Biiyaʼ guiraʼ ni nuu lu sitiu riʼ

guyé lu índice

Tuu nga zanda gulá binni pobre ni canabaʼ gacanécabe laa yaʼ

Tuu nga zanda gulá binni pobre ni canabaʼ gacanécabe laa yaʼ

Tuu nga zanda gulá binni pobre ni canabaʼ gacanécabe laa yaʼ

«Dios, bidii rey ca, guiráʼ ca ley stiluʼ ni caníʼ ximodo naquiiñeʼ gaca juzgar binni [...]. Purtiʼ laa zulá binni pobre ni canabaʼ gacanécabe laa.» (SAL. 72:1, 12)

1. Xi rizíʼdinu de modo bilaselaʼdxiʼ Dios David.

 ¡NABÉ riguixhedxí ca diidxaʼ ca ladxidoʼno! Zándaca David, rey stiʼ guidxi Israel que nga bicaa ca diidxaʼ ca dxi guca arrepentir de pecadu ni biʼniʼ dxi bicheené Bat-seba, ngue runi gúdxibe Dios ca diidxaʼ riʼ: «Cumu nabé rilaseláʼdxiluʼ binni la? bixhá donda stinneʼ [...;] ne donda stinneʼ zuhuaa nezaluáʼ guiráʼ ora. [...] ¡Biiyaʼ! Maca binni ruchee naa dxi biuubaʼ ndaaniʼ jñaa para gupa naa, ne binni ruchee jñaa dxi guca xiiñiʼ naa» (Sal. 51:1-5). Dxandíʼ, Jiobá rilaselaʼdxiʼ binni ne nanna pur gulenenu donda nga rucheʼnu.

2. Xidé caníʼ Salmo 72.

2 Jiobá nanna nabé triste modo nabáninu, nga runi maʼ guniʼbe zacanebe laanu. Maʼ bicuibe ti Rey ni «zulá binni pobre ni canabaʼ gacanécabe laa, ne cani nuu triste ne tutiica ni qué gapa tu gacané laa. Ziabe cani caquiiñeʼ gacanécabe laa ne ca binni pobre ne zulabe xhialma ca pobre» (Sal. 72:12, 13). Casi maʼ bidúʼyanu ca, Salmo 72 ca cayabi laanu ximodo zaca chaahuiʼ ca guendanagana nápanu. Nécapeʼ ca diidxaʼ ni zeeda lu diidxaʼ riuundaʼ ca caníʼcani de modo biʼniʼ mandar Salomón, xiiñiʼ David, laaca cusihuinni cani ximodo chiguni mandar Jesucristu, Xiiñiʼ Dios, ne dxi ca nga cueebe binni guidxilayú de lu náʼ cani cayuniná laacaʼ.

Caadxi cosa ni rusihuinni xi chiguni Cristu ora guni mandar

3. Xi gunabaʼ Salomón, ne xi bidii Jiobá laa.

3 Dxi maʼ nagola David cadi guníʼsibe xiiñibe nga gaca rey, sínuque laaca guniʼbe xipeʼ nga cadi naquiiñeʼ gusaana de guni rey ni chiguni mandar despué de laabe (1 Rey. 1:32-35; 2:1-3). Despué guniné Jiobá Salomón lu ti bacaandaʼ ne gúdxibe laa: «Gunabaʼ ni naquiiñeʼ gudieeʼ lii». Laabe gunábabe Dios ti cosa si: «Napa xidé gudiiluʼ siervu stiluʼ ti ladxidóʼ ni ruzuubaʼ diidxaʼ para ganda guni juzgarbe xquídxiluʼ, ne guiénebe xii nga ni jneza ne ni cadi jneza». Nabé guyuulaʼdxiʼ Dios ni gunábabe que, purtiʼ qué nudxiibabe laca laabe, ngue runi bidii laabe ni gunábabe que ne bidiiruʼ laabe xcaadxi cosa (1 Rey. 3:5, 9-13).

