Ankan kxpulakni

Ankan kliputsan

¿Tiku tlan nakamakgtaya tiku tasaskimakgolh tamakgtay?

¿Tiku tlan nakamakgtaya tiku tasaskimakgolh tamakgtay?

¿Tiku tlan nakamakgtaya tiku tasaskimakgolh tamakgtay?

«Oh Dios, kumu akit rey, kakimaxki [...] mintalakapastakni [...]. Xla nalakgmaxtu pobre nak ixmakankan ti tamakgxtakgajnij [o tiku kamapatini].» (SALMO 72:1, 12)

1. ¿Tuku masiya tuku tiʼakgspulalh David xlakata Dios?

¡LU LAKTLAN tachuwin! Max tiku ti tsokgli wa mapakgsina David, xalak Israel xala makgasa, wantiku xwaninit Dios uma tachuwin, xlakata nitlan xlimakgkatsi talakgalhin nema xtatlawanit Bat-seba, chu kskininit Dios uma: «Kaxapa lixkajnit kintatlakatni [o talakgalhin] nima kktlawanit, porque wix lanka mintalakgalhaman [...] kimpecado chali chali klakapastakma [...]. Xlikana akit tlakat [o lakgalhina] xaklanita lata ktilakgawaj» o klakachilh (Salmo 51:1-5). Xlikana, Jehová xalakgalhamana chu akxilha pi kintalakgalhinkan nema kinkamatitaxtinikan lhuwa tuku nitlan kinkamatlawiyan.

2. ¿Tuku lichuwinan Salmo 72?

2 Jehová liwana katsi pi lu lilipuw la wilaw wa xlakata kinkamakgtayaputunan. Chu laksaknitta chatum Mapakgsina tiku «nalakgmaxtu pobre nak ixmakankan ti tamakgxtakgajnij, akxni nakilhanij; xawa, namakgtaya ama ti patima porque nila ti lekgawaj. Nalakgalhaman ti [...] «nitu kgalhi», NM] y ti lakaskin kamakgtayakaj; nakalakgmaxtu pobres xlakata ni nakamakgxtakgajnikan y nakamakgnikan» (Salmo 72:12, 13). Chuna la akxilhaw Salmo 72 kinkawaniyan la nalakaxtlawakan tuku lilipuwanaw. Maski umakgolh tachuwin pulana wa xkilhchanima akxni xama mapakgsinan Salomón xkgawasa David, pero na kilhchanima akxni namapakgsinan Jesucristo, xKgawasa Dios, akxni nakalakgmaxtu latamanin xlakata tuku lipatinamakgolh.

Kaj tsinu limasiyaka tuku natlawa xlimapakgsin Cristo

3. ¿Tuku skilh Salomón chu tuku maxkilh Jehová?

3 Akxni, lu xlina kata, David ni kajwatiya wililh xkgawasa xlakata xmapakgsinalh, liwana wanilh tuku xlitlawat xwanit xasasti mapakgsina (1 Reyes 1:32-35; 2:1-3). Alistalh Jehová tasiyanilh Salomón kxtamanaxnit chu wanilh: «Kakiwani tuku lakaskina nakmaxkiyan». Kaj tipatu tuku skilh: «Akit miskujni kakimaxki akgtum naku o anima nema nakgalhakgaxmatniyan xlakata tlan nakpulalin minkachikin chu nakatsi tuku tlan chu tuku nitlan». Xlakata taktujulh makgapaxuwalh Dios wantuku makgskilh chu tlakg maxkilh nixawa tuku makgskilh (1 Reyes 3:5, 9-13).

4. ¿Tuku wa xlakata xtamapakgsin Salomón chatum puskat mapakgsina xala ama kilhtamaku?

