqa katsun, y llapan patsapa pëlla reqishqa katsun. Tsënö Katsun y Tsënö Katsun” (Sal. 72:17-19).

[Päginapa ura kuchunchö willakïkuna]

^ par. 5 Salmo 72:1-4: “Dioslläkuna, leynikikunata reyta qoykï, Y justiciëkitapis qoykï reypa tsurinta. Tsënöpa markëkita justiciawan washänampaq y hipëkaqkunata yanapanampaq. Hatun hirkakuna, yamë kawakïta markaman apatsun, hina taksha hirkakunapis justiciata apatsun. Markachö hipëkaqkunata y waktsakunatapis pë yanapatsun, mana alli ruraqkunatapis ushakätsitsun”.

^ par. 10 Salmo 72:5, 6: “Inti [Rupay] kanqan kamayaqqa pëkuna respetayäshunkim, y wambrankunapa wambrankunapis killapa puntanchömi respetayäshunki. Cegashqa qoraman tamya shikwaqnömi y Patsata ras oqutaq tamyanömi Pë urämunqa”.

^ par. 14 Salmo 72:13, 14a: “Alläpam ankupanqa waktsata y humilde nunata, y waktsa nunakunapa almantam salvanqa. Allqutsayanqampita y wanutsita munayanqampitam librëkunqa”.

^ par. 17 Hukmi shutinqa.

¿Yarpankiku?

• ¿Pipaqtaq Salmo 72 texto parlan?

• ¿Pitaq Salomonpitapis más yachaq reyqa, y mëpita mëyaqtaq Gobernanqa?

Salmo 72 textochö ninqankunapita, ¿mëqantataq chaskita munankiman?

[Yachakunapaq kaqpa tapukïninkuna]

[26 kaq päginachö dibüju]

¿Pitaq Salomonpitapis más alli gobernamunqa?

[29 kaq päginachö dibüju]

Jesuspa Gobiernonchö kawanapaq kallpachakunqantsikqa allim kanqa