4. Xi guníʼ ti reina de modo biʼniʼ mandar Salomón.

4 Ndaayaʼ ni bidii Jiobá Salomón que gucaneni laa purtiʼ dxi biʼniʼ mandarbe jma bihuinni guyuudxí guidxi que ne gúpacaʼ stale cosa sicarú ni qué huayuu dxi gapa ti gobiernu lu Guidxilayú (1 Rey. 4:25). Tobi de ca binni ni yeguuya ximodo nabani binni dxi cayuni mandar rey Salomón nga reina stiʼ guidxi Seba ne stale de ca xpinni. Sicaríʼ gudxi reina que Salomón: «Dxandíʼ ca diidxaʼ ni binadiaʼgaʼ ndaaniʼ xquidxeʼ [...], nin biaʼ galaa de ni gúdxicabe naa nga nápaluʼ. Jma stale guendabiaaniʼ ne bidxichi nápaluʼ que biaʼ binadiaʼgaʼ» (1 Rey. 10:1, 6, 7). Peru guendanuuxpiaaniʼ stiʼ rey ca qué rugaandani ne stiʼ Jesús ne laapeʼ guníʼ ca diidxaʼ riʼ: «Naa jma risaca que Salomón ne nuaa caʼ lade tu ne qué na tu icaa tu stiidxaʼ» (Mat. 12:42).

Ca ndaayaʼ ni zacaa binni ora maʼ guni mandar Salomón ni jma risaca

5. Xi rusihuinni Salmo 72, ne xi rusiidiʼ ni biʼniʼ Jesús laanu dxi guyuu lu Guidxilayú riʼ.

5 Para guiene chaahuinu xi ndaayaʼ nga zacaa binni ora guni mandar Jesús, Salomón ni jma risaca la? guidúʼyanu caadxi cosa ni ruzeeteʼ Salmo 72 (biindaʼ Salmo 72:1-4). Diidxaʼ riuundaʼ ca rusihuinni ximodo ruuyaʼ Jiobá modo runi mandar Xiiñiʼ, «Príncipe ni rudii Guendariuudxi» (Isa. 9:6, 7). Dios zabi Cristu ximodo guni juzgar ca binni ni cadiʼdiʼ lu guendananá ni nuu ndaaniʼ xquidxi ne zulabe xiiñiʼ ca pobre. Guiráʼ ra guni mandarbe zahuinni nuu guendariuudxi ne zaca ni jneza. Guiráʼ ni bíʼnibe dxi guyuube lu Guidxilayú riʼ racané ni gánnanu xi guiráʼ zuni Reinu stiʼ Dios lu ti mil iza (Apo. 20:4).

6. Ximodo racané cani biʼniʼ Jesús laanu guxuíʼlunu ca ndaayaʼ ni guedané Reinu stiʼ Dios.

6 Guidúʼyanu chupa chonna de cani biʼniʼ Jesús ni culuíʼ laanu xi zúnibe pur binni guidxilayú ora maʼ gaca ni na Salmo 72. Dxandíʼ, ridxagayaanu modo biabe ca binni ni gudiʼdiʼ lu guendananá (Mat. 9:35, 36; 15:29-31). Ti biaje gunabaʼ ti hombre napa lepra laabe gusiándabe laa, ne gudxi laabe: «Pa na lu la? zanda usianda lu naa». Ne gúdxibe laa: «Zusianda lii ne zia ladi luʼ». ¡Guendaridxagayaa! Biándaca hombre que (Mar. 1:40-42). Despué, ora biiyabe ti viuda ni guti tobi lucha xiiñiʼ «biá be laa» ne gúdxibe hombrehuiiniʼ que: «Biasa, xiiñe». Ne bibani sti biaje (Luc. 7:11-15).

7, 8. Xi biʼniʼ Jesús para bisihuinni napa poder para gusianda binni huará.