4 Xlakata Jehová sikulunatlawalh Salomón akxni xmapakgsinama ni xʼanan taʼakglhuwit chu lhuwa tuku kgalhikgolh, nema nipara chatum mapakgsina asta la uku chuna kitaxtuninit (1 Reyes 4:25). Wantiku minkgolh akxilhkgo uma lanka mapakgsina wa puskat mapakgsina xalak Seba, wantiku xtaminkgo xtropas. Uma mapakgsina wanilh Salomón: «Xlikana tuku xkiwanikanit kkinkachikin [...] nipara tsinu malakxtumi tuku kiwanika xlakata la kakxilhma. Tlakg skgalala wix chu tlakg lhuwa tuku kgalhiya [...] nixawa tuku xkiwanikanit» (1 Reyes 10:1, 6, 7). Pero maski skgalala xwanit nipara tsinu malakgchani xliskgalala Jesús, asta Jesús wa: «¡Tlakg xaskagala nixawa Salomón wi unu!» (Mateo 12:42NM).

Tuku tlan natawila kxtamapakgsin xaPuxku Salomón

5. ¿Tuku masiya Salmo 72, chu tuku kinkamasiyaniyan tuku tlawalh Jesús kKatiyatni?

5 Xlakata tlakg naʼakgatekgsa tasikulunalin nema nalimin xtamapakgsin Jesús, xaPuxku Salomón kaʼakxilhwi makgapitsi tuku lichuwinan Salmo 72 (kalikgalhtawakga Salmo 72:1-4). Uma salmo lichuwinan la akxilha Jehová xtamapakgsin xKgawasa, «xaPuxku tiku masputu Taʼakglhuwit» (Isaías 9:6, 7). Anta kxTamapakgsin Dios, Cristo «nakalekgawa ti kamapatinimaka nak pulataman» chu «na nakamakgtaya xlakata tlan nakalakgmaxtu ixkaman pobre». Xtamapakgsin nalitalakgapasa xlakata ni katiʼanalh takglhuwit chu xʼakgstitum tuku natatlawa. Wantuku Jesús tlawalh akxni xlama unu Katiyatni kinkamakgtayayan naʼakgatekgsaw tuku natamakgantaxti kxTamapakgsin xaʼAkgtum Milh Kata (Apocalipsis 20:4).

6. ¿La kinkamakgtayayan tuku tlawalh Jesús akxni lilakapastakaw tasikulunalin nema naʼanan xTamapakgsin Dios?

6 Kaʼakxilhwi makgapitsi tuku tlawalh Jesús nema kinkamasiyaniyan tuku natlawa xpalakata latamanin akxni nakgantaxtu Salmo 72. Xlikana, kaks lilakawanaw la Jesús kalakgalhamalh tiku xpatinamakgolh (Mateo 9:35, 36; 15:29-31). Akgtum kilhtamaku, chatum tiku xkgalhi lepra tasaskinilh: «Lapi xlakaskinti, tlan nakimapaksaya». Jesús kgalhtilh: «Klakaskin; kapaksti». ¡Lu nila tamakanajla! Uma chixku lakapara paksli (Marcos 1:40-42). Alistalh akxni tatanokglhli chatum puskat tiku nialh xkgalhi xchixku chu xninit xkgawasa, Cristo lakgalhamalh chu wanilh kgawasa: «Kataki». Chu chuna lalh: ¡kgawasa lakastakwanalh! (Lucas 7:11-15.)

7, 8. ¿La limasiyalh Jesús pi xkgalhi litliwakga xlakata nakamapaksa tiku tatatlakgo?