7 Jesús gunda biʼniʼ milagru purtiʼ bidii Jiobá laa poder, casi rihuinni lu relatu zeeda raríʼ. «Ti gunaa ma raca doce añu de caxii rini» biiyaʼ modo ziyaca xiroo guendahuará stiʼ, nécapeʼ guyebe ra nuu stale doctor ne binítibe guiráʼ ni nápabe purtiʼ racaláʼdxibe guiándabe, peru laga jma bininácabe laabe. Ngue runi biaazibe lade ca binni que ne yetánabe Jesús, ra bíʼnibe ngue qué ñúnibe ni na Ley ni caníʼ de ca binni ni caxii rini (Lev. 15:19, 25). Ra bidii Cristu cuenta biree poder de laa la? gunabadiidxaʼ tu gudaʼnaʼ laa. Gunaa que «cayaca diti de tantu cadxibi [...] bizuxibi xañee be ne ulee ruaa diidxa de irá ni ucaʼ». Cumu nanna Jesús Jiobá ngue bisianda gunaa que la? gudxi laabe ne diidxaʼ nadóʼ: «Bianda lu, xiiñeʼ, purti bini cre luʼ. Yanna, sicarú uyé, ma bianda lu ne ma qué zabigueta ru ni» (Mar. 5:25-27, 30, 33, 34).

8 Jesús gunda bisianda ca binni que pur poder ni bidii Dios laa, ne cadi ca binni huará que si gucané ni bíʼnibe que, sínuque laaca bidxagayaa ca binni que pur guiráʼ ni bíʼyacaʼ. Zacá nga bizaaca dxi bisiándabe ca binni huará ni guyé ranuube ante gudiibe Libana de lu Dani que (Luc. 6:17-19). Ne zándaca zaqueca bizaaca ca hombre ni biseendaʼ Juan ni Riguunisa para chiguuyacaʼ pa Jesús ngue Mesías que. Laacabe biiyacabe «cusianda Jesús stale binni huará ne binni ni napa yuubaʼ, ne cabee binidxaba de binni, ne cusiná cani nacheepa lú». Despué, Cristu gudxi guiropaʼ hombre biseendaʼ Juan ni Riguunisa que ca diidxaʼ riʼ: «Lachitidxi Juan irá ni biiya tu ne ni bina diaga tu. Lagüíʼ né laabe ma riná cani nacheepa lú, ma rizá cani nachiita ñee, ma bianda cani gupa lepra, ma runa diaga ca diaga cuaataʼ, ne bibani ni ma guti, ne ma cayuna diaga ca pobre stiidxa Dios» (Luc. 7:19-22). ¡Nanna pabiáʼ guluu cani gunna Juan que gana laa yaʼ!

9. Xi bisihuinni ca milagru ni biʼniʼ Jesús chiguizaaca despué.

9 Dxandíʼ, dxi bibani Jesús lu Guidxilayú riʼ guleebe guiráʼ ni bininá binni, peru bibiguetaʼ gúpacaʼ guendananá, purtiʼ ca binni ni bisiándabe que o cani gundísabe de lade gueʼtuʼ que gúticaʼ despué. Peru ca milagru ni bíʼnibe dxi bicheechebe diidxaʼ bisihuinni cani xi guiráʼ ndaayaʼ qué zusaana de gapa binni guidxilayú ora gueeda Reinu stiʼ Dios.

¡Maʼ cadi candaa zaca Guidxilayú riʼ ti paraísu!

10, 11. 1) Pabiáʼ zandaa ca ndaayaʼ ni guedané Reinu ca, ne ximodo zabani binni ora maʼ guni mandar Jesús. 2) Tuu nga ziuuné Cristu ndaaniʼ Paraísu que, ne xi naquiiñeʼ gúnibe para guibánibe sin qué chuʼ dxi gátibe.

10 Guiníʼ íquenu ximodo zabáninu ndaaniʼ Paraísu ca (biindaʼ Salmo 72:5-9). Guidubi naca Guidxilayú riʼ zácani ti jardín ra qué zusaana de chuʼ ca xpinni Dios nayecheʼ, casi qué zusaana de guiree Gubidxa ne Beeu. Ne «casi nisaguié riaba lu guixi ra bigácabe, casi nisaguié ni rugadxe lu guidxilayú», zacaca nga zusigaanda Rey Jesucristu ladxidóʼ guiráʼ binni.

11 Ñee qué riniibi ladxidoʼno ora guiníʼ ique chaahuinu dxi gaca ni na salmo ca ne ganda guibáninu ndaaniʼ ti paraísu lu guidxilayú riʼ la? Zacá nga biʼniʼ sentir hombre malu ni gucuá lu yaga que ora gudxi Jesús laa: «Ziuuneluʼ naa ndaaniʼ Paraísu» (Luc. 23:43NM). Hombre ca ziásabe de lade gueʼtuʼ ora guni mandar Reinu stiʼ Dios lu ti mil iza ne pa guzuubabe stiidxaʼ Cristu la? zabánibe sin qué chuʼ dxi gátibe, maʼ qué ziuu dxi gaca huarabe ne zabánibe nayecheʼ.

12. Xi ndaayaʼ zanda guicaa ca binni ni cadi nachaʼhuiʼ ni guiasa de lade gueʼtuʼ.

12 Ora maʼ guni mandar Jesucristu, Salomón ni jma risaca, zadale «cani nachaʼhuiʼ» (Sal. 72:7). Cristu zusihuinni guendarannaxhii stiʼ ne nabé zacanebe binni cásica bíʼnibe dxi guyuube lu Guidxilayú. Lu guidxilayú cubi ca guiráʼ binni dede ne cani «cadi nachaʼhuiʼ» ni guiasa de lade gueʼtuʼ zanda guzuubacaʼ stiidxaʼ Dios ne guibánirucaʼ (Hech. 24:15). Peru cani qué naʼ guni guiráʼ cani quixhe Dios la? zanitilucaʼ. Zacá gastiʼ zanda gucueeza de chuʼ guendariuudxi lu guidxilayú cubi ca.

13. Dede pa guidubi zugaanda guni mandar Reinu stiʼ Dios, ne xiñee maʼ qué ziuu dxi tinde binni.

13 Salomón ni jma risaca, zuni mandar lu guidubi naca Guidxilayú casi na ca diidxaʼ riʼ: «Zuni mandarbe cani nabeza dede ruaa ti nisadóʼ hasta ruaa sti nisadóʼ ne dede cani nuu ruaa Guiiguʼ [Éufrates] hasta ra riluxe guidxilayú. Ne zuzuxibi ca binni ni nabeza lu desiertu nezalube ne ca xhenemígube zaxúpicaʼ yú» (Sal. 72:8, 9). ¡Zacá ni, zuni mandarbe lu guidubi naca Guidxilayú! (Zac. 9:9, 10.) Cani gusisaca Reinu ca ne ca ndaayaʼ ni guedané ni, zuzuxíbicaʼ nezalú Cristu ra guzuubacaʼ stiidxabe ne stale gana. Peru ni qué naʼ gaca arrepentir la? zati «neca gapa ti gayuaa iza» (Isa. 65:20). Casi maʼ bidúʼyanu ca, ca binni malu ca «zaxúpicaʼ yú», purtiʼ zuníticaʼ.

Ti Rey ni riene laanu ne rapa laanu

14, 15. Xiñee zanda guininu riene Jesús cani rizaacanu ne zulabe «binni pobre ni canabaʼ gacanécabe laa».

14 ¡Nabé triste nga modo nabani binni ruchee lu guidxilayú riʼ, ne nabé caquiiñeʼ chuʼ tu gacané laacabe! Peru zanda guchaa modo nabánicabe (biindaʼ Salmo 72:12-14). Jesús, Salomón ni jma risaca, riá laanu. Laabe nanna dxíchibe nácanu binni ruchee ne nánnabe xi yuubaʼ ridídinu purtiʼ laapebe gucanabe ra biyúbibe gúnibe ni jneza. Ne maʼ para gátibe bidii Jiobá lugar guidxagalube ca guendanagana que stúbibe. Nadipaʼ ngue cani bidxaagalube que «dede biasa ti nisa luna mboolo luguiá be, ruluíʼ rini ne biaba cani layú» (Luc. 22:44). Despué ora maʼ cabe lu yaga que guniʼbe: «Dios stinneʼ, Dios stinneʼ, xiñee ma bisaanu naa» (Mat. 27:45, 46). Peru nin ca yuubaʼ gudíʼdibe nin guiráʼ guendanagana bitiidiʼ Binidxabaʼ laabe qué nuxheleʼ cani laabe de Jiobá. Qué nucheenebe Dios dede ora gútibe.