7 Xlakata Jehová xmaxkinit litliwakga Jesús tlan tlawalh tuku nila tamakanajla chuna la masiya uma tatsokgni. «Nchatum mpuskat nti kstajtamakgama xkgalhni, xliʼakgkutuya kata xʼama» xaʼakxilhnit la tlakg ksnunama, maski lhuwa makuchinanin xkalakganit «na paksa xmakgasputnit, xlipaks wa ntu xkgalhiy». Wa xlakata, kalakgstipatanulh lhuwa latamanin chu alh xama Jesús, maski xkatsi pi ni chuna xlitlawat xwanit chuna la xwan Limapakgsin xlakata latamanin tiku «xlakgstajmakgolh» (Levítico 15:19, 25). Akxni Cristo makgkatsilh pi xtaxtunit xlitliwakga, kgalhskininalh tiku kxamanit. «Mpuskat, xmakpuwama, na klhpipima», chu «talakatakilhputalh kxlakatin; paks wanilh wa ntu ntalulokgtat» o tuku xaxlikana. Jesús katsilh pi Jehová xmapaksanit wa xlakata tlan likatsinilh chu wanilh: «Tsumat, wa mintakanajla, malakgtaxtinitan. Chapaxuwana nkapit, na nialh katikgalhi mintajatat» (Marcos 5:25-27, 30, 33, 34).

8 Akxni Jehová maxkilh litliwakga Jesús xlakata namapaksanan ni kaj kamakgtayalh tiku xtatatlakgo na lu kamakgtayalh tiku akxilhkgolh. Max chuna lalh akxni kamapaksalh tatatlanin akxni nina axmasta Taʼakgchuwin xalak Sipi nema lhuwa lakgapaskan (Lucas 6:17-19). Chu max nachuna lalh akxni chatiy kstalaninanin Juan tiku xMununan nema xkamalakgachanit xlakata naʼakxilhkgo komo xlikana Jesús, Mesías xwanit. Xlakan akxilhkgolh la «ntimapaksalh luwa lhuwa ntatatlanin, [...] chu nti xpalaktajunit akgskgawini; chu lhuwa lakgatsinin ntimalakawanikgolh». Alistalh Cristo kawanilh kstalaninanin Juan: «Kamakatsinitit Juan yuma wa ntu ukxilhnitantit, chu nkgaxpatnitantit: mpi wa lakgatsinin lakawanankgoy; chu luntunin, tlawankgoy; chu nti nkgalhikgoy lepra, xapaksnin; chu akgatapanin, kgaxmatkgoy; chu ninin, lakastakwanankgoy; cha nchu limaxkganin, taliʼakgchuwinanikgoy xatlan tamakatsinin» (Lucas 7:19-22). ¡Max lu matliwakglhli Juan uma tuku wanika!

9. ¿Tuku limasiyalh tuku tlawalh Jesús nema nila makanajlakan?

9 Xlikana akxni Jesús xlama kKatiyatni ni xliputum kilhtamaku mapanulh tapatin, xlakata latamanin nema kamapaksalh o kamalakastakwanilh niparakgolh. Pero tuku tlawalh akxni xlama unu kKatiyatni limasiya tasikulunalin nema namakglhtinankgo latamanin akxni Jesús namapakgsinan.

¡Nialh makgas Katiyatni akgtum Paraíso nawan!

10, 11. 1) ¿La xlilhuwa kilhtamaku namakgapala xtasikulunalin Tamapakgsin chu la nalatamakan akxni namapakgsinan Jesús? 2) ¿Tiku nalatamapara akxni Cristo namapakgsinan kxakalipaxaw Katiyatni chu tuku xlitlawat komo xliputum kilhtamaku latamaputun?

10 Kalilakpuwaw la nalatamayaw kxakalipaxaw Katiyatni (kalikgalhtawakga Salmo 72:5-9). Xlikalanka Katiyatni akgtum jardín nawan chu xlakskujni Dios nalipaxuwakgo akxni Chichini chu Papaʼ natawilakgojku uma wamputun pi xliputum kilhtamaku. Mapakgsina Jesucristo natlawa pi tlan namakgkatsikgo latamanin, la akxni «tamakglhkatsi sen akxni swayaj takta nak ixtakgspun likuxtut nima akawakanit; la monkgana akxni takta nak katiyatni».

11 Akxni lilakapastakaw la nawan akxni nakgantaxtu uma salmo chu tlan nalatamayaw xliputum kilhtamaku kʼakgtum xastlan jardín, ¿ni xlikana pi tlan limakgkatsiyaw? Max chuna makgkatsilh chixku tiku kxtokgowakakanit kpaxtun Jesús akxni wanilh: «Nakintatawilayapi kxakalipaxaw Katiyatni» (Lucas 23:43NM). Uma chixku nalakastakwanan akxni Jesús namapakgsinan Akgtum Mil kata chu komo nakgalhakgaxmata Jesús xliputum kilhtamaku nalatama, ni katitatatlalh chu xatapaxuwan natawila.

12. Tiku ni xalakwan nema nakamalakastakwanikan, ¿tuku na tlan namakglhtinankgo akxni Jesús namapakgsinan Akgtum Mil Kata?

12 Akxni namapakgsinan xaPuxku Salomón, Jesucristo «laktankswa» o tiku xaʼakgstitum natalhuwikgo o tlan natawilakgo (Salmo 72:7). Cristo nalimasiya pi kapaxki chu nakakuentajtlawa latamanin chuna la akxni xlama kKatiyatni. Kxasasti kakilhtamaku nema wankanit pi namin, putum latamanin —asta tiku «ni lakwan» nema nalakastakwanankgo— nakamaxkikan talakaskin pi namakgantaxtikgo xlimapakgsin Dios chu tlan nalatamakgo (Hechos 24:15). Pero nakamalakgsputukan tiku ni natlawakgo la Jehová nalakkaxwili. Ni tuku natlawa pi kaʼanalh taʼakglhuwit.

13. ¿Asta niku namapakgsinan xTamapakgsin Dios chu tuku xlakata ni katiʼanalh taʼakglhuwit?

13 Akxni xaPuxku Salomón namapakgsinan xlikalanka katiyatni, chuna la wan uma texto: «Xla makgat kamapakgsinalh, lata ixlilhman ixkilhtun pupunu, y lata nak kalhtuchokgo wanikan Eufrates hasta nak ixpakgstan tiyat. Hasta ti talamana nak kaskakni tiyat, ama ti nitu ixtalikxila ixlimapakgsin, xlakan natatatsokgostanij; y wakg ti ixtasitsinij, natatalakata hasta nak katiyatni xlakata natamaxki likaknit» (Salmo 72:8, 9). ¡Xla namapakgsinan xlikalanka katiyatni! (Zacarías 9:9, 10.) Tiku paxtikatsinikgo Tamapakgsin chu xtasikulunalin “natatsokgostanikgo” kxlakatin Cristo, xatapaxuwan nakgalhakgaxmatkgo. Pero putum tiku ni namakgxtakga nixatlan xtayat namalakgsptukan «maski akgtum ciento kata nakgalhi» (Isaías 65:20). Chuna xla, tiku «xtasitsinij, natatalakata hasta nak katiyatni» xlakata nakatlajakan.

Chatum Mapakgsina tiku kinkakuentajtlawayan

14, 15. ¿Tuku likatsiyaw pi Jesús akgatekgsa tuku lipatinama kinakujkan chu «namakgtaya ama ti patima porque nila ti lekawaj»?

14 ¡Lu nitlan la wilakgolh latamanin tiku kgalhikgo talakgalhin chu lu talakaskin namakgtayakan! Pero wijku tuku tlan tatlawa (kalikgalhtawakga Salmo 72:12-14). Jesús xaPuxku Salomón kinkalakgalhamanan. Xla katsi pi kgalhiyaw talakgalhin chu katsi la tamakgkatsi akxni patinankan, xlakata lipatinalh xlakata putum kilhtamaku xtlawa tuku xaʼakgstitum. Asta Jehová mastalh talakaskin pi xakstu xtitaxtulh tuku lu tuwa. Lu lhuwa talakgaputsit kgalhilh asta «kxunut ntu stajtamakalh nkatiyatna, luwa xtachuna nkgalhni» xwanit (Lucas 22:44). Alistalh akxni kxtokgowakakanita kkiwi wa: «¿[...] [«Tuku xlakata», NM] lhtuj kimakgaxtakgnita?» (Mateo 27:45, 46). Pero maski lhuwa patinalh, chu maski Satanás lhuwa tlawanilh tuku nitlan nikxni makgxtakgli Jehová asta nilh.