15 Cadi guiaandaʼ laanu nanna Jesús xi guiráʼ yuubaʼ ridídinu. Biblia na: «Laabe zulabe binni pobre ni canabaʼ gacanécabe laa, ne cani nuu triste ne tutiica ni qué gapa tu gacané laa». Bixhózebe ni nadxii laabe qué rusaana de gucaadiaga ca binni pobre, gusianda «cani cayuubaʼ ladxidóʼ» ne guchenda «benda ra naná laacaʼ». Ne ngaca zuni Cristu (Sal. 69:33; 147:3). Laabe «zanda guiá be laanu purti nanna pe be xii nga nagana para laanu» purtiʼ «udiʼdi[be] irá ni rididi nu» (Heb. 4:15). ¡Nabé riéchenu nga gánnanu maʼ cayuni mandarbe guibáʼ ne racaláʼdxibe guni chaahuibe ca cosa malu ni cayuniná laanu!

16. Xiñee biá Salomón ca xpinni.

16 Dxiqué bisihuinni rey Salomón riá «binni pobre». Peru cadi bíʼnibe ni purtiʼ nácabe ti binni ni nuu xpiaaniʼ o purtiʼ si cayuuyabe modo nabani binni, sínuque purtiʼ laaca gudíʼdibe lu stale guendananá. Tobi de ca bíʼchibe ni láʼ Amnón gulaxoo bizáʼnacabe ni láʼ Tamar, ne sti bíʼchibe ni láʼ Absalón biiti Amnón pur ni biʼniʼ que (2 Sam. 13:1, 14, 28, 29). Despué gucalaʼdxiʼ Absalón nindisaʼ David de lu trono stiʼ ne ñuu lugar stibe, peru qué ñanda diʼ ñúnibe ni ne biiti Joab laabe (2 Sam. 15:10, 14; 18:9, 14). Stobi de ca bíʼchibe ni láʼ Adonías, laaca gucalaʼdxiʼ ñaca rey. Pa ñácabe ni la? ñándaca ñuutibe Salomón (1 Rey. 1:5). Ne oración ni biʼniʼ rey Salomón ora biluxe yuʼduʼ que rusihuínnini riénebe guiráʼ yuubaʼ ridiʼdiʼ binni. Lu oración que guniʼbe cada tobi de ca xpínnibe nápacaʼ guendanagana ne yuubaʼ ni cayuniná laacaʼ. Ne gunábabe Jiobá gutiidilaʼdxiʼ donda stícabe ne guni juzgar cada tobi de laacabe pur ni bíʼnicabe (2 Cró. 6:29, 30).

17, 18. Xi yuubaʼ huayuni sentir ca xpinni Dios, ne xi racané laacabe gudxiilúcabe ni.

17 Cada tobi de laanu ridídinu yuubaʼ pur ca cosa ni zándaca bíninu ante. Casi Mary, a ti gunaa Testigu ni napa biaʼ 30 iza, bicaa ca diidxaʼ riʼ: «Napaʼ stale razón para chuaaʼ nayecheʼ, peru ora rietenalaʼdxeʼ guiráʼ ni gucaʼ dxiqué, rituiluaʼ ne ridxiicheʼ, riguucani naa triste ne rusiguunaʼ cani naa. Qué randa diʼ rusiaandaʼ cani, casi ñaca neegueʼ bizaacaʼ cani. Runinácani naa ne rucaacani naa guiníʼ iqueʼ qué iquiiñeʼ ne napaʼ donda».