15 Nikxni kapatsankgaw pi Jesús akxilha pi patinanaw. «Xla nalakgmaxtu pobre [...] namakgtaya ama ti patima porque nila ti lekawaj. [...] y ti lakaskin kamaktayakaj.» Kintlatikan putum kilhtamaku «kgaxmata ixʼoracionkan ti nila ti kalekgawaj», chu «nakamapaksa tiku lipuwama xnaku» o xʼanima chu «kamakuchima niku kakatsini». Chu nachuna natlawa Cristo (Salmo 69:33; 147:3NM). Xla «kgayaj nalikatsan nkintaxlajwanatkan» xlakata, «wampi xtachuna lantla nkin ntu nkatuwa litatokglhaw, na chuna xla ntatokglhli» (Hebreos 4:15). ¡Lu lipaxuwayaw pi mapakgsinamaja kakgapun chu lakkaxtlawaputun putum tuku lipatinamaw!

16. ¿Tuku xlakata Salomón xkalakgalhaman tiku xkamapakgsi?

16 Makgasa mapakgsina Salomón limasiyalh pi “xkalakgalhaman ti” limaxkgan. Salomón xlakgalhamanan ni kaj xlakata skgalala xwanit chu lu xkatsi, xkalakgalhaman latamanin xlakata xla na xtitaxtunit lhuwa talakgaputsit. Xtala Amnón lekgamanalh xtala tsumat Tamar, chu achatum xtala, Absalón mamakgninalh xlakata tuku xtlawaninit Tamar (2 Samuel 13:1, 14, 28, 29). Alistalh Absalón xmakglhtiputun xtamapakgsin xTlat pero Joab makgnilh (2 Samuel 15:10, 14; 18:9, 14). Achatum xtala, Adonías, na xmakglhtiputun Tamapakgsin xtlat. Komo xtimakglhtinalh Tamapakgsin uma wamputun pi xmakgnika Salomón (1 Reyes 1:5). Wantuku kinkamakgtayayan nakatsiyaw pi xkaʼakgatekgsni latamanin la xpatinankgo xlakata tuku wa kʼoración akxni makamastanilh Jehová xtemplo. Akxni tiwa pi tiku xkamapakgsi «chatunu chatunu wi tuku nitlan xtitaxtumakgolh chu wi tuku xlipatinamakgolh», chu skinilh Jehová pi «xtapatikgolh chatunu chatunu chuna la xʼakxili la limakgolh xlatamatkan» (2 Crónicas 6:29, 30).

17, 18. ¿Tuku takatsanajwat lipatinankgo xlakskujni Dios, chu tuku kamakgtaya natayanikgo?

17 Xlikana, chatunu chatunu «wi tuku lilakgaputsa». Lu lipatinanaw tuku titaxtunitaw kkilatamatkan. Mary, * chatum tala tiku kgalhi 30 kata, tsokgli uma: «Lhuwa tuku xlakata lu kilipaxuwat, pero akxni klakapastaka tuku nitlan ktlawalh klimaxanan, lu klisitsi, lu klilipuwan chu klitasa. Lu nila kpatsankga, kmakgkatsi la aku xtitaxtulh. Litatsama kintalakapastakni chu klimakgkatsi la nitu xlilaka chu kmakgkatsi pi lakgalhina akit».