18 Stale de ca xpinni Dios huayuni sentircaʼ casi modo biʼniʼ sentirbe ca. Xi zanda gacané laacabe para guni huantárcabe yaʼ. Laaca ni gucané Mary, laabe guniʼbe: «Napaʼ xhamiguaʼ ni dxandíʼ racané naa ne ca xpinni Cristu laaca racanecaʼ naa chuaaʼ nayecheʼ. Laaca runeʼ stipa pur guiníʼ iqueʼ de ca cosa sicarú ni chiguni Jiobá. Neca yanna cucaa ridxi chuʼ tu gacané naa peru dxicá nanna dxiicheʼ zucaa ridxi de tantu cayecheʼ» (Sal. 126:5). ¡Guiranu naquiiñeʼ guni crenu zacané rey stiʼ Dios ca laanu ne laabe nga Jesucristu, Xiiñiʼ Dios! Sicaríʼ bizeeteʼ Biblia de laabe: «Ziabe cani caquiiñeʼ gacanécabe laacaʼ ne ca binni pobre ne zulabe xhialma ca pobre. Zulabe xhialma cani cuquiichinácabe ne cayuninácabe laacaʼ, ne sicarú zaca rini stícabe nezalube» (Sal. 72:13, 14). ¡Nabé riguixhedxí ca diidxaʼ ca ladxidoʼno!

Cabézanu ti guidxilayú cubi ra ziuu stale ni gó binni

19, 20. 1) Xi guendanagana ruzeeteʼ Salmo 72 zuni chaahuiʼ Cristu ora guni mandar. 2) Tuu nga naquiiñeʼ gusisácacabe pur Reinu ca, ne ximodo runi sentirnu pur ca ndaayaʼ ni gueedaneni.

19 Guxuíʼlunu sti biaje ximodo zabani ca binni ni nachaʼhuiʼ ora maʼ guni mandar Salomón ni jma risaca. Biblia na: «Ziuu stale biidxiʼ lu guidxilayú; lu ca dani ca jma stale ziuu» (Sal. 72:16). Cumu qué rudxiibapeʼ binni biidxiʼ lu dani la? ca diidxaʼ ca rusihuínnicani zudii guidxilayú riʼ ni gó binni. Casi bidii ti lugar láʼ Líbano, raqué nabé bidii cosecha ca dxi biʼniʼ mandar Salomón. ¡Guníʼ ique si! Maʼ qué ziaadxaʼ ni gó binni ne maʼ guirutiʼ zaca huará pur gastiʼ ni gó ne maʼ qué ziuu guendarindaana. Guiráʼ binni guidxilayú zocaʼ «ti guendaró ni napa stale za» (Isa. 25:6-8; 35:1, 2).

20 Tuu nga zusisácacabe pur guiráʼ ndaayaʼ ca yaʼ. Laabe nga Jiobá Dios, ni qué zusaana de gaca Rey ne ni runi mandar guibáʼ ne lu guidubi naca Guidxilayú. Dxicá guiranu juntu zandísanu ridxi ne zuni stinu ca diidxaʼ sicarú ni zeeda ra biluxe diidxaʼ riuundaʼ riʼ: «Qué chuʼ dxi guiaandaʼ [lá Jesús]; ne cadi gusaana de guietenaláʼdxicabe labe cásica qué rusaana de guiree gubidxa, pur laabe guicaacabe ndaayaʼ; ne guiráʼ guidxi guiníʼ nácabe ti Dios nayecheʼ. Guisaca Jiobá, Dios stiʼ Israel, purtiʼ laasibe nga zanda gúnibe cosa sicarú. Qué chuʼ dxi gusaana de guisaca lá Jiobá ne guidxá tipa guidxilayú de guendanandxóʼ stibe. Amén ne Amén» (Sal. 72:17-19).

[Cani cá ñee yaza]

a Bidxaa labe.

Xi nicábiluʼ

• Xi rusihuinni Salmo 72 chigaca.

• Tuu nga Salomón ni jma risaca, ne dede pa guidubi nga chiguni mandarbe.

• Gunáʼ tobi de ca ndaayaʼ ni rieeteʼ lu Salmo 72 jma riuuláʼdxiluʼ.

[Guendarinabadiidxaʼ stiʼ párrafo]

[Dibuju/foto ni zeeda lu yaza 29]

Xi bisihuinni modo biʼniʼ mandar rey Salomón chigaca despué

[Dibuju/foto ni zeeda lu yaza 32]

Risaca nga gúninu stipa para ganda guibáninu ndaaniʼ Paraísu ora maʼ guni mandar Salomón ni jma risaca