18 Lhuwa xlakskujnin Dios nachuna makgkatsikgo. ¿Tuku tlan nakamakgtaya xlakata natayanikgo? Nakamakgtaya tuku makgtayanit Mary: «Kkgalhi tiku xlikana kiʼamigos chu natalan tiku tlawakgo pi nakpaxuwa. Na klilakapastaka tuku Jehová nalimin amimacha kilhtamaku nema tlakg tlan nawan. Xlikana pi akxni wantuku lu klipatinan uku, lu naklipaxawa amamimacha kilhtamaku» (Salmo 126:5). ¡Lu xlakaskinka pi putum akinin nalipawanaw Mapakgsina tiku Jehová wilinit: wa xKgawasa Jesucristo! Xlakata Jesús tiwanka: «Nalakgalhaman ti nitu [...] [«kgalhi», NM] y ti lakaskin kamakgtayakaj; nakalakgmaxtu pobres xlakata ni [...] nakamakgnikan. [...] xla snun nakalakgkatsan y nakalipuwan akxni nakamakgniputunkan ti nila ti kamakgtayaj» (Salmo 72:13, 14). Umakgolh tachuwin ¡lu tlan mamakgkatsininan!

Kgalhimaw akgtum xasasti kakilhtamaku niku lhuwa tuku naʼanan

19, 20. 1) Chuna la wan Salmo 72, ¿tuku taʼakglhuwit nalakkaxtlawa akxni namapakgsinan Cristo? 2) ¿Tiku minini nalakgchan namalankikan xlakata Tamapakgsin, la makgkatsiyaw xlakata tasikulunalin nema nalimin?

19 Kalilakapastakparaw latamat nema tlan nalipaxuwakgo tiku akgstitum likatsikgo akxni namapakgsinan xaPuxku Salomón: «Kan aktsu lichanat nachankan y likuanit nalhuwan nak katiyatni, nachuna nak kkalaksipijni ama lhuwa ixtawakat trigo» (Salmo 72:16). Xlakata kkasipijni nilu makgalanankan, uma tachuwin limasiya pi katiyatni lhuwa tuku namakgalanan. Lhuwa namakgalanan «la [...] kLíbano», ama katiyatni lhuwa xmakgalanankan akxni xmapakgsinama Salomón. ¡Kaj kalakpuwanti! Nialh katiʼanalh tatsinkstat liwana nawayankgo. Putum kakilhtamaku nalipaxuwakgo la akxni «lhuwa platos litsama aceite» (Isaías 25:6-8; 35:1, 2).

20 ¿Tiku nalimalankikan xlakata putum tuku naʼanan? Ni tiku atanu, wa namalankikan Mapakgsina tiku putum kilhtamaku lama chu xMapakgsina putum Kakilhtamaku, kintlatikan Jehová. Akxni ama kilhtamaku na nalikilhtliyaw chuna la wan uma lu stlan salmo: «¡Kamaxkika likaknit ixtukuwini [Jesús] rey kanikxniwaj, [...] Wakg ti xala nak alakatunu pulataman, wa natalisikunalaj, natapaxkatlikatsini ixlitlan, y natawan: “Snun lipaxaw kalatamalh.” Snun kapaxkatlikatsiniw Jehová, kiDioskan ankin ti xala nak Israel; wata wa tlawa laklijikua [o lipekua] taskujut. Kanikxniwa kapaxkatlikatsinika litlan nima tlawanit. ¡Nak wakg katiyatni kakatsika ixlilanka! ¡Chu kalalh, amén!» (Salmo 72:17-19).

[Notas nema wilakgo kpágina]

^ párr. 17 Talakgpalinit xtukuwani.

¿Tuku xkgalhtinanti?

• ¿Tuku limasiyamaka tuku wan Salmo 72?

• ¿Tiku xaPuxku Salomón, chu asta niku nachan xtamapakgsin?

• ¿Nikuma tasikulunalin nema lichuwinan Salmo 72 tlakg lakgatiya?

[Takgalhskinin]

[Epígrafe xla página 29]

¿Tuku limasiyaka xtamapakgsin Salomón?

[Epígrafe xla página 32]

Tuku nakitaxtu komo fuerza natlawayaw xlakata tlan nalatamayaw kParaíso niku namapakgsinan xaPuxku Salomón